Komunikacja z chorym
MED.14. Świadczenie usług medyczno‑pielęgnacyjnych i opiekuńczych osobie chorej i niesamodzielnej - Opiekun medyczny 532102
Słownik pojęć dla e‑materiału
technika komunikacyjna, w której kluczową rolę odgrywa umiejętność słuchania połączona z akceptacją rozmówcy; elementem tej techniki jest umiejętne zadawanie pytań otwartych i zamkniętych; aktywne słuchanie rozmówcy potwierdzamy kontaktem wzrokowym i potakiwaniem; to proces kierunkowy, którego celem jest uzyskanie informacji i/lub poznanie rozmówcy; wymaga podążania za tokiem rozumowania rozmówcy, przyjmowania jego punktu widzenia
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
umiejętność wyrażania własnych przekonań, uczuć, postaw w sposób otwarty, w granicach nienaruszających praw ani przestrzeni psychicznej innych ludzi oraz własnej
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
czynniki, które utrudniają opiekunowi medycznemu przekazywanie i odbieranie informacji w bezpośrednim kontakcie z pacjentem; do czynników tych należą:
krytykowanie, ocenianie i obwinianie,
używanie niezrozumiałego języka,
nieinformowanie pacjenta o wykonywanych czynnościach, procedurach,
straszenie w celu zmotywowania pacjenta,
przedmiotowe traktowanie pacjenta, np. rozmowy z innymi osobami z zespołu o chorym w jego obecności, ignorowanie go zamiast bezpośredniego zwracania się do niego,
prowadzenie ważnych rozmów z pacjentem w obecności osób postronnych,
pośpiech, ponaglanie, okazywanie zniecierpliwienia,
nakazywanie, upominanie, pouczanie
Wcielanie się w rolę opiekuna - gra wcielanie się w rolęWcielanie się w rolę opiekuna - gra wcielanie się w rolę
sposób odebrania i odszyfrowania treści
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
informacja zwrotna na temat postępowania mająca na celu nie krytykę, a przedstawienie wskazówek, dzięki którym dotychczasowe odpowiednie działanie odbiorcy tej informacji będzie podtrzymane bądź jego działanie lub zachowanie zostanie rozwinięte, udoskonalone czy zmienione
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
pojęcie pisane małą literą, tj. głuchy – określenie medyczne, odnoszące się do osoby ze znacznym lub całkowitym ubytkiem słuchu,
pojęcie pisane wielką literą, tj. Głuchy – określenie oznaczające osobę głuchą, słabosłyszącą lub słyszącą, związaną ze środowiskiem Głuchych; odnosi się do środowiska i systemu kultury, zwanej kulturą Głuchych, mających wspólne doświadczenia, postawy i przekonania
Język migowy - film edukacyjnyJęzyk migowy - film edukacyjny
droga, jaką przekaz pokonuje pomiędzy nadawcąnadawcą, a odbiorcąodbiorcą
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
technika mająca na celu upewnienie się, że właściwie rozumiemy to, co chciał nam przekazać nadawcanadawca; może stanowić kontynuację parafrazyparafrazy, np. „Czy to znaczy, że…?”
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
umowne znaki (słowa, gesty, symbole, obrazy, dźwięki, litery, cyfry), za pomocą których przekazywany jest komunikatkomunikat
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
sposób przekazania treści
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
przekazywanie informacji, zatem konieczne jest istnienie co najmniej jednego nadawcynadawcy oraz jednego bądź wielu odbiorcówodbiorców; nadawca koduje znaki, to znaczy szyfruje je, a odbiorca je dekodujedekoduje, czyli odszyfrowuje ich sens; komunikacja to proces przekazywania i odbierania informacji między dwiema osobami lub małą grupą osób, wywołujący określone skutki i rodzaje sprzężeń zwrotnych
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
sposób porozumiewania się co najmniej dwóch osób (zwanych interlokutorami czy rozmówcami), który polega na wzajemnym wysyłaniu i odbieraniu komunikatów werbalnychkomunikatów werbalnych i niewerbalnychniewerbalnych
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
zbiór wszystkich pozasłownych komunikatów krążących pomiędzy ludźmi, np.: gestykulacja, wyraz mimiczny twarzy, dotyk, kontakt fizyczny, spojrzenia, postawa ciała, odległość od partnera interakcji itp., składają się na nią m.in.: gesty, mimika, mowa ciała; elementy komunikacji niewerbalnej pozwalają odbiorcyodbiorcy szerzej spojrzeć na przekaz otrzymywany od nadawcynadawcy, gdyż mówią dużo o okolicznościach, intencjach, emocjach, a także oczekiwaniach; podział komunikacji niewerbalnej:
kinezjetyka (kinetyka) – głównie ruchy ciała i kończyn oraz mimika twarzy,
proksemika – odległości w przestrzeni, relacje przestrzenne, dystans fizyczny,
parajęzyk – wskaźniki sposobu mówienia, np. tonacja wypowiedzi, akcent, rezonans, artykulacja, tempo, rytm, siła głosu
Wcielanie się w rolę opiekuna - gra wcielanie się w rolęWcielanie się w rolę opiekuna - gra wcielanie się w rolę
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
rodzaje komunikacji: komunikacja pionowa odbywa się między osobami lub podmiotami, które są od siebie zależne, np. dyrekcja szpitala – pracownicy, natomiast komunikacja pozioma dokonuje się między pracownikami lub innymi osobami, których relacja nie jest zależna
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
sposób, w jaki się mówi, np. ton głosu, natężenie, intonacja, tempo mówienia itp.
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
proces porozumiewania się za pomocą słów
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
przekazywana treść
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
informowanie rozmówcy, w jaki sposób jego zachowania wpływają na nas (jakie wywołują emocje, jakie mają dla nas znaczenie), a tym samym informowanie rozmówcy o naszych potrzebach bez atakowania go
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
wypowiedź bezpośrednio dotycząca konkretnego zachowania rozmówcy, wyrażająca uczucia, potrzeby, obserwacje
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
komunikatykomunikaty mające na celu wzbudzenie poczucia winy u odbiorcyodbiorcy lub ośmieszenie go
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
komunikatykomunikaty mające na celu pocieszenie odbiorcyodbiorcy przez nadawcęnadawcę deklarującego równocześnie chęć udzielenia odbiorcy pomocy, a niekiedy gotowość do wyręczenia go; pełnią one przede wszystkim funkcję informacyjną, ale mogą prowadzić do ograniczania czy odebrania woli, inicjatywy odbiorcy
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
komunikatykomunikaty, których celem jest wskazanie odbiorcyodbiorcy właściwego postępowania
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
komunikatykomunikaty mające na celu wyrażenie chęci pomocy, ale bez ograniczania samodzielności i inicjatywy odbiorcyodbiorcy; charakterystyczne dla komunikatów wspierających jest uświadomienie odbiorcy jego uczuć i problemów, wyrażenie przekonania, że poradzi on sobie z kłopotem oraz zadeklarowanie gotowości wsparcia, ale tylko wówczas, gdy odbiorca będzie tego potrzebował
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
zależność znaczenia treści danego słowa, wypowiedzi, fragmentu tekstu od treści i znaczeń słów użytych poprzednio lub w następnej kolejności
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
osoba rozpoczynająca proces komunikacji, która decyduje o nadaniu komunikatukomunikatu, a także jego treści, formie i sposobie kodowania
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
osoba odbierająca zakodowany komunikatkomunikat, która go dekoduje i może na niego zareagować
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
bezpośrednie opisywanie odbieranych przez rozmówcę sygnałów w postaci sposobu mówienia nadawcy, jego mimiki, zachowania, uzupełnione o pytanie, czy dobrze rozumiemy ich przyczynę, np. „Słyszę, że drży Panu głos. Czy to znaczy, że obawia się Pan tej rozmowy?”
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
ujmowanie innymi słowami sensu powtarzanej wypowiedzi, aby sprawdzić, czy dobrze zrozumieliśmy rozmówcę
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
pokonywanie przeszkód pojawiających się podczas procesu komunikacji; do sposobów pokonywania tych barier należą:
dopasowanie przekazu do potrzeb i możliwości odbiorcy (rozmawiając z kimś, należy mieć na uwadze, kim jest interlokutor, a także sposób mówienia oraz to, jak może być odebrany przekaz),
stosowanie odpowiedniego kodu przekazu (żargonu należy używać tylko w kręgach sprawnie posługujących się nim, stosując metafory, porównania, idiomy, trzeba mieć pewność, że te środki językowe wywołują podobne skojarzenia u nadawcy i odbiorcy, gesty muszą być wykonywane z dużą ostrożnością),
formułowanie jednoznacznych przekazów; należy zwracać szczególną uwagę na następujące sytuacje:
wyrażając życzenie, mówiący powinien poinformować, jak ważna jest dla niego określona sprawa,
złoszcząc się, trzeba zaznaczać, że mowa o własnych odczuciach,
wyrażając obawy, trzeba unikać obwiniania kogoś za własne emocje,
stosując komunikaty niejednoznaczne, mówiący musi upewnić się, że on i odbiorca mówią o tym samym obszarze doświadczeń,
dbałość o formę wypowiedzi (głos – odpowiednia szybkość, głośność, zaangażowanie),
przekazywanie jednej informacji na raz,
panowanie nad własnymi emocjami,
wykorzystywanie sprzężenia zwrotnego – zadawanie pytań i obserwacja zachowań rozmówcy
Wcielanie się w rolę opiekuna - gra wcielanie się w rolęWcielanie się w rolę opiekuna - gra wcielanie się w rolę
język, którym posługują się osoby głuche w Polsce; ma własną składnię i gramatykę, odmienną od gramatyki języka polskiego
Język migowy - film edukacyjnyJęzyk migowy - film edukacyjny
komunikacjakomunikacja opiekuna medycznego z pacjentem, podczas której opiekun medyczny:
wykazuje się wiarygodnością, profesjonalizmem i życzliwością,
przejawia indywidualne podejście do podopiecznego,
przeważnie słucha,
dba o zgodność zachowań werbalnych i niewerbalnych,
dba o zrozumiałość i prostotę przekazu,
stymuluje do przekazu zwrotnego,
dąży do poznania potrzeb pacjenta i wyraża chęć ich zaspokojenia,
stosuje pytania otwartepytania otwarte, które dają możliwość swobodnej wypowiedzi,
zachęca do wyjaśniania problemów, które pacjent sygnalizuje tylko ogólnikowo
Wcielanie się w rolę opiekuna - gra wcielanie się w rolęWcielanie się w rolę opiekuna - gra wcielanie się w rolę
parafraza pierwszego stopnia – powtórzenie ostatniego zdania lub słowa rozmówcy
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
pytania, które dają odpowiadającemu swobodę wypowiedzi, a osobie pytającej – więcej informacji
Wcielanie się w rolę opiekuna - gra wcielanie się w rolęWcielanie się w rolę opiekuna - gra wcielanie się w rolę
pytania, które ograniczają odpowiedzi do „tak” lub „nie”, np. „Czy to Pana boli?”
Wcielanie się w rolę opiekuna - gra wcielanie się w rolęWcielanie się w rolę opiekuna - gra wcielanie się w rolę
komunikaty werbalne bądź niewerbalne będące odpowiedzią na wypowiedź czy zachowanie nadawcynadawcy
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
reakcja odbiorcyodbiorcy na komunikatkomunikat następująca po jego odkodowaniu, mówiąca o tym, czy odbiorca usłyszał, odczytał, a w konsekwencji zrozumiał ten komunikat, akceptuje go bądź nie; ważną cechą sprzężenia zwrotnego – bez względu na jego rodzaj (sprzężenie zwrotne bezpośrednie – natychmiastowe, sprzężenie zwrotne pośrednie – opóźnione) – jest to, że odbierając komunikat od nadawcy, odbiorca sam automatycznie staje się nadawcąnadawcą kolejnego komunikatu
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
technika stosowana przy przekazywaniu trudnych informacji, np. dotyczących niepomyślnej diagnozy, polegająca na poprzedzeniu właściwego komunikatu sformułowaniem przygotowującym na niekorzystną wiadomość, np. „Obawiam się, że sprawa wygląda poważnie”; po udzieleniu pacjentowi tzw. trudnej informacji osoba przekazująca wiadomość skupia się na jego reakcji i w zależności od niej kontynuuje rozmowę (jeśli pacjent podejmuje temat i/lub jest spokojny) lub ją odracza (jeśli pacjent reaguje przygnębieniem i/lub strachem)
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
jeden z elementów składowych komunikacji niewerbalnejkomunikacji niewerbalnej będący częścią dziedzictwa kulturowego; są to pewne gesty, później stające się nawykami, przejęte wraz z kulturą, w której funkcjonuje człowiek (np. zdecydowana większość mężczyzn zaczyna wkładanie bluzy czy płaszcza od prawej ręki, zaś większość kobiet – od lewej ręki)
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
zakłócenia (np. roztargnienie rozmówcy, hałas, nieodpowiednia temperatura w pomieszczeniu) w procesie komunikacjikomunikacji utrudniające porozumiewanie się między ludźmi oraz powodujące zniekształcenie tego procesu
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
technika polegająca na kontroli własnego zachowania dzięki kontrastowaniu go z zachowaniem rozmówcy, co poprawia skuteczność komunikacjikomunikacji; w myśl tej zasady, będąc w trudnej sytuacji komunikacyjnej, gdy rozmówca jest niespokojny, należy mówić wolniej, głębiej oddychać, parafrazować; nie powinno się unikać kontaktu wzrokowego, lecz należy patrzeć rozmówcy w oczy
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
technika polegająca na powtarzaniu tego samego zdania, odmowy bądź informacji aż do skutku, czyli momentu, w którym nasz rozmówca przyjmie do wiadomości nasz komunikat
Rodzaje komunikacji - mapa myśliRodzaje komunikacji - mapa myśli
gest, który ma określone znaczenie w środowisku osób głuchych; gest ten może oznaczać pojedynczą literę, słowo lub pojęcie
Język migowy - film edukacyjnyJęzyk migowy - film edukacyjny