Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Zaczniemy od przytoczenia definicji, która posłuży nam również do wyprowadzenia zależności między współrzędnymi punktu i jego obrazu.

Symetrią (środkową) względem punktu (środka) S nazywamy przekształcenie, które dowolnemu punktowi A przyporządkowuje taki punkt A , dla którego zachodzi równość:

S A = S A
RmOlb7L5ur013

Przyjmijmy teraz oznaczenia: niech środek S symetrii ma współrzędne a, b; współrzędne punktu A oznaczmy przez x, y, zaś współrzędne punktu A' przez x', y'. Wówczas równość SA'=-SA można wyrazić we współrzędnych:

x'-a, y'-b=-x-a, y-b
R4SzCszBRKNrl

Korzystając z definicji wektora przeciwnego otrzymujemy

x'-a, y'-b=-x-a, -y-b
x'-a, y'-b=-x+a, -y+b

zaś z zależności między współrzędnymi wektorów równych mamy

x'-a=-x+a oraz y'-b=-y+b

czyli

x'=2a-x oraz y'=2b-y.

Zatem obraz A' punktu A o współrzędnych x, ysymetrii względem punktu Ssymetria środkowa względem punktu Ssymetrii względem punktu S o współrzędnych a, b ma współrzędne x', y'=2a-x, 2b-y.

Przykład 1

Wyznaczymy obraz punktu A=1, -3 w symetrii względem punktu S=-3, 4.

Oznaczmy szukane współrzędne przez x', y'. Możemy wykorzystać wzory wyprowadzone powyżej

x'=2-3-1 oraz y'=24--3

x'=-7 oraz y'=11.

Przykład 2

Wyznaczymy współrzędne a, b środka symetrii, w której obrazem punktu A=-3, 4 jest punkt A'=2, -3.

Możemy zauważyć, że środek symetrii jest środkiem odcinka o końcach AA', zatem jego współrzędne są średnimi arytmetycznymi odpowiednich współrzędnych punktów AA':

a=x+x'2=-3+22=-12=-12 oraz b=y+y'2=4+-32=12.

Przykład 3

Wyznaczymy równanie figury, która jest obrazem figury F o równaniu x-1+y+2=1 w symetrii względem punktu S o współrzędnych -2, 3.

Niech A=x, y będzie dowolnym punktem należącym do figury F, zaś A'=x', y' jego obrazem w symetrii względem punktu S.

Wówczas A'=x', y'=2-2-x, 23-y=-4-x, 6-y.

Zatem x'=-4-xy'=6-y.

Stąd x=-4-x' oraz y=6-y'.

Możemy teraz podstawić x=-4-x' oraz y=6-y' do równania x-1+y+2=1 otrzymując -4-x'-1+6-y'+2=1, co po przekształceniach daje x'+5+y'-8=1.

Zmienne x', y' można zastąpić dowolnymi innymi, więc równanie można też zapisać w postaci x+5+y-8=1.

Zobaczmy jeszcze obie figury w układzie współrzędnych:

Równania figur

x-1+y+2=1

x+5+y-8=1

Figury

R1RFJkHvKqeCS
R19BMchQNLner

Obie figury w jednym układzie współrzędnych:

RmihltJdHSNhT

Podsumujmy powyższy przykład. Jeśli dana figura opisuje się równaniem fx, y=0, to jej obraz w symetrii względem punktu o współrzędnych a, b opisuje się równaniem f2a-x, 2b-y=0.

Przykład 4

Figura F opisana jest równaniem x+12+2y-12=1. Wyznaczymy równanie obrazu figury F w symetrii względem punktu o współrzędnych a, b=-2, 1.

W tym celu w równaniu figury F w miejsce zmiennej x wstawimy wyrażenie 2-2-x=-4-x, zaś w miejsce zmiennej y wstawimy: 21-y=2-y.

Otrzymujemy równanie -4-x+12+22-y-12=1, czyli -x-32+-2y+32=1, po skorzystaniu z własności wartości bezwzględnej daje równanie x+32+2y-32=1.

Obie figury możemy narysować w układzie współrzędnych przy pomocy programu komputerowego:

RlGfWzmzEqGy1

Symetria środkowa jest izometriąizometriaizometrią i inwolucją, więc posiada wszystkie wynikające z tego faktu własności:

  • zachowuje długości odcinków,

  • zachowuje miary kątów,

  • zachowuje pola figur.

Ponadto symetria środkowa zachowuje orientację płaszczyzny, a jedynym punktem stałympunkt stały przekształceniapunktem stałym symetrii środkowej jest środek symetrii.

Słownik

symetria środkowa względem punktu S
symetria środkowa względem punktu S

przekształcenie (płaszczyzny lub przestrzeni), które każdemu punktowi A przyporządkowuje taki punkt A', że punkt S jest środkiem odcinka AA'; obrazem punktu S jest punkt S; S nazywamy środkiem symetrii

izometria
izometria

przekształcenie (płaszczyzny lub przestrzeni), które zachowuje długości odcinków, tzn. dla dowolnych punktów A, B i ich obrazów w rozważanej izometrii A', B zachodzi

AB=A'B'
punkt stały przekształcenia
punkt stały przekształcenia

mówimy, że A jest punktem stałym przekształcenia P, gdy obraz A' punktu A w przekształceniu P pokrywa się z punktem A, czyli

PA=A