Prezentacja multimedialna
Zapoznaj się z prezentacją, a następnie wykonaj polecenia.
Rewolucje 1848 r. przyniosły Europie powiew wolności. Choć większość buntów upadła i tylko Francja stała się na kilka lat republiką, to fala protestów spowodowała odejście od najgorszych praktyk czasów Świętego Przymierza.
Po raz kolejny w historii wydarzenia we Francji stały się inspiracją rewolt w wielu innych krajach. Ponownie jednak tylko we Francji bunt przyniósł trwałą zmianę. Choć republika miała trwać zaledwie kilka lat, kraj nie wrócił już do dawnej formy monarchii. Rewolucje w Niemczech i Austrii nie przyniosły jeszcze bezpośrednich zmian ustrojowych, choć zwiastowały przeobrażenia, które miały nastąpić w drugiej połowie XIX w. Bezpośrednio wpłynęły także na to, co działo się na ziemiach polskich.
Na ziemiach polskich jednak nie zaszły większe zmiany. Polaków Wiosna Ludów zaskoczyła krótko po fiasku ogólnonarodowego powstania z 1846 r. Polscy spiskowcy przebywali wówczas w więzieniach, a plany powstańcze nie istniały…
Głęboki kryzys, jaki przyniósł Prusom i Austrii rok 1848, spowodował jednak, że mieszkańcy Wielkiego Księstwa Poznańskiego oraz Galicji również usiłowali wywalczyć dla siebie ustępstwa.
Ugoda między przedstawicielami władz pruskich a Komitetem Narodowym, podpisana 11 kwietnia 1848 r.Konwencya Jarosławiecka.
Jarosławiec, dnia 11 kwietnia 1848.
Umówiona konwencya w sposób następujący wykonaną zostanie:
Ludzie do pierwszej klasy należący, jako do służby niezdatni zostaną dziś zaraz to jest 11go, w Środzie podług powiatów zebrani i przez zaufanych przewodników do domu odprowadzeni; kosy i broń wszelką zabiorą ze sobą na wozach.
Landwerzyści zbiorą się w dniu następnym i do kwater swoich sztabów odprowadzeni zostaną, jeżeli jenerał komenderujący nie dozwoli im udać się wprost do domów.
Żaden rekrut z Księstwa Poznańskiego nie będzie wyprowadzony z tej prowincyi, ani też żaden obcy do takowej wprowadzony.
Ludzie do tej klasy należący jako do służby zdolni i ochotnicy, zostają zebrani dopotąd, dopóki się nie rozstrzygnie w jaki sposób mają być wcieleni do dywizyi poznańskiej. Zbory te jednak tylko w następujących miejscach pozostać mogą: we Wrześni, Książu, Pleszewie i Miłosławiu. Każdy z tych garnizonów obejmować ma nie więcej jak 600 piechoty w jednym batalionie i 120 konnych w jednym szwadronie, dopóki nie nadejdzie chwila wcielenia tych batalionów i szwadronów do dywizyi poznańskiej. Siły te żywione będą dobrowolnemi ofiarami obywateli i do rekwizycji prawa nie mają; – dozór główny nad nimi posiadać będzie wyższy oficer pruski. Oddziały zbrojne zebrane na innych miejscach opuszczą je w przeciągu dni trzech i ściągną się do czterech głównych garnizonów w sposób wyżej opisany. Przeto Środa w trzech dniach opuszczoną być musi, a ochotnicy tego obozu przeniosą się do Miłosławia o czem jenerał Willisen doniesie komenderującemu jenerałowi 13 kwietnia. Żaden wojskowy, ani landwerzysta, jako takowy pociągnięty nie będzie do odpowiedzialności. Cudzoziemcom (emigrantom z zaboru rosyjskiego) zapewnia się iż wydani nie będą. Środki powyższe nie będą przeszkadzać komisyi reorganizacyjnej w osadzaniu władz, tak iżby cały mechanizm rządowy mógł wejść natychmiast w obieg bez żadnej zwady. Wszelka własność prywatna nie dobrowolnie ustąpiona, zwróconą lub zapłaconą być musi. Skoro tylko warunki te przez Polaków dopełnione zostaną, ruchy wojska pruskiego wstrzymane będą. Moment rozpoczęcia tych środków poczyna się dzisiaj 11go w Środzie, we Wrześni 12go, w Książu 13go, w Pleszewie 15 b.m., na dokonanie zaś zostawia się wszędzie dni trzy.
Podpisano:
Pełnomocnik komisarz królewski: jenerał Willisen.
Z polecenia komitetu narodowego: K. Libelt, W. Stefański
Źródło: Ugoda między przedstawicielami władz pruskich a Komitetem Narodowym, podpisana 11 kwietnia 1848 r. Cytat za: Augustyn Brzeżański, Pamiętnik pułkownika Brzeżańskiego z roku 1848, s. 69–71, dostęp: https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/61150/edition/82444/content.
Polacy w Cesarstwie Austrii włączyli się zarówno w walkę o nadanie państwu konstytucyjnych ram i negocjacje na temat autonomii Galicji, jak i w udział w powstaniu na Węgrzech. Wszystkie te działania zakończyły się porażką, a młody cesarz Franciszek Józef I przywrócił pełnię władzy cesarskiej. Jedyną trwałą zmianą było ostateczne zniesienie poddaństwa chłopów. Jednak idee, które mocno zaznaczyły się w czasie Wiosny Ludów, nie zniknęły. Zaledwie kilkanaście lat później doszło do zjednoczenia Włoch, a następnie Niemiec. Austria natomiast przeszła reformę ustrojową. Galicja uzyskała wówczas szeroką autonomię – także m.in. dzięki działaczom zdobywającym doświadczenie w 1848 r.
Mieszkańcy Wielkiego Księstwa Poznańskiego nie mieli tyle szczęścia, co Polacy w Galicji. W wyniku nieudanego powstania Poznańskie straciło jakąkolwiek odrębność, a Prusy niedługo potem zjednoczyły Niemcy i nasiliły germanizację prowincji. Doświadczenie 1848 r. dało jasno do zrozumienia mieszkającym tam Polakom, że nastał czas walki o zachowanie kulturalnej i ekonomicznej niezależności, o co apelowali m.in. posłowie z Koła Polskiego w pruskim Landtagu.
Wiosna Ludów ominęła natomiast ziemie rosyjskie. Nie było tam jeszcze napięć społecznych charakterystycznych dla państw z rozwijającym się przemysłem. Rewolucje nie miały też szans pod rządami despotycznego cara Mikołaja I, który stłumił na początku swego panowania spisek dekabrystów i zdławił powstanie listopadowe. Rosja miała przejść modernizację dopiero kilka lat później, po przegranej w 1856 r. wojnie krymskiej. W 1861 r. weszła np. w życie reforma uwłaszczeniowa Aleksandra II, jedna z wielkich reform przeprowadzonych w tym czasie w Imperium Rosyjskim.
Spośród poniższych odpowiedzi wskaż bezpośrednie skutki zrywów z lat 1846 i 1848 na ziemiach polskich.
- zniesienie poddaństwa chłopów w Galicji
- likwidacja autonomii Królestwa Polskiego (Kongresowego)
- wcielenie Rzeczypospolitej Krakowskiej do Austrii
- nadanie Galicji autonomii
- podział Galicji na części polską i ukraińską
- likwidacja autonomii Wielkiego Księstwa Poznańskiego
- utworzenie w Wielkopolsce administracji polskiej
- przywrócenie w Galicji języka polskiego w administracji i szkolnictwie
Przygotuj bilans pozytywnych i negatywnych następstw Wiosny Ludów dla Polaków.