Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Wzory Viete’a

Jeżeli równanie kwadratowe ax2+bx+c=0, gdzie a 0 , ma pierwiastki x1, x2, to:

x1+x2=-ba

oraz

x1·x2=ca

Wzory Viete’awzory Viete’aWzory Viete’a są bardzo często wykorzystywane podczas rozwiązywania równań kwadratowych z parametrem.

W materiale wykorzystamy również własności funkcji kwadratowej i jej wykresu.

Współrzędne wierzchołka paraboli
Twierdzenie: Współrzędne wierzchołka paraboli

Parabola y=ax2+bx+c  ( gdzie    liczba a jest różna od zera) ma wierzchołek w punkcie o współrzędnych:

p=-b2a
q=-4a

gdzie:
=b2-4ac.

Jeżeli parabola ma wierzchołek w punkcie p, q to jej osią symetrii jest prosta x=p.

Przykład 1

Wykażemy, że równanie kx2+k+3x+3=0 ma rozwiązanie dla dowolnej wartości parametru k0.

kx2+k+3x+3=0

Aby równanie kwadratowe miało rozwiązanie 0.

=k+32-4·k·3=k2+6k+9-12k=k2-6k+9=k-32

k-320 dla k, bo kwadrat  liczby rzeczywistej  jest zawsze nieujemny.

Czyli dla k0 równanie ma rozwiązanie.

Przykład 2

Dane są funkcje fx=x2+4 g ( x ) = 3 x 2 + 2 p x . Obliczymy, dla jakich wartości parametru p parabole, będące wykresami funkcji fxgx przecinają się w jednym punkcie, który znajduje się w pierwszej ćwiartce układu współrzędnych.

Rozważymy równanie x 2 + 4 = 3 x 2 + 2 p x .

4 x 2 2 p x + 4 = 0

Aby równanie miało jedno rozwiązanie =0.

=2p2-4·4·4=4p2-64

4p2-64=0

p2-16=0

p=-4 lub p=4

Dla p=-4 otrzymujemy:

4x2-2·-4x+4=0

4x2+8x+4=0

x2+2x+1=0

x+12=0

x=-1

Ponieważ pierwsza współrzędna punktu jest liczbą ujemną, więc punkt nie leży w pierwszej ćwiartce układu współrzędnych.

Dla p=4 otrzymujemy:

4 x 2 8 x + 4 = 0

4 x 2 8 x + 4 = 0  

x2-2x+1=0

x-12=0

x=1

f1=12+4=5

Ponieważ obie współrzędne punktu przecięcia wykresów są dodatnie, oznacza to, że dla p=4 punkt leży w pierwszej ćwiartce układu współrzędnych.

Przykład 3

Obliczymy,  dla jakich wartości parametru z funkcja fx=2x2+z-1x+z przyjmuje najmniejszą wartość, która jest liczbą ujemną.

fx=2x2+z-1x+z

Funkcja kwadratowa przyjmuje najmniejszą wartość, gdy współczynnik a>0.

Dla funkcji f mamy a=2>0 dla z .

Funkcja kwadratowa przyjmuje najmniejszą wartość w wierzchołku paraboli, będącej wykresem funkcji.

Czyli q=-4a jest najmniejszą wartością funkcji f.

=z-12-4·2·z=z2-2z+1-8z=z2-10z+1

q=-z2-10z+14·2=-z2-10z+18

Najmniejsza wartość funkcji f będzie liczbą ujemną dla -z2-10z+18<0 |·-8.

z2-10z+1>0

z=100-4·1=96

z=96=16·6=46

z1=10-462=5-26

z2=10+462=5+26

z-, 5-265+26, 

Przykład 4

Dla jakich wartości parametru k równanie x2+k-1x+2k-1=0 ma dwa rozwiązania takie, że jedno jest sinusem a drugie jest cosinusem tego samego kąta?

Niech x1=sinα, x2=cosα.

Rozwiążemy układ warunków:

1. 02. x12+x22=1

1. Wyróżnik trójmianu kwadratowego ma być liczbą nieujemną, ponieważ równanie może mieć podwójny pierwiastek (sinαcosα będą przyjmowały taką samą wartość).
=k-12-4·2k-1=k2-2k+1-8k+4=k2-10k+5
0k2-10k+50
k=-102-4·5=100-20=80
k=45
k1=10-452=5-25
k2=10+452=5+25
k ( ,   5 2 5 > < 5 + 2 5 ,   )

2. Aby zachodziły warunki zadania musi być spełniona „jedynka trygonometrycznajedynka trygonometrycznajedynka trygonometryczna”.
sin2α+cos2α=1
x12+x22=1
x1+x22-2x1·x2=1
k-12-2·2k-1=1
k2-6k+2=0
=36-4·2=28
=28=27
k 1 = 6 2 7 2 = 3 7 ( ,   5 2 5 > < 5 + 2 5 ,   + )
k 2 = 6 + 2 7 2 = 3 + 7 ( ,   5 2 5 > < 5 + 2 5 ,   )

Zatem nie istnieje wartość parametru k dla której równanie ma dwa rozwiązania takie, że jedno jest sinusem a drugie jest cosinusem tego samego kąta.

Słownik

wzory Viete’a
wzory Viete’a

jeżeli równanie kwadratowe ax2+bx+c=0, gdzie a0, ma pierwiastki x1, x2, to:

x1+x2=-ba

oraz

x1·x2=ca
jedynka trygonometryczna
jedynka trygonometryczna
sin2α+cos2α=1