Przeczytaj
O cechach przystawania trójkątów
Przypomnijmy krótko trzy twierdzenia znane powszechnie jako cechy przystawania trójkątówcechy przystawania trójkątów:
cecha bbb: dwa trójkąty są przystające, jeśli trzy boki jednego trójkąta są odpowiednio równe trzem bokom drugiego trójkąta;
cecha bkb: dwa trójkąty są przystające, jeśli dwa boki i kąt leżący między tymi bokami w jednym trójkącie są odpowiednio równe dwóm bokom i kątowi leżącemu między tymi bokami w drugim trójkącie;
cecha kbk: dwa trójkąty są przystające, jeśli bok i dwa kąty przyległe do tego boku w jednym trójkącie są odpowiednio równe bokowi i dwóm kątom przyległym do tego boku w drugim trójkącie.
W przypadku trójkątów prostokątnych, można i warto dołączyć do tego zestawu poniższe cztery twierdzenia, wynikające z wcześniej zacytowanych:
jeżeli przeciwprostokątna i jedna z przyprostokątnych jednego trójkąta są odpowiednio równe przeciwprostokątnej i jednej z przyprostokątnych drugiego trójkąta, to trójkąty te są przystające;
jeżeli dwie przyprostokątne jednego trójkąta są odpowiednio równe dwóm przyprostokątnym drugiego trójkąta, to trójkąty te są przystające;
jeżeli przyprostokątna i jeden z kątów ostrych jednego trójkąta są odpowiednio równe przyprostokątnej i jednemu z kątów ostrych drugiego trójkąta, to trójkąty te są przystające;
jeżeli przeciwprostokątna i jeden z kątów ostrych jednego trójkąta są odpowiednio równe przeciwprostokątnej i jednemu z kątów ostrych drugiego trójkąta, to trójkąty te są przystające.
Z twierdzeń tych będziemy korzystać rozwiązując niżej podane problemy.
Punkt jest środkiem boku równoległoboku . Prosta przecina w punkcie prostą . Punkt jest takim punktem boku , że odcinek jest prostopadły do prostej , jak na rysunku.
Wykażemy, że trójkąty i są przystające.
Oczywiście trójkąty i są prostokątne. Skorzystamy z cechy, która orzeka, że jeżeli dwie przyprostokątne jednego trójkąta są odpowiednio równe dwóm przyprostokątnym drugiego trójkąta, to trójkąty te są przystające. Odcinek jest wspólną przyprostokątną w obu trójkątach.
Pozostaje wykazać, że . W tym celu skorzystamy z faktu, że trójkąty i są przystające. Istotnie:
kąty i jako wierzchołkowe są równe;
kąty i jako naprzemianległe są równe.
Stąd wynika równość kątów i . Ale to oznacza, że kąty przyległe do boku w trójkącie i boku w trójkącie są odpowiednio równe. Ale boki i , równe połowie boku , są sobie równe. Zatem na mocy cechy kbk trójkąty i są przystające. Co pozwala stwierdzić, że odcinki i mają równą długość. Co należało wykazać.
Zauważmy, że z powyższego twierdzenia wynika w szczególności, że prosta jest dwusieczną kąta .
Dany jest trójkąt równoramienny , w którym . Na bokach tego trójkąta zbudowano trzy trójkąty równoboczne: , , , jak na rysunku.
Pokażemy, że trójkąt jest równoramienny.
Dowód sprowadza się do wykazania, że , czyli, że trójkąty te są przystające.
Przyjmijmy oznaczenie .
Zauważmy, że oraz , co wynika z faktu, że dobudowane trójkąty są równoboczne. Ale , zatem .
Zauważmy dalej, że oraz . Ale .
Zatem w trójkątach i dwa boki i kąt leżący między tymi bokami są odpowiednio równe, czyli na mocy cechy bkb te trójkąty są przystające. W szczególności boki leżące naprzeciw kątów i są równe.
Stąd , co należało wykazać.
Rozważymy teraz związki miarowe, gdy trójkąty równoboczne zbudujemy na bokach dowolnego trójkąta. Dany jest trójkąt . Na bokach tego trójkąta zbudowano trzy trójkąty równoboczne: , , , jak na rysunku.
Pokażemy, że .
Pokażemy najpierw, że . Przyjmijmy oznaczenie . Wtedy . Podobnie , zatem te kąty są równe. Pozostaje zauważyć, że boki i w trójkącie są odpowiednio równe bokom i w trójkącie . Zatem na mocy cechy bkb te trójkąty są przystające. W szczególności boki i są równe.
Pokażemy teraz, że . Przyjmijmy oznaczenie . Wtedy . Podobnie , zatem te kąty są równe. Pozostaje zauważyć, że boki i w trójkącie są odpowiednio równe bokom i w trójkącie . Zatem na mocy cechy bkb te trójkąty są przystające. W szczególności boki i są równe. Co należało wykazać.
Na bokach i kwadratu obrano takie punkty i , że . Proste i przecinają się w punkcie , jak na rysunku.
Miara kąta jest równa . Wykażemy, że miara kąta jest równa .
Przyjmiemy oznaczenia: , . Wtedy , czyli .
Ale trójkąty i są przystające, w szczególności . Podobnie trójkąty i są przystające, w szczególności . Ale , stąd .
Zatem . Co należało wykazać.
Słownik
zestaw twierdzeń określających warunki równoważne występowania relacji przystawania między dwoma trójkątami