E-materiały do kształcenia zawodowego

Zjawiska towarzyszące procesom spalania

BPO.03. Wykonywanie czynności ratowniczych - Technik pożarnictwa 311919

bg‑azure

Przewodnik dla nauczyciela

Autor przewodnika: Dariusz Ruchała

Konsultant przewodnika: Artur Luzar

6

Spis treści

1
bg‑azure

Podstawowe informacje o e‑materiale

Tytuł e‑materiału

Zjawiska towarzyszące procesom spalania

Nazwa i symbol cyfrowy zawodu

Technik pożarnictwa 311919

Kod i nazwa kwalifikacji

BPO.03. Wykonywanie działań ratowniczych

Oznaczenie i nazwa jednostki efektów kształcenia

BPO.03.3. Wykonywanie czynności ratowniczych podczas pożarów, klęsk żywiołowych i innych miejscowych zagrożeń

Efekty kształcenia i odpowiadające im kryteria weryfikacji właściwe dla e‑materiału

Osoba ucząca się:
BPO.03.3.1) wyjaśnia procesy spalania substancji:
BPO.03.3.1)1) rozpoznaje proces spalania na podstawie jego przebiegu,
BPO.03.3.1)2) identyfikuje zagrożenia dla życia, zdrowia i środowiska ze strony produktów spalania i oddziaływania cieplnego oraz jego skutków,
BPO.03.3.2) charakteryzuje rodzaje i fazy pożarów:
BPO.03.3.2)1) rozpoznaje fazy pożarów,
BPO.03.3.2)2) wymienia fazy pożarów,
BPO.03.3.2)3) określa zjawiska charakterystyczne dla różnych rodzajów i faz pożarów,
BPO.03.3.3) identyfikuje zjawiska występujące podczas pożarów:
BPO.03.3.3)1) wylicza zjawiska charakterystyczne dla rozwoju i gaszenia pożaru,
BPO.03.3.3)2) opisuje zjawiska charakterystyczne dla rozwoju i gaszenia pożaru,
BPO.03.3.3)3) wymienia czynniki powodujące zagrożenia dla ludzi, zwierząt, mienia i środowiska podczas pożaru,
BPO.03.3.3)4) przyporządkowuje zagrożenia dla ludzi w zależności od różnych rodzajów i faz pożarów.

Cele ogólne e‑materiału

Wspiera osiąganie celu kształcenia określonego dla kwalifikacji BPO.03. Wykonywanie działań ratowniczych: wykonywanie czynności ratowniczych.

Celem ogólnym jest przedstawienie rodzajów procesów spalania oraz zjawisk, jakie zachodzą w trakcie procesu spalania. Ponadto celem e‑materiału jest charakterystyka spalania materiałów stałych, cieczy i gazów.

Struktura e‑materiału, tytuły materiałów multimedialnych wraz z ich typem

Wskazane jest, aby uczący się zapoznał się z materiałami multimedialnymi we wskazanej wyżej kolejności.

Interaktywne materiały sprawdzające odnoszą się do poszczególnych materiałów i podstawowych zagadnień związanych z procesem spalania, wybuchami oraz pożarami, a także powiązanymi z nimi zagrożeniami występującymi podczas działań ratowniczych. Sprawdzają one wiedzę i umiejętności nabyte w podczas korzystania z materiałów multimedialnych.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

2
bg‑azure

Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w procesie dydaktycznym

Tytuł materiału multimedialnego

Procesy zapoczątkowania procesu spalania (zapłon, samozapłon, samozapalenie)

Typ materiału multimedialnego

Film edukacyjny

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

Film edukacyjny przedstawia:

  • sposoby i możliwości zainicjowania spalania materiału palnego od punktowego bodźca energetycznego (płomień zapałki, iskra mechaniczna, iskra elektryczna itp.), w tym animację prezentującą:

    • proces pirolizy materiałów stałych i zapalenie produktów rozkładu,

    • odparowanie cieczy i zapłon jej par,

    • wytworzenie mieszaniny gazu palnego z powietrzem z uwzględnieniem granic palności (wybuchowości) oraz jej zapłon,

  • sposoby i możliwości zainicjowania spalania materiału palnego od strumienia ciepła wytworzonego w urządzeniu grzewczym lub na skutek tarcia (ślizganie się przekładni pasowej, zatarcia łożyska w przenośniku taśmowym), w tym w animację pokazującą zjawisko pirolizy materiału na skutek ogrzewania strumieniem ciepła od ciepła wytworzonego podczas tarcia,

  • sposoby i możliwości zainicjowania spalania materiału palnego na skutek reakcji chemicznej lub procesów biologicznych (samonagrzewanie), w tym w animację prezentującą procesy biologiczne i chemiczne zachodzące w materiale podczas samonagrzewania oraz mechanizm jego zapalenia.

Materiał może być wykorzystany w momencie prowadzenia zajęć teoretycznych na temat procesu spalania lub jako wstęp do zajęć praktycznych.

Materiał multimedialny powiązany jest z następującymi kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
BPO.03.3.1)1) rozpoznaje proces spalania na podstawie jego przebiegu,
BPO.03.3.1)2) identyfikuje zagrożenia dla życia, zdrowia i środowiska ze strony produktów spalania i oddziaływania cieplnego oraz jego skutków.

Film powiązany jest z następującymi interaktywnymi materiałami sprawdzającymi:

  • zadanie z możliwością doboru wskaźników Źródło ciepła w reakcji spalania — punktowe bodźce energetyczne,

  • zadanie z możliwością doboru wskaźników Źródło ciepła w reakcji spalania — ciągłe bodźce energetyczne,

  • test wielokrotnego wyboru z jedną lub wieloma odpowiedziami prawidłowymi Zjawiska towarzyszące procesom spalania.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Celem szczegółowym jest przygotowanie uczącego się do rozpoznawania następujących procesów inicjujących spalanie:

  • zapłonu,

  • samozapłonu,

  • samozapalenia

oraz określania zagrożeń dla życia, zdrowia i środowiska ze strony produktów spalania i oddziaływania cieplnego oraz jego skutków.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w trakcie zajęć

Praca indywidualna

Nauczyciel prezentuje film. Każdy z uczących się zapisuje na kartkach to, czego nie rozumie lub co wymaga, według niego, dodatkowego uzupełnienia. Po obejrzeniu wszystkich elementów uczący się przekazują kartki prowadzącemu. Nauczyciel dokonuje kategoryzacji zgłoszonych pytań i wyjaśnia wątpliwości w trakcie lub na następnych zajęciach.

Praca w grupach

Nauczyciel dzieli uczących się na grupy (od 4 do 6 osób) i każdej daje zestaw zgłoszonych pytań i wątpliwości do wyjaśnienia. Przedstawiciele grup prezentują odpowiedzi i wyjaśnienia pod koniec zajęć.

Każda grupa otrzymuje zadanie do szczegółowego opracowania, np. przedstawienie w formie prezentacji wskazanego przez nauczyciela fragmentu filmu. Następnie jedna osoba z grupy prezentuje rezultaty pracy na forum klasy. Moderatorem wystąpienia powinien być nauczyciel.

Grupy przygotowują plakaty prezentujące poszczególne procesy zainicjowania spalania (zapłon, samozapłon, samozapalenie). Następnie jedna lub kilka osób z grupy prezentuje i omawia plakat na forum klasy. Moderatorem wystąpienia powinien być nauczyciel.

Grupy dostają przykładowe scenariusze procesów inicjacji spalania. Mają dokonać ich analizy i przyporządkować właściwą nazwę procesu. Efekty pracy grupy są prezentowane na forum i poddane dyskusji, której moderatorem powinien być nauczyciel.

Praca z całym zespołem

Materiał multimedialny można wykorzystać podczas zajęć dotyczących procesu spalania, zwłaszcza fizykochemii spalania. Do zajęć można wykorzystać następujące metody:

  • wykład – jako uzupełnienie omawianego tematu;

  • lekcja odwrócona – zapoznanie uczących się z materiałem przed zajęciami w celu omówienia i poszerzenia tematyki oraz wynikającej z niej problemów – praca z całym zespołem.

Przykładowe tematy do lekcji odwróconej lub wykładu:

  • Zapłon jako proces zainicjowania procesu spalania.

  • Samozapłon jako proces zainicjowania procesu spalania.

  • Samozapalenie jako proces zainicjowania procesu spalania.

  • Sposoby i możliwości zainicjowania spalania materiału palnego od punktowego bodźca energetycznego.

  • Sposoby i możliwości zainicjowania spalania materiału palnego od strumienia ciepła.

  • Sposoby i możliwości zainicjowania spalania materiału palnego na skutek reakcji chemicznej lub procesów biologicznych.

Ponadto uczący się mogą przygotować w ramach lekcji odwróconej:

  • Przykładowy opis sytuacji, w której następuje zapłon.

  • Przykładowy opis sytuacji, w której następuje samozapłon.

  • Przykładowy opis sytuacji, w której następuje samozapalenie.

  • Opis procesu pirolizy materiałów stałych i produktów rozkładu.

  • Opis procesów biologicznych i chemicznych zachodzących w materiale podczas samonagrzewania oraz mechanizm jego zapalenia.

Wykorzystanie materiału multimedialnego poza zajęciami

Praca indywidualna

Powtórzenie materiału, przygotowanie osób uczących się do sprawdzianu oraz egzaminu zawodowego.

Przygotowanie notatek lub fiszek opisujących poszczególne procesy zainicjowania spalania.

Praca w grupach

Przygotowanie przez grupy uczących się plakatów przedstawiających wskazane przez nauczyciela poszczególne procesy zainicjowania spalania.

Wykorzystanie materiału multimedialnego jako przygotowania do lekcji odwróconej. Każda grupa może przygotować szczegółowe opracowanie następujących zagadnień:

  • Przykładowy opis sytuacji, w której następuje zapłon.

  • Przykładowy opis sytuacji, w której następuje samozapłon.

  • Przykładowy opis sytuacji, w której następuje samozapalenie.

  • Opis procesu pirolizy materiałów stałych i produktów rozkładu.

  • Opis procesów biologicznych i chemicznych zachodzących w materiale podczas samonagrzewania oraz mechanizm jego zapalenia.

Wykorzystanie materiału multimedialnego jako przygotowania do metody praktycznej – instrukcji. Uczący się może uzyskać informacje potrzebne do działania w zakresie określania zagrożeń dla życia, zdrowia i środowiska ze strony produktów spalania i oddziaływania cieplnego oraz jego skutków.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do indywidualizacji pracy z uczącymi się

Prezentowanie na realnych przykładach zjawisk fizykochemicznych oraz bazowanie na przekazie polisensorycznym (wielozmysłowym), by zwiększyć możliwości odbioru i wzmacniać wartość przekazu:

  • omawianie zapłonu przy wykorzystaniu filmu edukacyjnego oraz prezentacji zainicjowania spalania materiału palnego od punktowego bodźca energetycznego (płomień zapałki, iskra mechaniczna, iskra elektryczna itp.);

  • omawianie samozapłonu przy wykorzystaniu filmu edukacyjnego oraz prezentacji zainicjowania spalania materiału palnego od strumienia ciepła wytworzonego w urządzeniu grzewczym lub na skutek tarcia (ślizganie się przekładni pasowej, zatarcia łożyska w przenośniku taśmowym);

  • omawianie samozapalenia przy wykorzystaniu filmu edukacyjnego oraz prezentacji zainicjowania spalania materiału palnego na skutek reakcji chemicznej lub procesów biologicznych (samonagrzewanie).

Bieżące weryfikowanie stopnia zrozumienia przekazywanych treści oraz modyfikowanie zadań i pytań, jeśli są dla kogoś niezrozumiałe. W tym miejscu można też aktywizować zdolnych uczących się, prosząc by sami wytłumaczyli, jak rozumieją dane zadanie. Przy omawianiu zadań warto stosować przykłady i wzory rozwiązań, czyli opierać się na konkretach tam, gdzie to jest możliwe.
Przykłady zastosowania – omówienie jednego z tematów:

  • zjawisko zapłonu,

  • zjawisko samozapłonu,

  • zjawisko samozapalenia,

  • zjawisko pirolizy,

  • granice wybuchowości.

Następnie po każdym temacie należy zadać pytanie do losowo wybranych uczących się, aby sprawdzić, czy rozumieją temat i czy mogą go wytłumaczyć reszcie uczących się swoimi słowami. W przypadku braku zrozumienia można poprosić osobę chętną, która chciałaby wyjaśnić zagadnienie reszcie klasy lub zrobić to samemu.

W przypadku osób mających trudności ze zrozumieniem materiału nauczyciel może utworzyć pary wraz ze zdolnymi uczącymi się, którzy mogliby wyjaśniać niezrozumiałe treści. Efekty pracy par powinien nadzorować nauczyciel.

Osobom zainteresowanym tematyką można zlecić szczegółowe opracowanie jednego z tematów:

  • zjawisko zapłonu,

  • zjawisko samozapłonu,

  • zjawisko samozapalenia,

  • zjawisko pirolizy,

  • granice wybuchowości.

Wyniki opracowań mogą prezentować na forum grupy lub wspierać uczących się mających trudności ze zrozumieniem tematyki poprzez indywidualne wyjaśnianie poszczególnych zagadnień.


Tytuł materiału multimedialnego

Zjawisko spalania gazów, cieczy, ciał stałych, spalania deflagracyjnego, wybuchu pyłów, wybuchu gazów

Typ materiału multimedialnego

Film edukacyjny

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

Film przedstawia mechanizmy (sposoby) spalania cieczy, ciał stałych, gazów, spalania deflagracyjnego, pyłu (w tym wybuch), par cieczy, w tym w postaci animacji:

  • mechanizm spalania ciał stałych (rozkład termiczny materiału i rozprzestrzenianie strefy spalania);

  • mechanizm spalania pyłów (tlenie, wybuch);

  • mechanizm spalania cieczy (odparowanie, zapłon, ogrzewanie cieczy od strefy spalania, emisja par);

  • mechanizm powstawania wybuchów wrzących par cieczy (wybuch bleve);

  • mechanizm spalania gazów (rozprzestrzenianie strefy spalania, deflagracja, wybuch, detonacja);

  • opis zjawisk towarzyszących procesom spalania (płomień, dym, lotne i stałe produkty spalania), w tym w animacje prezentujące procesy wytwarzania, cechy charakterystyczne, skład płomienia, dymu i produktów spalania.

Materiał może być wykorzystany podczas prowadzenia zajęć teoretycznych dotyczących zjawisk fizykochemicznych występujących podczas pożarów lub jako wstęp do zajęć praktycznych.

Materiał multimedialny powiązany jest z następującymi kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się
BPO.03.3.3)1) wylicza zjawiska charakterystyczne dla rozwoju i gaszenia pożaru,
BPO.03.3.3)2) opisuje zjawiska charakterystyczne dla rozwoju i gaszenia pożaru,
BPO.03.3.3)3) wymienia czynniki powodujące zagrożenia dla ludzi, zwierząt, mienia i środowiska podczas pożaru,
BPO.03.3.3)4) przyporządkowuje zagrożenia dla ludzi w zależności od różnych rodzajów i faz pożarów.

Film powiązany jest z następującymi interaktywnymi materiałami sprawdzającymi:

  • zadanie z lukami Pożar i jego następstwa,

  • zadanie z lukami Zjawiska wywołujące pożar.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Celem szczegółowym jest przygotowanie uczącego się do:

  • identyfikowania zjawisk występujących podczas pożarów,

  • określania czynników powodujących zagrożenia dla ludzi, zwierząt, mienia i środowiska podczas pożaru.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w trakcie zajęć

Praca indywidualna

Nauczyciel prezentuje film. Każdy z uczący się zapisuje na kartkach te elementy, których nie rozumie lub które wymagają według niego dodatkowego uzupełnienia. Po obejrzeniu wszystkich elementów uczący się przekazują kartki nauczycielowi. Nauczyciel dokonuje kategoryzacji zgłoszonych pytań i wyjaśnia wątpliwości w trakcie lub na następnych zajęciach.

Praca w grupach

Nauczyciel dzieli uczących się na grupy (od 4 do 6 osób) i każdej daje zestaw zgłoszonych pytań i wątpliwości do wyjaśnienia. Przedstawiciele grup prezentują odpowiedzi i wyjaśnienia pod koniec zajęć.

Każda grupa otrzymuje zadanie do szczegółowego opracowania, np. przedstawienie w formie prezentacji wskazanego przez nauczyciela fragmentu filmu. Następnie jedna osoba z grupy prezentuje rezultaty pracy na forum klasy. Moderatorem wystąpienia powinien być nauczyciel.

Grupy przygotowują plakaty prezentujące poszczególne zjawiska występujące podczas pożarów (spalanie gazów, cieczy, ciał stałych, spalanie deflagracyjne, wybuch pyłów, wybuch gazów). Następnie jedna lub kilka osób z grupy prezentuje i omawia plakat na forum klasy. Moderatorem wystąpienia powinien być nauczyciel.

Grupy dostają przykładowe opisy zjawisk występujących podczas pożarów. Mają dokonać analizy i przyporządkowania właściwej nazwy dla danego zjawiska. Efekty pracy grupy są prezentowane na forum i poddane dyskusji, której moderatorem powinien być nauczyciel.

Praca z całym zespołem

Materiał multimedialny można wykorzystać podczas zajęć dotyczących fizykochemii spalania, zwłaszcza zjawisk fizykochemicznych występujących podczas pożarów. Do zajęć można wykorzystać następujące metody:

  • wykład – jako uzupełnienie omawianego tematu;

  • lekcję odwróconą – zapoznanie uczących się z materiałem przed zajęciami w celu omówienia i poszerzenia tematyki oraz wynikającej z niej problemów – praca z całym zespołem.

Przykładowe tematy do lekcji odwróconej lub wykładu:

  • spalania gazów,

  • spalanie cieczy,

  • spalanie ciał stałych,

  • spalanie deflagracyjne,

  • wybuch pyłów,

  • wybuch gazów.

Ponadto uczący się mogą przygotować w ramach lekcji odwróconej:

  • przykładowy opis zdarzenia, w którym następuje spalanie gazów;

  • przykładowy opis zdarzenia, w którym następuje spalanie cieczy;

  • przykładowy opis zdarzenia, w którym następuje spalanie ciał stałych;

  • przykładowy opis zdarzenia, w którym następuje spalanie deflagracyjne;

  • przykładowy opis zdarzenia, w którym następuje wybuch pyłów;

  • przykładowy opis zdarzenia, w którym następuje wybuch gazów.

Wykorzystanie materiału multimedialnego poza zajęciami

Praca indywidualna

Powtórzenie materiału, przygotowanie osób uczących się do sprawdzianu oraz egzaminu zawodowego.

Przygotowanie notatek lub fiszek opisujących poszczególne zjawiska występujące podczas pożarów (spalanie gazów, cieczy, ciał stałych, spalanie deflagracyjne, wybuch pyłów, wybuch gazów).

Praca w grupach

Uczący się zostają podzieleni na grupy. Każda ma przygotować plakat przedstawiający wskazane przez nauczyciela zjawiska występujące podczas pożarów (spalanie gazów, cieczy, ciał stałych, spalanie deflagracyjne, wybuch pyłów, wybuch gazów).

Materiał multimedialny można wykorzystać jako przygotowanie:

  • do lekcji odwróconej. W jej trakcie każda grupa może zaprezentować szczegółowe opracowanie wybranych zagadnień:

    • przykładowy opis zdarzenia, w którym następuje spalanie gazów;

    • przykładowy opis zdarzenia, w którym następuje spalanie cieczy;

    • przykładowy opis zdarzenia, w którym następuje spalanie ciał stałych;

    • przykładowy opis zdarzenia, w którym następuje spalanie deflagracyjne;

    • przykładowy opis zdarzenia, w którym następuje wybuch pyłów;

    • przykładowy opis zdarzenia, w którym następuje wybuch gazów.

  • do metody praktycznej – instrukcji. Pozwala uczącemu się na uzyskanie potrzebnych informacji do działania w zakresie określania zagrożeń dla życia, zdrowia i środowiska w zależności od zjawiska fizykochemicznego występującego podczas pożaru.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do indywidualizacji pracy z uczącymi się

Wykorzystanie podczas zajęć filmu edukacyjnego oraz prezentowanie na realnych przykładach zjawisk fizykochemicznych występujących podczas pożaru. Bazowanie na przekazie polisensorycznym (wielozmysłowym), by zwiększyć możliwości odbioru i wzmacniać wartość przekazu:

  • omawianie spalania gazów,

  • omawianie spalania cieczy,

  • omawianie spalania ciał stałych,

  • omawianie spalania deflagracyjnego,

  • omawianie wybuchu pyłów,

  • omawianie wybuchu gazów.

Bieżące weryfikowanie stopnia zrozumienia przekazywanych treści oraz modyfikowanie zadań i pytań, jeśli są dla kogoś niezrozumiałe. W tym miejscu można też aktywizować zdolnych uczących się, prosząc by sami wytłumaczyli, jak rozumieją dane zadanie. Przy omawianiu zadań warto stosować przykłady i wzory rozwiązań, czyli opierać się na konkretach tam, gdzie jest to możliwe.
Przykłady zastosowania - omówienie jednego z tematów:

  • spalanie gazów,

  • spalanie cieczy,

  • spalanie ciał stałych,

  • spalanie deflagracyjne,

  • wybuch pyłów,

  • wybuch gazów.

Następnie po każdym temacie należy zadać pytanie do losowo wybranych uczących się, czy rozumieją zagadnienie i czy potrafią wytłumaczyć je reszcie klasy swoimi słowami. W przypadku braku zrozumienia tematu można zapytać osobę chętną, która chciałaby wyjaśnić to reszcie uczących się lub zrobić to samemu.

W przypadku osób mających trudności ze zrozumieniem materiału można utworzyć pary ze zdolnymi uczącymi się, którzy mogliby wyjaśniać niezrozumiałe treści. Efekty pracy par powinien nadzorować nauczyciel.

Osobom zainteresowanym tematyką można zlecić szczegółowe opracowanie jednego z tematów:

  • spalanie gazów,

  • spalanie cieczy,

  • spalanie ciał stałych,

  • spalanie deflagracyjne,

  • wybuch pyłów,

  • wybuch gazów.

Następnie wyniki opracowań uczący się mogą prezentować na forum grupy lub wspierać uczących się mających trudności ze zrozumieniem poruszanych zagadnień poprzez indywidualne wyjaśnianie poszczególnych tematów.


Tytuł materiału multimedialnego

Rodzaje i fazy pożarów

Typ materiału multimedialnego

Film edukacyjny

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

Film przedstawia:

  • rodzajów pożarów (wewnętrzny, zewnętrzny);

  • grupy pożarów;

  • strefowy modelu pożaru, w tym w animację, która prezentuje tworzenie i wzajemne oddziaływanie strefy spalania, strefy oddziaływania cieplnego, strefy konwekcyjnej i strefy zadymienia;

  • fazy rozwoju pożaru wewnętrznego, w tym w animację, która pokazuje fazy rozwoju pożaru wewnętrznego, przypadki kontrolowania pożaru przez paliwo i wentylację oraz zjawiska rozgorzenia i wstecznego ciągu płomieni.

Materiał może być wykorzystany podczas prowadzenia zajęć teoretycznych na temat rodzajów i grup pożarów lub jako wstęp do zajęć praktycznych.

Materiał multimedialny powiązany jest z następującymi kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
BPO.03.3.2)1) rozpoznaje fazy pożarów,
BPO.03.3.2)2) wymienia fazy pożarów,
BPO.03.3.2)3) określa zjawiska charakterystyczne dla różnych rodzajów i faz pożarów.

Film powiązany jest z następującymi interaktywnymi materiałami sprawdzającymi:

  • zadanie z możliwością doboru wskaźników Rozwój pożaru wewnętrznego,

  • zadanie z lukami Miejsca rozprzestrzeniania się pożaru,

  • zadanie z lukami Pożar w przestrzeni otwartej,

  • uzupełnianie podpisów obrazka Grupy pożarów ze względu na materiał palny,

  • zadanie dobierania w pary Etapy/fazy rozprzestrzeniana się pożaru,

  • zadanie dobierania w pary Zjawiska podczas powstawania pożaru,

  • zadanie dobierania w pary Charakterystyka pożaru ze względu na czas jego rozwoju.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Celem szczegółowym jest przygotowanie uczącego się do rozpoznawania rodzajów, grup oraz faz pożarów, a także określania zjawisk charakterystycznych dla pożarów.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w trakcie zajęć

Praca indywidualna

Nauczyciel prezentuje film. Każdy z uczący się zapisuje na kartkach elementy, których nie rozumie lub które wymagają dodatkowego uzupełnienia. Po obejrzeniu wszystkich elementów uczący się przekazują kartki nauczycielowi. Nauczyciel dokonuje kategoryzacji zgłoszonych pytań i wyjaśnia wątpliwości w trakcie lub na następnych zajęciach.

Praca w grupach

Nauczyciel dzieli uczących się na grupy (od 4 do 6 osób) i każdej daje zestaw zgłoszonych pytań i wątpliwości do wyjaśnienia. Przedstawiciele grup prezentują odpowiedzi i wyjaśnienia pod koniec zajęć.

Każda grupa otrzymuje zadanie do szczegółowego opracowania, np. przedstawienie w formie prezentacji wskazanego przez nauczyciela fragmentu filmu. Następnie jedna osoba z grupy prezentuje rezultaty pracy na forum klasy. Moderatorem wystąpienia powinien być nauczyciel.

Grupy przygotowują plakaty prezentujące poszczególne grupy, rodzaje i fazy pożarów. Następnie jedna lub kilka osób z grupy prezentuje i omawia plakat na forum klasy. Moderatorem wystąpienia powinien być nauczyciel.

Grupy dostają opisy przykładowych pożarów i mają dokonać analizy i przyporządkowania do odpowiedniej grupy lub rodzaju pożaru, a także opisać fazy, jakie w danym pożarze występują. Efekty pracy grupy są prezentowane na forum i poddane dyskusji, której moderatorem powinien być nauczyciel.

Praca z całym zespołem

Materiał multimedialny można wykorzystać podczas zajęć dotyczących fizykochemii spalania lub taktyki zwalczania pożarów, a w szczególności zajęć na temat rodzajów i grup pożarów. Do zajęć można wykorzystać następujące metody:

  • wykład – jako uzupełnienie omawianego tematu;

  • lekcja odwrócona – zapoznanie uczących się z materiałem przed zajęciami w celu omówienia i poszerzenia tematyki oraz wynikającej z niej problemów – praca z całym zespołem.

Przykładowe tematy do zrealizowania:

  • rodzaje pożarów,

  • grupy pożarów,

  • strefowy model pożaru,

  • fazy pożarów.

Ponadto uczący się mogą przygotować w ramach lekcji odwróconej:

  • przykładowy opis zdarzenia, w którym występuje pożar wewnętrzny;

  • przykładowy opis zdarzenia, w którym występuje pożar zewnętrzny;

  • przykłady pożarów dla poszczególnych grup pożarów;

  • przykładowy opis pożaru, w którym występują wszystkie fazy pożaru.

Wykorzystanie materiału multimedialnego poza zajęciami

Praca indywidualna

Powtórzenie materiału, przygotowanie osób uczących się do sprawdzianu oraz egzaminu zawodowego.

Przygotowanie notatek lub fiszek opisujących poszczególne rodzaje, grupy i fazy pożarów.

Praca w grupach

Przygotowanie przez grupy uczących się plakatów przedstawiających wskazane przez nauczyciela poszczególne rodzaje, grupy i fazy pożarów.

Materiał multimedialny można wykorzystać do przygotowania:

  • lekcji odwróconej. Każda grupa może przygotować szczegółowe opracowanie tematów:

    • przykładowy opis zdarzenia, w którym występuje pożar wewnętrzny;

    • przykładowy opis zdarzenia, w którym występuje pożar zewnętrzny;

    • przykłady pożarów dla poszczególnych grup pożarów;

    • przykładowy opis pożaru, w którym występują wszystkie fazy pożaru.

  • metody praktycznej – instrukcji. Pozwala uczącemu się na uzyskanie informacji potrzebnych do określenia poszczególnych rodzajów, grup i faz pożarów.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do indywidualizacji pracy z uczącymi się

Wykorzystanie podczas zajęć filmu edukacyjnego oraz prezentowanie na realnych przykładach różnych rodzajów i grup pożarów oraz bazowanie na przekazie polisensorycznym (wielozmysłowym), by zwiększyć możliwości odbioru i wzmacniać wartość przekazu:

  • omawianie pożaru wewnętrznego;

  • omawianie pożaru zewnętrznego

  • omawianie pożarów poszczególnych grup;

  • omawianie modelu strefowego pożaru;

  • omawianie faz pożaru.

Bieżące weryfikowanie stopnia zrozumienia przekazywanych treści oraz modyfikowanie zadań i pytań, jeśli są dla kogoś niezrozumiałe. W tym miejscu można też aktywizować zdolnych uczących się, prosząc by sami wytłumaczyli, jak rozumieją dane zadanie. Przy omawianiu zadań warto stosować przykłady i wzory rozwiązań, czyli opierać się na konkretach tam, gdzie to jest możliwe.
Przykłady zastosowania - omówienie jednego z tematów:

  • rodzaje pożarów,

  • grupy pożarów,

  • strefowy model pożaru,

  • fazy pożarów.

Następnie po każdym temacie nauczyciel kieruje pytanie do losowo wybranych  uczących się czy rozumieją dane zagadnienie i potrafią je wytłumaczyć reszcie uczących się swoimi słowami. W przypadku braku zrozumienia można zapytać osobę chętną, która chciałaby wyjaśnić zagadnienie pozostałym uczącym się lub zrobić to samemu.

W przypadku osób mających trudności ze zrozumieniem materiału można utworzyć pary ze zdolnymi uczącymi się, którzy mogliby wyjaśniać niezrozumiałe treści. Efekty pracy par powinien nadzorować nauczyciel.

Dla osób zainteresowanych tematyką można zlecić szczegółowe opracowanie jednego z tematów:

  • rodzaje pożarów,

  • grupy pożarów,

  • strefowy model pożaru,

  • fazy pożarów.

Wyniki opracowań mogą prezentować na forum grupy lub wspierać uczących się mających trudności ze zrozumieniem materiału poprzez indywidualne wyjaśnianie poszczególnych zagadnień.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

3
bg‑azure

Opis interaktywnych materiałów sprawdzających dla e‑materiału

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Test wielokrotnego wyboru z jedną lub wieloma odpowiedziami prawidłowymi Zjawiska towarzyszące procesom spalania

Opis materiału sprawdzającego

Test wielokrotnego wyboru z jedną lub kilkoma prawidłowymi odpowiedziami zawiera 10 pytań obejmujących zadania związane ze zjawiskami towarzyszącymi procesom spalania. Zadania zawierają polecenia w formie tekstowej i mają różny poziom trudności.

Test daje możliwość:

  • wykorzystania w procesie dydaktycznym oraz do samokontroli;

  • wielokrotnego powtórzenia ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie;

  • wyświetlania wskazówek naprowadzających w przypadku błędnej odpowiedzi,

  • uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, tj. poprzez wskazanie uczącemu się, jaką umiejętność sprawdziło zadanie lub, w przypadku błędnej odpowiedzi, co musi zrobić, by zadanie rozwiązać poprawnie.

Test powiązany jest z filmem edukacyjnym Procesy zapoczątkowania procesu spalania (zapłon, samozapłon, samozapalenie).

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie następujących kryteriów weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się
BPO.03.3.1)1) rozpoznaje proces spalania na podstawie jego przebiegu,
BPO.03.3.1)2) identyfikuje zagrożenia dla życia, zdrowia i środowiska ze strony produktów spalania i oddziaływania cieplnego oraz jego skutków,
BPO.03.3.2)1) rozpoznaje fazy pożarów,
BPO.03.3.2)2) wymienia fazy pożarów,
BPO.03.3.2)3) określa zjawiska charakterystyczne dla różnych rodzajów i faz pożarów,
BPO.03.3.3)1) wylicza zjawiska charakterystyczne dla rozwoju i gaszenia pożaru,
BPO.03.3.3)2) opisuje zjawiska charakterystyczne dla rozwoju i gaszenia pożaru,
BPO.03.3.3)3) wymienia czynniki powodujące zagrożenia dla ludzi, zwierząt, mienia i środowiska podczas pożaru,
BPO.03.3.3)4) przyporządkowuje zagrożenia dla ludzi w zależności od różnych rodzajów i faz pożarów.


Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie dobierania w pary Charakterystyka pożaru ze względu na czas jego rozwoju

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie polega na dobraniu w pary numerów wykresów, przedstawiających charakterystyczne zjawiska wynikające z czasu trwania pożaru, do ich opisów. Zawiera polecenie w formie tekstowej. Jest na poziomie łatwym.

Zadanie daje możliwość:

  • wykorzystania w procesie dydaktycznym oraz do samokontroli;

  • wielokrotnego powtórzenia ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie;

  • uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, tj. poprzez wskazanie uczącemu się, jaką umiejętność sprawdziło zadanie lub, w przypadku błędnej odpowiedzi, co musi zrobić, by zadanie rozwiązać poprawnie.

Materiał sprawdzający powiązany jest z filmem edukacyjnym Rodzaje i fazy pożarów.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie następującego kryterium weryfikacji, zgodnie z którym osoba ucząca się:
BPO.03.3.2)3) określa zjawiska charakterystyczne dla różnych rodzajów i faz pożarów.


Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Uzupełnianie podpisów obrazka Grupy pożarów ze względu na materiał palny

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie polega na dopasowaniu odpowiednich opisów do przedstawionych na ilustracjach grup pożarów. Zawiera polecenie w formie tekstowej. Jest na poziomie łatwym.

Zadanie daje możliwość:

  • wykorzystania w procesie dydaktycznym oraz do samokontroli;

  • wielokrotnego powtórzenia ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie;

  • uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, tj. poprzez wskazanie uczącemu się, jaką umiejętność sprawdziło zadanie lub, w przypadku błędnej odpowiedzi, co musi zrobić, by zadanie rozwiązać poprawnie.

Materiał sprawdzający powiązany jest z filmem edukacyjnym Rodzaje i fazy pożarów.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie następującego kryterium weryfikacji, zgodnie z którym osoba ucząca się:
BPO.03.3.2)3) określa zjawiska charakterystyczne dla różnych rodzajów i faz pożarów.


Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie dobierania w pary Etapy/fazy rozprzestrzeniana się pożaru

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie polega na dopasowaniu w pary odpowiednich faz pożarów do ich opisów. Zawiera polecenie w formie tekstowej i jest na średnim poziomie trudności.

Zadanie daje możliwość:

  • wykorzystania w procesie dydaktycznym oraz do samokontroli;

  • wielokrotnego powtórzenia ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie;

  • uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, tj. poprzez wskazanie uczącemu się, jaką umiejętność sprawdziło zadanie lub, w przypadku błędnej odpowiedzi, co musi zrobić, by zadanie rozwiązać poprawnie.

Materiał sprawdzający powiązany jest z filmem edukacyjnym Rodzaje i fazy pożarów.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie następujących kryteriów weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
BPO.03.3.2)1) rozpoznaje fazy pożarów,
BPO.03.3.2)2) wymienia fazy pożarów,
BPO.03.3.2)3) określa zjawiska charakterystyczne dla różnych rodzajów i faz pożarów.


Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie dobierania w pary Zjawiska podczas powstawania pożaru

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie polega na dopasowaniu w pary odpowiednich faz pożarów do ich opisów. Zawiera polecenie w formie tekstowej. Jest na średnim poziomie trudności.

Zadanie daje możliwość:

  • wykorzystania w procesie dydaktycznym oraz do samokontroli;

  • wielokrotnego powtórzenia ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie;

  • uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, tj. poprzez wskazanie uczącemu się, jaką umiejętność sprawdziło zadanie lub, w przypadku błędnej odpowiedzi, co musi zrobić, by zadanie rozwiązać poprawnie.

Materiał sprawdzający powiązany jest z filmem edukacyjnym Rodzaje i fazy pożarów.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie następujących kryteriów weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
BPO.03.3.2)1) rozpoznaje fazy pożarów,
BPO.03.3.2)2) wymienia fazy pożarów,
BPO.03.3.2)3) określa zjawiska charakterystyczne dla różnych rodzajów i faz pożarów.


Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie z lukami Pożar i jego następstwa

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie polega na uzupełnieniu luk w zdaniach dotyczących zjawisk występujących podczas powstawania pożarów. Zawiera polecenie w formie tekstowej. Jest na poziomie trudnym.

Zadanie daje możliwość:

  • wykorzystania w procesie dydaktycznym oraz do samokontroli;

  • wielokrotnego powtórzenia ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie;

  • uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, tj. poprzez wskazanie uczącemu się, jaką umiejętność sprawdziło zadanie lub, w przypadku błędnej odpowiedzi, co musi zrobić, by zadanie rozwiązać poprawnie.

Materiał sprawdzający powiązany jest z filmem edukacyjnym Zjawisko spalania gazów, cieczy, ciał stałych, spalania deflagracyjnego, wybuchu pyłów, wybuchu gazów.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie następujących kryteriów weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
BPO.03.3.2)1) rozpoznaje fazy pożarów,
BPO.03.3.2)3) określa zjawiska charakterystyczne dla różnych rodzajów i faz pożarów.


Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie z lukami Zjawiska wywołujące pożar

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie polega na uzupełnieniu luk w definicjach dotyczących zjawisk występujących podczas powstawania pożarów. Zawiera polecenie w formie tekstowej. Jest na poziomie łatwym.

Zadanie daje możliwość:

  • wykorzystania w procesie dydaktycznym oraz do samokontroli;

  • wielokrotnego powtórzenia ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie;

  • uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, tj. poprzez wskazanie uczącemu się, jaką umiejętność sprawdziło zadanie lub, w przypadku błędnej odpowiedzi, co musi zrobić, by zadanie rozwiązać poprawnie.

Materiał sprawdzający powiązany jest z filmem edukacyjnym Zjawisko spalania gazów, cieczy, ciał stałych, spalania deflagracyjnego, wybuchu pyłów, wybuchu gazów.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie następującego kryterium weryfikacji, zgodnie z którym osoba ucząca się:
BPO.03.3.3)2) opisuje zjawiska charakterystyczne dla rozwoju i gaszenia pożaru.


Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie z możliwością doboru wskaźników Rozwój pożaru wewnętrznego

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie wielokrotnego wyboru dotyczące parametrów zmiennych w KP/KW w trakcie rozwoju pożaru w pomieszczeniu. Zawiera polecenie w formie tekstowej. Jest to zadanie trudne.

Materiał daje możliwość:

  • wykorzystania w procesie dydaktycznym oraz do samokontroli;

  • wielokrotnego powtórzenia ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie;

  • uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, tj. poprzez wskazanie uczącemu się, jaką umiejętność sprawdziło zadanie lub, w przypadku błędnej odpowiedzi, co musi zrobić, by zadanie rozwiązać poprawnie.

Materiał sprawdzający powiązany jest z filmem edukacyjnym Rodzaje i fazy pożarów.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie następującego kryterium weryfikacji, zgodnie z którym osoba ucząca się:
BPO.03.3.1)1) rozpoznaje proces spalania na podstawie jego przebiegu.


Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie z lukami Miejsca rozprzestrzeniania się pożaru

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie polega na uzupełnieniu luk w zdaniach dotyczących rodzajów pożaru.
Zawiera polecenie w formie tekstowej. Jest na poziomie łatwym.

Zadanie daje możliwość:

  • wykorzystania w procesie dydaktycznym oraz do samokontroli;

  • wielokrotnego powtórzenia ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie;

  • uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, tj. poprzez wskazanie uczącemu się, jaką umiejętność sprawdziło zadanie lub, w przypadku błędnej odpowiedzi, co musi zrobić, by zadanie rozwiązać poprawnie.

Materiał sprawdzający powiązany jest z filmem edukacyjnym Rodzaje i fazy pożarów.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie następującego kryterium weryfikacji, zgodnie z którym osoba ucząca się:
BPO.03.3.2)3) określa zjawiska charakterystyczne dla różnych rodzajów i faz pożarów.


Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie z lukami Pożar w przestrzeni otwartej

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie polega na uzupełnieniu luk w zdaniach dotyczących rodzajów pożarów.
Zawiera polecenie w formie tekstowej. Jest na średnim poziomie trudności.

Zadanie daje możliwość:

  • wykorzystania w procesie samokontroli;

  • wielokrotnego powtórzenia ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie;

  • uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, tj. poprzez wskazanie uczącemu się, jaką umiejętność sprawdziło zadanie lub, w przypadku błędnej odpowiedzi, co musi zrobić, by zadanie rozwiązać poprawnie.

Materiał sprawdzający powiązany jest z filmem edukacyjnym Rodzaje i fazy pożarów.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie następującego kryterium weryfikacji, zgodnie z którym osoba ucząca się:
BPO.03.3.2)3) określa zjawiska charakterystyczne dla różnych rodzajów i faz pożarów.


Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie z możliwością doboru wskaźników Źródło ciepła w reakcji spalania – ciągłe bodźce energetyczne

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie jednokrotnego wyboru, dające możliwość wyboru odpowiednich parametrów, dotyczące procesów zapoczątkowania procesu spalania. Zawiera polecenie w formie tekstowej. Jest to zadanie średnio trudne.

Materiał daje możliwość:

  • wykorzystania w procesie dydaktycznym oraz do samokontroli;

  • wielokrotnego powtórzenia ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie;

  • uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, tj. poprzez wskazanie uczącemu się, jaką umiejętność sprawdziło zadanie lub, w przypadku błędnej odpowiedzi, co musi zrobić, by zadanie rozwiązać poprawnie.

Materiał sprawdzający powiązany jest z filmem edukacyjnym Procesy zapoczątkowania procesu spalania (zapłon, samozapłon, samozapalenie).

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie następującego kryterium weryfikacji, zgodnie z którym osoba ucząca się:
BPO.03.3.1)1) rozpoznaje proces spalania na podstawie jego przebiegu.


Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie z możliwością doboru wskaźników Źródło ciepła w reakcji spalania – punktowe bodźce energetyczne

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie z lukami, dające możliwość wyboru odpowiednich parametrów, dotyczące procesów zapoczątkowania procesu spalania. Zawiera polecenie w formie tekstowej. Jest to zadanie łatwe.

Materiał daje możliwość:

  • wykorzystania w procesie dydaktycznym oraz do samokontroli;

  • wielokrotnego powtórzenia ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie;

  • uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, tj. poprzez wskazanie uczącemu się, jaką umiejętność sprawdziło zadanie lub, w przypadku błędnej odpowiedzi, co musi zrobić, by zadanie rozwiązać poprawnie.

Materiał sprawdzający powiązany jest z filmem edukacyjnym Procesy zapoczątkowania procesu spalania (zapłon, samozapłon, samozapalenie).

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie następującego kryterium weryfikacji, zgodnie z którym osoba ucząca się:
BPO.03.3.2)3) określa zjawiska charakterystyczne dla różnych rodzajów i faz pożarów.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

4
bg‑azure

Wykorzystanie e‑materiału do pracy z uczącymi się o specjalnych potrzebach edukacyjnych

E‑materiały ułatwiają zindywidualizowanie procesu dydaktycznego, co jest szczególnie istotne dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Odtwarzanie każdego e‑materiału jest możliwe również w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje materiałów dostępne dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku, słuchu. Ułatwia to dostęp do informacji, likwiduje niektóre bariery społeczne i komunikacyjne oraz zapewnia wyrównywanie szans.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

5
bg‑azure

Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiału