Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Polecenie 1

Na podstawie grafiki interaktywnej stwórz mapę myśli zawierającą konteksty przydane przy interpretacji wiersza Krótkość żywota Daniela Naborowskiego. Następnie wskaż ich wpływ na sposób czytania utworu.

RxlQ0KfipCN3Q
Mapa myśli. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: KONTEKSTY
    • Elementy należące do kategorii KONTEKSTY
    • Nazwa kategorii:
    • Nazwa kategorii:
    • Nazwa kategorii:
    • Koniec elementów należących do kategorii KONTEKSTY

Na podstawie grafiki interaktywnej stwórz wypunktowaną listę hasłową zawierającą konteksty przydane przy interpretacji wiersza Krótkość żywota Daniela Naborowskiego. Następnie podaj ich wpływ na sposób odbioru utworu.

R1J99nacjuq1D
(Uzupełnij).
RqGM1QDiVMoZW1
Ilustracja interaktywna. Ilustracja składa się z pięciu obrazów. Pierwszy największy obraz znajduje się na środku. Przedstawia leżące na stoliku przedmioty. Na obrazie panuje półmrok. Na stoliku leżą otwarty, złoty zegar, pogniecione kartki, srebrna taca, jasnoróżowy materiał, monety, czerwona wstążka, fragment instrumentu strunowego, otwarty list z czerwoną pieczęcią, złoty wazon i dzban, globus. Tło jest ciemne. Drugi obraz po lewej stronie przedstawia scenę zbiorą. Na górze widnieje półnaga postać Jezusa z uniesioną prawą ręką. Ubrany jest w czerwoną szatę i siedzi na burzowej chmurze. Wokół niego znajdują się postaci w kolorowych szatach, a nieco niżej są anioły dmuchające w trąby oraz anioł w zbroi z błyskawicą w ręką. Na dole obrazu znajduje się ściśnięta grupa nagich ludzi, którzy mają zatrwożone miny. Jedną z osób porywa diabeł z rogami. Tło stanowi rozświetlone niebo z chmurami. Trzeci obraz po lewej stronie portret dojrzałego mężczyzny. Mężczyzna ma owalną twarz. Jego włosy są ciemne, półdługie. Mężczyzna ma jasną oprawę oczu i lekko garbaty nos. Ubrany jest w ciemną szatę. Pod szyją ma duży, biały kołnierz. W ręku trzyma zwój papierów. Czwarty obraz po prawej stronie przedstawia stolik ze wzorzystym obrusem. Znajdują się na nim następujące przedmioty: ludzka czaszka leżąca na zamkniętej książce z otwartymi księgami obok i pod spodem, skrzypce, zeszyt z nutami, wypalona świeca, bukiet zwiędłych kwiatów, złota szarfa. Po prawej przy stole leży zbroja oraz hełm. W górnym prawym rogu widnieje czerwona kotara. Tło obrazu jest czarne. Piąty obraz po prawej przedstawia portret młodego mężczyzny. Ma owalną twarz z rumianymi policzkami, patrzy w prawą stronę obrazu. Ma bujne, brązowe włosy oraz czerwony beret z długim, czerwonym piórem. Ubrany jest w brązowy strój. Prawą rękę ma wyciągniętą przed siebie, a w lewej trzyma ludzką czaszkę. Opisane punkty znajdujące się na ilustracji: 1. Wpisanie wiersza Krótkość żywota w kontekst kulturowy epoki Widoczny na obrazie zegar – częsty topos barokowego malarstwa oraz literatury – symbolizuje upływ czasu. W okresie baroku problem ten wiąże się przede wszystkim z pojęciem przemijania, co obrazują motywy wanitatywne w sztuce oraz literaturze, wskazujące na marność i niestałość rzeczy doczesnych. Utwór Naborowskiego rozpoczyna się słowami „Godzina za godziną niepojęcie chodzi”, które zapowiadają główny temat jego rozważań. 2. Wpisanie wiersza Krótkość żywota w kontekst kulturowy epoki Daniel Naborowski jest jednym z przedstawicieli nurtu metafizycznego poezji barokowej. To jedna z kilku barokowych tendencji artystycznych, obok nurtów takich jak ziemiański, dworski, sowizdrzalski. Barokowa poezja metafizyczna charakteryzuje się negacją doznań zmysłowych i dążeniem ku życiu wiecznemu. Poeci reprezentujący ten kierunek podejmują problemy egzystencjalne i borykają się z kryzysem duchowym. W Krótkości żywota na ów kryzys wskazują m.in. słowa: „Między śmiercią, rodzeniem byt nasz ledwie może / Nazwan być czwartą częścią mgnienia”. 3. Wpisanie wiersza Krótkość żywota w kontekst kulturowy epoki Blaise Pascal (1623-1662) był francuskim matematykiem, fizykiem i filozofem. Został wychowany w duchu katolicyzmu, ale i kultu wiedzy oraz nauki. Jego Myśli, ogłoszone po śmierci w 1669 roku, prezentowały dwuznaczność ludzkiego losu w obliczu Boga. Fragment tego dzieła: „Kto mnie tu postawił? Na czyj rozkaz i z czyjej woli przeznaczono mi to miejsce i ten czas?...” ukazuje zagubienie autora i namysł nad kwestiami egzystencji. Pascal zwrócił swoje zainteresowanie w kierunku problematyki filozoficzno-religijnej kilka lat przed śmiercią. Jego stosunek do duchowości i metafizyki obrazuje postawa nazywana zakładem Pascala – czyli rozumowanie, wedle którego kwestii istnienia Boga nie rozstrzygają dowody czy doświadczenie mistyczne, ale tzw. pari, czyli ryzyko akceptacji. 4. Wpisanie wiersza Krótkość żywota w kontekst kulturowy epoki Emocje towarzyszące podmiotowi lirycznemu Krótkości żywota, związane z problematyką przemijania, aspektem wanitatywnym, podkreśla fakt, że utwór został zbudowany w formie inwokacji, co ujawnia się już w drugim wersie, nawiązującym do ciągłości pokoleniowej i upływu czasu, który nikogo nie ominie („byłeś ty sam”). W podobny sposób motyw przemijania wyzyskuje poeta w innym wierszu, zatytułowanym Do Anny:

Z czasem wszytko przemija, z czasem bieżą lata,
Z czasem państw koniec idzie, z czasem tego świata.
Za czasem ustaje dowcip i rozum niszczeje,
Z czasem gładkość, uroda, udatność wiotczeje.
Z czasem kwitnące łąki krasy postradają,
Z czasem drzewa zielone z liścia opadają.
Z czasem burdy ustają, z czasem krwawe boje,
Z czasem żal i serdeczne z czasem niepokoje.
Z czasem noc dniowi, dzień zaś nocy ustępuje,
Czasowi zgoła wszytko na świecie hołduje.
Szczera miłość ku tobie, Anno, me kochanie,
Wszytkim czasom na despekt nigdy nieustanie.
1. Franciscus Gijsbrechts, Vanitas, ok. 1675
2. Peter Paul Rubens, Wielki Sąd Ostateczny, ok. 1617
3. Portret Blaise'a Pascala (autor nieznany), XVII w.
4. Od góry: Pierfrancesco Cittadini, Vanitas, XVII w.; Frans Hals, Portret młodzieńca z czaszką, ok. 1626‑1628
Źródło: domena publiczna.
Polecenie 2

Na podstawie multimedium oraz innych źródeł wyjaśnij, na czym polegał popularny w sztuce i literaturze baroku motyw vanitas. Wymień jego charakterystyczne symbole.

R1J99nacjuq1D
(Uzupełnij).
RLe5KB6ADlw1F
Ćwiczenie 1
Zaznacz, jaka jest konstrukcja (organizacja) wypowiedzi lirycznej w wierszu Daniela Naborowskiego Krótkość żywota. Możliwe odpowiedzi: 1. monolog, 2. dialog, 3. wyznanie
R6wEPyY6aswlt
Ćwiczenie 2
Wybierz określenia opisujące pozycję „ja” lirycznego w wierszu Daniela Naborowskiego Krótkość żywota. Możliwe odpowiedzi: 1. dystans, 2. zaangażowanie, 3. humor, 4. ironia