Przeczytaj
Budowa estrów
EstryEstry to grupa związków organicznych. Powstają w wyniku reakcji kondensacji kwasów z alkoholami lub fenolami. Wzorem ogólnym estrów jest RIndeks dolny 11COORIndeks dolny 22.
Estry w przyrodzie
Estry powszechnie występują w przyrodzie. Najczęściej kojarzone są z zapachami, jednak nie jest to ich jedyna funkcja.
Zapachy a estry
Estry posiadają charakterystyczne zapachy, przypominające zapachy owoców i kwiatów.
Niektóre tłuszcze to również estry
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Triacyloglicerole (triacyloglicerydy, triglicerydy, trójglicerydy, TG) należą do materiałów energetycznych, zużywanych w organizmie. Są magazynowane w postaci tkanki tłuszczowej., Woski Woski są estrami zbudowanymi z wyższych kwasów tłuszczowych monokarboksylowych (do 80 atomów węgla) oraz wyższych alkoholi monowodorotlenowych. Na zdjęciu na liściu paproci leży pióro. Na piórze są krople wody.Wosk powoduje, że pokryta przez niego powierzchnia staje się hydrofobowa (odpycha wodę). W przyrodzie znajdziesz wosk także na powierzchni ptasich piór, liści, owoców oraz łupin nasiennych.
Źródło: www.pixabay.com, licencja: CC 0. Zdjęcie przedstawia plaster miodu, na którym znajdują się z pszczoły. Na odwłoku pszczoły robotnicy znajdują się gruczoły woskowe. Największa produkcja wosku następuje, gdy pszczoła ma trzy tygodnie.
Źródło: www.pixabay.com, licencja: CC 0., Lipidy złożone Fosfolipidy składają się z hydrofilowej głowy, w skład której wchodzi grupa fosforanowa i glicerol, oraz hydrofobowych ogonów, składających się z nasyconych i nienasyconych kwasów tłuszczowych. W błonie plazmatycznej zbudowanej z dwóch warstw lipidowych hydrofilowa głowa znajduje się na zewnątrz, a hydrofobowy ogon skierowany jest do środka błony.
Przykładem lipidów złożonych są fosfolipidy, które zawierają resztę kwasu ortofosforowego(V) i są elementami strukturalnymi błon plazmatycznych. Na ilustracji przedstawiono budowę fosfolipidów. Składają się z hydrofilowej głowy, w skład której wchodzi grupa fosforanowa oraz glicerol, oraz hydrofobowych ogonów, składających się z nasyconych i nienasyconych kwasów tłuszczowych. W błonie plazmatycznej zbudowanej z dwóch warstw lipidowych - hydrofilowa głowa znajduje się na zewnątrz, a hydrofobowy ogon skierowany jest do środka błony. Budowa fosfolipidów.
Źródło: GroMar Sp. z o.o. opracowano na podstawie www.khanacademy.org, licencja: CC BY-SA 3.0.
Podsumowanie
Estry są grupą związków chemicznych, które posiadają różnorodne znaczenie biologiczne – tłuszcze dostarczają organizmowi niezbędnej energii oraz stanowią pewnego rodzaju „magazyn” w postaci tkanki tłuszczowej. Woski chronią powierzchnię roślin przed nadmierną utratą wody. Fosfolipidy, dzięki swojej budowie, tworzą błony biologiczne. Regulują wnikanie pewnych substancji do komórek. Estry biorą udział w tworzeniu wielu kwiatowo‑owocowych zapachów.

Słownik
grupa organicznych związków chemicznych; powstają w wyniku estryfikacji; powstają z kwasów (kwasy karboksylowe lub kwasy nieorganiczne) i alkoholi lub kwasów i fenoli
grupa lipidów, która zawiera, oprócz reszt glicerolu i wyższych kwasów tłuszczowych, resztę kwasu fosforowego; stanowią istotny składnik budujący błony komórkowe
skłonność cząsteczek chemicznych do łączenia się z wodą i innymi rozpuszczalnikami polarnymi, a także z grupami polarnymi innych związków
(gr. hydro „woda”, phobos „strach”) skłonność cząsteczek chemicznych do odpychania się z cząsteczkami wody
estry glicerolu i kwasów tłuszczowych. Cząsteczki tłuszczów zawierają od 12 do 18 atomów węgla w swoich resztach kwasowych
(fr. par fumée „przez dym”) kosmetyki mające nadać ciału człowieka przyjemnego zapachu. Produkty te charakteryzują się silną koncentracją i długotrwałym utrzymywaniem się zapachu. W czasie produkcji ilość użytego rozpuszczalnika jest ograniczona do absolutnego minimum
wydzielina gruczołów woskowych pszczół. Pszczoły robotnice budują z niego plastry w ulu
Bibliografia
Dondela B., Chrząstek L., Wybrane estry zapachowe stosowane w kosmetyce, Prace Naukowe, Chemia i Ochrona Środowiska, Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie 2009, 13, s. 29‑34.
Encyklopedia pszczelarska pod red. Leona Bornusa, Warszawa 1989.
Skrypt do laboratorium. Chemia związków zapachowych i podstawy perfumerii. Część I. Synteza i izolacja aromatycznych związków zapachowych, oprac. dr Katarzyna Szwaczko, Zaklad Chemii Organicznej.
Ziemlański Ś., Budzyńska‑Topolowska J., Tłuszcze pożywienia i lipidy ustrojowe, Warszawa 1991.

















