Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Na podstawie treści audiobooka zastanów się, dlaczego średniowiecze fascynuje i inspiruje twórców współczesnych. Sformułuj na ten temat krótki tekst argumentacyjny.

R10SeJ8O16DH2
(Uzupełnij).
Polecenie 2

Scharakteryzuj postać Wilhelma z Baskerville. Określ te jego cechy, które wykazują także inni znani ci z literatury i kultury popularnej bohaterowie.

RBU0oMIWwBO4k
(Uzupełnij).
R19fel9gGQPUt
Nagranie dźwiękowe dotyczące powieści Imię róży.
Na podstawie: Anna Taszycka, Gotycki thriller, czyli „Imię róży" w reżyserii Jean‑Jacques'a Annauda, [w:] Przewodnik dla licealistów, Warszawa 2007.
Źródło: Englishsquare Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Postać, którą Sean Connery wykreował w filmie Imię róży, ma kilka źródeł inspiracji. Z pewnością nawiązuje do uczonego teologa i filozofa franciszkańskiego Wilhelma Ockhama żyjącego na przełomie XIII i XIV wieku. Jego postać zostaje zresztą przywołana na kartach powieści Umberto Eco Imię róży. Historia Wilhelma z Baskerville jest podobna do historii Ockhama. On także został oskarżony o herezję i skazany przez papieża Jana XXII na pobyt w więzieniu śledczym. Po czterech latach udało mu się stamtąd zbiec, po czym udał się pod kuratelę cesarza Ludwika Bawarskiego, który był papieskim przeciwnikiem.

Innym pierwowzorem Wilhelma z Baskerville jest postać z XX‑wiecznej literatury kryminalnej – detektyw Sherlock Holmes. To właśnie z powieści Pies Baskerville’ów autorstwa brytyjskiego pisarza Arthura Conana Doyle’a, który wymyślił Holmesa, wziął się przydomek średniowiecznego zakonnika.

Tym samym pierwowzorem Adsa z Melku, granego przez młodego Christiana Slatera, jest doktor Watson – towarzysz i pomocnik słynnego detektywa. Watson często nie rozumie toku myślenia Holmesa i domaga się dosłownego wyjaśniania i interpretacji otrzymanych wskazówek. Podobnie zachowuje się Adso, który zazwyczaj nie potrafi odkryć prawdziwego znaczenia informacji i docenić ich wagi. W kluczowych chwilach potrafi jednak zachować przytomność umysłu, np. kiedy w labiryncie biblioteki – pamiętając z mitologii historię Ariadny – zaczepia skrawek swojej prującej się szaty, aby potem odnaleźć powrotną drogę.

Wilhelm, podobnie jak Holmes, posługuje się metodą zbierania przesłanek i wyciągania wniosków. Wierzy niezmiennie w potęgę rozumu, a jego największą namiętnością są księgi. Jak powiada:

Księgi nie po to są, by w nie wierzyć, lecz by poddawać je badaniu. Mając przed sobą księgę, nie powinniśmy zadawać sobie pytania, co ona zawiera, ale co chce powiedzieć.

Nie bez znaczenia jest także wygląd zewnętrzny, aparycja i usposobienie Wilhelma. Charakterystyki, ale i samej interpretacji, podejmuje się Adso w swoich wspomnieniach:

Tak więc wygląd zewnętrzny brata Wilhelma przyciągał uwagę nawet najbardziej roztargnionego obserwatora. Postawą górował nad zwykłymi ludźmi, a był tak chudy, że zdawał się jeszcze wyższy. Spojrzenie miał bystre i przenikliwe; ostry i odrobinę zadarty nos dawał jego obliczu wyraz cechujący człowieka czujnego, poza chwilami odrętwienia, o których jeszcze powiem. Podbródek świadczył o niewzruszonej woli, chociaż jednocześnie twarz wydłużona i pokryta piegami — jakie często widziałem u ludzi urodzonych między Hibernią a Northumbrią — mogła czasem wyrażać niepewność i zakłopotanie. Z czasem zdałem sobie sprawę, że to, co brałem za brak pewności, było tylko zaciekawieniem (...) Pacholęciu, którym wówczas byłem, od razu rzuciły się w oczy kępy żółtawych włosów wyrastających mu z uszu, a też krzaczaste i jasne brwi. Miał już z pięćdziesiąt wiosen, był więc bardzo stary, ale jego nieznające znużenia ciało poruszało się z żywością, jakiej często brakowało mnie. W chwilach czynnych wydawało się, że ma niewyczerpane zasoby sił. Ale od czasu do czasu jego duch życia zaszywał się gdzieś niby rak, mojego mistrza opanowywała apatia i widziałem, jak godzinami tkwił w celi nie wstając z posłania, ledwie wypowiadając jakieś monosylaby, z nieruchomą twarzą.

Znaczącym atrybutem Wilhelma są rzadko noszone w tamtych czasach okulary – symbol mądrości i dociekliwości. Choć posiadł ogromną wiedzę, lata doświadczeń nauczyły go pokory. Zna swoje miejsce i potrafi rozsądnie ocenić własne możliwości – wie na przykład, że nie jest w stanie zwyciężyć potężnego inkwizytora, za którym stoją władza i autorytet Kościoła, chociaż dostrzega jego niesprawiedliwość i okrucieństwo.

Wilhelm kryje w sobie gorzkie rozczarowanie inkwizycją. Jako były inkwizytor doskonale wie, jak niesprawiedliwe i bezlitosne potrafią być wyroki tej instytucji. Z jego opowieści wynika, że nie zna życia poza klasztorem, a jednak potrafi zrozumieć uczucia i namiętności. Gdy młody mnich uległ uczuciu do wiejskiej dziewczyny, Wilhelm rzekł:

Z pewnością nie powinieneś czynić tego więcej, ale nie jest bynajmniej tak potworne, iżeś poczuł pokusę, by to uczynić. A z drugiej strony mnich powinien przynajmniej raz w ciągu żywota doświadczyć namiętności cielesnej, by móc później okazywać pobłażliwość i wyrozumiałość grzesznikom, którym udzielał będzie rady i pocieszenia... więc, drogi Adso, nie jest to rzecz, której należałoby sobie życzyć, zanim się zdarzy, ale nie trzeba też łajać samego siebie zbytnio, jeśli już się zdarzyła. Idź więc z Bogiem i nie mówmy więcej o tym.

Wilhelm jest wnikliwym obserwatorem, świetnym znawcą i interpretatorem ludzkiej natury. Bywa, że ulega także własnym uczuciom. Podczas pożaru biblioteki Wilhelm ratuje co prawda księgi, wynosząc na własnych ramionach tyle, ile tylko zdoła, lecz kiedy spotyka Adsa, rzuca je wszystkie na ziemię, aby uścisnąć ukochanego ucznia. Ten zwyczajny ludzki odruch świadczy o dobrotliwej naturze starego zakonnika, który pomimo poszanowania wiedzy i rozumu, kieruje się przede wszystkim sercem, a nie chłodnym rozsądkiem.

Podobnych bohaterów odnajdujemy również we współczesnych tekstach kultury, zarówno zyskujących coraz większą popularność powieściach kryminalnych, jak i serialach. Łączy je podobny sposób kreacji bohatera‑detektywa, często indywidualisty, zmagającego się z problemami w życiu osobistym. Zazwyczaj też towarzyszy mu pomocnik – współczesny Adso.

Na podstawie: Anna Taszycka, Gotycki thriller, czyli „Imię róży” w reżyserii Jean‑Jacques'a Annauda, [w:] Przewodnik dla licealistów, Warszawa 2007.

R1Nn1UK6KcddD
Ćwiczenie 1
Wybierz cechy, które można przypisać Wilhelmowi z Baskerville jako typowemu detektywowi. Możliwe odpowiedzi: 1. indywidualizm, 2. zamiłowanie do wiedzy, 3. brak problemów w życiu osobistym, 4. umiejętność logicznego myślenia
1
Ćwiczenie 2

Podaj znane ci przykłady par bohaterów w kryminałach literackich i filmowych, które wpisują się w przedstawiony w audiobooku typ relacji: mistrz – uczeń, detektyw – pomocnik. Uzasadnij swoją odpowiedź.

R1561DiGXC733
(Uzupełnij).
Polecenie 3
Zapoznaj się z dostępnymi w Internecie recenzjami filmu Imię róży w reżyserii Jean‑Jacques'a Annauda i określ w nim cechy thrillera, a także te elementy dzieła, które różnią je od współcześnie popularnych utworów tego gatunku.
Zapoznaj się z dostępnymi w Internecie recenzjami filmu Imię róży w reżyserii Jean‑Jacques'a Annauda i określ w nim cechy thrillera, a także te elementy dzieła, które różnią je od współcześnie popularnych utworów tego gatunku.
R1De6LhQQiWXr
(Uzupełnij).