Przeczytaj
Wykres funkcjiWykres funkcji możemy przekształcać w różny sposób. Na przykład wykorzystując przesunięcie równoległe, symetrię osiową lub środkową.
Wykres funkcji otrzymujemy przez symetryczne odbicie wykresu funkcji względem osi i względem osi .
W praktyce takie przekształcenie oznacza to, że wykres funkcji najpierw odbijamy symetrycznie względem osi , a następnie tak otrzymany wykres odbijamy symetrycznie względem osi . Możemy też postąpić inaczej – najpierw wykres funkcji odbijamy symetrycznie względem osi , a następnie otrzymany wykres odbijamy symetrycznie względem osi .
Do prawidłowego wyznaczenia wykresu funkcji w symetrii względem osi i względem osi wystarczy wykorzystać poniższą zależność.
Obrazem punktu w symetrii względem osi i osi jest punkt .
Zauważmy, że przekształcenie to jest równoważne symetrii środkowej względem początku układu współrzędnych.
Do naszkicowania wykresu funkcji na podstawie wykresu funkcji możemy wykorzystać poniższe własności.
1. Dla dowolnego punktu jego obrazem w symetrii względem osi układu współrzędnych jest punkt .
Jeżeli punkt należy do wykresu funkcji , to , czyli .
2. Dla dowolnego punktu jego obrazem w symetrii względem osi układu współrzędnych jest punkt .
Jeżeli punkt należy do wykresu funkcji , to .
3. Wobec tego prawdziwa jest zależność , czyli .
Na poniższym rysunku przedstawiono wykresy funkcji i , symetryczne względem początku układu współrzędnych (czyli względem osi i ):
W wyniku przekształcaniu wykresu funkcji w symetrii względem początku układu współrzędnychprzekształcaniu wykresu funkcji w symetrii względem początku układu współrzędnych, otrzymujemy wykres innej funkcji. Funkcje te mogą mieć inne dziedziny, zbiory wartości. Mogą zatem mieć różne własności.
Wyznaczymy zbiór wartości funkcji funkcji , jeżeli zbiorem wartości funkcji jest zbiór . Dziedziną każdej z rozważanych funkcji jest zbiór liczb rzeczywistych.
Rozwiązanie:
Zbiorem wartości funkcji jest zbiór liczb:
.
W tabeli przedstawiono argumenty oraz odpowiadające im wartości funkcji .
Argumenty i wartości funkcji | |||||
---|---|---|---|---|---|
Wyznaczymy tabelę argumentów oraz odpowiadających im wartości funkcji określonej wzorem .
Rozwiązanie:
Jeżeli , to:
Argumenty i wartości funkcji | |||||
---|---|---|---|---|---|
Na rysunku przedstawiono wykres funkcji .
Naszkicujemy wykres funkcji określonej wzorem , a następnie wyznaczymy:
a) zbiór wartości funkcji ,
b) przedziały monotoniczności funkcji .
Rozwiązanie:
Wykres funkcji otrzymujemy, przekształcając wykres funkcji w symetrii względem początku układu współrzędnych.
Wobec tego:
Z wykresu odczytujemy, że:
a) zbiorem wartości funkcji jest przedział ,
b) funkcja jest:
rosnąca w przedziale ,
malejąca w przedziale .
Rysunek przedstawia wykres funkcji określonej wzorem .
Niech .
Dla funkcji :
a) wyznaczymy wzór funkcji,
b) naszkicujemy wykres,
c) określimy dziedzinę i zbiór wartości.
Rozwiązanie:
a) Ponieważ , zatem
.
b) Wykres funkcji przedstawia się następująco:
c) Dziedziną funkcji jest przedział , a zbiorem wartości tej funkcji przedział .
Mając dany wzór funkcji , możemy wyznaczyć wzór funkcji .
Wyznaczymy wzór funkcji , jeżeli funkcja jest określona wzorem:
a) ,
b) .
Rozwiązanie:
Jeżeli , to:
a) ,
b) .
Zauważmy, że oraz .
Wykażemy, że jeśli funkcja wyraża się wzorem , gdzie , to funkcja i funkcja określona wzorem są równe.
Rozwiązanie:
Mówimy, że funkcje i są równe, wtedy i tylko wtedy, gdy mają te same dziedziny oraz dla każdego zachodzi warunek .
Niech . Wówczas:
Wobec tego funkcje i są równe.
Słownik
symetryczne odbicie wykresu funkcji przez symetrię względem osi i osi ,
symetryczne odbicie wykresu funkcji względem początku układu współrzędnych
zbiór punktów płaszczyzny o współrzędnych , które spełniają zależność