Aldehydy to związki, zawierające grupę funkcyjnągrupa funkcyjnagrupę funkcyjną , zwaną grupą aldehydową. Składa się ona z grupy karbonylowej i atomu wodoru. Ogólny wzór aldehydów to R–CHO, gdzie R to atom wodoru, grupa alkilowa lub arylowa.
Sposób tworzenia wiązań w grupie aldehydowej przedstawia zamieszczony poniżej rysunek.
Zarówno orbitale walencyjne atomu tlenu, jak i atomu węgla w grupie aldehydowej są w stanie hybrydyzacjihybrydyzacjahybrydyzacjispIndeks górny 22. Pomiędzy atomem węgla i atomem tlenu powstaje wiązanie podwójne: wiązanie typu σsigma, tworzone przez orbitale zhybrydyzowaneorbitale zhybrydyzowaneorbitale zhybrydyzowanespIndeks górny 22 atomu tlenu i atomu węgla, oraz wiązanie πpi, tworzone przez orbitale atomowe 2pIndeks dolny zz atomu węgla i atomu tlenu. W grupie karbonylowej, występujące wiązanie jest wiązaniem kowalencyjnym silnie spolaryzowanymwiązanie kowalencyjne spolaryzowanewiązaniem kowalencyjnym silnie spolaryzowanym ze względu na dużą różnicę elektroujemności atomu tlenu i atomu węgla. Ponadto atom tlenu dysponuje dwiema wolnymi parami elektronowymi.
RrQ2mvaMZVZm1
Przykładowy podział aldehydów
RRks6Ut9q5ePv
bg‑violet
Ketony
Ketony to związki, zawierające, jako grupę funkcyjną, grupę karbonylową >C=O, związaną z dwiema dowolnymi resztami węglowodorowymi (R).
Ogólny wzór ketonów:
RMnIAwjgdnwej
Sposób tworzenia wiązań w grupie karbonylowej przedstawia poniższy rysunek.
Orbitale walencyjne atomu tlenu oraz atomu węgla są w stanie hybrydyzacjihybrydyzacjahybrydyzacjispIndeks górny 22. Pomiędzy atomem węgla a atomem tlenu istnieje wiązanie podwójne, na które składają się wiązanie σsigma oraz wiązanie πpi. Podobnie jak w przypadku aldehydów, wiązanie typu σsigma, utworzone jest przez orbitale zhybrydyzowane spIndeks górny 22 atomu tlenu i atomu węgla, a wiązanie πpi, utworzone jest przez orbitale atomowe 2pIndeks dolny zz atomu węgla i atomu tlenu.
ReRweVu72AS34
Przykładowy podział ketonów
R1bEIcPYRZPU2
Słownik
grupa funkcyjna
grupa funkcyjna
ugrupowanie kilku atomów (lub pojedynczy atom), charakterystyczne dla danej grupy związków organicznych, np. grupa karboksylowa dla kwasów karboksylowych, grupa nitrowa dla związków nitrowych
hybrydyzacja
hybrydyzacja
(łac. hibrida „mieszaniec”) zabieg matematyczny, umożliwiający przewidzenie kształtu danej cząsteczki poprzez mieszanie się orbitali atomowych atomów; efektem hybrydyzacji jest utworzenie zestawu równocennych energetycznie atomowych orbitali zhybrydyzowanych
orbitale zhybrydyzowane
orbitale zhybrydyzowane
powstają w przygotowaniu do tworzenia wiązania; są wynikiem mieszania się orbitali atomowych o różnych kształtach i energii
wiązanie kowalencyjne spolaryzowane
wiązanie kowalencyjne spolaryzowane
kowalencyjne wiązanie chemiczne między atomami różnych pierwiastków, w którym chmura elektronów, tworzących to wiązanie, ma większą gęstość w pobliżu jednego z atomów (atomu pierwiastka chemicznego o większej elektroujemności)
Bibliografia
Krzeczkowska M., Loch J., Mizera A., Repetytorium chemia. Liceum - poziom podstawowy i rozszerzony, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa – Bielsko‑Biała 2010.