Przewodnik dla nauczyciela

Spis treści

1. Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

2. Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

3. Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik garbarz3Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik garbarz

4. Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

1. Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie technik garbarz 311912 i garbarz skór 753501, a także efektów kształcenia określonych w jednostce efektów kształcenia: MOD.01.1. „Maszyny i urządzenia przemysłu garbarskiego”. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑materiał przeznaczony jest dla kwalifikacji:

MOD.01. w zawodzie garbarz skór 753501 i  technik garbarz 311912.

Wspiera osiąganie celu kształcenia określonego dla kwalifikacji MOD.01. Wyprawianie skór:

• obsługiwanie maszyn i urządzeń stosowanych do obróbki skór.

Wspiera osiąganie wybranego efektu kształcenia z jednostki efektów kształcenia: MOD.01.1. Maszyny i urządzenia przemysłu garbarskiego.

Wspiera osiąganie wybranych efektów kształcenia z jednostek efektów kształcenia:

MOD.01.2. Podstawy garbarstwa:

3. uczeń charakteryzuje budowę i zasady działania maszyn, urządzeń i narzędzi garbarskich;

MOD.01.4. Garbowanie i wykończanie skór

4. uczeń obsługuje agregaty, maszyny i urządzenia do mechanicznej obróbki i transportu skór;

5. uczeń obsługuje maszyny i urządzenia sterowane komputerowo.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

2. Struktura e‑materiału

Niniejszy e‑materiał składa się z trzech części: wprowadzenia, materiałów multimedialnych oraz obudowy dydaktycznej. Każda z nich zawiera powiązane tematycznie elementy składowe.

Wprowadzenie

Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

Materiały multimedialne

Zawierają różnego rodzaje multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy. E‑materiał „Maszyny i urządzenia przemysłu garbarskiego” składa się z czterech materiałów multimedialnych.

Film edukacyjnyD18nRmAlKFilm edukacyjny „Funkcjonowanie i budowa bębna garbarskiego” opisuje bęben garbarski w procesie warsztatu mokrego, tj. przygotowania do garbowania, garbowania, wykończenia kąpielowego skór.

Galeria zdjęćDr4TxupyRGaleria zdjęć „Maszyny i urządzenia stosowane w procesie wyprawy skór” prezentuje zespoły maszyn garbarskich oraz stanowiska pracy. Pokazane są maszyny i urządzenia do mechanicznej obróbki skór; maszyny i urządzenia do wykańczania właściwego, maszyny i urządzenia stosowane w zawodzie: reaktory, odmięśniarka, dwojarka, wyżymarka, strugarka, suszarka tunelowa, międlarka, nalewarka, agregat do apreturowania, agregat natryskowo‑suszarniczy, prasa płytowo- hydrauliczna, szlifierka przelotowa, urządzenie do laminowania skór, maszyna do prasowania skór, urządzenia do mierzenia powierzchni skór. Pojawiają się fotografie stanowisk pracy – działu mokrego i wykańczania skór. Poza tym zawiera zdjęcia procesów technologicznych, są to procesy przygotowawcze, garbowanie, wykończenie kąpielowe, suszenie, wykańczanie właściwe.

E‑bookDBf2FNSNkE‑book „Maszyny i urządzenia do wykańczania właściwego skór” zawiera treści dotyczące charakterystyki, zastosowania, budowy, zasady działania maszyn i urządzeń stosowanych do wykańczania właściwego skór, tj. maszyny i urządzenia do szczotkowego nanoszenia apretur, urządzenia do natrysku, nalewarki, drukarki, urządzenia do nakładania folii.

Film instruktażowyD4mFnjP0EFilm instruktażowy „Obsługa maszyn i urządzeń do mechanicznej obróbki skór” prezentuje kolejne czynności wykonywane w ramach realizacji zadań zawodowych związanych z przygotowaniem do pracy i obsługą maszyny do mechanicznej obróbki skór – dwojarki. Zaprezentowana jest m.in. obsługa dwojarki podczas czynności dwojenia skór, przygotowanie maszyny do pracy i czynności konserwacyjne.

Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiały sprawdzająceD1E9qkJ9pInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności z zakresu podstawowych pojęć związanych z czynnikami fizykalnymi w kosmetyce.

• Słownik pojęć DR702EJRoSłownik pojęć  zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

• Przewodnik dla nauczycielaDwXRMR1y4Przewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

• Przewodnik dla uczącegoD8glEpbaQPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

• Netografia i bibliografiaD1Fc1YSwWNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

• Instrukcja użytkowaniaD7ABjHJFNInstrukcja użytkowania objaśnia działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

3. Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik garbarz.

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces uczenia się. Ułatwi uczniom zrozumienie zasad działania oraz konserwacji, przeglądu urządzeń garbarskich. Poniżej przedstawione zostały propozycje wykorzystania poszczególnych elementów zasobu.

Film edukacyjny „Funkcjonowanie i budowa bębna garbarskiego”

Na podstawie filmu edukacyjnego uczniowie tworzą listę ważnych informacji o: 1. funkcjonowaniu, 2. budowie, 3. obsłudze i konserwacji bębna garbarskiego. Pracują w trzech grupach lub rzędach, w zależności od rozmieszczenia ławek. Zaczynają uczniowie w ostatnich ławach lub wskazany uczeń w grupie, którzy przekazują te zasady koledze lub koleżance siedzącemu obok (zgodnie z ruchem wskazówek zegara). Sąsiad sprawdza, jakie zasady zapisał kolega/koleżanka – co jest takie samo, co inne (bez patrzenia na swoją kartkę, to przy okazji trening pamięci). Dopisuje do swojej kartki tylko różnice pomiędzy informacjami swoimi i sąsiada i przekazuje kolejnemu koledze. W ten sposób powstają trzy listy dotyczące wybranych zagadnień, a następnie jeden wspólny plakat (każda różnica zostaje potem przeniesiona na klasowy plakat – w formie tradycyjnej lub na tablicy multimedialnej). Na kolejnej lekcji następuje podsumowanie – omówienie plakatu.

Galeria zdjęć „Maszyny i urządzenia stosowane w procesie wyprawy skór”

W galerii jest wymienionych 20 maszyn i urządzeń garbarskich. Nauczyciel rozdaje uczniom kartki ze zdjęciami urządzeń oraz oddzielnie ich opisy, w których nie występuje nazwa urządzenia. Zadaniem uczniów, którzy pracują w grupach, jest przyporządkowanie właściwego zdjęcia do opisu. Zwycięża grupa, która wykonuje zadanie w najszybszym tempie. Można zmodyfikować tę metodę, wyświetlając kolejne zdjęcia, pytać uczniów o maszynę garbarską i jej przeznaczenie. Uczniowie pracujący w wolniejszym tempie mogą wskazywać tylko nazwę maszyny, a pozostali również jej przeznaczenie.

E‑book „Maszyny i urządzenia do wykańczania właściwego skór”

Ze względu na obszerność materiału zawartego w e‑booku nauczyciel proponuje uczniom pracę metodą odwróconej lekcji. Dzieli ich na kilka grup, których zadaniem jest przeczytanie i opracowanie w domu poszczególnych rozdziałów e‑booka. Podczas lekcji każda grupa prezentuje w dowolnej formie analizowane zagadnienia, proponuje słowa klucze do rozdziału oraz prezentuje listę najważniejszych zagadnień dla danego tematu. Nauczyciel komentuje prezentowane treści, uzupełnia lub wyjaśnia wypowiedzi uczniów. Uczniowie wraz z nauczycielem tworzą notatkę w postaci mapy mentalnej, która zawiera wszystkie pojęcia, zagadnienia, terminy istotne dla treści e‑booka.

Uczniowie mogą pracować metodą grup eksperckich. Nauczyciel dzieli klasę na grupy, których zadaniem jest opracowanie poszczególnych rozdziałów e‑booka. I grupa - uczniowie pracujący najszybciej - otrzymuje do opracowania cztery rozdziały dotyczące wykończenia skór. Kolejne grupy opracowują rozdziały dotyczące barwienia, natłuszczania, impregnacji, suszenia i klimatyzacji skór. W sumie treści e‑booka analizuje i opracowuje 5 grup. Ważne jest, by liczba grup była równa liczbie zadań do wykonania. W pierwszym etapie pięć pięcioosobowych grup pracuje nad opracowaniem wskazanych zagadnień. Każdy uczeń powinien w równym stopniu angażować się w pracę, ponieważ na drugim etapie będzie pracował w innej grupie, w której będzie jedynym ekspertem od konkretnego zagadnienia (stąd nazwa ,,grupy eksperckie). Po opracowaniu materiału i upływie wyznaczonego przez nauczyciela czasu uczniowie przechodzą do nowych grup. Mogą dysponować jedynie notatkami z pierwszego etapu pracy. Nie mają już dostępu do e‑booka. Na tym etapie pracy każdy członek nowej grupy przekazuje wiedzę pozostałym uczniom. Grupy tworzą w dowolnej formie notatki podsumowujące ten etap pracy. Nauczyciel może sprawdzić wiedzę uczniów w dowolnej formie. Może to być test dla całej klasy, zawierający zadania z poszczególnych rozdziałów lub wybranie po jednym uczniu z każdej grupy i sprawdzenie wiedzy z wybranego zakresu.

Uczniowie, na podstawie e‑booka, opisują trzy etapy:  wykończenie kąpielowe, dogarbowanie i napełnianie skór. Nauczyciel dzieli klasę na grupy, każda z nich otrzymuje do opracowania jeden z procesów. Uczniowie, poza opisem czynności, wymieniają i opisują maszyny i urządzenia oraz ich udział w danym etapie. E‑book zawiera dość obszerny materiał, dlatego można rozważyć wewnętrzny podział trzech grup na podgrupy, które będą wyłącznie opisywać urządzenia biorące udział w czynnościach wykończeniowych. Można podzielić klasę na sześć grup połączonych ze sobą. Grupa I omawiałaby I etap czynności wykończalniczych, grupa II urządzenia związane z pierwszym etapem wraz z opisem ich funkcji, III grupa - drugi etap prac, IV grupa - analogicznie, maszyny z nim związane. V grupa - trzeci etap prac, VI grupa - opis maszyn najważniejszych na tym etapie. W tym wariancie klasa jest podzielona na sześć grup. Nauczyciel ocenia, które zadanie jest łatwiejsze (opis etapów czy urządzeń i ich roli) i przydziela je grupom parzystym lub nieparzystym. Prawdopodobnie opis urządzeń i ich udział w danym etapie procesu jest zadaniem trudniejszym, dlatego mogą je otrzymać uczniowie pracujący w szybszym tempie, pozostałe grupy (I, III, V) wymieniają i charakteryzują etapy procesu.

Film instruktażowy „Obsługa maszyn i urządzeń do mechanicznej obróbki skór”

Nauczyciel prosi uczniów o tworzenie notatek podczas oglądania filmu pod kątem trzech zagadnień: opisu maszyn i urządzeń stosowanych w garbarstwie, przygotowania się do pracy na stanowisku garbarza skór oraz kwestii związanych z obsługą maszyn do mechanicznej obróbki skór. W tutorialu wymienione są cechy charakteru i kompetencje garbarza, takie jak: sumienność, zaangażowanie, odpowiedzialność, postępowanie według zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Zestawione są one z zadaniami zawodowymi garbarza, takimi jak: obsługa maszyn garbarskich, diagnozowanie ich stanu technicznego, przygotowanie do pracy dwojarki służącej do mechanicznej obróbki skór, ustawienie parametrów procesu na urządzeniach oraz wykonanie operacji dwojenia skór. Nauczyciel prosi uczniów o wskazanie, które z cech charakteru i kompetencji są najistotniejsze w realizacji zadań zawodowych garbarza na danym etapie. Uczniowie mogą odnieść ten katalog cech do własnych kompetencji na danym etapie nauki, zastanowić się, jak wypracować te, których jeszcze nie posiadają.

W filmie zaprezentowany jest proces dwojenia skór. Uczniowie, indywidualnie lub w grupach nazywają i charakteryzują na podstawie tutorialu poszczególne etapy dwojenia, następnie nauczyciel może pytać uczniów po kolei jaki jest pierwszy, drugi i kolejny etap tego procesu. Uczniowie zgłaszają się, podając i charakteryzując kolejne etapy, aż do zakończenia procesu. Najbardziej aktywni są nagradzani przez nauczyciela punktami lub ocenami.

Można również zaproponować uczniom, po zapoznaniu ich z treścią materiału multimedialnego, elementy grywalizacji - na podstawie filmu o dwojeniu skór oraz na podstawie e‑materiału o maszynach służących do wyprawiania skór. Każda grupa otrzyma kartki z nazwami etapów procesu garbowania skór lub ich dwojenia oraz definicje odnoszące się do tych haseł/nazw etapów. Wygrywa grupa, która jako pierwsza bezbłędnie połączy hasła z właściwymi definicjami/opiami. Można też przeznaczyć np. 10 minut na połączenie w pary rozsypanych kartek i nagrodzić te grupy, które popełniły najmniej błędów lub wykonały zadanie bezbłędnie. Po przeanalizowaniu i ocenie pracy nauczyciel może z uczniami odnieść się do powtarzających się błędów i wyjaśnić, dlaczego określone czynności muszą być wykonane w takiej a nie innej kolejności.

Nauczyciel proponuje uczniom, szczególnie nadpobudliwym, nadaktywnym, pracę metodą dramy. Wybrani uczniowie wcielają się rolę kierownika garbarni, którego zadaniem jest zaprezentowanie nowemu pracownikowi etapów składających się na proces garbowania skór. Kilku uczniów może zaprezentować główne etapy garbowania skór. Prezentacja zakładu może być połączona z przekazaniem informacji na temat prawidłowej eksploatacji urządzeń. Dokumentację Techniczno‑Ruchową (DTR) prezentuje w podobnej formie inna grupa uczniów. Jako podsumowanie można dokonać spisu/zestawienia najważniejszych zasad związanych z przygotowaniem pracowników do obsługi maszyn, konserwacji maszyn i urządzeń, przeglądów okresowych oraz paszportyzacji maszyn.

Można zaproponować pracę metodą stacji zadaniowych. Nauczyciel tworzy stacje, przy których uczniowie mają do wykonania konkretne zadania związane z etapem procesu garbarskiego (moczenie wstępne, moczenie właściwe, odmięśnianie, wapnienie skór, wytrawianie w kąpieli odwapniającej, piklowanie, garbowanie chromowe, dwojenie, rozkrój skór, struganie i cyplowanie, dogarbowanie skór, wyżymanie, wykończenie, mierzenie, pakowanie skór). Na każdej stacji pojawi się konkretny etap, do którego dany uczeń/para/grupa zaproponuje sposób wykonania zadania garbarskiego oraz ewentualny sposób naprawy i konserwacji maszyny. Uczeń/zespół, który zaprezentuje najwięcej trafnych odpowiedzi/wskazówek zdobędzie nagrodę – np. zwolnienie ze sprawdzianu czy plusy/oceny. Na podstawie pojedynczych rozwiązań powstanie mapa myśli, którą nauczyciel będzie uzupełniał z uczniami w aplikacji lub na tradycyjnej tablicy.

Interaktywne materiały sprawdzające

• Uczniowie wspólnie wypełniają ćwiczenia (np. na klasowej tablicy interaktywnej), na bieżąco konsultując odpowiedzi (praca zespołu klasowego, a także praca z nauczycielem). Ćwiczenie związane z pojęciami i terminologią można zadać jako zadanie domowe. Utrwali ono wiedzę uczniów w zakresie najważniejszych zagadnień dla tego tematu oraz przygotuje do pytań na pisemnym egzaminie zawodowym.

Praca uczniów poza zajęciami

Ze względu na konieczność przyswojenia technicznych oraz teoretycznych zagadnień występujących  w tym materiale, m.in. nazw urządzeń, ich przeznaczenia, sposobów konserwacji, warto zwrócić uczniom uwagę na konieczność zapoznania się z filmami, e‑bookiem oraz galerią zdjęć przed zajęciami. Dzięki temu podczas zajęć lekcyjnych uczący się łatwiej będą posługiwać się słownictwem specjalistycznym oraz analizować konkretne przykłady zastosowań maszyn garbarskich. Ułatwi to rozwiązywanie części interaktywnej zasobu – materiałów sprawdzających. Uczniowie dzięki zamieszczonym materiałom mają możliwość samokształcenia.

Indywidualizacja pracy z uczniem na zajęciach i poza nimi

Materiał multimedialny zawarty w e‑materiale może być wykorzystywany do indywidualizacji pracy z uczniem na zajęciach i poza nimi poprzez przydzielanie zadań dodatkowych trudniejszych dla uczniów zdolnych lub też łatwiejszych dla uczniów mających problemy w nauce. Uczeń zdolny może samodzielnie opracować zagadnienie w postaci mapy myśli (notatka o maszynach i urządzeniach stosowanych w procesie wyprawy skór - ich typy i krótkie opisy ze słowami kluczowymi), natomiast uczeń mający problemy w nauce powinien otrzymać konkretne wskazówki do samodzielnej pracy.

Poza zajęciami każdy uczeń wybiera 2 lub 3 dowolne maszyny, które szczegółowo opisuje. W ten sposób poznaje zasadę działania oraz sposoby  konserwacji oraz niezbędne procedury związane z pracą z maszynami garbarskimi. Nauczyciel przydziela do opracowania różne maszyny, uwzględniając tempo pracy uczniów. Uczniowie pracujący w szybszym tempie otrzymują do opracowania maszyny bardziej skomplikowane w budowie i działaniu.

Podczas lekcji uczniowie pracują indywidualnie z materiałem dotyczącym działania i napraw urządzeń garbarskich. Uczniowie pracujący w wolniejszym tempie mają za zadanie zgłoszenie usterki wybranego przez siebie urządzenia, uczniowie pracujący w szybszym tempie zapoznają się z treścią dotyczącą uszkodzeń urządzeń i ich naprawy. Nauczyciel może w formie dramy podsumować tę część lekcji. Uczniowie wcielają się w rolę mistrza i młodego pracownika garbarni. Jeden z uczniów jest zgłaszającym usterkę, drugi jest osobą naprawiająca. Dramę można także odegrać z nauczycielem. – Kolejni uczniowie (młodzi pracownicy garbarni) zgłaszają usterki, a nauczyciel (mistrz) proponuje sposób naprawy.

Indywidualna praca ucznia polega na jego samodzielnym zapoznaniu się z funkcjonalnościami e‑booka, filmów, galerii – nauczyciel musi jednak wcześniej skomentować polecenie – powiedzieć uczniowi, co jest szczególnie ważne i na co ma zwracać uwagę.

Praca z uczniem ze SPE

E‑materiał ułatwia zindywidualizowanie procesu dydaktycznego, co jest szczególnie  istotne dla osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. E‑materiał może ułatwić dostęp do informacji oraz zlikwidować niektóre bariery społeczne lub komunikacyjne.

Proces edukacyjny uczniów ze specjalnymi potrzebami powinien uwzględniać następujące zasady:

• zasadę indywidualizacji,

• zasadę konkretności i poglądowości nauczania,

• zasadę priorytetu rewalidacji w organizacji procesu edukacyjnego,

• zasadę przystosowania wymagań do indywidualnych możliwości ucznia.

Należy pamiętać o wyposażeniu klasy w nowoczesny sprzęt elektroniczny ułatwiający pracę z uczniami, np. w syntezator mowy. W zakresie BHP ważne jest zachowanie stałego porządku w otoczeniu ucznia (np. krzesła powinny być dosunięte do stolików, szuflady i drzwiczki szafek zamknięte, drzwi wejściowe albo zawsze zamknięte, albo całkowicie otwarte). Należy informować ucznia o każdej zmianie.

Uczniowie ze SPE mogą w swoim tempie zapoznać się z materiałem nt. funkcjonowania i budowy bębna garbarskiego. Osoby pracujące wolniej mogą w trakcie pracy z e‑materiałem wykonać notatkę graficzną (zostaną uprzedzone o tym wcześniej przez nauczyciela). Notatka będzie zdjęciem bębna, od którego będą odchodzić strzałki, z prawej strony pojawią się informacje nt. jego budowy (nazwa elementu plus słowa kluczowe), z lewej opisane będą funkcjonalności bębna (plus słowa kluczowe).

Nauczyciel proponuje uczniom elementy grywalizacji. Każda grupa otrzymuje kartki z nazwami etapów procesu garbowania skór oraz definicje odnoszące się do tych haseł/nazw etapów. Dla osób ze SPE można podać bardziej szczegółowe informacje w definicjach.

Uczeń ze SPE może uzupełnić notatkę szkieletową, którą przygotuje nauczyciel, o informacje o urządzeniach i maszynach kuśnierskich, z wykorzystaniem symbolicznych ilustracji, aby łatwiej przyswoić materiał. Taką samą notatkę może też wykonać nt. maszyn do mechanicznej obróbki skór. W notatce mogą znaleźć się też materiały ikonograficzne.

Nauczyciel może zaproponować, na podstawie materiałów multimedialnych, przygotowanie haseł do krzyżówki, które dotyczą tematu lekcji. Uczniowie pracujący wolniej mają przygotować proste, łatwiejsze definicje haseł. Nauczyciel może, po wykonaniu przez uczniów tego zadania, zaproponować połączenie haseł z definicjami, które wcześniej opracowywali. Należy pamiętać, żeby hasła i definicje nie trafiły do tych samych uczniów, którzy je opracowywali.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

4. Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows 7 lub nowszy

• OS X 10.11.6 lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji 4.0 lub nowszej 3GB RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji 69.0.3497.100

• Firefox w wersji 62.0.2

• Safari w wersji 11.1

• Opera w wersji 55.0.2994.44

• Microsoft Edge w wersji 42.17134.1.0

• Internet Explorer w wersji 11.0.9600.18124

Urządzenia mobilne:

• 2GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android 4.1 (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym) np. Chrome 69, Samsung Browser 10.1, szerokość co najmniej 420 px

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści