Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Jako jednostkę pola obierzemy  kwadrat o boku 1 (kwadrat jednostkowy). Pole danej figury  jest równe liczbie kwadratów jednostkowych lub jego części mieszczących się całkowicie w mierzonej figurze.

Takie określenie pola   niejawnie używa pojęcia granicy ciągu (jego części), pojęcia nieużywanego we wcześniejszych etapach edukacji. Jest to  dolne oszacowanie pola  figury i dobrze sprawdza się w typowych przypadkach.

Najczęściej używana definicja pola odwołuje się do konstrukcji, której idea polega na podziale płaszczyzny, na której znajduje się figura, siatką przylegających kwadratów. Następnie wybieramy te kwadraty, które mają choćby jeden punkt wspólny z figurą i sumujemy ich pola. Powtarzając powyższe podziały, zmniejszając długość boku kwadratu, suma pól kwadratów dobrze przybliży pole figury.

Pole wielokąta

Już wiesz
  • Pole kwadratu o boku a:

    P = a 2
  • Pole równoległoboku (prostokąta) o boku a i wysokości h opuszczonej na ten bok:

    P = a h
  • Pole trójkąta o podstawie a i wysokości h opuszczonej na tę podstawę:

    P = 1 2 a h
  • Pole trapezu o podstawach a i b oraz wysokości h:

    P = 1 2 ( a + b ) h
  • Pole czworokąta o prostopadłych przekątnych długości d1d2:

    P = 1 2 d 1 d 2

Pole wielokąta w układzie współrzędnych

Dla zainteresowanych

Wzór Picka – praktyczny wzór na obliczanie pola  wielokąta prostegowielokąt prostywielokąta prostego, którego wierzchołki są punktami kratowymipunkt kratowypunktami kratowymi na płaszczyźnie. 
Zgodnie z tym wzorem pole wielokąta jest równe

S=W+12B-1,

gdzie:
W oznacza liczbę punktów kratowych leżących wewnątrz wielokąta,
B oznacza liczbę punktów kratowych leżących na brzegu wielokąta.

R1A6KLuzo8ZTw

Powyższy wzór jest prawdziwy jedynie dla wielokątów prostych (złożonych z jednego kawałka i bez dziur).

Przykład 1

Kwadrat ma pole 100. Wierzchołki kwadratu połączono ze środkami przeciwległych boków. Wyznaczmy pole zacieniowanego kwadratu.

R1tA5ZVcHgLUW
Rozwiązanie
RolCiiJuG1uFh

Zauważmy, że różowe trójkąty są przystające, więc kwadrat ILCI' jest przystający do zacieniowanego. Podobnie możemy uzyskać pozostałe trzy inne przystające kwadraty. Duży kwadrat „składa się” z pięciu takich kwadratów. Więc szukane pole zacieniowanego kwadratu jest równe 20.

Przykład 2

Trójkąt ABC ma pole równe  1. Punkt A' leży na prostej AB, bliżej punktu B oraz AB=BA'. Punkt B' leży na prostej BC, bliżej punktu C oraz BC=CB'. Punkt C' leży na prostej CA, bliżej punktu A oraz CA=AC'. Zastanówmy się jak obliczyć pole trójkąta A'B'C'.

R7EHZo61xuCmt
Rozwiązanie
RvGtogeuLjPVJ

Wykorzystamy prosty fakt, że środkowa trójkąta dzieli go na dwa trójkąty o równych polach. Dowód tej własności wynika bezpośrednio z definicji środkowej i wzoru na pole trójkąta. Korzystając z powyższej obserwacji dla trójkątów AA'C, BB'A, CC'B dostajemy równości pól:

P A B C = P A B C , P A B C = P A B C , P A B C = P A B C .

Podobnie dla trójkątów AA'C', BB'A', CC'B' otrzymujemy równości:

P C B A = P C B A ,   P A C B = P A C B , P A C B = P A C B .

Więc pole trójkąta A'B'C' jest równe 7.

Przykład 3

Przekątne trapezu ABCD o podstawach ABCD przecinają się w punkcie P. Uzasadnijmy, że pole trójkąta ADP jest równe polu trójkąta BCP.

Rozwiązanie
R1eVchs56X6Ak

Zauważmy, że punkty D i C leżą na prostej  równoodległej  od prostej AB, więc trójkąty ABDABC mają taką samą podstawę i tę samą długość wysokości. Zatem mają równe pola P A B D = P A B C . Pola tych trójkątów są ponadto równe sumie pól trójkątów odpowiednio A D P     i     A B P oraz B C P   i     A B P . Odejmując obustronnie od równości P A D P + P A B P = P B C P + P A B P wartość pola trójkąta ABP otrzymujemy tezę.

W następnym przykładzie wykorzystamy własności pola do udowodnienia ciekawej własności.

Przykład 4

Uzasadnimy, że suma odległości dowolnego punktu   P leżącego wewnątrz trójkąta równobocznego od boków tego trójkąta jest stała, tzn. nie zależy od wyboru tego punktu.

Rozwiązanie
R1aJjmDVtE3E6

Oznaczmy długość boku trójkąta przez  a, wysokość przez  h oraz końce odcinków wyznaczających odległość punktu P od boków BC, CA, AB odpowiednio D, E, F.

Policzmy pole trójkąta równobocznego ABC na dwa sposoby:

P = 1 2 a h

oraz

P = P A B P + P B C P + P C A P = 1 2 a | P F | + 1 2 a | P D | + 1 2 a | P E | .

Zatem otrzymujemy

12a·PF+PD+PE=12a·h.

Dzieląc obustronnie powyższą równość przez 12a otrzymujemy

PF+PD+PE=h.

Zatem suma odległości nie zależy od wyboru punktu P i jest równa wysokości wyjściowego trójkąta równobocznego.

Zauważmy, że powyższe rozumowanie możemy zastosować do czworościanu i pokazać, że suma odległości dowolnego punktu P wewnątrz czworościanu foremnego od ścian tego czworościanu jest stała.

Przykład 5

Punty E, F, G, H są środkami odcinków odpowiednio  AB, BC, CD, DA czworokąta ABCD. Niech proste EGFH przecinają się w punkcie P. Udowodnimy, że suma pól czworokątów AEPHPFCG jest równa sumie pól czworokątów EBFPHPGP.

RU1Qntts2E1QA
Rozwiązanie
R1eibKcpRpL6u

Z warunków zadania otrzymujemy równości następujących pól trójkątów:

A E P       i     B E P

A H P   i     D H P

C F P     i         B F P

C G P     i       D G P

Aby otrzymać tezę wystarczy dodać stronami  odpowiednie pola, wynikające z powyższej   równości:

( P A E P + P A H P ) + ( P C F P + P C G P ) =

= ( P B E P + P B F P ) + ( P D H P + P D G P ) .

Zatem P A E P H + P P F C G = P E B F P + P H P G D .

Słownik

wielokąt prosty
wielokąt prosty

wielokąt, którego boki tworzą zamkniętą łamaną (z czego wynika, że jest figurą spójną bez dziur), a dwa jego boki mają punkt wspólny tylko, gdy są sąsiadami

punkt kratowy
punkt kratowy

punkt, którego współrzędne w prostokątnym układzie współrzędnych są liczbami całkowitymi