Liryki lozańskie

Liryki lozańskie Adama Mickiewicza to zbiór utworów, które poeta stworzył w czasie pobytu w szwajcarskiej Lozannie. Mickiewicz wraz z żoną i dziećmi przybył do Szwajcarii w czerwcu 1839 roku, by objąć stanowisko profesora literatury łacińskiej na tamtejszej Akademii. Funkcję tę pełnił do października 1840 roku, kiedy to powrócił do Paryża. Utwory z tego okresu nie zostały przez Mickiewicza ogłoszone drukiem. Dopiero po śmierci wieszcza odnaleziono rękopisy wierszy, które opublikowano pod wspólnym tytułem: liryki lozańskie. Tytuł ten nie został nadany przez poetę, nie należy więc traktować liryków jako cyklu, ale jako zbiór dzieł powstałych w jednym miejscu, w ciągu krótkiego czasu, pod wpływem podobnych okoliczności. Do liryków lozańskich zalicza się przede wszystkim utwory: Snuć miłość..., Nad wodą wielką i czystą..., Gdy tu mój trup..., Polały się łzy... .

Polały się łzy...

Wiersz o incipicieincipitincipicie Polały się łzy... ma charakter rozrachunkowy, co oznacza, że opisuje spojrzeniem wstecz na przeżyte lata. Nazywano go „wierszem‑płaczem”, „szlochem”, „żalem”, wyróżnia się stroną formalną, zwłaszcza niezwykłą kondensacjąkondensacjakondensacją treści ujętej w zaledwie pięciu wersach. Utwór ten, mimo swych niewielkich rozmiarów, jest bogaty w sensy i znaczenia. Polały się łzy... to jeden z ostatnich utworów Mickiewicza, stąd często odczytuje się go jako swoiste podsumowanie drogi życiowej i twórczej poety. Julian Przyboś stwierdza:

W wierszu Polały się łzy... mimo lapidarnej formy „mieszczą się” nieprzypadkowe powtórzenia. Paralelizm składniowy tworzony przez podobnie zaczynające się wersy: Na me, Na moją, Na mój tworzy ramy, w które wpisane są trzy okresy życia podmiotu lirycznego: dzieciństwo, młodość i wiek dojrzały. Jednocześnie każdy z tych etapów życia streszczają zaledwie dwa przymiotniki: jest to podsumowanie maksymalnie zwięzłe, a zarazem bogate w znaczenia. Dopełnieniem uporządkowania utworu jest klamra kompozycyjna tworzona przez powtórzenie treści pierwszego i ostatniego wersu. Warto zauważyć, że w niej także występują zaledwie dwa przymiotniki:

Słownik