Już wiesz
RprKuDtk8rR65 1 Animacja ilustruje na osi liczbowej rozwiązywanie nierówności liniowych. Pierwsza nierówność: 2x +8 <0. Przenosimy liczbę 8 na drugą stronę nierówności. 2x <-8. Stronami dzielimy przez 2. x <-4. Na osi liczbowej w punkcie o współrzędnej -4 niezamalowane kółko. Zaznaczone liczby mniejsze od -4. Zapis: x należy (minus nieskończoność, -4). Druga nierówność: -2x +6 mniejsze lub równe 0. Przenosimy liczbę 6 na drugą stronę nierówności. -2x mniejsze lub równe -6. Stronami dzielimy przez -2. x większe lub równe 3. Na osi liczbowej w punkcie o współrzędnej 3 zamalowane kółko. Zaznaczone liczby większe lub równe 3. Zapis: x należy <3, nieskończoność). Trzecia nierówność: 2x +8 >2x +6 Przenosimy niewiadome na lewą stronę nierówności, a liczby na prawą. 2x -2x >6 -8. 0 >-2. Na osi liczbowej zaznaczone wszystkie liczby. Rozwiązaniem są wszystkie liczby rzeczywiste. Czwarta nierówność: 2x +8 większe lub równe 2x +10. Przenosimy niewiadome na lewą stronę, a liczby na prawą stronę. 2x -2x większe lub równe 10 -8. 0 większe lub równe 2. Na osi liczbowej niezaznaczone żadne liczby. Nierówność sprzeczna. Rozwiązaniem jest zbiór pusty. Piąta nierówność: 2x +8 mniejsze lub równe 2x +8. Przenosimy niewiadome na lewą stronę, a liczby na prawą stronę. 2x -2x mniejsze lub równe 8 -8. 0 mniejsze lub równe 0. Na osi liczbowej zaznaczone wszystkie liczby. Rozwiązaniem są wszystkie liczby rzeczywiste. Szósta nierówność: 2x +8 <2x +8. Przenosimy niewiadome na lewą stronę, a liczby na prawą stronę. 2x -2x <8 -8. 0 <0. Na osi liczbowej niezaznaczone żadne liczby. Nierówność sprzeczna. Rozwiązaniem jest zbiór pusty.
Animacja ilustruje na osi liczbowej rozwiązywanie nierówności liniowych. Pierwsza nierówność: 2x +8 <0. Przenosimy liczbę 8 na drugą stronę nierówności. 2x <-8. Stronami dzielimy przez 2. x <-4. Na osi liczbowej w punkcie o współrzędnej -4 niezamalowane kółko. Zaznaczone liczby mniejsze od -4. Zapis: x należy (minus nieskończoność, -4). Druga nierówność: -2x +6 mniejsze lub równe 0. Przenosimy liczbę 6 na drugą stronę nierówności. -2x mniejsze lub równe -6. Stronami dzielimy przez -2. x większe lub równe 3. Na osi liczbowej w punkcie o współrzędnej 3 zamalowane kółko. Zaznaczone liczby większe lub równe 3. Zapis: x należy <3, nieskończoność). Trzecia nierówność: 2x +8 >2x +6 Przenosimy niewiadome na lewą stronę nierówności, a liczby na prawą. 2x -2x >6 -8. 0 >-2. Na osi liczbowej zaznaczone wszystkie liczby. Rozwiązaniem są wszystkie liczby rzeczywiste. Czwarta nierówność: 2x +8 większe lub równe 2x +10. Przenosimy niewiadome na lewą stronę, a liczby na prawą stronę. 2x -2x większe lub równe 10 -8. 0 większe lub równe 2. Na osi liczbowej niezaznaczone żadne liczby. Nierówność sprzeczna. Rozwiązaniem jest zbiór pusty. Piąta nierówność: 2x +8 mniejsze lub równe 2x +8. Przenosimy niewiadome na lewą stronę, a liczby na prawą stronę. 2x -2x mniejsze lub równe 8 -8. 0 mniejsze lub równe 0. Na osi liczbowej zaznaczone wszystkie liczby. Rozwiązaniem są wszystkie liczby rzeczywiste. Szósta nierówność: 2x +8 <2x +8. Przenosimy niewiadome na lewą stronę, a liczby na prawą stronę. 2x -2x <8 -8. 0 <0. Na osi liczbowej niezaznaczone żadne liczby. Nierówność sprzeczna. Rozwiązaniem jest zbiór pusty.
Film dostępny na portalu epodreczniki.pl
Animacja ilustruje na osi liczbowej rozwiązywanie nierówności liniowych. Pierwsza nierówność: 2x +8 <0. Przenosimy liczbę 8 na drugą stronę nierówności. 2x <-8. Stronami dzielimy przez 2. x <-4. Na osi liczbowej w punkcie o współrzędnej -4 niezamalowane kółko. Zaznaczone liczby mniejsze od -4. Zapis: x należy (minus nieskończoność, -4). Druga nierówność: -2x +6 mniejsze lub równe 0. Przenosimy liczbę 6 na drugą stronę nierówności. -2x mniejsze lub równe -6. Stronami dzielimy przez -2. x większe lub równe 3. Na osi liczbowej w punkcie o współrzędnej 3 zamalowane kółko. Zaznaczone liczby większe lub równe 3. Zapis: x należy <3, nieskończoność). Trzecia nierówność: 2x +8 >2x +6 Przenosimy niewiadome na lewą stronę nierówności, a liczby na prawą. 2x -2x >6 -8. 0 >-2. Na osi liczbowej zaznaczone wszystkie liczby. Rozwiązaniem są wszystkie liczby rzeczywiste. Czwarta nierówność: 2x +8 większe lub równe 2x +10. Przenosimy niewiadome na lewą stronę, a liczby na prawą stronę. 2x -2x większe lub równe 10 -8. 0 większe lub równe 2. Na osi liczbowej niezaznaczone żadne liczby. Nierówność sprzeczna. Rozwiązaniem jest zbiór pusty. Piąta nierówność: 2x +8 mniejsze lub równe 2x +8. Przenosimy niewiadome na lewą stronę, a liczby na prawą stronę. 2x -2x mniejsze lub równe 8 -8. 0 mniejsze lub równe 0. Na osi liczbowej zaznaczone wszystkie liczby. Rozwiązaniem są wszystkie liczby rzeczywiste. Szósta nierówność: 2x +8 <2x +8. Przenosimy niewiadome na lewą stronę, a liczby na prawą stronę. 2x -2x <8 -8. 0 <0. Na osi liczbowej niezaznaczone żadne liczby. Nierówność sprzeczna. Rozwiązaniem jest zbiór pusty.
Rozwiązania powyższych nierówności doprowadziły nas do zdefiniowania przedziałów nieograniczonych
Przedziały nieograniczone Definicja: Przedziały nieograniczone
Niech a będzie dowolną liczbą rzeczywistą.
Zbiór liczb spełniających nierówność x > a nazywamy przedziałem nieograniczonym lewostronnie otwartym. Taki przedział oznaczamy a , ∞ .
Zbiór liczb spełniających nierówność x ≥ a nazywamy przedziałem nieograniczonym lewostronnie domkniętym. Taki przedział oznaczamy a , ∞ .
Zbiór liczb x spełniających nierówność x < a nazywamy przedziałem nieograniczonym prawostronnie otwartym. Taki przedział oznaczamy - ∞ , a .
Zbiór liczb x spełniających nierówność x ≤ a nazywamy przedziałem nieograniczonym prawostronnie domkniętym. Taki przedział oznaczamy - ∞ , a .
Przyjrzyjmy się teraz przedziałom ograniczonym.
Przykład 1
Zaznacz na osi liczbowej wszystkie liczby, które jednocześnie spełniają nierówności x > - 3 i x < 5 .
RlZ55eSx7ncnm 1 Animacja przedstawia oś liczbową z zaznaczonymi punktami od -6 do 6. W punktach o współrzędnych -3 i 5 niezamalowane kółka. Zaznaczone liczby większe od -3 i mniejsze od 5. Zapis: x należy (-3, 5).
Animacja przedstawia oś liczbową z zaznaczonymi punktami od -6 do 6. W punktach o współrzędnych -3 i 5 niezamalowane kółka. Zaznaczone liczby większe od -3 i mniejsze od 5. Zapis: x należy (-3, 5).
Film dostępny na portalu epodreczniki.pl
Animacja przedstawia oś liczbową z zaznaczonymi punktami od -6 do 6. W punktach o współrzędnych -3 i 5 niezamalowane kółka. Zaznaczone liczby większe od -3 i mniejsze od 5. Zapis: x należy (-3, 5).
Taki przedział nazywamy otwartym. Należą do niego wszystkie liczby większe od ( - 3 ) i jednocześnie mniejsze od 5 . Przedział otwarty oznaczamy - 3,5 .Nierówności x > - 3 i x < 5 możemy zastąpić nierównością podwójną - 3 < x < 5 .
Zaznacz na osi liczbowej wszystkie liczby, które spełniają warunek - 3 ≤ x ≤ 5 .
R1TvXXPQ4SS6Y 1 Animacja przedstawia oś liczbową z zaznaczonymi punktami od -6 do 6. W punktach o współrzędnych -3 i 5 zamalowane kółka. Zaznaczone liczby większe lub równe -3 i mniejsze lub równe 5. Zapis: x należy <-3, 5>.
Animacja przedstawia oś liczbową z zaznaczonymi punktami od -6 do 6. W punktach o współrzędnych -3 i 5 zamalowane kółka. Zaznaczone liczby większe lub równe -3 i mniejsze lub równe 5. Zapis: x należy <-3, 5>.
Film dostępny na portalu epodreczniki.pl
Animacja przedstawia oś liczbową z zaznaczonymi punktami od -6 do 6. W punktach o współrzędnych -3 i 5 zamalowane kółka. Zaznaczone liczby większe lub równe -3 i mniejsze lub równe 5. Zapis: x należy <-3, 5>.
Taki przedział nazywamy domkniętym. Należą do niego wszystkie liczby większe lub równe ( - 3 ) i jednocześnie mniejsze lub równe 5 . Przedział domknięty oznaczamy - 3 , 5 .
Zaznacz na osi liczbowej wszystkie liczby, które spełniają warunek - 3 < x ≤ 5 .
RkA200Oa3dynD 1 Animacja przedstawia oś liczbową z zaznaczonymi punktami od -6 do 6. W punkcie o współrzędnej -3 niezamalowane kółko, w punkcie 5 zamalowane kółko. Zaznaczone liczby większe od -3 i mniejsze lub równe 5. Zapis: x należy (-3, 5>.
Animacja przedstawia oś liczbową z zaznaczonymi punktami od -6 do 6. W punkcie o współrzędnej -3 niezamalowane kółko, w punkcie 5 zamalowane kółko. Zaznaczone liczby większe od -3 i mniejsze lub równe 5. Zapis: x należy (-3, 5>.
Film dostępny na portalu epodreczniki.pl
Animacja przedstawia oś liczbową z zaznaczonymi punktami od -6 do 6. W punkcie o współrzędnej -3 niezamalowane kółko, w punkcie 5 zamalowane kółko. Zaznaczone liczby większe od -3 i mniejsze lub równe 5. Zapis: x należy (-3, 5>.
Taki przedział jest otwarty z lewej strony i domknięty z prawej. Należą do niego wszystkie liczby większe od ( - 3 ) i jednocześnie mniejsze lub równe 5 . Musimy pamiętać, że liczba ( - 3 ) nie należy do tego przedziału, a liczba 5 do niego należy. Przedział ten oznaczamy - 3 , 5 .
Zaznacz na osi liczbowej wszystkie liczby, które spełniają warunek - 3 ≤ x < 5 .
RvHBn7YrdUWYw 1 Animacja przedstawia oś liczbową z zaznaczonymi punktami od -6 do 6. W punkcie o współrzędnej -3 zamalowane kółko, w punkcie 5 niezamalowane kółko. Zaznaczone liczby większe lub równe -3 i mniejsze od 5. Zapis: x należy <-3, 5).
Animacja przedstawia oś liczbową z zaznaczonymi punktami od -6 do 6. W punkcie o współrzędnej -3 zamalowane kółko, w punkcie 5 niezamalowane kółko. Zaznaczone liczby większe lub równe -3 i mniejsze od 5. Zapis: x należy <-3, 5).
Film dostępny na portalu epodreczniki.pl
Animacja przedstawia oś liczbową z zaznaczonymi punktami od -6 do 6. W punkcie o współrzędnej -3 zamalowane kółko, w punkcie 5 niezamalowane kółko. Zaznaczone liczby większe lub równe -3 i mniejsze od 5. Zapis: x należy <-3, 5).
Taki przedział jest domknięty z lewej strony i otwarty z prawej. Należą do niego wszystkie liczby większe lub równe ( - 3 ) i jednocześnie mniejsze od 5 . Musimy pamiętać, że liczba ( - 3 ) należy do tego przedziału, a liczba 5 do niego nie należy. Przedział ten oznaczamy - 3 , 5 .
Przedziały ograniczone Definicja: Przedziały ograniczone
Niech a i b będą dowolnymi liczbami rzeczywistymi, przy czym a < b .
Przedziałem obustronnie otwartym nazywamy zbiór liczb x spełniających warunek a < x < b . Przedział ten oznaczamy a , b .
Przedziałem obustronnie domkniętym nazywamy zbiór liczb x spełniających warunek a ≤ x ≤ b . Przedział ten oznaczamy a , b .
Przykład 2
Usystematyzujemy wiadomości dotyczące przedziałów.
RD63hVC1xr7FO 1 Rysunek ośmiu osi liczbowych. Na pierwszej osi w punkcie o współrzędnej a niezamalowane kółko. Zaznaczone liczby większe od a. Zapis: (a, plus nieskończoność), x >a. Na drugiej osi w punkcie o współrzędnej a zamalowane kółko. Zaznaczone liczby większe lub równe a. Zapis: <a, plus nieskończoność), x większe lub równe a. Na trzeciej osi w punkcie o współrzędnej a niezamalowane kółko. Zaznaczone liczby mniejsze od a. Zapis: (minus nieskończoność, a), x <a. Na czwartej osi w punkcie o współrzędnej a zamalowane kółko. Zaznaczone liczby mniejsze lub równe a. Zapis: (minus nieskończoność, a>, x mniejsze lub równe a. Na piątej osi w punktach o współrzędnych a, b niezamalowane kółka. Zaznaczone liczby większe od a i mniejsze od b. Zapis: (a, b), a <x <b. Na szóstej osi w punktach o współrzędnych a, b zamalowane kółka. Zaznaczone liczby większe lub równe a i mniejsze lub równe b. Zapis: <a, b>, a mniejsze lub równe x mniejsze lub równe b. Na siódmej osi w punkcie o współrzędnej a zamalowane kółko, w punkcie b niezamalowane kółko. Zaznaczone liczby większe lub równe a i mniejsze od b. Zapis: <a, b), a mniejsze lub równe x <b. Na ósmej osi w punkcie o współrzędnej a niezamalowane kółko, w punkcie b zamalowane kółko. Zaznaczone liczby większe od a i mniejsze lub równe b. Zapis: <a, b), a < x mniejsze lub równe b.
Przykład 3
Zaznacz na osi liczbowej wszystkie liczby należące jednocześnie do przedziału 0 , 7 i do przedziału - 2,4 .
R5UcvaYH2rudY 1 Animacja przedstawia oś liczbową z zaznaczonymi punktami od -5 do 7. W punktach o współrzędnych -2 i 7 zamalowane kółka, w punktach 0 i 7 niezamalowane kółka. Zaznaczone przedziały (0, 7) i <-2, 4> oraz ich część wspólna. Zapis: (0, 7) iloczyn zbioru <-2, 4> =(0, 4>.
Animacja przedstawia oś liczbową z zaznaczonymi punktami od -5 do 7. W punktach o współrzędnych -2 i 7 zamalowane kółka, w punktach 0 i 7 niezamalowane kółka. Zaznaczone przedziały (0, 7) i <-2, 4> oraz ich część wspólna. Zapis: (0, 7) iloczyn zbioru <-2, 4> =(0, 4>.
Film dostępny na portalu epodreczniki.pl
Animacja przedstawia oś liczbową z zaznaczonymi punktami od -5 do 7. W punktach o współrzędnych -2 i 7 zamalowane kółka, w punktach 0 i 7 niezamalowane kółka. Zaznaczone przedziały (0, 7) i <-2, 4> oraz ich część wspólna. Zapis: (0, 7) iloczyn zbioru <-2, 4> =(0, 4>.
R1bsCHMTkEkUl 1 Rysunek osi liczbowej z zaznaczonymi punktami od -4 do 9. W punktach o współrzędnych -2 i 4 zamalowane kółka, w punktach 0 i 7 niezamalowane kółka. Zaznaczone przedziały (0, 7) i <-2, 4> oraz ich część wspólna.
Przedział 0 , 4 zawiera liczby, które należą do obu przedziałów jednocześnie. Przedział 0 , 4 jest częścią wspólną (iloczynem) przedziałów 0 , 7 i - 2,4 . Symbolicznie zapisujemy
0 , 7 ∩ - 2,4 = 0 , 4 .
Przykład 4
Zaznacz na osi liczbowej wszystkie liczby należące do przedziału 0 , 7 lub do przedziału - 2,4 .
RCPhXx4RC2wLF 1 Animacja przedstawia oś liczbową z zaznaczonymi punktami od -5 do 7. W punktach o współrzędnych -2 i 4 zamalowane kółka, w punktach 0 i 7 niezamalowane kółka. Zaznaczone przedziały (0, 7) i <-2, 4> oraz ich suma. Zapis: (0, 7) suma zbioru <-2, 4> =<-2, 7).
Animacja przedstawia oś liczbową z zaznaczonymi punktami od -5 do 7. W punktach o współrzędnych -2 i 4 zamalowane kółka, w punktach 0 i 7 niezamalowane kółka. Zaznaczone przedziały (0, 7) i <-2, 4> oraz ich suma. Zapis: (0, 7) suma zbioru <-2, 4> =<-2, 7).
Film dostępny na portalu epodreczniki.pl
Animacja przedstawia oś liczbową z zaznaczonymi punktami od -5 do 7. W punktach o współrzędnych -2 i 4 zamalowane kółka, w punktach 0 i 7 niezamalowane kółka. Zaznaczone przedziały (0, 7) i <-2, 4> oraz ich suma. Zapis: (0, 7) suma zbioru <-2, 4> =<-2, 7).
RrVdQvjmjcGQt 1 Rysunek osi liczbowej z zaznaczonymi punktami od -4 do 9. W punktach o współrzędnych -2 i 4 zamalowane kółka, w punktach 0 i 7 niezamalowane kółka. Zaznaczone przedziały (0, 7) i <-2, 4> oraz ich suma.
Przedział - 2 , 7 zawiera liczby, które należą do jednego z dwóch przedziałów (lub do obu jednocześnie). Przedział - 2 , 7 jest sumą przedziałów 0,7 ) i - 2,4 . Symbolicznie zapisujemy
0 , 7 ∪ - 2,4 = - 2 , 7 .
Część wspólna przedziałów. Suma przedziałów Definicja: Część wspólna przedziałów. Suma przedziałów
Częścią wspólną (iloczynem) przedziałów A i B nazywamy zbiór złożony z liczb, które należą jednocześnie do obu przedziałów. Iloczyn przedziałów oznaczamy A ∩ B .
Sumą przedziałów A i B nazywamy zbiór złożony z tych liczb, które należą tylko do jednego z przedziałów A lub B albo do obu przedziałów jednocześnie. Sumę przedziałów oznaczamy A ∪ B .
A Ćwiczenie 1
Zaznacz na osi liczbowej liczby, które
należą do sumy przedziałów - 3,4 oraz 0 , ∞
należą do sumy przedziałów - 5 , - 2 oraz - 2,5
należą do części wspólnej przedziałów - ∞ , 5 i - 2,4
należą do części wspólnej przedziałów 4 , 6 i 6,10
Pokaż rozwiązanie
R16tPZuyQp73o 1 Rysunek osi liczbowej z zaznaczonymi punktami od -5 do 8. W punktach o współrzędnych -3, 0, 4 niezamalowane kółka. Zaznaczona suma przedziałów (-3, 4) i (0, nieskończoność). Zapis: (-3, nieskończoność). Rozwiązanie zadania podpunkt a.
RYDJghVYgMWCw 1 Rysunek osi liczbowej z zaznaczonymi punktami od -6 do 6. W punktach o współrzędnych -2 i 5 zamalowane kółka, w punkcie -5 niezamalowane kółko. Zaznaczona suma przedziałów (-5, -2> i <-2, 5). Zapis: (-5, 5>. Rozwiązanie zadania podpunkt b.
RXFJRoJzmea0V 1 Rysunek osi liczbowej z zaznaczonymi punktami od -5 do 7. W punktach o współrzędnych -2 i 4 zamalowane kółka, w punkcie -5 niezamalowane kółko. Zaznaczona część wspólna przedziałów (minus nieskończoność, 5> i <-2, 4). Zapis: <-2, 4>. Rozwiązanie zadania podpunkt c.
RwlrS8vFcw5GL 1 Rysunek osi liczbowej z zaznaczonymi punktami od 1 do 13. W punktach o współrzędnych 6 i 10 zamalowane kółka. Zaznaczona część wspólna (4, 6> i <6, 10>. Zapis: Jedyną liczbą należącą do obu przedziałów jest 6. Rozwiązanie zadania podpunkt d.