Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Przeanalizuj rozmieszczenie gleb na świecie i określ główne prawidłowości ich przestrzennego rozkładu. Kiedy wskażesz odpowiednią pozycję w legendzie, wyświetli się profil gleby.

Przeanalizuj opis poniższej grafiki dotyczącej rozmieszczenia gleb na świecie.

R1VRdlHUt761F1
Na mapie świata zaznaczono kolorami obszary występowania gleb strefowych. Gleby ferralitowe, czerwonoziemy i żółtoziemy zajmują obszary: części Ameryki Środkowej, Amazonii, Ekwadoru, Doliny Konga, Gabonu, Mjanmaru, południowej Tajlandii, laosu, Wietnamu, Kambodży, Malezji, Indonezji, Papui-Nowej Gwinei. Czerwonoziemy i gleby ferralitowe zajmują obszar części Ameryki Środkowej, Wenezueli, Kolumbii, Brazylii wschodniej i południowej, pasa Afryki przy Zatoce Gwinejskiej i na południe od Doliny Konga, północnej Tajlandii, północnych wybrzeży Australii. Gleby cynamoczerwone i czerwonobure znaleźć można w części Australii wschodniej, na większości pobszaru Indii, większości obszaru Afryki subsaharyjskiej, oprócz Dolny Konga, RPA, Namibii, a także w niektórych obszarach w Brazylii i Paragwaju. Żółtoziemy i czerwonoziemy znajduje się na Florydzie i w sąsiednich stanach, na wyspach Morza Karaibskiego, w południowo-wschodnich Chojnach. Gleby cynamonowe spotkać można w niektórych obszarach Australii południowej, północnych Chin, RPA, Maroku, Algierii, Tunezji, w teksasie i Meksyku, w południowym Chile, częściowo w Argentynie, na Półwyspie Iberyjskim, w Grecji, Turcji, Syrii, Izraelu. Szaroziemy, buroziemy i prymitywne gleby pustyni zajmują obszar Chile, części Argentyny, Kalifornii, Namibii, północny Afryki, z Saharą, Półwyspu Arabskiego, Iranu, Afganistanu, środkowej Azji, środkowej Australii. Czarnoziemy występują w północnej Japonii, północno-zachodnich Chinach, w środkowych Stanach Zjednoczonych, w pasie ciągnącym się od Ukrainy po północno-wschodnie Chiny. Gleby kasztanowe są w: pasie ciągnącym się w środkowej Azji oraz w centralnych Stanach Zjednoczonych. Gleby brunatne i płowe zajmują większość Europy, bez Półwyspu Iberyjskiego, Grecji i Skandynawii, tereny we północno-wschodnich i północno-zachodnich Stanach Zjednoczonych, w Japonii, Korei. Gleby bielicowe i płowe są w: południowej Kanadzie, Skandynawii, północnej Rosji europejskiej, ciągną się pasem przez południową Rosję azjatycką. Marzłociowe gleby tajgi znajdują się w Kanadzie i północnej Rosji azjatyckiej, bez terenów najbardziej na północ, gdzie są gleby tundrowe. Na mapie zaznaczono też gleby śródstrefowe. Aluwialne, czyli mady rzeczne, spotkać można na przykład w Holandii, północno-wschodnich Indiach, we wschodnich Chinach. Lodowce i lądolody natomiast pokrywają Antarktydę i Grenlandię. 1. Gleby ferralitowe, czerwonoziemy i żółtoziemy. Na zdjęciu znajduje się profil glebowy gleby ferralitowej wilgotnych lasów tropikalnych. Ma ona czerwonawy kolor. Górna warstwa nieco bardziej brązowa. 2. Czerwonoziemy i laterytowe. Na zdjęciu znajduje się profil glebowy gleby ferralitowej sawanny wilgotnej. Pierwsza warstwa jest czarna, dalej brązowa, wpadająca w czerwień. Widoczna ziarnistość. 3. Gleby cynamonowoczerwone i czerwonobure. Na zdjęciu znajduje się profil glebowy buroziemu sawanny suchej. Ma kolor bury lub szarobury. 4. Żółtoziemy i czerwonoziemy. Na zdjęciu znajduje się profil glebowy żółtoziemu wilgotnego lasu. Gleba ma kolor ciemnopomarańczowy. 5. Gleby cynamonowe. Na zdjęciu znajduje się profil glebowy gleby cynamonowej. Pierwsza warstwa, bardzo płytka, jest czarna, dalej ciągnie się ziemia w kolorze brązowym, cynamonowym. 6. Szaroziemy, buroziemy i prymitywne gleby pustyń (2 profile). Na zdjęciu znajduje się profil glebowy - prymitywna gleba pustyń, piaszczysta. W całości ma kolor żółty, wpadający w pomarańczowy. Na drugim zdjęciu znajduje się profil prymitywnej gleby pustyń w odmianie kamienistej. Warstwa pierwsza jest ziemista, brązowa, dalej występuje warstwa z dużą liczną niedużych kamieni. 7. Czarnoziemy. Na zdjęciu znajduje się profil glebowy czarnoziemu. W połowie głębokości jest czarna, w dolnej połowie – jasnobrązowa. 8. Gleby kasztanowe. Na zdjęciu znajduje się profil glebowy gleby kasztanowej. Pierwsza warstwa jest ciemnobrązowa, kasztanowa, druga brązowa, trzecia jasnobrązowa. 9. Gleby brunatne i płowe. Na zdjęciu znajduje się profil glebowy gleby płowej. Pierwsza warstwa jest jakby wypłowiałym brązem, pod nią znajduje się głęboka warstwa brązowa. Na zdjęciu znajduje się profil glebowy gleby brunatnej. Wyróżnić tu można co najmniej trzy warstwy kolorystyczne – wypłowiała brązowa, jasnobrązowa, cienobrązowa. 10. Gleby bielicowe i płowe. Na zdjęciu znajduje się profil glebowy bielicy. O góry warstwa czarna, potem biała, potem rdzawa. Pod nimi warstwa jasna, kremowa, piaskowa. 11. Marzłociowe gleby tajgi. Na zdjęciu znajduje się profil glebowy gleby marzłociowej. Od góry warstwa szarobura, pod nią zwarta warstwa koloru stalowego. Na drugim zdjęciu znajduje się profil glebowy gleby glejowej. O góry brązowa, następnie ciemnosiwa. Pod nimi warstwa jasnobrązowa, a dalej stalowa. 12. Gleby tundrowe. Na zdjęciu znajduje się rzeka płynąca przez teren pokryty glebą poligonalną. Gleba ta ma wygląd wielokątów ułożonych jeden przy drugim, tworzących siatkę lub wygląd plastra miodu. 13. Gleby aluwialne (mady) Na zdjęciu znajduje się profil glebowy mady. Górna warstwa jest ciemnobrązowa, pod nią warstwa jasnobrązowa. Jeszcze niżej znajduje się poziom kremowy.
Rozmieszczenie głównych gleb strefowych i śródstrefowych na Ziemi
Źródło: Englishsquare sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/.
Polecenie 2

Przeanalizuj występowanie typów gleb na poszczególnych kontynentach. Opracuj krótką charakterystykę gleb poszczególnych kontynentów. Wskaż gleby dominujące powierzchniowo, zwróć uwagę na ich wykorzystanie. Skorzystaj z atlasu i innych źródeł informacji.

Spostrzeżenia wpisz do tabeli.

RJOPBr2TqjEZv1
Ćwiczenie 1
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.

Przeanalizuj występowanie typów gleb na poszczególnych kontynentach. Opracuj krótką charakterystykę gleb poszczególnych kontynentów. Wskaż gleby dominujące powierzchniowo, zwróć uwagę na ich wykorzystanie.

R1cMwJH4MJ729
(Uzupełnij).