Globalizacja. Dysproporcje rozwojowe współczesnego świata

Gospodarczy wymiar globalizacji

Globalizacja oznacza likwidowanie ograniczeń w handlu. W konsekwencji towary pochodzące z różnych państw mogą pojawiać się na bardzo odległych rynkach. Dzięki likwidacji barier w handlu międzynarodowym firmy z różnych kontynentów i krajów konkurują na poszczególnych rynkach. Duże przedsiębiorstwa (korporacje) działają w wielu państwach i na różnych kontynentach.

Polityczny wymiar globalizacji

Globalizacja doprowadziła do powstania organizacji międzynarodowych o charakterze gospodarczym i finansowym, które istotnie oddziałują na gospodarkę światową. Do najważniejszych z nich zaliczamy: Światową Organizację Handlu (ang. World Trade Organization, WTO) czy Międzynarodowy Fundusz Walutowy (ang. International Monetary Found, IMF).

Globalizacja wzmacnia także procesy integracji gospodarczej i politycznej. Państwa, aby móc konkurować na rynkach światowych, jednoczą się w ugrupowania integracyjne. Zjawisko to obserwujemy na wszystkich kontynentach. Jedną z takich organizacji jest Unia Europejska.

Społeczno‑kulturowy wymiar globalizacji

GLOBALNA WIOSKA

Globalna wioska to pojęcie związane z rozwojem środków masowego przekazu i komunikacji. W konsekwencji tego rozwoju mnóstwo informacje dotyczących różnych zjawisk, osób i wydarzeń dociera do nas bardzo szybko. Życie jednostek i społeczeństw niegdyś odizolowanych od siebie nabrało przyspieszenia, a  przestrzeń się zmniejszyła. Dzisiaj na bieżąco w internecie czy telewizji śledzimy wydarzenia z drugiego końca świata. Dlatego uważa się, że w dobie globalizacji nastąpiło skurczenie się czasu i przestrzeni.

WESTERNIZACJA/AMERYKANIZACJA KULTURY

Dzięki wykorzystywaniu środków masowego przekazu i różnych form komunikacji następuje szybkie rozprzestrzenianie się określonych wzorców kulturowych związanych z cywilizacją zachodnią (tzw. westernizacja) lub tylko Stanami Zjednoczonymi (tzw. amerykanizacja). Ważnymi elementami tych zjawisk są: film, muzyka czy telewizja.

KONSUMPCJONIZM

Propagowanie przez korporacje określonych stylów życia i konkretnych produktów sprawia, że rozprzestrzenia się konsumpcjonizm, czyli postawa charakteryzująca się dążeniem do zdobywania jak największej ilości dóbr i usług.

Jakie sa skutki globalizacji?

Globalizacja, jak niemal każde zjawisko, wywołuje wiele konsekwencji. Część z nich wpływa na nasze życie pozytywnie, część natomiast niesie ze sobą zagrożenia.

Dysproporcje rozwojowe największym dramatem XXI wieku?

Różnice rozwojowe są tak duże, że państwa należące do najbardziej uprzemysłowionych krajów świata, mające ok. 13% populacji świata, wytwarzają prawie 70% światowego produktu krajowego brutto (PKB). Na blisko 20% ludności zamieszkałej w krajach rozwiniętych przypada ok. 87% światowego PKB.

R1QRfmjzTUgAI1

Galeria 1 zdjęcie 1

RspiXBCRpOQ9H1

Galeria 1 zdjęcie 2

R1OSqyYGxqN3b1

Galeria 1 zdjęcie 3

R1xkkYqTUSeys1

Galeria 1 zdjęcie 4

R1N9sVufTZL2N1

Galeria 1 zdjęcie 5

Rg49BFkRwSmtt1

Galeria 1 zdjęcie 6

Państwa globalnej Północy i globalnego Południa

Dysproporcje rozwojowe spowodowały podział państw na dwie grupy: państwa rozwijające się i państwa rozwinięte. Są one wyodrębnione głównie na podstawie kryteriów ekonomicznych i społecznych. Grupa państw rozwijających się nazywana jest także Trzecim Światem, państwami słabo rozwiniętymi lub państwami globalnego Południa. W praktyce nie ma jasno określonych norm wskazujących, które państwa zaliczamy do tej grupy. Dlatego rankingi tworzone przez organizacje międzynarodowe różnią się między sobą.

RPUsuLUw5j65f1

Galeria 2 zdjęcie 1

R1N0oR2TOdPiJ1

Galeria 2 zdjęcie 2

R1XXbmWe1K7VQ1

Galeria 2 zdjęcie 3

Państwa globalnego Południa

Grupę państw globalnego Południa stanowi ok. 150 krajów, położonych głównie w Afryce, Azji, Ameryce Łacińskiej i Oceanii, które charakteryzują się:

• niskim poziomem życia, mierzonym dochodem narodowym na jednego mieszkańca,

• dominującą rolą rolnictwa w gospodarce,

• niskim stopniem unowocześnienia gospodarki,

• niewielką rolą usług i sprzedaży zagranicznej,

• przeznaczaniem niewielkich środków na badania naukowe i rozwój,

• niskim poziomem edukacji,

• trudnościami z dostępem do opieki medycznej,

• wysoką śmiertelnością niemowląt, krótką długością życia obywateli.

Niektóre państwa mimo spełnienia kryterium odpowiednio wysokiego dochodu narodowego na jednego mieszkańca zaliczymy do grupy państw rozwijających się. Przyczyną jest nierównomierna dystrybucja dochodu narodowego. Przykładem mogą tu być kraje eksportujące ropę naftową (np. Arabia Saudyjska, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Libia), w których dochody właścicieli firm eksploatujących i eksportujących ropę naftową są bardzo wysokie, a  reszty mieszkańców niskie.

Państwa globalnej Północy

Grupa państw globalnej Północy charakteryzuje się dużymi wskaźnikami ekonomiczno‑społecznymi i znacznym standardem życia społecznego (wysoką jakością życia). W zależności od przyjętych kryteriów do grupy państw rozwiniętych zalicza się od 40 do ponad 60 krajów. Praktycznie we wszystkich rankingach uwzgędnia się w tej grupie państwa członkowskie Unii Europejskiej, w tym Polskę.

Jak zlikwidować dysproporcje rozwojowe?

W latach 60. XX wieku niektóre kraje rozwijające się zaczęły pokonywać lukę rozwojową, stając się tzw. państwami nowo uprzemysłowionymi. Po ok. 20 latach dołączyły do nich kolejne kraje. Obecnie do grupy państw nowo uprzemysłowionych zaliczamy: Argentynę, Brazylię, Chiny, Meksyk, Republikę Południowej Afryki, Turcję, Tajlandię, Indie, Malezję, Filipiny, Indonezję, Hongkong, Koreę Południową, Singapur, Tajwan. Cechuje je bardzo dynamiczny wzrost gospodarczy, rozwój przemysłów zaawansowanych technologii, wzrost eksportu, duże zasoby taniej siły roboczej.

Negatywne konsekwencje dysproporcji rozwojowych sprawiają, że społeczność międzynarodowa podejmuje wiele działań, których celem jest zmniejszenie dysproporcji rozwojowych między państwami. Wśród organizacji, które udzielają pomocy krajom rozwijającym się, możemy wymienić: Unię Europejską (UE) oraz Organizację Narodów Zjednoczonych (ONZ). Do wspomnianych form pomocy zaliczamy: niskooprocentowane kredyty i pożyczki, wsparcie techniczne, przekazywanie technologii, umarzanie zadłużenia, organizowanie programów szkoleniowych, wspomaganie w tworzeniu infrastruktury, czyli dróg, kolei, wodociągów, szpitali.

ONZ w walce z dysproporcjami rozwojowymi

Przykładem organizacji, która szczególnie aktywnie działa na rzecz wyrównywania dysproporcji rozwojowych między państwami globalnego Południa i Północy, jest Organizacja Narodów Zjednoczonych. W 2000 r. państwa w niej skupione zobowiązały się do osiągnięcia do 2015 r. tzw. Milenijnych Celów Rozwoju. Ich zrealizowanie zmniejszyłoby w znacznym stopniu dysproporcje rozwojowe, zlikwidowałoby ubóstwo i nierówność. Mimo wysiłków społeczności międzynarodowej już dziś wiadomo, że celów tych nie uda się osiągnąć w wyznaczonym terminie.

Milenijne Cele Rozwoju

• likwidacja skrajnego ubóstwa i głodu;

• powszechne nauczanie na poziomie podstawowym;

• promocja równouprawnienia kobiet i mężczyzn;

• zmniejszenie wskaźnika umieralności dzieci;

• poprawa stanu zdrowia kobiet ciężarnych;

• zwalczanie AIDS, malarii i innych chorób;

• zapewnienie stanu równowagi ekologicznej środowiska;

• globalne partnerstwo dla rozwoju.

Podsumowanie

Czy ja też mogę pomóc?

Likwidacja dysproporcji rozwojowych między państwami globalnej Północy i Południa stanowi jedno z największych wyzwań, z jakimi musi się zmierzyć społeczność międzynarodowa w XXI wieku. Jak dotąd, mimo licznych programów i inicjatyw organizacji międzynarodowych, problemu tego nie udało się rozwiązać. Wiele negatywnych skutków dysproporcji rozwojowych sprawia, że tym bardziej ważne staje się osiągnięcie Milenijnych Celów Rozwoju, chociażby w zakresie likwidacji skrajnego ubóstwa i głodu, ograniczenia umieralności dzieci czy rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych.