E‑BOOK

Spis treści

• Oprzyrządowanie odlewnicze

• Rodzaje połączeń mechanicznych stosowanych do wytwarzania oprzyrządowania odlewniczegoD17S8Od6LRodzaje połączeń mechanicznych stosowanych do wytwarzania oprzyrządowania odlewniczego

• Materiały konstrukcyjneD1UAW7n0fMateriały konstrukcyjne

• Masy formierskie i masy rdzenioweD6COmXw8VMasy formierskie i masy rdzeniowe

• Słownik pojęć e‑materiałuD26cWLJBJSłownik pojęć e‑materiału

• Netografia i bibliografiaD1DTA3LyHNetografia i bibliografia

Oprzyrządowanie odlewnicze

Skrzynki formierskie:

Skrzynki formierskie są to ramy, w których przez zagęszczenie masy formierskiej wykonuje się formę odlewniczą. Dzieli się je na odlewane (z żeliwa, staliwa lub ze stopów lekkich) w całości lub w postaci elementów (boków), które następnie łączy się śrubami lub przez spawanie (staliwne).

Skrzynki formierskie można podzielić w zależności od:

• kształtu:

  • prostokątne,

  • okrągłe,

  • o kształcie specjalnym (dostosowane do kształtu odlewu).

• konstrukcji:

  • jednolite,

  • składane,

  • usuwalne ( jednolite lub otwierane),

  • nakładane (żakiety), zabezpieczające podczas zalewania formy wykonane w skrzynkach usuwalnych.

• sposobu wykonania i materiału:

  • żeliwne,

  • staliwne,

  • stalowe spawane,

  • ze stopów lekkich.

R3LCtZfxvC8T9

Na ilustracji przedstawiona jest budowa skrzynki formierskiej w czterech rysunkach. Jako pierwszy znajduję się rysunek przedstawiajacy skrzynię formierską od boku. Pod spodem natomiast rysunek przedstawiający widok skrzynki formierskiej od góry. Po bokach tych rysunków znajdują się połowy rysunków w lekkim powiększeniu i przedstawiające więcej elementów. Na pierwszym rysunku przedstawiony jest pół widok‑pół przekrój z boku skrzynki formierskiej. Boki skrzynki mają kształt prostokąta, a wewnątrz znajdują się żebra wewnętrzne. Skrzynka położona jest na występie. Po dłuższych bokach skrzynki od zewnątrz znajdują żebra zewnętrze usztywniające skrzynkę. Po obu stronach skrzynki znajdują się elementy do transportu skrzynki do których od dołu zamocowane są uszy skrzynki. W otworze ustalającym wewnątrz uszu skrzynki znajduje się tuleja przez którą przechodzi sworzeń ustalający. Na obrazku znajdującym się poniżej widoczna jest skrzynka przedstawiona od góry. Ma ona kształt prostokąta. Po krótszych bokach widoczne są uszy skrzynki wraz z elementami transportu. Przy dłuższym boku widoczne są po dwa żebra zewnętrzne usztywniające skrzynkę. Po prawej stronie na ilustracji gdzie widnieje połowa skrzynki widoczne są dodatkowo po bokach zaciski krzyżowe oraz na rogach twory do odpowietrzania formy.

Modele odlewnicze – element odtwarzający zewnętrzny kształt odlewu. Przyrząd wykonany na podstawie rysunku odlewu surowego, który wykorzystywany jest przy wykonywaniu form odlewniczych. Model odtwarza w masie formierskiej przeważnie kształt zewnętrzny odlewu, przy czym jego wymiary są powiększone w stosunku do odlewu surowego o wartość skurczu odlewniczego materiału. W przypadku, gdy wykonanie odlewu wymaga zastosowania rdzeni model powiększa się o tzw. znaki rdzenioweznak rdzeniowyznaki rdzeniowe, które odtwarzają w formie wnęki (tzw. gniazda rdzeniowe) niezbędne do ustawienia rdzeni.

Tworzywa modelowe:

• drewno np. świerk, brzoza, sosna

• tworzywo sztuczne  np. polistyren, polietylen

• wosk np. wosk pszczeli

• metal np. żeliwo, staliwo

Rodzaje modeli:

• uproszczone i nieuproszczone,

• dzielone i niedzielone.

Właściwości modeli:

• stabilność kształtu i wymiarów,

• wysoka gładkość powierzchni,

• odporność na chemiczne i erozyjne działanie formy,

• uwzględniać naddatki na skurcz i obróbkę skrawaniem.

Rdzennica

Rdzennica to przyrząd wykonany na podstawie rysunku odlewu surowego, który jest wykorzystywany do wykonywania rdzenirdzeń odlewniczyrdzeni. Najczęściej ma kształt skrzynki i wyposażona jest w tzw. znaki rdzennika, służące do odtworzenia kształtów rdzenników.
Znaki rdzennika kształtem odpowiadają rdzennikomrdzennikrdzennikom, które są częścią rdzenia odpowiadajacą za jego poprawne osadzenie we wnęce formy.

RhHY8ptU5WYLh

Rdzennica
Ilustracja pokazuje rzut z góry obraz z boku na rdzennicę, na której widać wypustki do składania obu jej połówek oraz przestrzeń do dokładnego odwzorowania kształtów rdzenia. Na obrazku zaznaczone są również elementy rdzennicy mające za zadanie odwzorować rdzenniki rdzenia.

Rdzeń odlewniczy – element odtwarzający wewnętrzny kształt odlewu.

Rdzeń to luźna część formy, wykonywana oddzielnie w rdzennicyrdzennicardzennicy, która przeważnie odtwarza wewnętrzne kształty odlewu. Posiada on przynajmniej jeden rdzennik, czyli część niezbędną do utrzymania rdzenia w ściśle określonym miejscu formy (gnieździe rdzeniowym) oraz do odprowadzenia gazów z rdzennika.

R1Y5R6djxQcrG

Budowa rdzenia
Ilustracja przedstawia drwa rdzenie, które mają kształt ostrosłupa ze ściętymi końcami. Od końców rdzenia odchodzą dwa prostokątne rdzenniki, które służą do zamontowania rdzenia w gniazdach rdzeniowych. Wzdłuż środka symetrii rdzenia zrobiony jest kanał odgazowujący.

Własności rdzeni:

• wysoka wytrzymałość (wyższa niż masy formierskiej),

• wysoka ogniotrwałość,

• dobra wybijalność,

• minimalna gazotwórczość,

• rdzennice (skrzynki rdzeniowe) służą do wykonania rdzenia.

Dla dużych i skomplikowanych rdzeni podczas montażu w formie stosuje się specjalne podpórki.

R1LTzntq9PEGg

Na ilustracji przedstawione są rodzaje podpórek, których używa się w celu podtrzymania i ustabilizowania rdzeni. Przedstawionych jest 11 rodzajów podpórek. Jako pierwsza z literą A przedstawiona jest podpórka jednosłupkowa, która od boku ma kształt dużej litery T z dodatkową stopą na dole. Następnie z literą B również przedstawiona jest podpórka jednosłupkowa, która wygląda identycznie jak poprzednia ale posiada dodatkowe otwory w stopkach. Z literą C przedstawiona jest podpórka dwusłupkowa, wyglądem odpowiada dwóm złączonym podpórkom jednosłupkowym. W przypadku D, gdzie jest podpórka trójsłupkowa mamy podobną sytuację – trzy złączone podpórki jednosłupkowe. Następny obrazek z literą E przedstawia podpórkę czterosłupkową, jednak od boku widoczne są tylko dwa słupki (wygląd identyczny jak w przypadku C) jednak otwory na stopce umieszczone są po czterech rogach. Litera F przedstawia również podpórkę jednosłupkową, posiadającą jedną stopkę u góry. Kształtem przypomina duża literę T. Dodatkowo stopka znajdująca się na górze może być prosta lub delikatnie wygięta w łuk ku górze. Na rysunku z numerek G przedstawiona jest podpórka dwusłupkowa, widokiem z bogu przypomina podpórkę C, jednak widok z góry pokazuję nam iż stopki układają się w kształt małej litery m. Kolejną podpórka z literą H jest ona wygięta z blachy w jednym kawałku, ma kształt prostokąta z wygiętymi bogami. Z literą I jest podpórka również wygięta z blachy w kształt litery C. Podpórka z literą H jest wygięta z blachy i układa się w kształt prostokąta. Ostatnią podpórką K jest to podpórka w kształcie dużej litery T, od góry stopka ma kształt spirali.

RsIIStpy1zB48

Ilustracja przedstawia prostokątną formę, we wnętrzu której znajduję się jasny kształt odlewu wraz z układem wlewowym. Wewnątrz odlewu, na samym środku umiejscowiony jest rdzeń, który od dwóch stron zostaję podtrzymany przez dwie ciemne podpórki słupkowe. Ilustracja przedstawia proces działania podpórek.

W praktyce najczęściej stosuje się podpórki słupkowe, sworzniowe i skrzynkowe.

Narzędzia formierskie

Są to narzędzia używane przez formierzy i rdzeniarzy przy ręcznym wykonywaniu formy i rdzeni odlewniczych.

Powrót do spisu treści1Powrót do spisu treści

Powiązane materiały multimedialne

• Film instruktażowy - tutorial: Stanowisko oraz materiały niezbędne do wykonania formy odlewniczejDE8ItT92bStanowisko oraz materiały niezbędne do wykonania formy odlewniczej

• Wizualizacja modelu w grafice 3D: Narzędzia i przyrządy formierskie do formowania ręcznego i maszynowegoDrPQCRHcwNarzędzia i przyrządy formierskie do formowania ręcznego i maszynowego

• Schemat interaktywny: Podstawy wykonywania i kontroli modeli odlewniczychDNU80zuIqPodstawy wykonywania i kontroli modeli odlewniczych

• Rzeczywistość wirtualna: Łączenie materiałów z wykorzystaniem metody spawaniaDaOOVfZKxŁączenie materiałów z wykorzystaniem metody spawania