Autor: Paweł Kaniowski

Temat: Czym zajmuje się filozofia?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

I. Pojęcie filozofii. Uczeń:

1) przedstawia etymologię słowa filozofia.

Zakres rozszerzony

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

III. Wybrane problemy filozofii.

7. Wybrane współczesne spory bioetyczne. Uczeń:

1) wymienia ważniejsze współczesne problemy bioetyczne oraz przedstawia ich główne rozwiązania;

2) określa związek między tymi rozwiązaniami a przyjętymi założeniami ontologicznymi, antropologicznymi i ogólnoetycznymi;

3) podejmuje dyskusję na temat wybranego sporu bioetycznego, korzystając z posiadanej wiedzy filozoficznej i logicznej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele lekcji (językiem ucznia):

• Zapoznasz się ze znaczeniem pojęcia filozofia.

• Zrozumiesz, na czym polega różnica między filozofią a naukami szczegółowymi.

• Dowiesz się, jakie znaczenie dla ludzkiego życia mają pytania natury filozoficznej.

• Zastanowisz się nad wybranymi zagadnieniami z zakresu bioetyki.

Cele operacyjne. Uczeń:

• rozpoznaje wpływ starożytnej filozofii greckiej na europejską kulturę późniejszych epok, a zwłaszcza na literaturę piękną, naukę i religię;

• zna i charakteryzuje główne dyscypliny filozoficzne, opisuje ich problematykę i posługuje się odpowiednią terminologią;

• identyfikuje różne problemy, stanowiska i nurty filozoficzne na przykładach pytań i twierdzeń filozofów;

• rozwija krytyczne myślenie i sprawności logiczne poprzez analizę wybranych pytań i argumentów filozoficznych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• praca z tekstem;

• praca z multimedium;

• burza mózgów.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel, po zalogowaniu na platformie, wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika temat lekcji. Nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”, omawia zaprezentowane cele. Uczniowie ustalają kryteria sukcesu.

2. Burza mózgów. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie zawarte w temacie lekcji: Czym zajmuje się filozofia? Zapisanie propozycji uczniów na tablicy, uporządkowanie odpowiedzi i podsumowanie tej części lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Następnie w parach prygotowują odpowiedzi na pytania zawarte w poleceniu w tekście: Zastanów się nad poczuciem dziwności. Kiedy ostatni raz zdziwiło cię coś zauważonego lub doznanego? Jakie uczucia i emocje towarzyszyły temu poczuciu? Czy poczucie dziwności prowokuje cię do stawiania pytań dotyczących świata i siebie samego? Po wyznaczonym czasie uczniowie odczytują swoje propozycje na forum klasy. Następuje ich wspólne omówienie. Nauczyciel pyta uczniów jeszcze raz: Czym zajmuje się filozofia? Do notatek na tablicy zostają dopisane nowe propozycje.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Prezentacja multimedialna”, a następnie odczytuje polecenie: Zastanów się nad wartością i znaczeniem pytań filozoficznych dla ludzkiego życia. Spróbuj sformułować własne pytanie natury filozoficznej. Zapisz przebieg swoich rozważań. Uczniowie pracują w parach, analizując treść zadania, dyskutując i zapisując wnioski. Wybrane grupy omawiają swoje rozwiązanie i spostrzeżenia na forum klasy.

3. Ćwiczenia przedmiotowe. Uczniowie zapoznają się z tekstem źródłowym do ćwiczeń 1–4 w sekcji „Sprawdź się”. Następnie rozwiązują zadania. Po wyznaczonym czasie nauczyciel omawia propozycje uczniów i podsumowuje tę część lekcji.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie zadaje pytanie: Czym zajmuje się filozofia? Uczestnicy zajęć dodają nowe propozycje, a następnie wybrany lub chętny uczeń podsumowuje zajęcia, odwołując się do procesu pojawiania się nowych propozycji i weryfikacji wcześniejszej wiedzy.

Praca domowa:

1. Uczniowie rozwiązują zadania od 5 do 8.

Materiały pomocnicze:

• Anna Brożek, Pytania i odpowiedzi: tło filozoficzne, teoria i zastosowania praktyczne, Warszawa 2007.

• Antoni B. Stępień, Wstęp do filozofii, Lublin 2007.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Prezentacja multimedialna” do podsumowania lekcji.