Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Polecenie 1

Poniżej umieszczono modele 3D przedstawiające budowę cząsteczek aldehydów i ketonów. Odpowiednimi kolorami zaznaczono poszczególne atomy lub grupy funkcyjne. Czym różnią się przedstawione cząsteczki?

Zapoznaj się z opisami modeli 3D przedstawiającymi budowę cząsteczek aldehydów i ketonów. Czym różnią się przedstawione cząsteczki?

Pokaż instrukcjegraywhite
R1GqbzLm9q7zl
Modele 3D pt. „Jak zbudowane są aldehydy i ketony?”
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Galeria modeli 3D przedstawia pięć modeli.

1. Model ogólny ketonu. Ciemnoszara kulka, symbolizująca atom węgla, jest połączona wiązaniami pojedynczymi z dwoma pomarańczowymi kulkami, symbolizującymi resztę alkilową, arylową lub atom wodoru. Centralny atom węgla połączony jest jeszcze wiązaniem podwójnym z atomem tlenu, przedstawionym jako czerwona kulka.

2. Grupa ketonowa. Model z zaznaczoną grupą ketonową to powielony poprzedni model, czyli model ogólny ketonu. Grupa ketonowa wyróżniona jest za pomocą jasnozielonej powłoki otaczającej atom węgla, czyli ciemnoszarą kulkę, który jest połączony wiązaniem podwójnym z atomem tlenu, czyli czerwoną kulką.

3. Przykładowy keton alifatyczny. Atomy węgla oznaczono za pomocą ciemnoszarych kulek, atom tlenu jako czerwona kulka, atomy wodoru jako małe jasnoszare kulki. Model składa się z łańcucha węglowodorowego, który na środku zawiera grupę ketonową. Budowa modelu jest następująca. Centralny atom węgla, połączony wiązaniem podwójnym z atomem tlenu, posiada jeszcze dwa pojedyncze wiązania, z obu stron, do atomów węgla, które połączone są wiązaniami pojedynczymi z dwoma atomami wodoru, a te atomy węgla połączone są jeszcze wiązaniem pojedyncznym z końcowym atomem węgla, połączonym wiązaniami pojedyncznymi z trzema atomami wodoru.

4. Przykładowy keton aromatyczny. Atomy węgla oznaczono za pomocą ciemnoszarych kulek, atom tlenu jako czerwona kulka, atomy wodoru jako małe jasnoszare kulki. Model składa się z dwóch pierścieni benzenowych, czyli pierścieni aromatycznych złożonych z sześciu atomów węgla, które mają jeszcze po jednym wiązaniu pojedyncznym z atomem wodoru na zewnątrz pierścienia. Jeden z atomów węgla w każdym z dwóch pierścieni zamiast łączyć się z atomem wodoru, łączy się wiązaniem pojedynczym z centralnym atomem węgla, który łączy oba pierścienie. Ten atom węgla połączony jest jeszcze wiązaniem podwójnym z atomem tlenu.

6. Model ogólny aldehydu. Ciemnoszara kulka, symbolizująca atom węgla, jest połączona jednym wiązaniem pojedynczym z pomarańczową kulką, symbolizującą resztę alkilową, arylową lub atom wodoru, a drugim wiązaniem pojedynczym z małą jasnoszarą kulką, symbolizującą atom wodoru. Centralny atom węgla połączony jest jeszcze wiązaniem podwójnym z atomem tlenu, przedstawionym jako czerwona kulka.

7. Grupa aldehydowa. Model z zaznaczoną grupą aldehydową to powielony poprzedni model, czyli model ogólny aldehydu. Grupa aldehydowa wyróżniona jest za pomocą jasnozielonej powłoki otaczającej niemalże cały model, z pominięciem pomarańczowej kulki, czyli reszty alkilowej, arylowej lub atomu wodoru.

8. Przykładowy aldehyd alifatyczny. Atomy węgla oznaczono za pomocą ciemnoszarych kulek, atom tlenu jako czerwona kulka, atomy wodoru jako małe jasnoszare kulki. Model składa się z łańcucha węglowodorowego, który na jednym z końców zawiera grupę aldehydową. Budowa modelu jest następująca. Łańcuch główny stanowią cztery połączone ze sobą za pomocą wiązań pojedynczych atomy węgla. Pierwszy połączony jest dodatkowo wiązaniem podwójnym z tlenem i wiązaniem pojedyncznym z wodorem. Drugi i trzeci atom węgla zawiera po dwa pojedyncze wiązania do atomów wodoru. Ostatni, czwarty atom węgla, połączony jest z trzema atomami wodoru za pomocą wiązań pojedynczych.

9. Przykładowy aldehyd aromatyczny. Atomy węgla oznaczono za pomocą ciemnoszarych kulek, atom tlenu jako czerwona kulka, atomy wodoru jako małe jasnoszare kulki. Model składa się z pierścienia benzenowego, czyli pierścienia aromatycznego złożonego z sześciu atomów węgla, które mają jeszcze po jednym wiązaniu pojedynczym z atomem wodoru na zewnątrz pierścienia. Jeden z atomów węgla w pierścieniu zamiast łączyć się z atomem wodoru, łączy się wiązaniem pojedynczym z innym atomem węgla spoza pierścienia, który to połączony jest jeszcze wiązaniem pojedynczym z atomem wodoru i wiązaniem podwójnym z atomem tlenu.

R1RQe6ogf2TMH1
Ćwiczenie 1
Wskaż, z jaką grupą organiczną może łączyć się grupa formylowa w aldehydach? Możliwe odpowiedzi: 1. resztą alkilową, 2. atomem wodoru, 3. atomem metalu, 4. resztą arylową
Ćwiczenie 2
R1YaiCe57KUfB2
Omów budowę aldehydów.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RCscOrmxfO0uP
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
Ćwiczenie 3
RTcTn0Ame6p6T2
Omów budowę ketonów.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1Z8TdlXjwnqz
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.