E-materiały do kształcenia zawodowego

Mycie i dezynfekcja narzędzi

MED.12. Wykonywanie dekontaminacji sprzętu i wyrobów medycznych - Technik sterylizacji medycznej 321104

bg‑azure

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
biologiczny czynnik chorobotwórczy
biologiczny czynnik chorobotwórczy

żywe organizmy, głównie chorobotwórcze drobnoustroje, produkty ich przemiany materii lub rozpadu, które mogą wywołać chorobę u człowieka lub zwierzęcia

czas ekspozycji
czas ekspozycji

czas kontaktu czynnika sterylizującego w fazie sterylizacji z wyrobami poddawanymi sterylizacji, to jest czas wyrównania + czas utrzymania (faza plateau)

centralna sterylizatornia
centralna sterylizatornia

odrębny dział obiektu, w którym udzielane są stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne lub odrębna jednostka organizacyjna zlokalizowana poza jego strukturami, stanowiąca wyodrębniony zespół pomieszczeń wyposażonych w urządzenia do mycia i dezynfekcji oraz sterylizacji wyrobów medycznychwyrób medycznywyrobów medycznych, w której wykonywane są usługi w zakresie dekontaminacjidekontaminacjadekontaminacji, w tym sterylizacja

chemikalia procesorowe
chemikalia procesorowe

pojęcie zbiorcze na środki chemiczne, takie jak myjące, dezynfekujące, neutralizujące, do płukania i konserwacjikonserwacjakonserwacji

cień akustyczny/martwa strefa akustyczna
cień akustyczny/martwa strefa akustyczna

cień akustyczny, który powstaje np. w kąpieli ultradźwiękowej za przedmiotami, które znacząco redukują intensywność fal dźwiękowych na drodze bezpośrednio od źródła

cień płukania
cień płukania

obszary powstające w komorze myjącej myjni‑dezynfektora za niekorzystnie wyeksponowanymi przedmiotami o większych gabarytach, do których nie dochodzą bezpośrednio strumienie rozpylanej cieczy

dekontaminacja
dekontaminacja

proces redukcji czynników biologicznych poprzez myciemyciemycie, dezynfekcjędezynfekcjadezynfekcję, sterylizację; zakres dekontaminacji zależy od wymaganego poziomu czystości mikrobiologicznej

dezynfekcja
dezynfekcja

proces niszczenia metodami fizycznymi lub chemicznymi wegetatywnych form drobnoustrojów

dezynfekcja chemiczna
dezynfekcja chemiczna

dezynfekcjadezynfekcjadezynfekcja osiągnięta przez działanie jednego lub więcej środków chemicznych

dezynfekcja chemiczno‑termiczna
dezynfekcja chemiczno‑termiczna

dezynfekcjadezynfekcjadezynfekcja osiągnięta przez działanie jednego lub więcej lub środków chemicznych oraz działanie ciepła wilgotnego

dezynfekcja manualna
dezynfekcja manualna

redukcja liczby mikroorganizmów na narzędziach, przedmiotach, powierzchniach, poprzez zmywanie, przecieranie, zanurzanie, nawilżanie, wypełnianie płynem dezynfekcyjnym itp.

dezynfekcja maszynowa
dezynfekcja maszynowa

redukcja liczby mikroorganizmów na narzędziach, przedmiotach, powierzchniach, poprzez użycie myjni‑dezynfektorów, komór dezynfekcyjnych

dezynfekcja termiczna
dezynfekcja termiczna

dezynfekcjadezynfekcjadezynfekcja osiągnięta przez działanie ciepła wilgotnego

dezynfekcja średniego stopnia
dezynfekcja średniego stopnia

proces redukcji wszystkich gatunków wegetatywnych bakterii (w tym prątków), wszystkich wirusów (w tym osłonkowych i bezosłonkowych) oraz pełnego spektrum grzybów (organizm testowy Candida albicansAspergillus brasiliensis, dawniej Niger); oznaczenie preparatu B, F, V, prątki

dezynfekcja niskiego stopnia
dezynfekcja niskiego stopnia

proces redukcji wegetatywnych form bakterii (oprócz prątków), wirusów osłonkowych (np. HBV, HCV, HIV) i grzybów w ograniczonym zakresie (działanie grzybobójcze wobec drożdżaków – organizm testowy Candida Albicans); oznaczenie preparatu B, F, V‑osłonkowe

dezynfekcja wysokiego stopnia (DWS)
dezynfekcja wysokiego stopnia (DWS)

proces redukcji wegetatywnych form wszystkich gatunków bakterii, prątków – Mycobacterium terraeMycobacterium avium, wszystkich wirusów (w tym bezosłonkowych i osłonkowych), pełnego spektrum grzybów (organizmy testowe Candida albicansAspergillus brasiliensis, dawniej Niger) oraz przetrwalników bakterii (spor); oznaczenie preparatu Bpreparat dezynfekcyjny bakteriobójczy (B)B, Fpreparat dezynfekcyjny grzybobójczy (F)F, Vpreparat dezynfekcyjny wirusobójczy (V)V, prątki, S

instrumenty MIC
instrumenty MIC

instrumenty stosowane w mikrochirurgii mikroinwazyjnej
(Minimal Invasive Chirurgie, Dekontaminacja wyrobów medycznych. Kompendium. Edra Urban & Partner, 2003)

instrumenty odporne na działania wysokich temperatur
instrumenty odporne na działania wysokich temperatur

wyroby medyczne i osprzęt nadające się do dezynfekcji termicznejdezynfekcja termicznadezynfekcji termicznej i sterylizacji parą

instrumenty wrażliwe na działania wysokich temperatur
instrumenty wrażliwe na działania wysokich temperatur

wyroby medycznewyrób medycznywyroby medyczne i osprzęt, których nie wolno poddawać dezynfekcji termicznejdezynfekcja termicznadezynfekcji termicznej ani sterylizować parą

komora myjni‑dezynfektora
komora myjni‑dezynfektora

części myjni‑dezynfektora, w której wsad poddawany jest myciu i dezynfekcjidezynfekcjadezynfekcji

komora podawcza
komora podawcza

urządzenie przelotowe do przekazywania wyrobów, wyposażone w dwoje drzwi po przeciwległych stronach z mechanizmem uniemożliwiającym jednoczesne ich otwarcie

kontaminacja
kontaminacja

zanieczyszczenie niepożądanymi substancjami, włączając w to mikroorganizmy

konserwacja
konserwacja

celowe nanoszenie środków konserwujących na narzędzia w obrębie przegubów, zamków lub gwintów i na powierzchniach ślizgowych po przeprowadzonym procesie mycia i dezynfekcjidezynfekcjadezynfekcji

kontrola funkcjonowania narzędzi
kontrola funkcjonowania narzędzi

działania z zakresu konserwacjikonserwacjakonserwacji, nanoszenie środków konserwujących na narzędzia w obrębie przegubów, zamków lub gwintów i na powierzchniach ślizgowych

korozja
korozja

zanieczyszczenia na ogół pochodzące z powierzchni, spowodowane wpływem otoczenia, np. mediami o krytycznej zawartości chlorków (krew, roztwór soli) w przypadku stali nierdzewnej

krytyczne parametry (zmienne) procesu
krytyczne parametry (zmienne) procesu

zmienne procesu, których wartość podczas cyklu pracy została określona przez wytwórcę jako wystarczająca do zapewnienia, że cykl realizuje działanie określone podczas walidacji;
mające wpływ na skuteczność biobójczą, wymagają monitorowaniamonitorowaniemonitorowania

materiał termolabilny
materiał termolabilny

materiał wrażliwy na wysoką temperaturę; po poddaniu go wysokiej temperaturze traci on pierwotny kształt; do materiałów termolabilnych zaliczamy między innymi termoplastyczne tworzywa sztuczne; przedmioty wykonane z takich materiałów nie nadają się do sterylizacji termicznej

metoda chemiczno‑termiczna
metoda chemiczno‑termiczna

proces w myjni dezynfektorze przeznaczony dla przedmiotów wrażliwych na działanie wysokich temperatur zdefiniowanych jako <65°C i z zastosowaniem środka dezynfekcyjnego o zdefiniowanym stężeniu i przy zdefiniowanym czasie kontaktu

metoda termiczna
metoda termiczna

proces zachodzący w myjni‑dezynfektorze, z etapem dezynfekcji wykorzystującym działanie wilgotnego nagrzewania

miejsce największego utrudnienia procesu
miejsce największego utrudnienia procesu

miejsce, które symuluje najbardziej niekorzystne warunki dla czynnika(-ów) sterylizacyjnego(-ych), jakie występują w wyrobach poddawanych sterylizacji

mikrobójcze
mikrobójcze

skuteczne przeciw mikroorganizmom; jest to pojęcie ogólne, niezawierające żadnych danych dotyczących rodzajów i zasięgu skutków

monitorowanie
monitorowanie

pomiar fizycznych zmiennych procesu maszynowego i porównanie wartości uzyskanych z wartościami wymaganymi do prawidłowego przebiegu procesu

mycie
mycie

usunięcie zanieczyszczenia z przedmiotu w stopniu umożliwiającym jego dalsze przygotowanie do użytku lub przewidziane użycie

myjnia‑dezynfektor do narzędzi
myjnia‑dezynfektor do narzędzi

myjnia przeznaczona do czyszczenia i dezynfekcji wsadów zawierających narzędzia chirurgiczne, wyposażenie anestezjologiczne, miski, pojemniki, przybory, wyroby szklane i tym podobne przedmioty

myjnia ultradźwiękowa do narzędzi
myjnia ultradźwiękowa do narzędzi

myjnia wykorzystująca przenoszenie fal ultradźwiękowych w roztworze myjącym, co powoduje wytworzenie mikropęcherzyków (zjawisko kawitacji), które implodują, oddzielając zanieczyszczenia od powierzchni; myjnia przeznaczona do mycia narzędzi chirurgicznych, w szczególności narzędzi zanieczyszczonych materiałami trudnymi do usunięcia, np. stomatologicznych, endoskopowych, ortopedycznych i innych

opakowanie ochronne
opakowanie ochronne

zabezpieczenie w postaci dodatkowego opakowania, zapobiegające uszkodzeniu systemu bariery sterylnej i jej zawartości w okresie transportu i przechowywania

preparat myjący
preparat myjący

preparat usuwający zanieczyszczenia z powierzchni wyrobów poddawanych dekontaminacjidekontaminacjadekontaminacji, poprzez rozpad cząstek organicznych lub ułatwienie ich mieszania z wodą, posiadający zdolność obniżenia napięcia powierzchniowego wody oraz zmianę pHwartość pHpH

preparat dezynfekcyjny bakteriobójczy (B)
preparat dezynfekcyjny bakteriobójczy (B)

preparat chemiczny o działaniu redukującym w określonych warunkach wegetatywne formy bakterii (oprócz prątków)

preparat dezynfekcyjny grzybobójczy (F)
preparat dezynfekcyjny grzybobójczy (F)

preparat chemiczny wykazujący działanie redukujące w określonych warunkach grzyby i ich zarodniki (pełne spektrum, drobnoustroje testowe Candida albicansAspergillus Niger lub spektrum ograniczone do drożdży, organizm testowy Candida albicans)

preparat dezynfekcyjny prątkobójczy
preparat dezynfekcyjny prątkobójczy

preparat chemiczny o działaniu redukującym w określonych warunkach prątki

preparat dezynfekcyjny wirusobójczy (V)
preparat dezynfekcyjny wirusobójczy (V)

preparat chemiczny, który w określonych warunkach redukuje wirusy (osłonkowe i bezosłonkowe)

pozostałości organiczne
pozostałości organiczne

pozostałości pochodzące głównie z ciała, np. krew, białko, tkanka

priony
priony

cząsteczki białka z błędną konformacją, uważane za przyczynę przenośnej encefalopatii gąbczastej (TSE), encefalopatii gąbczastej bydła (BSE), choroby Creutzfeldta‑Jakoba (CJK) i jej odmian (V‑CJK)

rdza
rdza

produkt korozjikorozjakorozji występujący w obrębie żelaza, stali lub stopów stali, powstający w skutek utlenienia tlenem w środowisku wilgotnym

rejestrator kontroli procesu
rejestrator kontroli procesu

urządzenie, które rejestruje wartości jednej lub kilku zmiennych fizycznych odpowiedzialnych za skuteczność sterylizacji i sterowanie sterylizatorem w postaci wydruku lub wersji elektronicznej; rejestratory kontrolne procesu pełnią podobną funkcję w myjniach‑dezynfektorachmyjnia‑dezynfektor do narzędzimyjniach‑dezynfektorach

reprocesowanie
reprocesowanie

ponowna obróbka wyrobów medycznychwyrób medycznywyrobów medycznych, procedura obejmująca czynności zapewniające bezpieczeństwo ponownego użycia wyrobu, takie jak rutynowy demontaż, mycie, dezynfekcjadezynfekcjadezynfekcja, konserwacjakonserwacjakonserwacja, testy funkcyjne i sterylizacja

skażenie
skażenie

zanieczyszczenie drobnoustrojami powierzchni ciała, przedmiotów, wody, żywności i powietrza

wartość A0
wartość A0

wartość procesu dezynfekcji przez wilgotne nagrzewanie, letalność podana jako ekwiwalent czasowy w sekundach, w temperaturze 80°C, przenoszonej w trakcie procesu na produkt w odniesieniu do mikroorganizmów, dla których wartość wynosi 10°C

wartość pH
wartość pH

miara kwaśności lub alkaliczności roztworu wodnego pH < 7 kwaśne, pH = 7 neutralne, pH > 7 alkaliczne

wskaźnik chemiczny
wskaźnik chemiczny

wskaźnik, którego działanie jest oparte na przemianie chemicznej lub fizycznej, zawierający substancję chemiczną wykrywającą obecność określonego czynnika lub określoną zmianę jednego lub więcej parametrów procesu – typy wskaźników chemicznych do kontroli procesów sterylizacji opisują właściwe normy krajowe i międzynarodowe

wskaźnik kontroli mycia
wskaźnik kontroli mycia

preparat (wskaźnik) stosowany do badania skuteczności mycia w myjni‑dezynfektorze i w myjni ultradźwiękowej

wsad myjni
wsad myjni

wyroby, które są wkładane jednoczasowo do myjni‑dezynfektora w celu mycia i dezynfekcji w trakcie cyklu pracy

wyrób medyczny
wyrób medyczny

narzędzie, przyrząd, urządzenie, oprogramowanie, materiał lub inny artykuł stosowany samodzielnie lub w połączeniu z oprogramowaniem przeznaczonym przez jego wytwórcę do użytkowania (specjalnie w celach diagnostycznych lub terapeutycznych i niezbędnym do jego właściwego stosowania), przeznaczone przez wytwórcę do stosowania u ludzi w celu:

  • diagnozowania, zapobiegania, monitorowaniamonitorowaniemonitorowania, leczenia lub łagodzenia przebiegu choroby, urazu lub upośledzenia,

  • badania, zastępowania lub modyfikowania budowy anatomicznej lub procesu fizjologicznego,

  • regulacji poczęć,

których zasadnicze zamierzone działanie w ciele lub na ciele ludzkim nie jest osiągane w wyniku zastosowania środków farmakologicznych, immunologicznych lub metabolicznych, lecz których działanie może być wspomagane takimi działaniami

wyrób czysty
wyrób czysty

wyrób, który został oczyszczony do stopnia koniecznego dla jego dalszej obróbki i zamierzonego dalszego użycia; stopień oczyszczenia zależy od poziomu ryzyka związanego z użyciem wyrobu według kwalifikacji Spauldinga

wyrób skażony
wyrób skażony

wyrób medycznywyrób medycznywyrób medyczny wielokrotnego użycia, przedmiot lub materiał zanieczyszczony materiałem biologicznym (np. krew, wydalina, wydzielina) lub czynnikami biologicznymi

zanieczyszczenie mikrobiologiczne
zanieczyszczenie mikrobiologiczne

populacja zdolnych do przeżycia drobnoustrojów na wyrobie lub opakowaniu (na systemie bariery sterylnej)

zgodność dezynfekcyjna
zgodność dezynfekcyjna

zgodność (kompatybilność) wyrobu, powierzchni, przedmiotu poddanego dezynfekcjidezynfekcjadezynfekcji z wybraną metodą dezynfekcji i preparatem

zmiękczenie
zmiękczenie

proces przygotowania wody, przy którym przy pomocy wymiany kationowej następuje wymiana środków powodujących twardość (jony wapnia i magnezu) na jony sodu