Przeczytaj
Lipidy
Lipidy, zwane także tłuszczowcami, to liczna grupa związków organicznych o różnorodnym składzie i budowie. Ich cząsteczki są niepolarne, co nadaje im wspólną właściwość: złą rozpuszczalność w wodzie, a dobrą w rozpuszczalnikach organicznych. Pełnią rozmaite funkcje w organizmach roślin, zwierząt i drobnoustrojów.
Rozróżnia się tłuszcze proste i tłuszcze złożone. Do tłuszczów prostych należą tłuszcze właściwe, nazywane inaczej triglicerydami, oraz woski. Tłuszcze właściwe to estry glicerolu z kwasami tłuszczowymi, które stanowią główne materiały zapasowe (surowce energetyczne) organizmu, a u zwierząt także podściółkę i warstwę ochronną różnych narządów. Woski natomiast są estrami alkoholi jednowodorotlenowych z kwasami tłuszczowymi i tworzą warstwy chroniące przed nadmiernym parowaniem wody oraz namakaniem. Tłuszcze złożone zawierają w cząsteczce oprócz kwasów tłuszczowych i alkoholi (glicerolu lub sfingozyny) m.in. kwas fosforowy, cholinę, etanoloaminę, sacharydy (np. galaktozę). Należą do nich fosfolipidyfosfolipidy oraz glikolipidyglikolipidy wchodzące w skład elementów strukturalnych komórek (błon i ziarnistości), a u zwierząt występujące w szczególnie dużej ilości w tkance nerwowej w mózgu i we włóknach nerwowych. Do lipidów są także zaliczane karotenoidy i steroidy — związki odmienne pod względem chemicznym od pozostałych lipidów, które jednak są do nich zaliczane z powodu podobnego zachowania w procesie przemiany materii oraz podobnej rozpuszczalności.
Aby nierozpuszczalne w wodzie lipidy mogły być transportowane w osoczu krwi, muszą tworzyć kompleksy z białkami – lipoproteinylipoproteiny. Cząsteczka lipoproteiny jest zbudowana z triglicerydów, cholesterolu, fosfolipidów i białek. Może mieć ona postać lipoproteiny niskiej gęstości (LDL), która potocznie nazywana jest ,,złym cholesterolem”, gdyż powoduje odkładanie cholesterolu w ścianie naczyń krwionośnych. Występuje też lipoproteina wysokiej gęstości (HDL), tak zwany ,,dobry cholesterol”, który prawdopodobnie zmniejsza złogi cholesterolu.
Jak wykryć lipidy w komórkach?
W celu wykrycia lipidów w komórkach należy użyć Sudanu III.
Jest to czerwony barwnik azowybarwnik azowy, rozpuszczalny w rozpuszczalnikach organicznych – benzenie, acetonie oraz etanolu.
Barwnik bardzo dobrze rozpuszcza się w tłuszczach, dlatego gdy Sudan III łączy się z lipidami, przybierają one czerwony kolor.
Film przedstawiający wykrywanie lipidów w komórkach przy użyciu Sudanu III
Słownik
najliczniejsza i technicznie najważniejsza grupa barwników syntetycznych; charakterystyczną cechą budowy cząsteczki barwnika jest obecność co najmniej 1 grupy azowej (–N=N–) łączącej jednakowe lub różne grupy aromatyczne
tłuszcze złożone z glicerolu lub sfingozyny oraz kwasów tłuszczowych, kwasu fosforowego i grupy funkcyjnej nadającej im charakterystyczne właściwości; w środowisku wodnym tworzą uporządkowane struktury (micele, lamele i warstwy podwójne w błonach komórkowych)
grupa tłuszczów złożonych, zbudowanych z glicerolu, kwasów tłuszczowych oraz łańcucha cukrowego zawierającego cząsteczki glukozy lub galaktozy; występują często w błonach biologicznych
kompleksy białek (apoprotein) z lipidami (triglicerydami, zwanymi także triacyloglicerolami, cholesterolem wolnym i jego estrami oraz fosfolipidami)