E-materiały do kształcenia zawodowego

Dokumentacja do realizacji usług gastronomicznych

HGT.11. Organizacja usług gastronomicznych - Technik usług kelnerskich 513102

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik pojęć do e‑zasobu zawiera hasła oraz ich definicje. Hasła zostały ułożone w kolejności alfabetycznej. Wybrane pojęcia zawierają również odsyłacze (linki) do elementów składowych e‑zasobu, w których zostały użyte.

Poprawne korzystanie ze słownika pojęć pozwoli Ci opanować podstawowy zasób słownictwa branżowego oraz ułatwi przyswojenie wiedzy zawartej w materiale w e‑zasobie.

1
cena ewidencyjna
cena ewidencyjna

To średnia arytmetyczna cena zakupu surowcówkoszt surowcasurowców w różnych okresach roku. Np. pomidory kupione w lecie i jesienią będą tańsze niż w miesiącach wiosennych czy zimowych. Przykład kalkulacji ceny ewidencyjnej dla pomidorów: miesiące letnie – 2,00 zł/kg, miesiące jesienne – 3,00 zł/kg, miesiące zimowe i wiosenne – 12,00 zł/kg. Cena ewidencyjna = (2,00 + 3,00 + 12,00) : 3 = 6,00 zł.

  • Program ćwiczeniowy do projektowania – Kalkulacja cen potraw i napojówDFmNYzXYcProgram ćwiczeniowy do projektowania – Kalkulacja cen potraw i napojów

  • Źródło: Strona internetowa InsERT Najlepsze programy dla firm, Subiekt nexo – Czym jest cena ewidencyjna i jak ją zmienić?, https://www.insert.com.pl/dla_uzytkownikow/e-pomoc_techniczna/2824,subiekt-nexo-czym-jest-cena-ewidencyjna-i-jak-ja-zmienic.html [dostęp 13.02.2023 r.].

cena gastronomiczna
cena gastronomiczna

Cena w zakładzie gastronomicznym, czyli kwota, którą należy zapłacić za produkty, napoje czy świadczone usługi. Cena gastronomiczna dzieli się na cenę gastronomiczną netto skalkulowaną w oparciu o kosztykoszty działalności zakładu gastronomicznegokoszty produkcji lub cenę zakupu oraz cenę gastronomiczną brutto, czyli cenę netto, do której dodany został podatek VAT zgodnie z obowiązującymi stawkami na dany towar lub usługę.

  • Program ćwiczeniowy do projektowania – Kalkulacja cen potraw i napojówDFmNYzXYcProgram ćwiczeniowy do projektowania – Kalkulacja cen potraw i napojów

  • Źródło: Strona internetowa GastroWiedza.pl, Jak obliczać cenę i marżę w gastronomii, https://gastrowiedza.pl/baza-wiedzy/zarzadzanie-lokalem/jak-obliczac-cene-i-marze-w-gastronomii [dostęp 13.02.2023 r.].

dekoracja stołu
dekoracja stołu

To niezwykle ważny element różnego rodzaju przyjęćprzyjęcieprzyjęć i spotkań towarzyskich czy dyplomatycznych. Dekoracja stołu powinna być dobrana do rodzaju wydarzenia oraz do typu stołu. Aby udekorować stół, warto skorzystać z sezonowych, świeżych kwiatów, ale również świec, np. w szklanych osłonkach, serwetek czy obrusów.

R13EtHwStudcU
Dekoracja stołu
Źródło: https://unsplash.com/, domena publiczna.
faktura korygująca
faktura korygująca

Dokument potwierdzający m.in. zmianę kwoty transakcji, np. na podstawie noty korygującejnota korygującanoty korygującej, którą wystawia nabywca. Wystawia się ją m.in. w razie stwierdzenia pomyłki w cenie, stawce lub kwocie podatku, lub w jakiejkolwiek innej pozycji faktury. Fakturę korygującą wystawia sprzedawca.

RTXyVviSbIT64
faktura korygująca
faktura VAT
faktura VAT

To dokument potwierdzający wykonanie transakcji sprzedaży i/lub zakupu, wystawiany w dwóch egzemplarzach przez podatnika VAT. Faktura VAT może mieć formę papierową lub elektroniczną i musi zawierać następujące dane: numer faktury VAT, datę wystawienia/sprzedaży, dane sprzedawcy i odbiorcy (w tym NIP‑yNIPNIP‑y), nazwę (rodzaj) towaru lub usługi, ilość (miarę) towaru lub zakres wykonanych usług, cenę jednostkową netto, wartość sprzedaży netto, dane do rozliczenia obowiązujących podatków (stawka podatków), suma wartości sprzedaży cyframi i słownie, termin i formę zapłaty.

RNIL5tz5abiib
Faktura VAT wzór
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
food cost
food cost

W skrócie Fc. To jedna z metod kalkulacji cen stosowanych w zakładach gastronomicznych. Food cost uwzględnia tylko koszty surowcówkoszt surowcakoszty surowców, a nie zawiera pozostałych kosztów działalności zakładukoszty działalności zakładu gastronomicznegokosztów działalności zakładu, czyli kosztów energia, wody, wywozu śmieci, kosztów związanych z pracownikami Może być stosowany zarówno do pojedynczych pozycji w menumenumenu, jak również do całej produkcji lokalu.

koszty działalności zakładu gastronomicznego
koszty działalności zakładu gastronomicznego

Koszty te dzielimy na stałe, czyli koszty, które są związane np. z opłatami czynszu za lokal, zatrudnieniem pracowników, amortyzacją urządzeń czy wyposażenia zakładu, oraz zmienne, czyli koszty zależne od wielkości sprzedaży w zakładzie, np. koszty zakupu surowcówkoszt surowcakoszty zakupu surowców.

  • Program ćwiczeniowy do projektowania – Kalkulacja cen potraw i napojówDFmNYzXYcProgram ćwiczeniowy do projektowania – Kalkulacja cen potraw i napojów

  • Źródło: Strona internetowa GastroWiedza.pl, Koszty operacyjne w działalności gastronomicznej, https://gastrowiedza.pl/baza-wiedzy/zarzadzanie-lokalem/koszty-operacyjne-w-dzialalnosci-gastronomicznej [dostęp 13.02.2023 r.].

koszt surowca
koszt surowca

To koszt zakupu wszystkich produktów do sporządzenia potrawy lub napoju.

  • Program ćwiczeniowy do projektowania – Kalkulacja cen potraw i napojówDFmNYzXYcProgram ćwiczeniowy do projektowania – Kalkulacja cen potraw i napojów

  • Źródło: Strona internetowa GastroWiedza.pl, Dlaczego warto wyliczać koszt surowca w gastronomii, https://gastrowiedza.pl/baza-wiedzy/zarzadzanie-zaopatrzeniem/food-cost-dlaczego-warto-wyliczac-koszt-surowca-w-gastronomii [dostęp 13.02.2023 r.].

marża
marża

Stanowi różnicę między kwotą, którą ma zapłacić nabywca usługi a faktycznymi kosztamikoszty działalności zakładu gastronomicznegokosztami poniesionymi przez zakład gastronomiczny z tytułu nabycia towarów i usług dla bezpośredniej korzyści nabywcy, pomniejszoną o należny podatek VAT.

menu
menu

To zestaw dań serwowanych w trakcie posiłku lub spis potraw oferowanych przez lokal gastronomiczny. Menu może mieć formę drukowaną i wówczas jest podawane klientowi, ale również może zostać umieszczone na tablicy (np. kredowej) lub wyświetlone w wersji elektronicznej (np. na ekranie).

R5Aw1MWjDpwxf
Menu
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
moltony
moltony

Czasem nazywane flandami. To podkłady z miękkiej tkaniny, kładzione bezpośrednio na stół, pod obrusy stołowe. Ich zadaniem jest zabezpieczenie blatu, zablokowanie przesuwania się obrusa stołowego, wchłanianie ewentualnie wylanych płynów i tłumienie dźwięków. Można je mocować do stołu za pomocą gumy antypoślizgowej, którą są pokryte od wewnątrz, z użyciem gumki wokół blatu lub za pomocą sznureczków do nóg stołu.

  • Dokumentacja interaktywna – Dokumentacja do realizacji usług gastronomicznychDfO0z8GD7Dokumentacja interaktywna – Dokumentacja do realizacji usług gastronomicznych

  • Źródło: Strona internetowa zsckrjablon.pl/, PDF, Moduł VII Zastawa i bielizna stołowa, https://zsckrjablon.pl/wp-content/uploads/2020/04/25_7.1_PUG_tresc.pdf Plik pdf o rozmiarze 972 KB w języku polskim. [dostęp 13.02.2023 r.].

napperony
napperony

To duże serwety. Okrągłe są używane do stołów okrągłych, zaś kwadratowe – do stołów kwadratowych czy prostokątnych. Jest to element dekoracyjny stołudekoracja stołudekoracyjny stołu, ale ponadto jest wykorzystywany do osłonienia obrusu przed zabrudzeniem.

RKPh3t1ufrGnL
Napperon
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
  • Dokumentacja interaktywna – Dokumentacja do realizacji usług gastronomicznychDfO0z8GD7Dokumentacja interaktywna – Dokumentacja do realizacji usług gastronomicznych

  • Źródło: Strona internetowa zsckrjablon.pl/, PDF, Moduł VII Zastawa i bielizna stołowa, https://zsckrjablon.pl/wp-content/uploads/2020/04/25_7.1_PUG_tresc.pdf Plik pdf o rozmiarze 972 KB w języku polskim. [dostęp 13.02.2023 r.].

NIP
NIP

To skrót od nazwy Numer Identyfikacji Podatkowej, czyli dziewięciocyfrowy kod, który z urzędu lub na wniosek jest przyporządkowany do konkretnego podatnika.

nota korygująca
nota korygująca

Dokument mający za zadanie formalną korektę wystawionej wcześniej fakturyfaktura VATfaktury. Nota korygująca to sposób na korektę nieprawidłowości będących skutkiem błędnego wystawienia fakturfaktura VATfaktur kosztowych lub korygujących i musi zawierać następujące dane: numer noty korygującej, datę wystawienia, dane sprzedawcy i odbiorcy (w tym NIP‑yNIPNIP‑y), dane zawarte na oryginalnej fakturzefaktura VATfakturze, dane podlegające korekcie oraz prawidłowe dane. Nota korygująca musi zostać opatrzona oznaczeniem „nota korygująca”.

ROgjYH8e7d4ph
Nota korygująca
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
nota księgowa
nota księgowa

Jest to dokument obejmujący rozliczenia między stronami, które nie wymagają innej formy i których nie dotyczą przepisy o podatku od towarów i usług. W przypadku, gdy partner nie dotrzymał warunków umowy – narzuca karę umowną.

RhZ5WgN3TkzMR
Nota księgowa
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
  • Dokumentacja interaktywna – Dokumentacja do realizacji usług gastronomicznychDfO0z8GD7Dokumentacja interaktywna – Dokumentacja do realizacji usług gastronomicznych

  • Źródło: Strona internetowa Poradnik Przedsiębiorcy, Nota księgowa (obciążeniowo‑uznaniowa) - wzór z omówieniem, https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-nota-ksiegowa-obciazeniowo-uznaniowa-wzor-z-omowieniem [dostęp 13.02.2023 r.].

paragon fiskalny
paragon fiskalny

Dokument drukowany przez kasy rejestrujące (fiskalne), który powinien być niezwłocznie wydawany nabywcy zaraz po dokonaniu transakcji.

R1ZJMOTIz3NPZ
Paragon fiskalny
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
przyjęcie
przyjęcie

Rodzaj uroczystego spotkania z serwisem gastronomicznym. Przyjęcie cechuje m.in. wystawna zastawa stołowa, bogate menumenumenu z kolejno serwowanymi daniami i napojami dobranymi do potraw, uroczyste stroje. Przyjęcia mogą odbywać się na siedząco lub na stojąco.

przyjęcie bufetowe
przyjęcie bufetowe

To rodzaj bankietu stojącego, który odbywa się wieczorem. Na rozstawionych stołach serwowane są dania zimne oraz gorące, a także desery, które można skonsumować, używając tylko widelca. Obok ustawia się stoły bufetowe z napojami bezalkoholowymi zimnymi i gorącymi, a często również z napojami alkoholowymi.

przyjęcie zasiadane
przyjęcie zasiadane

Jest to rodzaj bankietu, podczas którego każda osoba ma ściśle wyznaczone miejsce przy stole, a jeżeli wymaga tego okoliczność, warto zadbać o miejsce dla honorowego gościa. Zaproszeni cieszą się pełną obsługą kelnerską. Stoły zaaranżowane są w kształcie litery T, U, E itp. oraz udekorowane niską dekoracjądekoracja stołudekoracją.

RE4cDvsEqYwzb
Przyjęcia zasiadane
Źródło: https://unsplash.com/, domena publiczna.
  • Dokumentacja interaktywna – Dokumentacja do realizacji usług gastronomicznychDfO0z8GD7Dokumentacja interaktywna – Dokumentacja do realizacji usług gastronomicznych

  • Źródło: Strona internetowa Kopalnia Soli Wieliczka, Przyjęcia zasiadane – charakterystyka i najważniejsze zasady. O czym musisz pamiętać?, https://www.kopalnia.pl/kopalnia-wiedzy/przyjecia-zasiadane-charakterystyka-i-najwazniejsze-zasady-o-czym-musisz-pamietac-9xy7 [dostęp 13.02.2023 r.].

raport dobowy
raport dobowy

Dokument księgowy wszystkich operacji kasowych realizowanych w ciągu doby.

RLHV5b7YUDa0j
Raport dobowy
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
raport kasowy
raport kasowy

Dokument księgowy wszystkich operacji kasowych ułożonych chronologicznie.

RO38VlfoifExd
Raport kasowy
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
skirtingi
skirtingi

Rodzaj marszczonej falbany dopinanej do rantu stołu, najczęściej bufetowego, która jest dobrana kolorystycznie do obrusów oraz organizowanego wydarzenia. Upięte falbany powinny zwisać na wysokość około 10 cm od podłogi. Dodatkowo skirting zdobi stół, a uroczystości nadaje elegancji i stylu.

RSKc3yW7OBarP
Skirting
Źródło: https://www.freepik.com/, domena publiczna.
  • Dokumentacja interaktywna – Dokumentacja do realizacji usług gastronomicznychDfO0z8GD7Dokumentacja interaktywna – Dokumentacja do realizacji usług gastronomicznych

  • Źródło: Strona internetowa zsckrjablon.pl/, PDF, Moduł VII Zastawa i bielizna stołowa, https://zsckrjablon.pl/wp-content/uploads/2020/04/25_7.1_PUG_tresc.pdf Plik pdf o rozmiarze 972 KB w języku polskim. [dostęp 13.02.2023 r.].

tradycyjna kalkulacja cenowa
tradycyjna kalkulacja cenowa

System kalkulacji cen, w którym marżamarżamarża gastronomiczna doliczana jest do cen surowcówkoszt surowcacen surowców. Końcowa cena potrawy czy napoju jest sumą cen poszczególnych składników wchodzących w jej skład. Podstawą kalkulacji cen tą metodą są: receptury potraw i napojów oferowanych przez zakład gastronomiczny, ceny gastronomicznecena gastronomicznaceny gastronomiczne surowcówkoszt surowcasurowców, czyli takie, do których zakład doliczył swoją marżęmarżamarżę. Przy stosowaniu tego systemu ceny potraw będą ulegać zmianom, a wpływ na to będą miały zmieniające się ceny surowcakoszt surowcaceny surowca.

  • Program ćwiczeniowy do projektowania – Kalkulacja cen potraw i napojówDFmNYzXYcProgram ćwiczeniowy do projektowania – Kalkulacja cen potraw i napojów

  • Źródło: Strona internetowa eGospodarka.pl Poradnik Internetu dla Twojej firmy, Kalkulacja cen w lokalu gastronomicznym, https://www.egospodarka.pl/64067,Kalkulacja-cen-w-lokalu-gastronomicznym,1,20,2.html [dostęp 13.02.2023 r.].

umowa o świadczeniu usług
umowa o świadczeniu usług

Umowa o świadczenie usług nie została wymieniona w Kodeksie cywilnym wśród umów nazwanych. Jest to umowa wzorowana na umowie zlecenia i zakłada wykonanie określonych prac przez jedną stronę umowy na rzecz drugiej jej strony. Umowa podpisana przez zleceniodawcę i zleceniobiorcę jest podstawą do realizacji zamówionej usługi, np. organizacji przyjęciaprzyjęcieprzyjęcia. Każdy zakład gastronomiczny opracowuje własne wzory umów na świadczone przez siebie usługi. Umowa powinna zawierać jednak takie elementy jak: dokładne dane obu stron zawierających umowę, datę zawarcia umowy, datę realizacji usługi, czas trwania usługi, np. przyjęciaprzyjęcieprzyjęcia, formę organizacji przyjęciaprzyjęcieprzyjęcia oraz okazję, z jakiej jest wydawane, o ile jest to istotne dla umowy, liczbę uczestników z podaniem liczby osób dorosłych i dzieci, o ile jest to istotne dla umowy, kosztykoszty działalności zakładu gastronomicznegokoszty konsumpcji, ewentualne kosztykoszty działalności zakładu gastronomicznegokoszty usług dodatkowych oraz całkowity kosztkoszty działalności zakładu gastronomicznegokoszt usługi, formę i termin płatności, w tym kwotę i termin wpłaty zaliczki, warunki zerwania umowy, podpisy obu stron umowy, czyli zleceniodawcy i zleceniobiorcy, wykaz załączników do umowy, np. menumenumenu.

R15skS5srSULE
Umowa o świadczeniu usług
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
usługa
usługa

Czynność związana ze świadczeniami na rzecz konsumenta/klienta, np. usługa gastronomiczna, usługa hotelarska, usługa przewodnicka, usługa transportowa, usługa ubezpieczeniowa.

VAT
VAT

Skrót z ang. Value Added Tax, podatek od tzw. wartości dodanej, czyli od towarów i usług, pobierany na każdym kolejnym etapie obrotu nimi. Obowiązujące w gastronomii stawki VAT to: 23% na napoje gorące (kawa, herbata); napoje bezalkoholowe zimne (wody mineralne i napoje gazowane) oraz napoje alkoholowe; 8% na potrawy, wyroby cukiernicze, soki i usługi rozrywkowe oraz kompleksową usługę, np. przyjęcieprzyjęcieprzyjęcie okolicznościowe; 5% na usługę dostawy gotowych posiłków i potraw.

  • Dokumentacja interaktywna – Dokumentacja do realizacji usług gastronomicznychDfO0z8GD7Dokumentacja interaktywna – Dokumentacja do realizacji usług gastronomicznych

  • Źródło: Strona internetowa direct.money.pl, Diana Klimowicz, Podatek VAT – czym jest i w jaki sposób jest naliczany?, https://direct.money.pl/artykuly/porady/podatek-vat-czym-jest-i-w-jaki-sposob-jest-naliczany [dostęp 13.02.2023 r.].

zaliczka
zaliczka

Jest to kwota wpłacana przy zawieraniu umowy na poczet późniejszej zapłaty za otrzymany towar lub wykonaną usługę.

zastawa stołowa
zastawa stołowa

To naczynia i sztućce, które używane są w trakcie spożywanego posiłku. Do zastawy stołowej zaliczamy zarówno naczynia i sztućce do podawania potraw i napojów, jak i do ich spożywania.

R17rbwrtxzZnW
Zastawa stołowa
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
zmodyfikowana kalkulacja tradycyjna
zmodyfikowana kalkulacja tradycyjna

To metoda kalkulacji cen, gdzie rezygnuje się ze stosowania marżmarżamarż procentowych, które doliczane są do kosztu zakupu surowcakoszt surowcazakupu surowca. W tym systemie cena gastronomicznacena gastronomicznacena gastronomiczna jest ustalana kwotowo, a kwota marżamarżamarża może wahać się w bardzo szerokim zakresie.