Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Obliczymy dwoma sposobami pole kwadratu przedstawionego na rysunku.

R4mPF6WY1mFSJ
Interpretacja geometryczna wzoru skróconego mnożenia na kwadrat różnicy
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Bok kwadratu ma długość a, zatem P=a2.

Rv9OkpbUMp0jN
Interpretacja geometryczna wzoru skróconego mnożenia na kwadrat różnicy
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Pole tego kwadratu można też obliczyć jako sumę pól kwadratu o boku długości a-b, kwadratu o boku długości b, dwóch prostokątów o bokach długości a-b i b.

P=(a-b)2+b(a-b)+b(a-b)+b2=(a-b)2+ab-b2+ab-b2+b2

Porównując otrzymane wyrażenia, otrzymujemy:

a2=(a-b)2+2ab-b2
(a-b)2=a2-2ab+b2

Otrzymana równość zwana jest wzorem skróconego mnożenia na kwadrat różnicy dwóch wyrażeń.

Ważne!

Wzór na kwadrat różnicy dwóch wyrażeń.

(a-b)2=a2-2ab+b2

Kwadrat różnicy dwóch wyrażeń jest równy sumie kwadratów tych wyrażeń minus podwojony iloczyn pierwszego wyrażenia przez drugie.

Powyższy wzór można też uzyskać, zapisując kwadrat różnicy w postaci iloczynu i wykonując mnożenie.

(a-b)2=(a-b)(a-b)=a2-ab-ab+b2=a2-2ab+b2

Korzystając ze wzoru na kwadrat różnicy, można podnosić do kwadratu dwumiany, nie wykonując mnożenia.

Przykład 1

Zapiszemy każde z wyrażeń w postaci sumy.

(x-1)2=x2-2·x·1+12=x2-2x+1

(a-3)2=a2-2·a·3+(3)2=a2-23a+3

x2-42=x4-2·x2·4+42=x4-8x2+16

(2x-3a)2=(2x)2-2·2x·3a+(3a)2=4x2-12ax+9a2

Przykład 2

Przekształcimy potęgi na sumy algebraiczne, wykorzystując wzór na kwadrat różnicy.

(xy-23)2=(xy)2-2·xy·23+(23)2=x2y2-43xy+12

a4x3-0,12=a8x6-2·a4x3·0,1+(0,1)2=a8x6-0,2a4x3+0,01

Wykorzystanie wzoru na kwadrat różnicy dwóch wyrażeń znacznie ułatwia przekształcanie wyrażeń algebraicznych.

Przykład 3

Zapiszemy podane wyrażenie w najprostszej postaci, a następnie obliczymy jego wartość dla x=-3.

2(x-1)2-[(-x+1)(1-x)-2x]=

=2x2-2x+1-[(1-x)(1-x)-2x]=

=2x2-4x+2-1-2x+x2-2x=x2+1

(-3)2+1=3+1=4

Odpowiedź:

Wartość wyrażenia jest równa 4.

Ważnym zastosowaniem wzoru skróconego mnożenia na kwadrat różnicy jest zapisywanie sum algebraicznych w postaci iloczynu.

RZyauW9VvjoQC
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Przykład 4

Zapiszemy sumy algebraiczne w postaci iloczynów.

25a2-10a+1=(5a-1)(5a-1)

9x2-48xy+64y2=(3x-8y)(3x-8y)

3a2-18ac+27c2=(3a-27c)(3a-27c)

k2-3km+0,75m2=(k-0,53m)(k-0,53m)

Wzór skróconego mnożenia na kwadrat różnicywzór skróconego mnożenia na kwadrat różnicyWzór skróconego mnożenia na kwadrat różnicy można zastosować, obliczając wartości wyrażeń zawierających pierwiastki.

Przykład 5

(3-3)2+63=9-63+3+63=12

(2-210)2-(42-85)2=(2-210)2-(2-210)2=0

Słownik

wzór skróconego mnożenia na kwadrat różnicy
wzór skróconego mnożenia na kwadrat różnicy

kwadrat różnicy dwóch wyrażeń jest równy sumie kwadratów tych wyrażeń minus podwojony iloczyn pierwszego wyrażenia przez drugie