Przeczytaj
Motyw linii jest obok koloru podstawowym elementem obrazowania w wierszach młodopolskich. Najczęściej jest to linia wiotka, falująca, odsyłająca bezpośrednio do stylistyki secesyjnejsecesyjnej.
Tak kształtowany motyw pojawia się zarówno w twórczości wielu malarzy przełomu stuleci, jak i w poezji, na przykład w wierszach Kazimiery Zawistowskiej – w opisach pejzażu zewnętrznego, ale też wewnętrznych stanów emocjonalnych podmiotu lirycznego. Linia wije się, bywa poskręcana, niekiedy wlecze się lub plącze, jak w sonecie Zmierzch:
ZmierzchW mgieł opalach rozwleczon, osnuwa powoli
Poczerniałe ścierniska pełne zimnej rosy,
I wierzb sennych rozwiane żałośliwe włosy,
I kurhany zdrzemane w rozoranej roli.Jak ptak zmęczon opada w mgławej aureoli
Świateł kędyś gasnących – w rdzawe sianokosy
Lecą dzwonów cmentarnych zabłąkane głosy
I wiodą jak piastunka tęskną baśń złej doli.Pójdę znaną ścieżyną, dziś szarą od mroków,
Pod ciężką, od mgieł wilgną oponą obłoków,
Pójdę szukać rozwianych wróżb białych stokroci –Czterolistnych koniczykoniczy – pocałunków żarów –
Pójdę szukać wśród chłodem wiejących oparów,
Czy się kędyś zbłąkana skra słońca nie złoci.Źródło: Kazimiera Zawistowska, Zmierzch, [w:] tejże, Poezje, Lwów 1903, s. 12.
Słoneczne promienie, strugi deszczu, pajęcza sieć
Poeci – to są słów malarze… Typy relacji między słowem a obrazem w książkach poetyckich okresu Młodej PolskiOdmienny charakter mają ostre, dynamiczne i wyrażające wewnętrzne napięcie kreski, zazwyczaj wertykalnewertykalne, wyznaczane przez smukłe pnie drzew, promienie słońca, odblaski księżyca, spadających gwiazd albo przez strugi deszczu. Niekiedy upodobniają się do strun, na których rozgrywa się muzyka natury, kiedy indziej smugi ostrego światła przecinają się, tworząc ramiona krzyża.
Źródło: Justyna Bajda, Poeci – to są słów malarze… Typy relacji między słowem a obrazem w książkach poetyckich okresu Młodej Polski, Wrocław 2010, s. 182.
Młodopolscy twórcy szczególnie lubili motyw deszczu. Najsłynniejszy poetycki obraz, w którym pojawia się mroczna aura, to wiersz Leopolda Staffa Deszcz jesienny. Ciekawie prezentują się też utwory, w których obrazy strug ulewnego deszczu współistnieją z innymi liniami natury, rysowanymi na przykład przez pajęcze sieci, jak w wierszu Stanisława Koraba‑Brzozowskiego Prządka.
PrządkaNa wyciągniętych deszczu strunach
Wiatr wzdycha, jęczy, łka;
Na miękkich pajęczyn całunach
Królewna tka.Jej ręka leciuchna i żywa,
Szybka, jak białych lot chmur,
Układa mych tęsknot przędziwa
W przedziwny wzór.I kwiaty zabrane mej wiośnie,
Zieleń umarłych już łąk,
Znów płoną, wskrzeszone miłośnie
Czarem jej rąk.Źródło: Stanisław Korab-Brzozowski, Prządka, [w:] tegoż, Nim serce ucichło, Warszawa 1910, s. 12.
Słownik
(fr. sécession < łac. secessio – odejście) styl w sztuce przełomu XIX i XX wieku, charakteryzujący się płynną, falistą linią, asymetrią, bogatą ornamentacją, pastelową kolorystyką. Styl secesyjny był realizowany głównie w architekturze i rzemiośle
(fr. vignette < fr. vigne - winorośl) - motyw graficzny w postaci niewielkiej ilustracji bądź elementu zdobniczego, wykorzystywany jako dekoracja na początku lub na końcu czasopisma, książki, strony książkowej bądź rozdziału