Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik eksploatacji portów i terminali3Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik eksploatacji portów i terminali

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie technik eksploatacji portów i termniali. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑materiał przeznaczony dla kwalifikacji:

SPL.02. Obsługa podróżnych w portach i terminalach w zawodzie Technik eksploatacji portów i terminali 333106

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celu kształcenia określonego dla kwalifikacji SPL.02. Obsługa podróżnych w portach i terminalach:

• organizowanie prac związanych z obsługą podróżnych w portach i terminalach,

• wykonywanie prac związanych z obsługą podróżnych w portach i terminalach.

Efekty kształcenia

SPL.02.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy

Uczeń:

3) opisuje prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

5) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych,

7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska,

8) analizuje skuteczność działania Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem w środowisku pracy.

SPL.02.3. Organizowanie obsługi podróżnych w portach i terminalach

Uczeń:

4) planuje obsługę podróżnych w portach i terminalach,

5) stosuje normy i przepisy prawa dotyczące obsługi podróżnych;

SPL.02.4. Wykonywanie obsługi podróżnych w portach i terminalach

Uczeń:

1) obsługuje pasażerów w portach i terminalach,

4) sporządza dokumentację związaną z obsługą podróżnych,

8) podejmuje działania związane z przewozem nietypowym,

9) charakteryzuje urządzenia do kontroli podróżnych i bagażu w portach i terminalach.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieD4HMcoY6ZWprowadzenie

   Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiały multimedialne

   Zawierają różnego rodzaju multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy.

   Materiał Sekwencje filmowe Ochrona i bezpieczeństwoDX73Tn3MfSekwencje filmowe Ochrona i bezpieczeństwo to cztery sekwencje filmowe, które przedstawiają przebieg procesów kontroli w portach morskich i lotniczych. Są to: proces kontroli podróżnych przez operatora kontroli bezpieczeństwa przy zastosowaniu urządzeń $\text{WTMD}$, $\text{X-Ray}$, $\text{EDS}$, $\text{EDDS}$ i $\text{PEDS}$, procesu kontroli podróżnych za pomocą metody manualnej i kontroli osobistej, proces kontroli podróżnych z wykorzystaniem urządzeń $\text{WTMD}$ i $\text{X-Ray}$ oraz proces postępowania w sytuacji wykrycia podczas kontroli bezpieczeństwa niedozwolonych substancji i materiałów, w tym ukrytych materiałów niebezpiecznych w porcie.

   Film instruktażowy - tutorial Bezpieczeństwo w porcieDBp3sFbFGFilm instruktażowy - tutorial Bezpieczeństwo w porcie to film instruktażowy (tutorial), który przedstawia, jak prawidłowo przejść kontrolę bezpieczeństwa na lotnisku. Poza tym dookreśla nazwy zawodów, kompetencje oraz cech osobowościowych dla dyżurnego operacyjnego portu lotniczego i dodatkowo zadania lub czynności zawodowe dla operatora kontroli bezpieczeństwa, kierownika do spraw bezpieczeństwa, dyżurnego agent obsługi naziemnej. Film prezentuje również obsługę i zastosowanie urządzenia do prześwietlania bagażu za pomocą $\text{X-Ray}$, urządzeń do wykrywania metalu: ręcznego wykrywacza metalu $\text{HHMD}$ (Hand Held Metal Detector) i bramki do wykrywania metalu $\text{WTMD}$ (Walk Throught Metal Detector), urządzeń do wykrywania materiałów wybuchowych $\text{EDS}$ (Explosive Detection System), systemu do wykrywania urządzeń wybuchowych $\text{EDDS}$ (Explosive Devise Detection System) oraz uproszczonego systemu rentgenowskiego do automatycznego wykrywania materiałów wybuchowych ($\text{PEDS}$).

   Materiał Interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning (gra decyzyjna) Kontrola bezpieczeństwa — jak rozwiązać problemDieAw95kIInteraktywne narzędzie typu scenario‑based learning (gra decyzyjna) Kontrola bezpieczeństwa — jak rozwiązać problem to gra decyzyjna przedstawiająca sposoby działania przedstawicieli zawodów związanych z zapewnieniem ochrony i kontroli bezpieczeństwa w porcie morskim lub lotniczym.

   Materiał Galeria zdjęć Przewodnik po materiałach i substancjach niebezpiecznych i urządzeniach do ich wykrywaniaDoBTtanJ6Galeria zdjęć Przewodnik po materiałach i substancjach niebezpiecznych i urządzeniach do ich wykrywania to galeria zdjęć prezentująca przedmioty zabronione oraz dopuszczone do wnoszenia na teren strefy zastrzeżonej lotniska oraz do przewozu.

3. Obudowa dydaktyczna

   • Interaktywne materiały sprawdzająceDCDIk1EzGInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

   • Słownik pojęć dla e‑materiałuD6ceOKuogSłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

   • Przwodnik dla nauczycielaD8CtcCiwUPrzwodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

   • Przewodnik dla uczącego sięDkxeMzMv3Przewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

   • Netografia i bibliografiaDZ2MxXo7bNetografia i bibliografia stanowią listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

   • Instrukcja użytkowaniaDGjGje09oInstrukcja użytkowania objaśnia działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik eksploatacji portów i terminali

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapamiętanie pojęć związanych z kontrolą bezpieczeństwa w porcie.

Poniżej znajdują się propozycje wykorzystania poszczególnych elementów zasobu w ramach lekcji, w samodzielnej pracy ucznia, pracy w grupach i pracy całego zespołu klasowego.

Praca uczniów podczas zajęć

Praca w grupach i zespole podczas zajęć

Sekwencje filmowe „Ochrona i bezpieczeństwo”

• Nauczyciel dzieli klasę na grupy $3$-osobowe.

• Każda grupa ma za zadanie obejrzeć trzy sekwencje filmowe: „Proces kontroli podróżnych za pomocą metody manualnej”, „Proces kontroli podróżnych za pomocą urządzeń $\text{WTMD}$ oraz $\text{X-RAY}$”, a także „Proces postępowania w sytuacji wykrycia niedozwolonych substancji i materiałów”.

• Po analizie materiałów filmowych uczniowie w $3$-osobowych grupach przygotowują własną instrukcję dotyczącą kontroli podróżnych.

• Uczniowie, na podstawie procedury ustalonej przez grupę, budują scenariusz maksymalnie $3$-minutowego filmiku, który składał się będzie z trzech części. Przykładowo: pierwsza i trzecia część scenariusza to przykład sytuacji, w której niewłaściwie postąpił operator ochrony bezpieczeństwa, zaś część druga to poprawnie wykonana kontrola, podczas której zaszła sytuacja wykrycia materiału niedozwolonego.

• Nauczyciel informuje, że założenie scenariusza jest takie jego napisanie (a potem zrealizowanie w postaci wideo), aby uczniowie, którzy będą go oglądali, mieli kłopoty z rozszyfrowaniem, która z części to poprawne wykonanie procedury kontroli bezpieczeństwa.

• Po napisaniu scenariusza (lub jego zarysu) uczniowie w grupach przy użyciu smartfona nagrywają materiał wideo. Kolejno każdy z nich jest operatorem kontroli bezpieczeństwa, podróżnym i operatorem kamery (trzy sekwencje pozwalają na przyjęcie wszystkich trzech ról).

• Nauczyciel prosi o przesłanie lub udostępnienie materiałów wideo przez grupy (prywatny link YouTube lub przestrzeń chmurowa OneDrive, Google Drive bądź inne).

• Teraz prezentuje filmiki, a grupy, które nie są autorami materiału filmowego, mają rozszyfrować, gdzie operator popełnił błąd, jaki to błąd i co powinien zrobić.

• Nauczyciel może to wykonać w formie konkursu.

• Nauczyciel podsumowuje zajęcia, porównując poprawną procedurę pokazaną w sekwencjach filmowych „Proces kontroli podróżnych za pomocą metody manualnej”, „Proces kontroli podróżnych za pomocą urządzeń $\text{WTMD}$ oraz $\text{X-RAY}$”, a także „Proces postępowania w sytuacji wykrycia niedozwolonych substancji i materiałów” z ilością możliwych błędów zaprezentowanych w materiałach wideo nakręconych przez uczniów.

Film instruktażowy‑tutorial „Bezpieczeństwo w porcie”

• Nauczyciel wyświetla uczniom na lekcji film instruktażowy „Bezpieczeństwo w porcie”.

• Zadaniem uczniów jest uważne obejrzenie i zapamiętywanie jak największej ilości informacji.

• Nauczyciel prosi uczniów, aby zdecydowali, jaką rolę w porcie lotniczym chcą przyjąć. Kolejno pyta o wybrane role i przydziela do grup „operator kontroli bezpieczeństwa”, „dyżurny operacyjny portu”, „kierownik do spraw bezpieczeństwa” lub „agent obsługi naziemnej”. Na karteczkach zapisują oni wybrane przez siebie nazwy zawodów i przyczepiają do ubrania w widocznym miejscu.

• Zadaniem grup jest wypisanie w formie notatki cyfrowej lub na flipcharcie z filmu i dopisanie na podstawie innych źródeł (uczniowie podają te źródła) formalnych zadań zawodowych i innych wymagań na swoim stanowisku na podstawie np. ogłoszeń o pracę.

• Po tym zadaniu uczniowie analizując film i przeszukując Internet, mają znaleźć powiązania swojej profesji z innym zawodem z wymienionych powyżej (np.: „operator kontroli bezpieczeństwa” w przypadku zagrożenia materiałami wybuchowymi kontaktuje się z „kierownikiem do spraw bezpieczeństwa”, „dyżurny operacyjny portu” zleca przekazanie informacji podróżnym „agentowi obsługi naziemnej”. Zapisują to w notatce pod hasłem „Korelacje służbowe”.

• Grupy przedstawiają na forum wypracowane notatki.

• Nauczyciel koryguje nieścisłości.

• Teraz uczniowie w przestrzeni sali łączą się w pary lub trójki, wskazując wzajemne powiązania między zawodami. Połączenia te tworzą na podstawie notatki „Korelacje służbowe”.

• Na zwiniętej w rulon kartce A4 wpisują korelację i przytrzymując z jednej strony, podają ją osobie reprezentującej inny zawód.

• Połączenia z daną osobą mogą być tylko podwójne (dwie ręce), jeśli osoba już jest połączona z innymi dwoma osobami, uczeń szuka innej, wolnej osoby, z którą stworzy korelację („dyżurny operacyjny portu” połączony jest kartką A4 z zapisem „przekazanie informacji podróżnym o wymuszonym opóźnieniu” z „agentem obsługi naziemnej”).

• W ten sposób tworzy się sieć połączeń.

• Teraz nauczyciel prosi o wytłumaczenie wzajemnych powiązań. W przypadku nieścisłości koryguje informacje na kartkach i połączenia.

• Na zakończenie zajęć nauczyciel prosi klasę o informację zwrotną dotyczącą wizualizacji wzajemnych relacji służbowych pomiędzy zawodami związanymi z bezpieczeństwem w porcie oraz o wykonanie notatek zdjęciowych z flipchartów lub przekazanie ich wersji cyfrowej kolegom z innych grup.

Gra decyzyjna „Kontrola bezpieczeństwa — jak rozwiązać problem”

• Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy.

• Przyznaje dostęp do gry „Kontrola bezpieczeństwa — jak rozwiązać problem”. Prosi uczniów o przejście przez grę i zwrócenie uwagi na sytuacje, w których trzeba podjąć decyzję.

• Nauczyciel przekazuje również drugie zadanie. Polega ono na tym, żeby z sytuacji napotkanych w grze, w których należy podjęć decyzję, grupa utworzyła scenki. Zostaną one odegrane po zakończeniu gry. Jednak do scenek każda grupa musi użyć innych danych (nie korzystać z pomysłu użytego w grze).

• Uczniowie wspólnie w grupach biorą udział w rozgrywce, wcielając się w postacie i razem podejmując decyzje.

• Nauczyciel przygląda się pracy w grupach, pomaga i inspiruje.

• Po zakończeniu pracy grupowej uczniowie prezentują scenki. W trakcie ich pokazywania pozostałe grupy mają za zadanie wymyśleć pytanie sprawdzające wiedzę z procedury obowiązującej podczas takiego działania (np. kontroli bezpieczeństwa czy odprawy check‑in) i cztery odpowiedzi do niego (w tym jedna właściwa).

• Nauczyciel po każdej prezentacji grupy daje chwilę czasu na dokończenie pytań i odpowiedzi. Kartki, na których znajdują się te pytania z odpowiedziami, zbiera do wspólnej puli.

• Na zakończenie zajęć nauczyciel czyta pytania dotyczące scenek, a uczniowie (z wyłączeniem autorów pytania) odpowiadają na nie, zapisując przy tym poprawne odpowiedzi jako notatka z zajęć.

Galeria zdjęć „Przewodnik po materiałach i substancjach niebezpiecznych i urządzeniach do ich wykrywania”

• Nauczyciel prezentuje „Przewodnik po materiałach...”.

• Dzieli klasę na trzy grupy.

• Zadaniem grup będzie uzupełnienie tabeli, w której pierwsza kolumna to obrazki, druga zdanie opisujące dany materiał lub substancję niebezpieczną, a trzecia to nazwa substancji.

• Nauczyciel przydziela grupom hasła:

  • pierwszej: aerozole, akumulatory, aparatura dentystyczna, aparaty elektryczne zawierające akumulatory, artykuły gospodarstwa domowego, butle z gazem, chemikalia, chemikalia do basenów pływackie, części lotnicze, części maszyn, części samochodowe,

  • drugiej: farby, gaz schłodzony w stanie płynnym, instrumenty/przyrządy zawierające rtęć, mrożona żywność, narzędzia podręczne, paliwo do zapalniczek, pojazdy samojezdne, próbki diagnostyczne, rtęć, skrzynki z narzędziami, sprzęt do nurkowania, lampy do nurkowania,

  • trzeciej: sprzęt campingowy, sprzęt do odwiertów górniczych, sprzęt ratunkowy, środki czystości, wyposażenie elektryczne, wyposażenie laboratoryjne, wyposażenie do efektów specjalnych, pokazów, filmów, wyposażenie fotograficzne, zapalniczki do papierosów, zapałki, zestawy naprawcze.

• Uczniowie pracują w grupach, uzupełniając tabelę w taki sposób, aby w jednym rzędzie było wpisane tylko jedno hasło: obrazek lub opis, lub nazwa. Ilość obrazków i opisów powinna być bliska czterem. Tekst opisu lub nazwy uzupełniają odpowiednim kolorem (pierwsza czarnym, druga zielonym, a trzecia niebieskim; obrazki oznaczane są obwódką o właściwym kolorze).

• Teraz uczniowie zamieniają się tabelami (jeśli jest to praca na dokumencie zdalnym, to grupa uzyskuje do niego dostęp).

• Grupy uzupełniają „swoim kolorem” po jednym elemencie w wierszu w tabelce otrzymanej od poprzedniej grupy.

• Na znak nauczyciela po raz kolejny uczniowie zamieniają się tabelami i uzupełniają pola z brakującymi opisami, nazwami lub obrazkami.

• W ten sposób powstają trzy tabele ze wszystkimi materiałami lub substancjami niebezpiecznymi wraz z opisem i obrazkiem.

• Nauczyciel prezentuje tabele na tablicy interaktywnej i ewentualnie koryguje błędy (znając kolory grup wie, która grupa popełniła błąd).

• Finalnie udostępnia tabele uczniom, wskazując, że stanowią one uzupełnienie e‑materiału „Przewodnik po...”.

Interaktywne materiały sprawdzające

Interaktywne materiały sprawdzające zawarte w e‑materiale mogą być użyte co najmniej w czterech różnych formułach zależnych od sytuacji dydaktycznej:

• jako materiały sprawdzające wiedzę. W przypadku niewystarczającej ilości pytań lub zadań w jednym zadaniu mogą być one łączone w teście wykonanym przez nauczyciela na ich podstawie,

• jako materiały wprowadzające (rozbudzające ciekawość uczniów związaną z materiałem, który za chwilę będą analizować),

• jako materiały aktywizujące podczas realizacji działań związanych z e‑materiałem (przerywnik po dłuższej pracy w grupie lub dodatek informacyjny do pracy uczniów),

• jako materiały utrwalające nabytą wiedzę (po „przerobionym” materiale lub jego części).

Interaktywne materiały sprawdzające z założenia są dedykowane do wskazanych części e‑materiału. I tak na przykład:

• materiałami dedykowanymi do sekwencji filmowych „Ochrona i bezpieczeństwo” są: ćwiczenie $1$. „Kontrola bezpieczeństwa w porcie” oraz ćwiczenie $6$. „Bezpieczeństwo”,

• materiałami sprawdzającymi dla filmu instruktażowego „Bezpieczeństwo w porcie” są ćwiczenie $2$. „Zadania zawodowe” oraz ćwiczenie $3$. „Procedury w porcie”,

• ćwiczenie $5$. „Kontrola pasażerska i bagażowa” sugeruje użycie po grze decyzyjnej „Kontrola bezpieczeństwa — jak rozwiązać problem”,

• ćwiczenie $4$. „Urządzenia do kontroli bezpieczeństwa” wskazane jest jako właściwe po galerii zdjęć „Przewodnik po materiałach i substancjach niebezpiecznych i urządzeniach do ich wykrywania”.

Właściwe wykorzystanie interaktywnych materiałów sprawdzających w odpowiednim momencie lekcji będzie zależało również od jej dynamiki i składu klasy oraz pomysłu na jej przeprowadzenie przez nauczyciela. Stąd adekwatnym jest zapoznanie się z zawartością tych materiałów, aby możliwa była ich odpowiednio skuteczna „aplikacja”.

Wykorzystanie podczas realizacji zajęć:

• podczas realizacji działania związanego z wykorzystaniem sekwencji filmowych uczniowie jako formę aktywności mogą wykonać ćwiczenie $6$. (krzyżówka).

• po wykonaniu ćwiczenia $6$. dodatkowym zadaniem dla uczniów może być zbudowanie takiej krzyżówki do swojego nakręconego filmiku (np. sugerującego błędy).

• inni uczniowie wraz z poszukiwaniem błędów w materiale filmowym mogą wykonać krzyżówkę przygotowaną przez kolegów, która naprowadzi ich na właściwe rozwiązanie.

Praca samodzielna ucznia podczas zajęć

Sekwencje filmowe „Ochrona i bezpieczeństwo”

• Nauczyciel przyznaje dostęp do sekwencji filmowej „Proces kontroli podróżnych za pomocą urządzeń $\text{WTMD}$, $\text{X-RAY}$, $\text{EDS}$”.

• Informuje uczniów na lekcji, że ich zadaniem indywidualnym będzie przeanalizowanie materiału wideo i zapisanie w postaci cyfrowej mapy myślowej notatki prezentującej wszystkie urządzenia używane podczas kontroli bezpieczeństwa (przykład narzędzia do tworzenia mapy online; https://creately.com, MS Word lub OneNote).

• Dodatkowo przy każdym elemencie mapy uczniowie mają za zadanie znaleźć i zapisać link do krótkiego filmiku dotyczącego tego urządzenia w języku angielskim (w ostateczności j. polskim), wykorzystując do tego np. YouTube.

• Nauczyciel zbiera pomysły i wspólnie z uczniami buduje wspólną mapę, uzupełniając ją o linki do filmów, które znaleźli podczas pracy samodzielnej.

• Link do gotowej wspólnej mapy przesyła uczniom jako notatkę.

Film instruktażowy‑tutorial „Bezpieczeństwo w porcie”

• Nauczyciel wyświetla uczniom na lekcji instruktażowy „Bezpieczeństwo w porcie”.

• Zadaniem samodzielnym uczniów jest uważne obejrzenie i zapamiętywanie jak największej ilości informacji.

• Nauczyciel prosi uczniów, aby przeanalizowali zadania zawodowe i cechy osobowe „operatora kontroli bezpieczeństwa”, „dyżurnego operacyjnego portu”, „kierownika do spraw bezpieczeństwa” i „agenta obsługi naziemnej”.

• Zadaniem uczniów będzie przedstawienie w tabeli cech charakteru i kompetencji, jakie powinien posiadać każdy z tych zawodów. Tabela powinna być zbudowana w taki sposób, aby w pierwszej kolumnie i w pierwszym wierszu byłyby nazwy profesji. Na skrzyżowaniu tych samych zawodów wpisywane będą cechy i kompetencje unikalne dla danego zawodu, a na skrzyżowaniach różnych zawodów cechy i kompetencje wspólne.

• Nauczyciel prosi wybranych uczniów o zaprezentowanie swoich tabel.

• Po prezentacjach prosi z kolei o odpowiedź na pytanie: „Jeśli miałbyś pracować już dzisiaj w porcie przy kontroli bezpieczeństwa, to którą i dlaczego profesję byś wybrał?”

• Nauczyciel zachęca do kilku wypowiedzi na podstawie pracy samodzielnej uczniów nad tabelą.

Gra decyzyjna „Kontrola bezpieczeństwa — jak rozwiązać problem”

• Nauczyciel przyznaje dostęp do gry „Kontrola bezpieczeństwa — jak rozwiązać problem”.

• Prosi uczniów o samodzielne przejście przez grę i stworzenie zestawu pytań pod hasłem „Co by było, gdyby...?” oraz odpowiedzi (więcej niż jedna) na to pytanie przy każdym napotkanym problemie (np.: „Zauważyłeś, ze pasażer próbuje ukryć e‑papierosa w bagażu rejestrowanym” — „Co by było, gdyby pasażer ukrył e‑papierosa w bagażu rejestrowanym?”, odpowiedź (jedna z wielu) „Zwarcie w baterii e‑papierosa mogłoby spowodować powstanie pożaru w luku bagażowym. Zapłon mógłby zostać za późno zauważony, a ogień roznieść się po innych bagażach, powodując katastrofę lotniczą”).

• Uczniowie przygotowują notatkę (można poprosić ich o notatkę graficzną w postacie grafu: zagadnienie — pytanie — możliwe odpowiedzi).

• Po zakończonej grze i wykonanych samodzielnie zadaniach nauczyciel prosi kilku wybranych uczniów o zaprezentowanie efektów swojej pracy.

• Tworzy wspólny dokument (np. współdzielony dokument WORD w MS TEAMS) i prosi o wpisanie do niego wszystkich sytuacji, pytań i odpowiedzi przez każdego z uczniów (efekty pracy z grą).

Galeria zdjęć „Przewodnik po materiałach i substancjach niebezpiecznych i urządzeniach do ich wykrywania”

• Nauczyciel prezentuje „Przewodnik po materiałach...”.

• Prosi uczniów o wykonanie mapy myślowej, w której na centralnym miejscu będzie informacja „Niebezpieczne”. Dalej chmurki z wyrazem „substancje” i „materiały”.

• Teraz działaniem uczniów będzie samodzielne przeanalizowanie galerii zdjęć i dorysowanie do powyższej mapy kolejnych podrzędnych chmurek z opisami grup, a o stopień niżej konkretnych substancji lub materiałów zabronionych.

• Uczniowie przy każdej substancji, używając symboli $\text{EDS}$, $\text{X-RAY}$, $\text{WTMD}$, $\text{HHMD}$, $\text{LEDS}$, oznaczają sposób jej wykrywania.

• Przygotowane mapy prezentowane są na forum klasy lub oceniane przez nauczyciela jako praca na lekcji.

Interaktywne materiały sprawdzające

Uczniowie samodzielnie rozwiązują ćwiczenia. Mają przy tym możliwość zapytania nauczyciela o pomoc, jeśli mieliby wątpliwości. Prawidłowe rozwiązanie może być zaprezentowane przez nauczyciela lub ucznia, przykładowo na tablicy interaktywnej, po rozwiązaniu przez wszystkich uczniów zadań.

Wykorzystanie podczas realizacji zajęć:

Podczas przeprowadzania zajęć, w których uczeń pracuje samodzielnie nad mapą myślową (propozycja wykorzystania galerii zdjęć w pracy indywidualnej) nauczyciel w jednym z kroków proponuje wykonanie ćwiczenia $4$., w którym uczeń wskazuje właściwe urządzenia do wykrywania substancji lub materiałów niebezpiecznych. Dopiero po jego wykonaniu nauczyciel pozwala oznaczyć na mapie symbolami $\text{EDS}$, $\text{X-RAY}$, $\text{WTMD}$, $\text{HHMD}$, $\text{LEDS}$ sposoby wykrywania tych substancji.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych na poziomie rozszerzającym. Możliwość dostępu zdalnego do materiałów i ich analiza pozwalają realizować działania metodą projektu.

Na zajęciach poprzedzających rozpoczęcie projektu nauczyciel ustala cele ogólne projektu. W przypadku SPL 02.2 może to być poznanie i przećwiczenie procedur związanych z kontrolą bezpieczeństwa. Kolejny element to szczegółowe projektu. Dla naszego przykładu mogą je stanowić: poznanie sposobów kontroli osobistej, nabycie umiejętności analizy zawartości bagażu podręcznego (zawartości plecaka lub torby w szkole), stosowanie procedury i komend używanych podczas kontroli bezpieczeństwa. Na tej podstawie nauczyciel prosi uczniów, aby zaproponowali temat projektu i jego zakres.

Poza lekcją — przygotowania projektu

• Uczniowie na podstawie e‑materiału oraz założeń w postaci celu głównego i celów szczegółowych zastanawiają się i proponują zakres tematyczny projektu oraz jego temat.

• Uczniowie konsultują się z nauczycielem. Na podstawie założeń przedstawionych przez uczniów, przeanalizowanych i przedyskutowanych przez uczniów i nauczyciela (kontakt osobisty lub zdalny poza zajęciami) powstaje instrukcja.

• Instrukcja powinna zawierać temat projektu, jego cele, zadania dla konkretnego ucznia lub grupy uczniów (zaproponowane przez uczniów), wskazówki od nauczyciela, źródła informacji (czyli nasze e‑materiały i inne źródła, termin ustalony wspólnie z uczniami, sposób i czas prezentacji lub wykonania działania, a także terminy konsultacji z nauczycielem. Nauczyciel ustala również kryteria oceny pracy.

Podsumowanie projektu:

Przykładem podsumowania poza prostą prezentacją zagadnienia może być realizacja dnia kontroli osobistej, podczas której na zajęciach zawodowych podsumowujących projekt obejmujących kształcenie SPL.02 uczniowie będą przeprowadzali kontrolę bezpieczeństwa (przejście przez wykonaną przez uczniów bramkę, kontrola osobista, kontrola plecaka). Uczniowie będą wiedzieli, że dla komfortu i zachowania poufności osobiste rzeczy trzeba będzie wyjąć przed kontrolą plecaka  i włożyć do oddzielnej torby niepodlegającej kontroli. Poza działaniami uczniowie przedstawią do oceny opracowany projekt w postaci scenariusza lekcji i realizacji z zadań przez poszczególnych uczniów w grupie.

Praca z uczniami z $\text{SPE}$

E‑materiały są dobrą podstawą do pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych. E‑materiały wprowadzają nową treść, a to wymaga od nauczyciela zastanowienia się, w jaki sposób ułatwić uczniowi poznanie i samodzielną obserwację. E‑materiały wspierają ten element. Ważnym podczas prowadzenia zajęć przez nauczyciela staje się wskazanie istotnych, typowych i indywidualnych cech prezentowanych rzeczy i zjawisk (procedur). Szczególnie ważne jest zwrócenie uwagi na element zastosowania procedur, a przy tym dbania o prywatność i relacje międzyludzkie podczas kontroli bezpieczeństwa. W poznawanie zagadnień związanych z obsługą podróżnych (w tym zapewnienia im bezpieczeństwa) dzięki e‑materiałom możemy zaangażować różne sfery funkcjonowania dziecka (emocjonalno‑motywacyjna, instrumentalna i społeczna). W przypadku różnych uczniów odmienne będą warunki i przebieg uczenia się. Stąd konieczność połączenia rozpoznania obszarów niezaburzonego i zaburzonego funkcjonowania ucznia z e‑materiałami, aby optymalnie ułatwić poznanie bezpośrednie lub pośrednie prezentowanych zagadnień. Przede wszystkim należy skupić się na niezaburzonych procesach psychofizycznych ucznia. Poznawanie procedur i informacji dotyczących substancji i materiałów zabronionych oraz metod ich wykrywania powinno odbywać się stopniowo, w dłuższym czasie, mniejszymi partiami, w miarę możliwości polisensorycznie.

Indywidualizacja pracy z uczniem

Zastosowanie różnych form i podejść do przekazywania informacji dotyczących bezpieczeństwa w tym e‑materiale zapewni nauczycielowi możliwość indywidualizowania pracy z każdym uczniem. Pozwala na poznanie pośrednie za pomocą dostosowanych możliwości percepcyjno‑poznawczych ucznia.

W e‑materiale przedstawiony tekst mówiony w tutorialu powielony i rozszerzony jest prezentacji procedur będących swoistym schematem postępowania w sekwencjach filmowych. Dzięki ilustracji w „Przewodniku...” oraz tekstu pisanego zawartego w grze (poza oczywiście elementem grywalizacji) możemy dotrzeć z zawartością i stopniować jej trudność.

Stopniowe wprowadzanie pojęć z zakresu procedur podczas kontroli bezpieczeństwa mogłoby być oparte o fragment filmu „Bezpieczeństwo w porcie” dotyczący operatora kontroli bezpieczeństwa i po sprawdzeniu zdobytych informacji poprzez realizację ćwiczenia $2$. „Zadania zawodowe” i $3$. „Procedury w porcie” przejście do sekwencji filmowych dotyczących procedur (procesów postępowania).

Informację o materiałach i substancjach niebezpiecznych można etapami wprowadzać poprzez sekwencję filmową oraz polisensorycznie z użyciem tekstu, obrazów z „Przewodnika...” i prezentowanych podczas zajęć przedmiotów fizycznych.

Ważnym elementem jest łączenie tekstu pisanego i mówionego (czytany tekst z ekranu) z obrazem (sekwencje filmowe) oraz w przewodniku po materiałach – obraz z tekstem zastosowane w e‑materiałach. Wydaje się to zbędnym powieleniem treści, ale w przypadku pewnej grupy uczniów jest niezbędne do właściwego przyswojenia przekazywanej wiedzy.

Dołączenie do e‑materiałów elementów dramy (procedury) lub prezentacji fizycznych (materiały lub substancje z zachowaniem bezpieczeństwa uczniów) daje możliwości zindywidualizowania procesu nauczania i uczenia się ucznia.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$