Mapa interaktywna
Polecenie 1
Zapoznaj się z mapą, a następnie wykonaj polecenia.
Lubeka została założona przez Adolfa Holsztyńskiego, za zgodą i protekcją księcia saskiego Henryka Lwa i władcy duńskiego, Waldemara II. Od ok. XIII w. Lubeka była głównym portem w północnych Niemczech. W 1226 r. cesarz Fryderyk II podniósł ją do rangi Wolnego MIasta Rzeszy, co oznaczało, że miała pełną autonomię. Lubeka stała się miastem założycielem Hanzy, zawierając 1241 r. układ z miastem Soest, do którego później dołączyły inne ośrodki miejskie położone wokół Morza Bałtyckiego. Wkrótce też miasto to stało się stolicą Hanzy, największym i najpotężniejszym ośrodkiem tej średniowiecznej organizacji handlowej. Kupcy lubeccy zyskali wpływy w Gotlandii i daleko na północy, docierając aż Nowogrodu, do Zatoki Fińskiej i Ryskiej. Na zdobytych terenach zakładali faktorie, które z czasem przekształcały się w miasta (Ryga, Rewel, Dorpat). Upadek Lubeki nastąpił na przełomie XIV i XV w., a bezpośrednią tego przyczyną były zniszczenia spowodowane zaangażowaniem się w wojny o przywileje z Danią i Norwegią. 2. Hamburg. Wolne Miasto Hamburg
Hamburg od ok. IX stanowił siedzibę biskupstwa. W tym okresie nieraz padał ofiarą najazdów, głównie ze strony Duńczyków. Od XII w. miasto zdobywało coraz większe znaczenie w handlu północnoeuropejskim, czego konsekwencją było nadanie mu statusu Wolnego Miasta przez cesarza niemieckiego, Fryderyka Barbarossę. W 1241 r. Hamburg zawarł sojusz z Lubeką tworząc Związek Hanzeatycki. Szybko miasto stało się najważniejszym portem hanzeatyckim na Morzu Północnym, pełniąc rolę punktu przeładunkowego dla m.in. futer, sukna, śledzi i drewna. Wyspecjalizowało się w eksporcie piwa. 3. Rostock. Księstwo Meklemburgii
Rostock był pierwotnie siedzibą plemion słowiańskich. Następnie znalazł się pod zwierzchnictwem książąt Meklemburgii. W 1251 r. miasto stało się członkiem Hanzy. Zyskało ono na znaczeniu w XV w., kiedy stało się największym portem regionu z 12 tys. mieszkańców. Rostock był najbogatszym miastem federacji. W 1419 r. został tutaj ufundowany uniwersytet, w stoczni konstruowano statki, które pływały po całym Morzu Północnym, docierając aż do Nowogrodu, a samo miasto zyskało wielką sławę.
{image=rostock}Rostock, obraz z lat 1550-1560. Domena publiczna, wikipedia.org #GreifswaldKsięstwo Pomorskie
Greifswald został założony w końcu XII w., gdy na miejsce to przybyli cystersi i ufundowano dla nich klasztor w Elden. W poł. XIII w. zostały mu nadane lubeckie prawa miejskie. Miasto znajdowało się pod zwierzchnictwem książąt pomorskich. Pod koniec XIII w. Greifswald stał się członkiem Ligi Hanzeatyckiej.
{image=greifswald}Ratusz w Greifswaldzie. Harald909, CC BY-SA 3.0, wikipedia.org #Szczecin. Księstwo Pomorskie
Szczecin był miejscem osadnictwa słowiańskiego od wczesnego średniowiecza. W X w. wszedł on w skład monarchii Mieszka I, by już kilkadziesiąt lat później się uniezależnić. Po raz kolejny został podporządkowany państwu polskiemu w XII w. W 1185 r. wraz z całym Pomorzem Zachodnim Szczecin znalazł się pod panowaniem duńskim, a wkrótce potem stał się lennem Cesarstwa Niemieckiego. Od końca XIII w. Szczecin był zaliczany do miast hanzeatyckich.
{image=szczecin}Szczecin, ok 1630 rok. Domena publiczna, wikipedia.org #Visby. Królestwo Szwecji
Szwedzkie miasto Visby zlokalizowane w Gotlandii od czasów wczesnego średniowiecza stanowiło ważny ośrodek handlowy. Okres jego największego rozkwitu przypadł na przełom XII i XIII w. W tym czasie Visby stało się jednym z miast członkowskich Związku Hanzeatyckiego.
{image=visby}Panorama Visby. Alexandru Baboş, CC BY-SA 3.0, wikipedia.org #Sztokholm. Królestwo Szwecji
Rozwój Sztokholmu przypadł na XIII wieku. Pod koniec stulecia miasto stało się członkiem Hanzy i utrzymywało bliskie kontakty z Lubeką, Hamburgiem, Visby i Rostockiem. Od początku było obiektem rywalizacji między Danią i Szwecją. Po okresie walki między tymi dwoma państwami w XV-XVI w. ostatecznie Sztokholm został zdobyty przez Gustawa Wazę i stał się stolicą państwa szwedzkiego.
{image=sztokholm}Stare miasto w Sztokholmie. Arild Vågen, CC BY-SA 3.0, wikipedia.org #Brunswick. Księstwo Saksonii
W miejscu, gdzie później znajdował się Brunszwik istniała od IX w. osada. W XII stuleciu została ona rozbudowana przez księcia saskiego, Henryka Lwa. Prawa miejskie Brunszwik otrzymał w 1227 roku. Od 1260 do poł. XVIII w. miasto było członkiem Hanzy, stając się jednym z głównych ośrodków handlowych w tej części Europy.
{image=brunszwik}Panorama Brunszwiku (sztych z 1550). Domena publiczna, wikipedia.org #Gdańsk. Krzyżacy
Gdańsk należał do Królestwa Polskiego do XIII w. W 1224 r. otrzymał prawa miejskie. W tym samym wieku stał się także członkiem Związku Hanzeatyckiego. Od 1308 r. przynależał do państwa krzyżackiego, powracając w granice polskie dopiero na mocy tzw. II pokoju toruńskiego po zakończeniu wojny trzynastoletniej (1454-1466)
{image=gdansk}Gdański żuraw. Rafal Konkolewski, CC BY-SA 2.5, wikipedia.org #Ryga. Inflanty
Ryga była jednym z głównych ośrodków miejskich na terenie Inflant. W 1285 r. stała się członkiem Hanzy i od tej pory zaczęła odgrywać rolę jednego z najważniejszych portów bałtyckich. Początkowo miasto to znajdowało się w granicach państwa kawalerów mieczowych, następnie przeszło w posiadanie krzyżaków, a od 1561 r. po podpisaniu układu lennego z ostatnim wielkim mistrzem - Gotardem Ketlerem przeszła we władanie Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
{image=ryga}Stare miasto w Rydze. Domena publiczna, wikipedia.org #Reval (Tallin) Inflanty
Tallin od początku (czyli X w.) był ważnym ośrodkiem handlowym w tym regionie Europy. Miasto początkowo znajdowało się pod panowaniem duński, a od I poł. XIII w. przeszło w posiadanie zakonu kawalerów mieczowych. W tym czasie weszło w skład Związku Hanzeatyckiego. Po I wojnie północnej (1558-1583) Tallin wraz z całą Estonią znaleźli się pod zwierzchnictwem Szwecji.
{image=tallin}Centrum Tallina. kallerna, CC BY-SA 3.0, wikipedia.org
Źródło: Contentplus.pl, licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 2
Na podstawie mapy wymień współczesne państwa, na których obszarze znajdowały się miasta należące do Hanzy.
Polecenie 3
Przyjrzyj się ilustracjom przedstawiającym wybrane miasta hanzeatyckie i określ, w jaki sposób przejawiało się bogactwo ośrodków należących do Hanzy.
Zapoznaj się z ilustracjami przedstawiającymi wybrane miasta hanzeatyckie i określ, w jaki sposób przejawiało się bogactwo ośrodków należących do Hanzy.
Polecenie 4
Wyjaśnij, na czym polegała i skąd się wzięła potęga niemieckiego miasta Lubeki. Podaj trzy argumenty. Zwróć uwagę na jej pozycję polityczną, ekonomiczną i położenie geograficzne.