Na mapie stref klimatycznych świata zaznaczono punktami miejsca występowania gleb strefowych. Wyróżniono następujące strefy klimatyczne: okołobiegunowa, umiarkowana, podzwrotnikowa, zwrotnikowa, równikowa. Strefa okołobiegunowa obejmuje północne i południowe krańce kuli ziemskiej. Strefa umiarkowana obejmuje znaczną część Kandy, Europy, niemal całą Rosję (z wyjątkiem północnych krańców), środkową część Azji, południe Ameryki Południowej, południowe i północne Chile. Strefa podzwrotnikowa obejmuje znaczną część USA, środkową część Argentyny i Chile, południe Europy, południowe obszary Azji. Strefa zwrotnikowa - południe USA, Meksyk, środkowa część Ameryki Południowej, północna Afryka i jej południowe krańce, Półwysep Arabski, południowe obszary Azji, znaczna część Australii (bez północnych obszarów). Strefa równikowa obejmuje południe Meksyku, kraje Ameryki Środkowej, północną część Ameryki Południowej, całą środkową część Afryki, Indonezję, Malezję, północną Australię. Opisano: 1. czerwonożółte gleby ferralitowe (laterytowe) bardzo kwaśne, mała zawartość próchnicy (1-3%), duża zawartość związków żelaza lub glinu, która nadaje tym glebom charakterystyczną, czerwoną lub żółtawą barwę. Występują między innymi w Afryce (Kotlina Kongo, Zatoka Gwinejska), na Półwyspie Indochińskim, w Indonezji, północnej Australii, Oceanii i w Ameryce Środkowej oraz na Nizinie Amazonki., 2. gleby kasztanowe gleby żyzne, obojętne lub zasadowe, okresowo przesuszane, wykształcone pod roślinnością trawiastą, czerwone zabarwienie wywołane obecnością tlenków żelaza. Zawartość próchnicy 2-5%. Występują między innymi we wnętrzu Ameryki Północnej (Wielkie Równiny), w południowej Rosji, Kazachstanie i Mongolii (Wyżyna Mongolska)., 3. gleby bielicowe silnie zakwaszone, z jasnym poziomem wymywania i ciemnym wmywania, są rozwinięte na piaskach i żwirach, głównie pod lasami iglastymi. Proces tworzenia się tych gleb jest długotrwały – jego warunkiem jest chłodny i wilgotny klimat z roślinnością iglastą (sosna, świerk, jodła, kosodrzewina). Gleby bielicowe o charakterze rolniczym wytworzyły się z piasków słabo gliniastych, zawierają bardzo mało próchnicy i są ubogie w składniki pokarmowe. Ich charakterystyczną cechą jest bardzo niska zawartość wody i mała zawartość próchnicy (1-2%). Występują między innymi w Europie Środkowej, na Nizinie Wschodnioeuropejskiej, w południowej Kanadzie., 4. gleby cynamonowe dość żyzne (zawartość próchnicy 3-8%), odczyn obojętny lub lekko zasadowy, wykształcone na podłożu skał węglanowych. Występują między innymi w basenie Morza Śródziemnego (Grecja, Włochy), nad Zatoką Meksykańską i w Chinach., 5. czarnoziemy najżyźniejsze gleby świata (zawartość próchnicy do 20% - poziom próchniczny może osiągać nawet ponad 1 m), mają odczyn obojętny lub zasadowy. Występują w warunkach klimatu umiarkowanego, kontynentalnego i powstają przy udziale roślinności łąkowo-stepowej lub leśnej. Na terenie Polski gleby czarnoziemne występują w części południowo – wschodniej i południowej. W większości wytworzyły się z lessów. Ich cechą charakterystyczną jest intensywne gromadzenie się w nich próchnicy wysyconej kationami wapnia i magnezu (stąd ich duża żyzność). Na świecie występują między innymi od Ukrainy po północne Chiny, w Urugwaju, w środkowej części Ameryki Północnej., 6. gleby tundrowe kwaśne, słabo wykształcone, mają małą zasobność w składniki mineralne i zawartość próchnicy do 1%. Tworzą się na terenach występowania w podłożu wieloletniej zmarzliny – charakterystycznym elementem w profilu jest występowanie znacznego poziomu glejowego. Występują w północnej części Euroazji i Ameryki Północnej. Badania przeprowadzone w północnej Syberii (w dorzeczu Leny) wykazały występowanie wiecznej zmarzliny aż do głębokości 1493 metrów. W lecie rozmarza jedynie wierzchnia warstwa, o głębokości do 2 metrów, 7. czarne ziemie tropikalne (vertisole) żyzne (bogate w składniki odżywcze), odczyn zasadowy lub obojętny, występują na przykład w Indiach, Afryce Środkowej, na Nizinie La Platy., 8. żółtoziemy i czerwonoziemy kwaśne, o małej zawartości próchnicy (2-5%), wykształcone pod wiecznie zielonym, wilgotnym lasem równikowym lub wysokotrawiastymi sawannami, czerwone zabarwienie glebie nadają związki żelaza, manganu i glinu. Występują między innymi w południowo-wschodnich USA, w Azji Południowo-Wschodniej (Chiny, Wietnam), Indonezji, Brazylii, Paragwaju i Urugwaju., 9. szaroziemy i buroziemy półpustynne przesuszone, często zasolone, występują pod skąpą roślinnością trawiastą, a szare zabarwienie gleb wynika z niewielkiej ilości próchnicy (około 1%). Występują między innymi na półpustyniach Afryki, Azji (szczególnie na Półwyspie Arabskim), obu Ameryk i Australii.
Na mapie stref klimatycznych świata zaznaczono punktami miejsca występowania gleb strefowych. Wyróżniono następujące strefy klimatyczne: okołobiegunowa, umiarkowana, podzwrotnikowa, zwrotnikowa, równikowa. Strefa okołobiegunowa obejmuje północne i południowe krańce kuli ziemskiej. Strefa umiarkowana obejmuje znaczną część Kandy, Europy, niemal całą Rosję (z wyjątkiem północnych krańców), środkową część Azji, południe Ameryki Południowej, południowe i północne Chile. Strefa podzwrotnikowa obejmuje znaczną część USA, środkową część Argentyny i Chile, południe Europy, południowe obszary Azji. Strefa zwrotnikowa - południe USA, Meksyk, środkowa część Ameryki Południowej, północna Afryka i jej południowe krańce, Półwysep Arabski, południowe obszary Azji, znaczna część Australii (bez północnych obszarów). Strefa równikowa obejmuje południe Meksyku, kraje Ameryki Środkowej, północną część Ameryki Południowej, całą środkową część Afryki, Indonezję, Malezję, północną Australię. Opisano: 1. czerwonożółte gleby ferralitowe (laterytowe) bardzo kwaśne, mała zawartość próchnicy (1-3%), duża zawartość związków żelaza lub glinu, która nadaje tym glebom charakterystyczną, czerwoną lub żółtawą barwę. Występują między innymi w Afryce (Kotlina Kongo, Zatoka Gwinejska), na Półwyspie Indochińskim, w Indonezji, północnej Australii, Oceanii i w Ameryce Środkowej oraz na Nizinie Amazonki., 2. gleby kasztanowe gleby żyzne, obojętne lub zasadowe, okresowo przesuszane, wykształcone pod roślinnością trawiastą, czerwone zabarwienie wywołane obecnością tlenków żelaza. Zawartość próchnicy 2-5%. Występują między innymi we wnętrzu Ameryki Północnej (Wielkie Równiny), w południowej Rosji, Kazachstanie i Mongolii (Wyżyna Mongolska)., 3. gleby bielicowe silnie zakwaszone, z jasnym poziomem wymywania i ciemnym wmywania, są rozwinięte na piaskach i żwirach, głównie pod lasami iglastymi. Proces tworzenia się tych gleb jest długotrwały – jego warunkiem jest chłodny i wilgotny klimat z roślinnością iglastą (sosna, świerk, jodła, kosodrzewina). Gleby bielicowe o charakterze rolniczym wytworzyły się z piasków słabo gliniastych, zawierają bardzo mało próchnicy i są ubogie w składniki pokarmowe. Ich charakterystyczną cechą jest bardzo niska zawartość wody i mała zawartość próchnicy (1-2%). Występują między innymi w Europie Środkowej, na Nizinie Wschodnioeuropejskiej, w południowej Kanadzie., 4. gleby cynamonowe dość żyzne (zawartość próchnicy 3-8%), odczyn obojętny lub lekko zasadowy, wykształcone na podłożu skał węglanowych. Występują między innymi w basenie Morza Śródziemnego (Grecja, Włochy), nad Zatoką Meksykańską i w Chinach., 5. czarnoziemy najżyźniejsze gleby świata (zawartość próchnicy do 20% - poziom próchniczny może osiągać nawet ponad 1 m), mają odczyn obojętny lub zasadowy. Występują w warunkach klimatu umiarkowanego, kontynentalnego i powstają przy udziale roślinności łąkowo-stepowej lub leśnej. Na terenie Polski gleby czarnoziemne występują w części południowo – wschodniej i południowej. W większości wytworzyły się z lessów. Ich cechą charakterystyczną jest intensywne gromadzenie się w nich próchnicy wysyconej kationami wapnia i magnezu (stąd ich duża żyzność). Na świecie występują między innymi od Ukrainy po północne Chiny, w Urugwaju, w środkowej części Ameryki Północnej., 6. gleby tundrowe kwaśne, słabo wykształcone, mają małą zasobność w składniki mineralne i zawartość próchnicy do 1%. Tworzą się na terenach występowania w podłożu wieloletniej zmarzliny – charakterystycznym elementem w profilu jest występowanie znacznego poziomu glejowego. Występują w północnej części Euroazji i Ameryki Północnej. Badania przeprowadzone w północnej Syberii (w dorzeczu Leny) wykazały występowanie wiecznej zmarzliny aż do głębokości 1493 metrów. W lecie rozmarza jedynie wierzchnia warstwa, o głębokości do 2 metrów, 7. czarne ziemie tropikalne (vertisole) żyzne (bogate w składniki odżywcze), odczyn zasadowy lub obojętny, występują na przykład w Indiach, Afryce Środkowej, na Nizinie La Platy., 8. żółtoziemy i czerwonoziemy kwaśne, o małej zawartości próchnicy (2-5%), wykształcone pod wiecznie zielonym, wilgotnym lasem równikowym lub wysokotrawiastymi sawannami, czerwone zabarwienie glebie nadają związki żelaza, manganu i glinu. Występują między innymi w południowo-wschodnich USA, w Azji Południowo-Wschodniej (Chiny, Wietnam), Indonezji, Brazylii, Paragwaju i Urugwaju., 9. szaroziemy i buroziemy półpustynne przesuszone, często zasolone, występują pod skąpą roślinnością trawiastą, a szare zabarwienie gleb wynika z niewielkiej ilości próchnicy (około 1%). Występują między innymi na półpustyniach Afryki, Azji (szczególnie na Półwyspie Arabskim), obu Ameryk i Australii.
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/.