E-materiały do kształcenia zawodowego

Wiadomości z zakresu eksploatacji maszyn i urządzeń stosowanych w procesach obróbki blachy i profili kształtowych

MEC.01. - Wykonywanie i naprawa wyrobów z blachy i profili kształtowych – Blacharz

bg‑turquoise

Procesy realizowane za pomocą maszyn i urządzeń stosowanych do obróbki blachy i profili kształtowych

E‑BOOK

1

Spis treści

Procesy obróbki charakteryzują się dużą różnorodnością, są to bowiem różnorodne czynności wykonywane na różnego typu maszynach.

Cięcie

Cięcie jest procesem rozdzielenia materiału poprzez działania na niego niezbędną siłą przystawioną wzdłuż linii cięcia - w procesie obróbki plastycznej lub w procesie obróbki ubytkowej poprzez zastosowanie narzędzi i technologii usuwającej fragment materiału. , lub Istnieje wiele sposobów cięcia blach. Dobór sposobu cięcia powinien zależeć od rodzaju blachy, grubości, oczekiwanej precyzji cięcia czy wreszcie kosztów.

Do najczęściej wykorzystywanych metod należą cięcia:

Rodzaje cięcia można podzielić na:

  1. Obróbkę plastyczną:

    • cięcie za pomocą nożyc gilotynowych, nożyc ręcznych, pras i wykrojników do blachy gilotyną,

  2. Obróbkę ubytkową:

    • cięcie za pomocą pił, 

    • metodami spawalniczymi – za pomocą spawarki elektrycznej lub palnika gazowego,

    • cięcie laserowe – wykorzystanie energii fotonów do odparowania/roztopienia przecinanego materiału,

    • cięcie plazmowe,

    • cięcie wodą – użycie strumienia wody o bardzo wysokim ciśnieniu do przecięcia materiału.

R15pHtpYNP2s0
Na zdjęciu przedstawiony pracownik stojący obok gilotyny i nadzorujący cięcie blachy za pomocą pedału.
Cięcie blach na gilotynach
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Gięcie

Gięcie blachy jest operacją plastyczną, w której zmieniany jest kształt arkusza bądź płata materiału. Gięcie arkusza blachy polega na oddziaływaniu na płaszczyznę ukierunkowaną na zmianę kształtu siłą, w wyniku której następuje trwała zmiana krzywizny elementu giętego bez istotnej zmiany grubości samej blachy. Wykorzystując tę technikę formowania, można uzyskać różne, w tym stosunkowo skomplikowane kształty, charakteryzujące się znaczną liczbą zgięć.

Razujg8pcpSVa
Grafika przedstawia regał z poukładanymi na nim pustymi w środku rurami o przekroju kwadratowym lub prostokątnym. Powstały one w wyniku gięcia blach i są różnego rozmiaru.
Gięcie blach.
Źródło: dostępny w internecie: https://pl.freepik.com/, domena publiczna.

Zwijanie

Zwijanie polega na spłaszczeniu blachy i odpowiednim jej zwinięciu. Można je wykonać z użyciem zwijarek blacharskich lub prasy hydraulicznej.

Walcowanie

Walcowanie polega na oddziaływaniu obracających się wałków na materiał, dzięki czemu następuje zmiana kształtu a także struktury materiału. Podstawową zmianą jest zmniejszenie grubości materiału oraz jego wydłużenie.

Łączenie

Łączenie blach może odbywać się na kilka sposobów.

Łączenie na nakładkę stosowane jest zazwyczaj na cienkich blachach i często wzmacniane lutowaniem, nitowaniem lub zgrzewaniem punktowym.

Łączenie na zakładki wymaga stosowania urządzeń pomocniczych – służących do zaginania brzegów blach oraz urządzeń służących do sklepywania krawędzi stykających się arkuszy blach.

Łączenie nitownicą stosuje się, jeśli łączone są materiały, na które oddziaływają różne siły rozciągające lub ściskające.

Łączenie na styk stosowane jest rzadko, najczęściej przy zwijaniu krótkich odcinków rur. Łączenie to można wzmacniać poprzez lutowanie lub spawanie, jeśli oddziaływać będą na nie większe obciążenia.

Wywijanie

Rap8IRXMFztld
Grafika przedstawia wywijanie służące wydłużeniu obwodowemu. Służy do tego specjalna maszyna. Dookoła leżą resztki materiału.
Wywijanie
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Wywijanie blach stosuje się np. przy tworzeniu rur lub przy wywijaniu krawędzi blach oraz obrzeży otworów. Wywijanie obrzeży otworów jest procesem, w którym występuje powiększenie uprzednio wyciętych otworów i wywinięcie dookoła tych otworów ścianek, najczęściej walcowych lub stożkowych. W czasie procesu wywijania występują znaczne wydłużenia obwodowe.

Zagniatanie

R1JDGfcWSBV58
Na grafice widoczne dłonie mężczyzny, najprawdopodobniej mechanika zagniatające materiał na maszynie.
Zagniatanie
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Zagniatanie blach stosuje się np. do rur, dzięki użyciu zagniatarek do rur.

Żłobienie

R1S3paZv165jL
Na grafice przedstawiony proces żłobienia. Specjalna maszyna, na końcu której znajduje się głowica przesuwa się po kawałku blachy pozostawiając na nim wgłębienie.
Żłobienie
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Najpopularniejszą metodą żłobienia jest metoda mechaniczna z zastosowaniem rowkarko‑żłobiarki. Jest to proces obróbki plastycznej wykonywany na ogół na zimno. Procesu żłobienia blach można dokonać także przy użyciu elektrody węglowej, czyli żłobienie elektropowietrzne. Polega ono na usuwaniu metalu poprzez topienie go łukiem elektrycznym i wydmuchiwanie stopionego materiału sprężonym powietrzem. Metody tej można używać do obróbki większości metali i ich stopów np. stali, stali nierdzewnej, żeliwa, niklu, miedzi, magnezu i aluminium. Do żłobienia elektropowietrznego należy użyć źródła prądu, uchwytu elektrody węglowej z przewodami oraz elektrody węglowej. Kolejną możliwością jest żłobienie plazmowe - polega ono na tym, że  łuk plazmowy wykorzystywany jest do stopienia materiału, który jest następnie zdmuchiwany przez strumień gazu.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

Powiązane materiały multimedialne

Animacja 3D: Obsługa bieżąca gilotyny z napędem elektrycznym do cięcia blach w 3DD14KyZ7YyObsługa bieżąca gilotyny z napędem elektrycznym do cięcia blach w 3D

Budowa i działanie maszyn i urządzeń stosowanych w procesach obróbki blachy i profili kształtowych
Zasady oceny stanu technicznego maszyn i urządzeń stosowanych w procesach obróbki blachy i profili kształtowych (zasady diagnostyki technicznej)