Jan Nowak‑Jeziorański, Kurier z Warszawy (fragment)

Sobota, 29 lipca 1944, Warszawa [...] W tym momencie ktoś wszedł i zameldował, że zauważono sowiecki patrol pancerny na skraju Pragi. Rozpoczęła się natychmiast dyskusja. „Bór” zwracał się po kolei do każdego o opinię. Wryły mi się dokładnie w pamięć słowa siedzącego obok mnie „Sęka” (płk. Janusza Bokszczanina) wypowiedziane z naciskiem: „Dopóki Rosjanie nie położą ognia artyleryjskiego na miasto na lewym brzegu Wisły, nie wolno nam się ruszyć!”.

Uderzyły mnie spokój, stanowczość i pewność siebie, z jaką te słowa były wypowiedziane. W tym, co mówili inni, wyczuwało się wewnętrzną rozterkę.

Obszedłszy wszystkich obecnych przy stole „Bór” zwrócił się jeszcze raz do Bokszczanina:

- Co wyście właściwie chcieli powiedzieć?

- Ogień artylerii sowieckiej - odpowiada sucho Bokszczanin - jest dotychczas prowadzony ze słabym natężeniem i z przerwami. To nie jest żadne przygotowanie artyleryjskie, które zapowiadałoby generalne forsowanie przepraw na Wiśle i natarcie na miasto. Odwody pancerne, które Niemcy kierują pod Warszawę na front, są pełnowartościowe i świadczą, że będą się bronili na przedmościu. Dopóki sowieckie zamiary natarcia i zajęcia miasta nie staną się widoczne jak na dłoni, nie powinniśmy zaczynać. Pojawienie się jakiegoś tam oddziału sowieckiego na krańcach Pragi o niczym jeszcze nie świadczy. Rosjanie prowadzą po prostu rozpoznanie.

Przed czwartą znowu ktoś wszedł. Jak się później dowiedziałem, był to płk „Monter” Antoni Chruściel - dowódca Okręgu Warszawskiego. W tym momencie gen. Pełczyński wziął mnie na bok pod okno i zapytał:

- Proszę pana, patrzy pan na to wszystko oczyma człowieka świeżo przybyłego z zewnątrz, dobrze zorientowanego w sytuacji politycznej. Czy pan widzi i rozumie sens tego wszystkiego, co my tu robimy?

- Nie znam zupełnie elementów sytuacji wojskowej - odpowiedziałem. - Jeżeli jednak „Burza” w Warszawie została pomyślana jako demonstracja polityczno‑wojskowa, to nie będzie ona miała żadnego wpływu na politykę sojuszników, a jeśli chodzi o opinię publiczną na Zachodzie, będzie to dosłownie burza w szklance wody. Nie powinniśmy mieszać dwóch rzeczy: polskich komunikatów radia londyńskiego i reakcji prasy i opinii anglosaskiej. Są to dwie rzeczy zupełnie różne.

Dodałem, że jeśli wybuch walk ujawni całą siłę AK i poparcie, jakim cieszy się ona w społeczeństwie, niewątpliwie ułatwi to Mikołajczykowi rozmowy w Moskwie i jego grę polityczną z Anglosasami. Zwłaszcza, jeśli uda się opanować stolicę własnymi siłami.

Kończąc tę krótką wymianę zdań, Pełczyński powiedział: - Nie mam żadnych złudzeń, co nas tu czeka po wejściu Rosjan i ujawnieniu się, ale choćby mnie spotkało najgorsze, wolę to aniżeli zrezygnowanie z wszystkiego bez walki. Musimy spełnić nasz obowiązek do końca.