Dla nauczyciela
Autor: Paweł Kaniowski
Przedmiot: Filozofia
Temat: Czym zajmuje się filozofia?
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Zakres podstawowy
I. Pojęcie filozofii. Uczeń:
1) przedstawia etymologię słowa filozofia.
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
III. Wybrane problemy filozofii.
7. Wybrane współczesne spory bioetyczne. Uczeń:
1) wymienia ważniejsze współczesne problemy bioetyczne oraz przedstawia ich główne rozwiązania;
2) określa związek między tymi rozwiązaniami a przyjętymi założeniami ontologicznymi, antropologicznymi i ogólnoetycznymi;
3) podejmuje dyskusję na temat wybranego sporu bioetycznego, korzystając z posiadanej wiedzy filozoficznej i logicznej.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele lekcji (językiem ucznia):
Zapoznasz się ze znaczeniem pojęcia filozofia.
Zrozumiesz, na czym polega różnica między filozofią a naukami szczegółowymi.
Dowiesz się, jakie znaczenie dla ludzkiego życia mają pytania natury filozoficznej.
Zastanowisz się nad wybranymi zagadnieniami z zakresu bioetyki.
Cele operacyjne. Uczeń:
rozpoznaje wpływ starożytnej filozofii greckiej na europejską kulturę późniejszych epok, a zwłaszcza na literaturę piękną, naukę i religię;
zna i charakteryzuje główne dyscypliny filozoficzne, opisuje ich problematykę i posługuje się odpowiednią terminologią;
identyfikuje różne problemy, stanowiska i nurty filozoficzne na przykładach pytań i twierdzeń filozofów;
rozwija krytyczne myślenie i sprawności logiczne poprzez analizę wybranych pytań i argumentów filozoficznych.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
praca z tekstem;
praca z multimedium;
burza mózgów.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel, po zalogowaniu na platformie, wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika temat lekcji. Nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”, omawia zaprezentowane cele. Uczniowie ustalają kryteria sukcesu.
Burza mózgów. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie zawarte w temacie lekcji: Czym zajmuje się filozofia? Zapisanie propozycji uczniów na tablicy, uporządkowanie odpowiedzi i podsumowanie tej części lekcji.
Faza realizacyjna:
Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Następnie w parach prygotowują odpowiedzi na pytania zawarte w poleceniu w tekście: Zastanów się nad poczuciem dziwności. Kiedy ostatni raz zdziwiło cię coś zauważonego lub doznanego? Jakie uczucia i emocje towarzyszyły temu poczuciu? Czy poczucie dziwności prowokuje cię do stawiania pytań dotyczących świata i siebie samego? Po wyznaczonym czasie uczniowie odczytują swoje propozycje na forum klasy. Następuje ich wspólne omówienie. Nauczyciel pyta uczniów jeszcze raz: Czym zajmuje się filozofia? Do notatek na tablicy zostają dopisane nowe propozycje.
Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Prezentacja multimedialna”, a następnie odczytuje polecenie: Zastanów się nad wartością i znaczeniem pytań filozoficznych dla ludzkiego życia. Spróbuj sformułować własne pytanie natury filozoficznej. Zapisz przebieg swoich rozważań. Uczniowie pracują w parach, analizując treść zadania, dyskutując i zapisując wnioski. Wybrane grupy omawiają swoje rozwiązanie i spostrzeżenia na forum klasy.
Ćwiczenia przedmiotowe. Uczniowie zapoznają się z tekstem źródłowym do ćwiczeń 1–4 w sekcji „Sprawdź się”. Następnie rozwiązują zadania. Po wyznaczonym czasie nauczyciel omawia propozycje uczniów i podsumowuje tę część lekcji.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel ponownie zadaje pytanie: Czym zajmuje się filozofia? Uczestnicy zajęć dodają nowe propozycje, a następnie wybrany lub chętny uczeń podsumowuje zajęcia, odwołując się do procesu pojawiania się nowych propozycji i weryfikacji wcześniejszej wiedzy.
Praca domowa:
Uczniowie rozwiązują zadania od 5 do 8.
Materiały pomocnicze:
Anna Brożek, Pytania i odpowiedzi: tło filozoficzne, teoria i zastosowania praktyczne, Warszawa 2007.
Antoni B. Stępień, Wstęp do filozofii, Lublin 2007.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Prezentacja multimedialna” do podsumowania lekcji.