Temat: Władza sądownicza w Polsce

Autorka: Anna Rabiega

Adresat:

Uczeń klasy 8 szkoły podstawowej

Podstawa programowa:

XI. Demokracja w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

6) wyjaśnia zasadę państwa prawa, w tym zasady niezależności sądów i niezawisłości sędziów; wyjaśnia podział na sądy powszechne i administracyjne oraz zasadę dwuinstancyjności postępowania sądowego; przedstawia, w jakich sprawach orzeka sąd rejonowy.

Ogólny cel kształcenia:

Uczeń przedstawia zasady ustroju Rzeczypospolitej Polskiej i podstawowe organy władz publicznych.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• przedstawia system sądownictwa w Polsce i analizuje jurysdykcję poszczególnych sądów: powszechnych, wojskowych i administracyjnych.

• przedstawia i analizuje kompetencje Sądu Najwyższego, Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• porozumiewanie się w języku obcym,

• kompetencje informatyczne,

• umiejętność uczenia się,

• kompetencje społeczne i obywatelskie.

Metody nauczania:

• dyskusja,

• WebQuest,

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem infografik, ćwiczeń interaktywnych.

Formy pracy:

• indywidualna,

• grupowa,

• zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑podręczniku,

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna:

1. Nauczyciel przedstawia cel zajęć: Przeanalizujecie funkcjonowanie władzy sądowniczej w Polsce.

2. Nauczyciel pyta uczniów, czy mieli już w swoim życiu kontakt z jakimiś sądami albo czy słyszeli o jakichś sprawach rozstrzyganych przez sądy. Uczniowie podają przykłady spraw, a nauczyciel pomaga im ustalić, z jakim sądem bohaterowie ich historii mieli do czynienia. Jeśli uczniowie nie potrafią sami wymyślić przykładów albo przykładów tych jest niewiele, nauczyciel może zapytać,czy wiedzą, jak:

• przeprowadza się rozwód,

• dokonuje adopcji,

• rozstrzyga spór pomiędzy przedsiębiorcami, którzy twierdzą, że druga strona nie wywiązuje się z umowy,

• rozwiązuje się sprawę, jeśli ktoś przez lata nie daje znaku życia, a np. jego małżonek się zakochał i chce ponownie zawrzeć małżeństwo z kim innym,

• dzieli się majątek po zmarłym, jeśli spadkobiercy nie potrafią dojść do porozumienia,

• decyduje się o odpowiedniej karze dla złodzieja lub mordercy,

• ustala się karę dla żołnierza, który oddalił się ze służby,

• można zakwestionować niekorzystne rozstrzygnięcie jakiegoś urzędu, np. odmowę wydania pozwolenia na budowę, itp.

W ramach podsumowania dyskusji, nauczyciel pyta uczniów, jaką ich zdaniem rolę odgrywają sądy w życiu obywatela – dużą czy małą? Prosi o uzasadnienie odpowiedzi.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel informuje uczniów, że będą pracować metodą WebQuest i w razie potrzeby wyjaśnia tę metodę. Dzieli klasę na sześć grup. Zadaniem każdej z grup będzie znalezienie, wspólne przeanalizowanie i zreferowanie reszcie klasy przynajmniej trzech różnorodnych spraw z zakresu działalności przydzielonego grupie organu władzy sądowniczej. Uczniowie powinni ustalić przede wszystkim:

• Czego dotyczyła wybrana przez nich sprawa? Na czym polegał problem?

• Jakie było rozstrzygnięcie przydzielonego ich grupie organu? Czym zakończyła się wybrana przez nich sprawa?

Uczniowie podczas pracy w grupach korzystają internetu. Nauczyciel ustala czas na wykonanie zadania i przydziela grupom organy władzy sądowniczej:

• sądy powszechne (rejonowe, okręgowe, apelacyjne)

• sądy wojskowe (garnizonowe, okręgowe)

• sądy administracyjne (wojewódzkie, Naczelny Sąd Administracyjny)

• Sąd Najwyższy

• Trybunał Konstytucyjny

• Trybunał Stanu

Po upływie czasu na wykonanie zadania przedstawiciele poszczególnych grup przedstawiają wyniki pracy. W tym czasie nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej schemat „Judicial power” i prosi uczniów z każdej prezentującej grupy o hasłowe przypisanie spraw do właściwego organu. Uczniowie mogą też korzystać z widżetu w Ćwiczeniu 1.

2. Nauczyciel inicjuje dyskusję na temat zakresu spraw, jakimi zajmują się poszczególne sądy i trybunały. Na zakończenie prosi chętnych uczniów o jej podsumowanie.

3. Nauczyciel zwraca uwagę uczniów na skomplikowaną strukturę sądownictwa powszechnego. W tym celu wyświetla na tablicy interaktywnej schemat „Common courts – structure”. Prosi chętnych uczniów o wyjaśnienie, jak rozumieją realizację zasady dwuinstancyjności sądów przy wykorzystaniu przedstawionego schematu. W razie potrzeby uzupełnia i koryguje wypowiedzi uczniów.

4. Nauczyciel prosi uczniów, aby rozwiązali Ćwiczenie 2 – odpowiedzieli na pytanie, kto i za co może zostać postawiony przed Trybunałem Stanu. Chętni uczniowie udzielają odpowiedzi, nauczyciel weryfikuje ich poprawność.

Faza podsumowująca:

1. Na zakończenie nauczyciel dokonuje oceny pracy wylosowanej grupy. Prosi o samoocenę uczniów dotyczącą współpracy w zespole oraz wykonanego zadania. Dokonuje oceny pracy wybranych uczniów.

2. Propozycja zadania domowego:

a. Przedstaw pięć najistotniejszych różnic między apelacją i kasacją. Zwróć uwagę na kwestię prawomocności wyroku, terminu wnoszenia środka odwoławczego, organów, od których decyzji się odwołujemy i do których się odwołujemy, oraz tego, kto jest uprawniony do wniesienia danego środka odwoławczego, a także czego może dotyczyć każdy z tych środków odwoławczych.

b. Odsłuchaj nagranie abstraktu, aby powtórzyć materiał i utrwalić nowe słówka. Następnie wykonaj ćwiczenie słownikowe na końcu rozdziału.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

The judicial power – courts and tribunals

The structure of the judiciary in Poland

Common courts settle, among others, criminal, civil, family and guardianship, and labour law cases, as well as all other matters that are not reserved for the jurisdiction of other courts.

Military courts deal first and foremost with matters related to offences committed by soldiers in active service.

Administrative courts primarily control the activities of public administration bodies, both governmental and self‑governmental (local governments). The control applies to, among others, administrative decisions, resolutions issued in administrative proceedings or complaints about inactivity of administrative bodies.

The Supreme Court supervises the judgements of common and military courts. There are two basic forms of such supervision: recognizing legal remedies against court rulings adopting resolutions that resolve legal problems that raise doubt and discrepancies in the jurisprudence The competence of the Supreme Court also includes confirming the validity of the elections in accordance with principles specified by statute, as well as giving opinions on draft bills and other legal acts.

The main competence of the Constitutional Tribunal is to adjudicate regarding the conformity of statutes and other legal acts with the Constitution. The idea of controlling the constitutionality of law is based on the assumption that it is a hierarchical system, i.e. that the legal acts that are inferior cannot contain provisions that are contrary to the Constitution of other superior legal acts. Judgements of the Constitutional Tribunal are final. An act incompatible with the Constitution ceases to apply either at the moment of pronouncing the ruling or on a date determined by the Tribunal.

According to the Constitution, everyone whose constitutional freedoms or rights have been violated may bring a complaint concerning these infringements.

Other competencies of the Constitutional Tribunal include:

• adjudicating regarding the conformity to the Constitution of the purposes or activities of political parties;

• settling disputes over authority between central constitutional organs of the state.

In modern democracies, constitutional accountability is, along with the political one, the most important form of executive power responsibility. It is the accountability for the violation of law. The procedure is initiated by the parliament, but the responsibility is incurred before the authority of the judiciary. In Poland it is the Tribunal of State.

The following persons are constitutionally accountable to the Tribunal of State:

The types of punishment imposed by the Tribunal of State:

• for crimes – punishments provided for in statutes;

• for infringement of the Constitution – loss of electoral rights (for a period from 2 to 10 years), prohibition to hold managerial positions or perform public functions (for a period from 2 to 10 years), loss of all or some of the orders and decorations.