Wypracowanie ma być interpretacją porównawczą dwóch utworów: Do losu Juliana Tuwima oraz Ostatni z mego pokolenia… Leopolda Staffa. Podstawą do zestawienia tekstów są refleksje, jakie snują podmioty liryczne, na temat życia, roli poezji, własnej twórczości, pośmiertnej sławy.
Wstęp
Twórczość obu poetów przypada na XX w., choć Leopold Staff debiutuje w Młodej Polsce, i mieści się w szeroko rozumianej „współczesności”. Obejmuje kilka okresów literackich: okres dwudziestolecia, lata okupacyjne i powojenne. Artyści przechodzą liczne przemiany koncepcji twórczej i światopoglądowej, łączy ich hołdowanie estetyce klasycystycznej (choć w niejednakowy sposób i w różnym stopniu).
1
Julian TuwimDo losu
Miłość mi dałeś, młodość górną, Dar ładu i wysokie żądze. I jeszcze, na uciechę durniom, Raczyłeś dać mi i pieniądze.
Płonącą kroplą obłąkania W mózg szary mój wsączyłeś tęczę. Miraże wstają śród mieszkania, Palcami w stół na lutni dźwięczę.
I gdy poniosło, to już niesie, Roztrącam dni i rwę na części, I w zgiełku wieku, i w rwetesie Ubrdało mi się jakieś szczęście:
Rytmowi przebieg chwil powierzać, ApollinowymApolloApollinowym drżąc rozmysłem, Surowo składać i odmierzać Wysokim kunsztem słowa ścisłe.
I kiedy kształt żywego ciała W nieład rozpadnie się plugawy, Ta strofa, zwarta, zwięzła, cała, Nieporuszona będzie stała W zimnym, okrutnym blasku sławy.
Smutku! Uśmiechu! Melancholio! W bęben żałobny bije gloria… I smutnie brzmi: „Dum Capitoliumdum CapitoliumDum Capitolium…!” I śmieszne jest: „Non omnis moriarnon omnis moriarNon omnis moriar”.
M33 Źródło: Julian Tuwim, Do losu.
Apollo
w mitologii greckiej syn Zeusa i Leto, bliźniaczy brat Artemidy; według wielu badaczy najbardziej helleński spośród bogów greckich, opiekun młodzieży w okresie wychowywania przez muzykę i taniec, źródło ładu we wspólnocie, pan oczyszczeń i lecznictwa oraz sztuki wieszczej
1
Leopold StaffOstatni z mego pokolenia ...
RffRYj10rvjxs1
Zdjęcie przedstawia prawy profil siedzącego mężczyzny. To człowiek w sile wieku. Ma gładko zaczesane, krótkie włosy i gęstą brodę. Ubrany jest w kamizelkę i marynarkę.
Leopold Staff, skan z „Wybór Poezyi Leopolda Staffa", B. Połoniecki Ed. , Lwów 1911
Źródło: domena publiczna.
Ostatni z mego pokolenia Drogich przyjaciół pogrzebałem. Widziałem, jak się życie zmienia, I sam jak życie się zmieniałem.
Człowiekam kochał i przyrodę, W przyszłość patrzyłem jasnym okiem, Wielbiłem wolność i swobodę, Zbratany z wiatrem i obłokiem.
Nie wabił mnie spiżowy pomnik, Rozgłośne trąby, huczne brawa. Zostanie po mnie pusty pokój I małomówna, cicha sława.
M033 Źródło: Leopold Staff, Ostatni z mego pokolenia ...
Słownik
dum Capitolium
dum Capitolium
(łac.) – dosł. dopóki na Kapitol; cytat z ody Horacego Exegi monumentum… (Wybudowałem pomnik…): „potąd będę wciąż młody pokąd na Kapitol / ma wstępować z milczącą westalką pontifeks” (tłum. Adam Ważyk); Kapitol jest jednym z siedmiu wzgórz, na których powstał Rzym, stała na nim najstarsza z rzymskich świątyń – świątynia Jowisza Kapitolińskiego; pontifex – w starożytnym Rzymie członek najwyższego kolegium kapłańskiego
non omnis moriar
non omnis moriar
(łac.) – dosł. nie wszystek umrę; cytat z ody Horacego Exegi monumentum…
witalizm
witalizm
(łac. vis vitalis – siła życiowa) koncepcja filozoficzna zakładająca istnienie w organizmach żywych niematerialnej, swoistej „siły życiowej”, która kieruje procesami życiowymi i decyduje o ich przebiegu
