Scenariusz lekcji

Autor: Agnieszka Pieszalska

Przedmiot: biologia

Temat: Choroby wirusowe człowieka, zwierząt i roślin

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje cyfrowe.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje różne choroby wirusowe;

• wyjaśnia, jaki wpływ na życie mają choroby wirusowe;

• ocenia znaczenie szczepień ochronnych w zapobieganiu chorobom wirusowym.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• 5 × 5 × 5;

• analiza tekstu źródłowego;

• gra edukacyjna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się ze wstępem w e‑materiale.

2. Prowadzący zajęcia zadaje pytania, np.:

   • W jakich typach komórek mogą namnażać się wirusy?

   • Jakimi drogami mogą rozprzestrzeniać się wirusy?

   • Jakie znacie choroby człowieka wywołane przez wirusy?

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel dzieli uczniów na pięć grup po pięć osób. Można to zrobić w następujący sposób: na niewielkich karteczkach wypisać symbole A1, A2,A3, A4, A5, B1, B2 itd. aż do E5. Stoły należy oznaczyć literami A, B, C, D, E, a następnie losowo rozdać kartki uczniom i poprosić ich o znalezienie stołu z literą taką, jaka została zapisana na kartce. W drugiej części ćwiczenia stoły należy ponumerować od 1 do 5 i poprosić uczestników zajęć o znalezienie tego oznaczonego odpowiednim numerem.

2. Grupy, pracując z e‑materiałem oraz korzystając ze stron internetowych, np. encyklopedia.pwn.pl, mają za zadanie przygotować informacje dotyczące chorób wirusowych:

   • grupa A: choroby wirusowe człowieka – odra;

   • grupa B: choroby wirusowe człowieka – poliomyelitis;

   • grupa C: choroby wirusowe człowieka – grypa;

   • grupa D: choroby wirusowe zwierząt;

   • grupa E: choroby wirusowe roślin.

3. Nauczyciel informuje, że w drugiej części ćwiczenia każdy uczeń będzie prezentował wyniki dyskusji.

4. Nauczyciel obserwuje pracę grup. Odpowiada na pytania i w razie potrzeby udziela dodatkowych instrukcji.

5. Po upływie wyznaczonego czasu nauczyciel tworzy nowe grupy, tak by w każdej z nich był obecny przedstawiciel każdej z poprzednich grup dyskusyjnych. Numeruje stoły od 1 do 5.

6. Po zmianie miejsc prowadzący zajęcia wyznacza około 10 min na omówienie wszystkich zagadnień przez nowo utworzone grupy.

7. Grupy kolejno opracowują zagadnienia. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje.

8. Każda grupa przygotowuje cztery kartki papieru z dużymi, wyraźnie napisanymi literami A, B, C, D. Nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej quiz. Uczniowie, pracując w grupach, rozwiązują kolejne pytania i sygnalizują gotowość odpowiedzi, pokazując odpowiednią kartkę z wybraną literą.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel omawia prace grup.

2. Uczniowie odpowiadają na pytania i polecenia podsumowujące lekcję, np.:

   • Wymień i scharakteryzuj poznane choroby wirusowe człowieka, zwierząt i roślin.

   • Jaką rolę odgrywają szczepienia ochronne w zapobieganiu chorobom wirusowym?

Praca domowa

Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne zawarte w e‑materiale.

Materiały pomocnicze:

• Neil A. Campbell i in., Biologia Campbella, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

• Encyklopedia szkolna. Biologia, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania gry edukacyjnej:

Grę edukacyjną należy zastosować w fazie realizacyjnej lekcji.