Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik transportu kolejowego3Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik transportu kolejowego

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie technika transportu kolejowego. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑zasób przeznaczony dla kwalifikacji:

$\text{TKO.08.}$ Planowanie i realizacja przewozów kolejowych w zawodzie technik transportu kolejowego $3 1 1 9 2 8$

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji $\textbf{TKO.08.}$ Planowanie i realizacja przewozów kolejowych:

• planowanie i organizowanie pasażerskich, a także towarowych przewozów kolejowych,

• zarządzanie taborem kolejowym,

• przygotowanie do odprawy i przewozu przesyłek, ładunków oraz osób,

• zestawianie, rozrządzanie i obsługa pociągów.

Pozwala nabywać kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

Efekty kształcenia

$\textbf{TKO.08.4.}$ Obsługa osób i ładunków

Uczeń:

2) organizuje przewóz ładunków, przesyłek i osób w tym osób z ograniczoną mobilnością ruchową,

3) wykonuje czynności rachunkowo‑kasowe, obsługuje urządzenia do sprzedaży biletów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieD3X6JlDDnWprowadzenie

   Przedstawia ono podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią Użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiał multimedialny

   E‑materiał ma na celu przedstawienie pracy kasjera biletowego — kasy kolejowej od rozpoczęcia zmiany roboczej (rozpoczęcie miesiąca) po obsługę pasażera przy okienku kasowym, wydanie biletu „prostego”, do bardziej złożonego (kilku przewoźników na drodze przejazdu) poprzez dokonanie zwrotu, wymiany biletu, w szczególności krok po kroku jak należy wykonać każdą czynność, aż do zakończenia zmiany roboczej (zamknięcie dnia, miesiąca, roku).

   W przypadku tego e‑materiału, który ułatwia uczącemu przyswojenie wiedzy, jest to:

   Film instruktażowy - tutorial Obsługa klienta przy okienku kasowymDQXtFwNbvFilm instruktażowy - tutorial Obsługa klienta przy okienku kasowym prezentuje obowiązki pracowników kasowych, wyposażenia kasy biletowej i obecności osób w przestrzeni kasowej, kody wzorów dokumentów kasowych, czynności przy otwarciu i zamknięciu zmiany oraz zadania kasjera liniowego. Film przedstawia spis wzory przepisów i dokumentów w komunikacji międzynarodowej oraz sposobu nabywania biletów międzynarodowych. Poruszana jest też kwestia siatki sprzedaży biletów.

3. Obudowa dydaktyczna

   • Interaktywne materiały sprawdzająceDm8qsqy5Interaktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

   • Słownik pojęć dla e‑materiałuDskRIdqiSłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

   • Przewodnik dla nauczycielaDSYbQlP2Przewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

   • Przewodnik dla uczącego sięDQvurg2OSPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

   • Netografia i bibliografiaD1Ekp0sEeNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

   • Instrukcja użytkowaniaDS6KCqtHUInstrukcja użytkowania objaśnia działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik transportu kolejowego

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapamiętanie pojęć związanych z pracą kasjera biletowego i z obsługą klienta.

Praca uczniów podczas zajęć

Praca w grupach i zespole podczas zajęć

Film instruktażowy

• Nauczyciel prezentuje uczniom na lekcji film instruktażowy wskazując jego znaczące elementy: zadania, narzędzia pracy, dokumenty kasjera biletowego oraz zabezpieczanie wartości pieniężnych i pomieszczeń w jego pracy.

• Klasa zostaje podzielona na 4 grupy. w różnych sytuacjach).

• Prowadzący wprowadza uczniów w to, co będą musieli za chwilę robić. Informuje ich, że będą wykonywali prezentację multimedialną pod zadanym tematem. Podział może być następujący: „zadania kasjera”, „narzędzia, którymi posługuje się kasjer”, „dokumenty w obrocie kasowym” oraz „zabezpieczanie w pracy kasjera (wartości pieniężnych oraz pomieszczeń w różnych sytuacjach).

• W grupach uczniowie mają za zadanie obejrzeć właściwy fragment filmu i korzystając z zasobów internetu wygenerować prezentację (daje to np.: darmowy program SWAY lub PowerPoint w aplikacji TEAMS).

• Każdy zespół prezentuje wcześniej szkic prezentacji, którą zatwierdza nauczyciel (testy na slajdach i pomysły na obrazki).

• Po wykonaniu prezentacji nauczyciel rozdaje instrukcję kasową Pf‑8 dla wszystkich grup z sugestią zastosowania (tylko tak, gdzie jest to wskazane). Działanie to pozwala uczniom zapoznać się z nią nawet jeśli nie zostanie ona użyta w prezentacji.

• Grupy w domu pracują nad sugestiami kolegów. Po ich uwzględnieniu przesyłają je jako notatki wszystkim uczniom w klasie.

Praca samodzielna ucznia podczas zajęć

Film instruktażowy

• Nauczyciel prezentuje uczniom na lekcji film instruktażowy wskazując jego znaczące elementy: zadania, narzędzia pracy, dokumenty kasjera biletowego oraz zabezpieczanie wartości pieniężnych i pomieszczeń w jego pracy.

• Prosi uczniów o zapoznanie się instrukcją kasową Pf‑8 (przekazuje do dyspozycji w wersji cyfrowej).

• Uczniowie samodzizelnie na podstawie instrukcji Pf‑8 oraz filmu instruktażowego przygotowywują procedurę zamknięcia ostatniej zmiany w ostatnim dniu miesiąca (razem z zamknięciem miesiąca).

• Ich zadaniem będzie dołączenie również uzupełnionych przykładowo niezbędnych dokumentów do zakładanych przez siebie warunków (uczniowie sami mają wymyśleć warunki wejściowe i historię sytuacji do uzupełnienia dokumentacji)

• Nauczyciel wspólnie z klasą analizuje wybrane przykłady prosząc o uzupełnienie informacji przez innych uczniów. Finalnie sam koryguje błędy.

• Prosi o przekazanie poprawionych procedur mailem pozostałym uczniom jako notatka z zajęć.

Interaktywne materiały sprawdzające

Do wykorzystania przez nauczyciela jest test zawierający 20 pytań na które uczeń ma 30 minut. Może on służyć jako pretest przed podjęciem nauki korzystając z e‑materiału lub posttest po „przejściu” całości materiału.

W pracy grupowej można użyć tego testu jako przykładu do wygenerowania podobnego zawierającego pytania skonstruowane przez samych uczących się. Metoda ta pozwoli wykorzystać ten materiał, ale również zyskać jego alternatywę. Szczególnie przydatne to może być wtedy, gdy uczniowie będą mieli do dyspozycji instrukcję Pf‑8 i na jej bazie budowali będą nowy test.

Przykład działania:

• Nauczyciel łączy klasę w dwie grupy i przyznaje dostęp do testu

• Uczniowie rozwiązują test w grupach tak, że podczas jego rozwiązywania pierwszy uczeń odpowiada na pytanie i pozostaje z nim, tworząc podobne na podstawie instrukcji kasowej. Pozostała grupa po odpowiedzi i zaznaczeniu jej w teście „idzie dalej”.

• Drugie pytanie przypada drugiemu uczniowi i on z nim „zostaje” tworząc swój pomysł na pytanie. I tak dalej, aż do wyczerpania pytań testowych.

• Po ich zakończeniu grupa ma chwilę na wygenerowanie swoich pytań i rozpoczyna się proces testowania „nowego testu” - grupa odpowiada na nowe pytania, podczas których wspólnie analizują i poprawiają te pytania.

• Po zakończeniu tego elementu nauczyciel otrzymuje gotowy zestaw, sprawdza merytorycznie i przekazuje drugiej grupie (a zestaw grupy drugiej przekazuje pierwszej).

• Grupy rozwiązują swoje testy.

• Nauczyciel na zakończenie pracuje z informacjami zwrotnymi dotyczącymi tych zagadnień.

W przypadku ćwiczenia 2 - można je wpleść jako przerywnik po zaistnieniu treści w filmie lub zaprezentować na początku lekcji z zadaniem: „proszę uważnie słuchać filmu i znaleźć właściwe wyrazy, które należy wstawić w luki”.

Przy pracy samodzielnej ten pomysł również zadziała. Dodatkowo możliwy jest scenariusz:

• Uczniowie samodzielnie rozwiązują ćwiczenia wskazane przez nauczyciela.

• Mają przy tym możliwość zapytania nauczyciela o pomoc w trakcie zajęć na zasadzie konsultacji indywidualnych, jeśli mieliby wątpliwości.

• Rola nauczyciela polega na wyczekiwaniu, a nie nadzorowaniu.

• Prawidłowe rozwiązania mogą być zaprezentowane przez nauczyciela lub ucznia, na przykład na tablicy interaktywnej, po rozwiązaniu przez wszystkich uczniów zadań.

• W takim przypadku nauczyciel udziela komentarza do prezentowanego rozwiązania. W razie udzielenia niewłaściwej odpowiedzi nauczyciel wyjaśnia, dlaczego jest ona nieprawidłowa i udziela poprawnej.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych, rozszerzając je  o zagadnienia, które później stanowią pole do dyskusji, po uprzednim przygotowaniu, dla uczniów. Takie przygotowanie może na przykład stanowić działanie związane z prostą pracą z materiałem dodatkowym (instrukcją kasową Pf‑8)

• Nauczyciel prosi uczniów, aby obejrzeli raz jeszcze cały film dotyczący obsługi przy okienku kasowym.

• Łączy uczniów w grupy 3 osobowe, w których uczniowie przyjmują rolę: kasjera, osoby obsługiwanej oraz narratora

• Informuje, że dostępne są materiały dodatkowe (PF‑8), które należy przejrzeć przy opracowaniu scenki.

Przed lekcją

• Uczniowie w domu analizują fragmenty materiałów dodatkowych i zaznaczają co ważniejsze elementy w tekście.

• Szykują, spotykając się zdalnie lub poza lekcjami scenki, w których mają zawrzeć sytuację, która mogłaby mieć miejsce podczas sprzedaży. Ważne jest, aby historia była realna i niezbyt powszechna (unikalna i kłopotliwa).

• Przydzielają sobie role i piszą do nich scenariusze z dialogami, które będą odgrywali.

• Ćwiczą scenkę poza lekcjami.

Podczas lekcji

• Nauczyciel wprowadza zajęcia, na których uczniowie będą odgrywali scenki z życia kasjera biletowego.

• Kolejno grupy prezentują scenki.

• Nauczyciel komentuje pracę, którą uczniowie wykonali poza zajęciami lekcyjnymi, których efektem są scenki.

• Pozostali uczniowie wykonują notatki, w których zapisują kluczowe momenty scenek związane z procedurami obsługi klienta i wykonywania zadań kasjera biletowego.

Praca z uczniami z SPE

Ważnym elementem przy pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych przy użyciu e‑materiału jest rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia, a także dopasowanie treści filmu oraz sposobów ich prezentacji (np. tylko określone fragmenty) do możliwości zdiagnozowanych uczniów.

Ważnym aspektem pracy z materiałem będzie także przydzielanie zadań do pracy w małych grupach (parach), w których pierwsza osoba radzi sobie z opanowaniem materiału dobrze, ale dodatkową rolą takiego ucznia będzie wsparcie osoby, która potrzebuje jeszcze wyjaśnień.

W przypadku tego materiału ważne jest wyraźne podzielenie go na znaczące treści/rozdziały, które uczniowie mają przyswoić:

• zadania kasjera

• narzędzia, którymi posługuje się kasjer

• dokumenty w obrocie kasowym

• zabezpieczanie w pracy kasjera (wartości pieniężnych oraz pomieszczeń w różnych sytuacjach)

• zagadnienia związane z komunikacja międzynarodową.

Indywidualizacja pracy z uczniem

Wykonanie zadań w oparciu o e‑materiały powinno opierać się na indywidualizacji.

E‑materiał swobodnie pozwala w zależności od potrzeb pracować w małych grupach (parach), grupach kilkuosobowych, a czasem na forum klasy. Materiał jest na tyle przejrzysty, ze tylko w szczególnych przypadkach uczeń może potrzebować wsparcia nauczyciela. Zadaniem nauczyciela jest wsparcie jak najbardziej wspierające samodzielne działania. Stąd nauczyciel powinien właściwie formułować proste polecenia, np. zamiast „stwórz pytania/zadania do...” można wskazać „znajdź w zasobach Internetu” lub „poproś o pomoc osobę, która pomoże Ci opracować pytania”.

Dużo swobody daje na przykład w proponowanych scenkach (propozycja powyżej) swobodny dobór roli, którą uczeń podejmie. W pewnych przypadkach wymuszenie jej daje duży potencjał do rozwoju jego umiejętności społecznych.

Propozycje które sprzyjają indywidualizacji działań zostały przytoczone powyżej.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Minimalne Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$