Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Jan Andrzej Morsztyn Niestatek
RxFOot1zWkzWM
Nagranie dźwiękowe utworu Jana Andrzeja Morsztyna Niestatek.

Oczy są ogień, czoło jest zwierciadłem,
Włos złotem, perłą ząb, płećpłećpłeć mlekiem zsiadłem,
Usta koralem, purpurą jagodyjagodyjagody,
Póki mi, panno, dotrzymujesz zgody.
Jak się zwadzimy – jagody są trądem,
Usta czeluścią, płeć blejwasemblejwasblejwasem bladem,
Ząb szkapią kością, włosy pajęczyną,
Czoło maglowniąmaglowniamaglownią, a oczy perzyną.

niestatek Źródło: Jan Andrzej Morsztyn, Niestatek.
płeć
jagody
blejwas
maglownia
Polecenie 1

Wysłuchaj interpretacji głosowych wiersza Jana Andrzeja Morsztyna i wynotuj w formie mapy myśli, na czym polega konceptyzm w wierszach poety.

RB5yJiUaLVe59
(Uzupełnij).
RViWqJ6JC1mkA1
Mapa myśli. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: Konceptyzm Jana Andrzeja Morsztyna
    • Elementy należące do kategorii Konceptyzm Jana Andrzeja Morsztyna
    • Nazwa kategorii: sensualizm
      • Elementy należące do kategorii sensualizm
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Koniec elementów należących do kategorii sensualizm
    • Nazwa kategorii: hiperbolizacja
      • Elementy należące do kategorii hiperbolizacja
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Koniec elementów należących do kategorii hiperbolizacja
    • Nazwa kategorii: antytezy
      • Elementy należące do kategorii antytezy
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Koniec elementów należących do kategorii antytezy
    • Nazwa kategorii: kontrasty
      • Elementy należące do kategorii kontrasty
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Koniec elementów należących do kategorii kontrasty
    • Nazwa kategorii: eschatologia
      • Elementy należące do kategorii eschatologia
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Koniec elementów należących do kategorii eschatologia
    • Nazwa kategorii: motywy wanitatywne]
      • Elementy należące do kategorii motywy wanitatywne]
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Koniec elementów należących do kategorii motywy wanitatywne]
      Koniec elementów należących do kategorii Konceptyzm Jana Andrzeja Morsztyna
Polecenie 2
Przeanalizuj kompozycję wiersza, aby odpowiedzieć na pytanie, na czym polega jego kunszt. W tym celu: 1. wypisz wymienione w wierszu części twarzy opisywanej panny wraz z ich określeniami i wyjaśnij, wedle jakiej zasady zostały one uporządkowane; 2. porównaj wymowę epitetów w pierwszej i drugiej części wiersza; 3. porównaj funkcje epitetów w pierwszej i drugiej części wiersza, zwracając uwagę na ich oryginalność?
Przeanalizuj kompozycję wiersza, aby odpowiedzieć na pytanie, na czym polega jego kunszt. W tym celu: 1. wypisz wymienione w wierszu części twarzy opisywanej panny wraz z ich określeniami i wyjaśnij, wedle jakiej zasady zostały one uporządkowane; 2. porównaj wymowę epitetów w pierwszej i drugiej części wiersza; 3. porównaj funkcje epitetów w pierwszej i drugiej części wiersza, zwracając uwagę na ich oryginalność?
R1aF7HyYnMbm4
części twarzy (Uzupełnij). zasada (Uzupełnij).
R1JxDCHstSFVN
w pierwszej części wiersza (Uzupełnij). w drugiej części wiersza (Uzupełnij).
Polecenie 3

Opisz sytuację, w jakiej mógł powstać wiersz.

RfQTiCHOLev6N
(Uzupełnij).
Jan Kochanowski Do Hanny

Chybaby nie wiedziała, co znaczy twarz blada
I kiedy kto nie grzeczy, Hanno, odpowiada;
Często wzdycha, a rzadko kiedy się rozśmieje,
Tedy nie wiesz, że prze cię moje serce mdleje.

hanna Źródło: Jan Kochanowski, Do Hanny, [w:] Jan Kochanowski, Poezje, oprac. J. Pelc, Warszawa 1998, s. 24.
Polecenie 4

Zapoznaj się z fraszką Jana Kochanowskiego Do Hanny. Porównaj kontrastowe układy kompozycyjne obu wierszy i zastanów się, jaką funkcję pełni w tych utworach kontrast. Jaką zasadę świata ilustruje utwór renesansowy, a jaką zasadę wyolbrzymia utwór barokowy?

R10y85RQGGtVC
Niestatek (Uzupełnij). Do Hanny (Uzupełnij).
Jan Andrzej Morsztyn Do trupa

Leżysz zabity i jam też zabity,
Ty – strzałą śmierci, ja – strzałą miłości,
Ty krwie, ja w sobie nie mam rumianości,
Ty jawne świece, ja mam płomień skryty,

Tyś na twarz suknem żałobnym nakryty,
Jam zawarł zmysły w okropnej ciemności,
Ty masz związane ręce, ja wolności
Zbywszy mam rozum łańcuchem powity.

Ty jednak milczysz, a mój język kwili,
Ty nic nie czujesz, ja cierpię ból srodze,
Tyś jak lód, a jam w piekielnej śreżodześreżogaśreżodze.

Ty się rozsypiesz prochem w małej chwili,
Ja się nie mogę, stawszy się żywiołem
Wiecznym mych ogniów, rozsypać popiołem.

dwa Źródło: Jan Andrzej Morsztyn, Do trupa.
śreżoga
Rhyi7EjuUhuUG
Film nawiązujący do treści materiału Jan Andrzej Morsztyn Do trupa.
Polecenie 5

Wynotuj z wiersza Do trupa pary wyrażeń przeciwstawnych oraz zestawienia wyrazów o charakterze analogicznym (paralelnym) odnoszące się do bohaterów lirycznych wiersza. Kto z kim jest porównany w tym utworze?

R5XSEf0Ru3rn3
Wyrażenia przeciwstawne i paralelne (Uzupełnij). Kto z kim jest porównywany? (Uzupełnij).
Polecenie 6

Wyjaśnij istotę i sens konceptu zastosowanego w wierszu.

RxRICacZR4qNX
(Uzupełnij).
Polecenie 7

Opisz uczucia, które budzi w tobie ten sonet. Czy jest szokujący?

RVzUmNGmTb37z
(Uzupełnij).
Polecenie 8

Na podstawie poznanych utworów Jana Andrzeja Morsztyna określ cechy języka poetyckiego epoki baroku.

RfQTiCHOLev6N
(Uzupełnij).