Autor przewodnika: Karolina Szczeszek, Sabina Siwiec

Konsultant przewodnika: Karina Piechocka

Spis treści

• Podstawowe informacje o e‑materiale1Podstawowe informacje o e‑materiale

• Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w procesie dydaktycznym2Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w procesie dydaktycznym

• Opis interaktywnych materiałów sprawdzających dla e‑materiału3Opis interaktywnych materiałów sprawdzających dla e‑materiału

• Wykorzystanie e‑materiału do pracy z uczącymi się o specjalnych potrzebach edukacyjnych4Wykorzystanie e‑materiału do pracy z uczącymi się o specjalnych potrzebach edukacyjnych

• Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiału5Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiału

Tytuł e‑materiału

Planowanie terapii

Nazwa i symbol cyfrowy zawodu

Terapeuta zajęciowy 325907

Kod i nazwa kwalifikacji

MED.13. Świadczenie usług w zakresie terapii zajęciowej

Oznaczenie i nazwa jednostki efektów kształcenia

MED.13.5. Planowanie indywidualnej i grupowej terapii zajęciowej

Efekty kształcenia i odpowiadające im kryteria weryfikacji właściwe dla e‑materiału

Osoba ucząca się:
MED.13.5.2) sporządza indywidualny plan terapii zajęciowej dla podopiecznego na podstawie diagnozy:
MED.13.5.2)1) planuje proces terapeutyczny na podstawie informacji zawartych w diagnozie,
MED.13.5.2)2) dobiera środki i pomoce do zajęć terapeutycznych,
MED.13.5.3) stosuje zalecenia specjalistów w pracy z podopiecznym, jego rodziną i środowiskiem społecznym:
MED.13.5.3)1) analizuje zalecenia specjalistów i zespołu wielodyscyplinarnego,
MED.13.5.3)2) dobiera sposoby pracy z podopiecznym, jego rodziną i środowiskiem społecznym do zaleceń specjalistów,
MED.13.5.5) dobiera środki, pomoce dydaktyczne oraz materiały i narzędzia do realizacji planu terapii zajęciowej:
MED.13.5.5)1) opracowuje wykaz środków i pomocy dydaktycznych niezbędnych do realizacji zajęć terapeutycznych,
MED.13.5.5)2) dobiera materiały i narzędzia do realizacji planu terapii zajęciowej,
MED.13.5.6) opracowuje scenariusze do zajęć z terapii:
MED.13.5.6)1) wymienia elementy scenariusza zajęć terapeutycznych,
MED.13.5.6)2) sporządza scenariusz zajęć terapeutycznych z uwzględnieniem jego podstawowych elementów,
MED.13.5.6)3) sporządza scenariusz zajęć z uwzględnieniem diagnozy podopiecznego lub grupy terapeutycznej.

Cele ogólne e‑materiału

E‑materiał wspiera osiąganie celu kształcenia określonego dla kwalifikacji MED.13. Świadczenie usług w zakresie terapii zajęciowej: planowanie indywidualnego i grupowego programu lub planu działań terapeutycznych na podstawie diagnozy terapeutycznej, uwzględniającej możliwości, potrzeby, zainteresowania i sposób funkcjonowania podopiecznego, jego środowisko i specyfikę placówki.

Struktura e‑materiału, tytuły materiałów multimedialnych wraz z ich typem

Na e‑materiał składają się materiały multimedialne i obudowa dydaktyczna:

• „Struktura planu terapii zajęciowej” - plansza interaktywnaD19oeHq6k„Struktura planu terapii zajęciowej” - plansza interaktywna

• „Planowanie terapii zajęciowej” - mapa myśliDakMcAsdq„Planowanie terapii zajęciowej” - mapa myśli

• „Plan terapii zajęciowej i przykład scenariusza zajęć z terapii grupowej” - dokumentacja interaktywnaD9IcQWRFk„Plan terapii zajęciowej i przykład scenariusza zajęć z terapii grupowej” - dokumentacja interaktywna

• „Plan terapii zajęciowej dostosowany do potrzeb i możliwości uczestnika terapii” - gra edukacyjnaDtxAP4y9w„Plan terapii zajęciowej dostosowany do potrzeb i możliwości uczestnika terapii” - gra edukacyjna

• „Omówienie planu terapii zajęciowej” - film edukacyjnyDYj7E1AmI„Omówienie planu terapii zajęciowej” - film edukacyjny

• Interaktywne materiały sprawdzająceDDfPlwRR5Interaktywne materiały sprawdzające

• Słownik pojęć dla e‑materiałuD3QyEjuwRSłownik pojęć dla e‑materiału

• Przewodnik dla nauczycielaDFrrzGmZoPrzewodnik dla nauczyciela

• Przewodnik dla uczącego sięDswocy21bPrzewodnik dla uczącego się

• Netografia i bibliografiaDh5cphbEgNetografia i bibliografia

• Instrukcja użytkowaniaDOnkgRjPInstrukcja użytkowania

Materiały multimedialne mają różny zakres tematyczny. Uczący się powinien w pierwszej kolejności zapoznać się z planszą interaktywną, mapą myśli i dokumentacją interaktywną, a następnie może podejść do gry lub obejrzeć film.
Dzięki temu uczący się łatwiej przyswoi wiadomości związane z zasadami planowania terapii i lepiej poradzi sobie z wyborem odpowiednich elementów planu terapii, które występują w grze edukacyjnej, a także zrozumie etapy prowadzenia i opracowania diagnozy terapeutycznej i działania terapeuty zajęciowego podczas omawiania planu terapeutycznego, które są zawarte w filmie edukacyjnym.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Tytuł materiału multimedialnego

Struktura planu terapii zajęciowej

Typ materiału multimedialnego

Plansza interaktywna

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

Materiał zawiera treści dotyczące części teoretycznej przygotowania planu terapii zajęciowej. Pozwala usystematyzować informacje obejmujące planowanie terapii zajęciowej, aktywizację uczestników, strukturę planu terapii zajęciowej oraz planowanie współpracy z rodziną i środowiskiem.

Materiał multimedialny może zostać wykorzystany jako wprowadzenie do zajęć omawiających proces planowania w terapii zajęciowej bądź jako podsumowanie wiadomości dotyczących aktywizacji uczestnika lub oceny realizacji planu.

Materiał jest powiązany z mapą myśli, dokumentacją interaktywną, grą edukacyjną oraz filmem edukacyjnym, a także z interaktywnym materiałem sprawdzającym:

• zadaniem dobierania w pary „Cele i formy zajęć w planie terapii”.

Materiał powiązany jest z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.13.5.2)1) planuje proces terapeutyczny na podstawie informacji zawartych w diagnozie,
MED.13.5.2)2) dobiera środki i pomoce do zajęć terapeutycznych,
MED.13.5.3)1) analizuje zalecenia specjalistów i zespołu wielodyscyplinarnego,
MED.13.5.3)2) dobiera sposoby pracy z podopiecznym, jego rodziną i środowiskiem społecznym do zaleceń specjalistów,
MED.13.5.5)1) opracowuje wykaz środków i pomocy dydaktycznych niezbędnych do realizacji zajęć terapeutycznych,
MED.13.5.5)2) dobiera materiały i narzędzia do realizacji planu terapii zajęciowej,
MED.13.5.6)1) wymienia elementy scenariusza zajęć terapeutycznych,
MED.13.5.6)2) sporządza scenariusz zajęć terapeutycznych z uwzględnieniem jego podstawowych elementów,
MED.13.5.6)3) sporządza scenariusz zajęć z uwzględnieniem diagnozy podopiecznego lub grupy terapeutycznej.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następujących celów:

• opisywanie struktury planu terapeutycznego w terapii zajęciowej,

• analizowanie informacji związanych z różnymi formami aktywizacji uczestnika warsztatów terapii zajęciowej,

• zapoznawanie z celami działań terapeutycznych,

• rozróżnianie form terapii zajęciowej,

• wymienianie celów i działań terapeutycznych.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w trakcie zajęć

Praca indywidualna

Osoba ucząca się może samodzielnie odtworzyć planszę interaktywną i dokonać analizy informacji w niej zawartych.

W celu utrwalenia i lepszego zrozumienia materiału nauczyciel może wraz z osobą uczącą się zilustrować go za pomocą:

• mapy myśli, np. przedstawiającej strukturę planu terapii zajęciowej,

• gry dydaktycznej, np. na temat form terapii zajęciowej,

• plakatu, prezentującego np. działania terapeutyczne w terapii zajęciowej,

• prezentacji, przedstawiającej np. planowanie współpracy z rodziną lub najbliższym środowiskiem społecznym/lokalnym,

• grafu, prezentującego np. etapy planowania.

Po zapoznaniu się z materiałem przedstawionym w planszy interaktywnej uczący się może samodzielnie opracować broszurę informacyjną i zastanowić się nad dobraniem metod aktywizujących uczestników terapii zajęciowej w domu pomocy społecznej lub domu seniora.

Praca w grupach

Po zapoznaniu się z planszą interaktywną uczący się przygotowują w grupach zadania dla pozostałych grup, np. polegające na ocenie realizacji planu terapeutycznego dla pacjenta z chorobą Alzheimera.

Osoby uczące się mogą wspólnie odtworzyć wybraną przez nauczyciela część planszy interaktywnej i wykonać ćwiczenia utrwalające oraz porządkujące materiał przed sprawdzianem bądź egzaminem zawodowym.

Uczący się mogą np. przygotować w grupach trzyosobowych broszurę informacyjną na temat działań terapeutycznych w pracowni czynności życia codziennego.

Nauczyciel może podzielić uczących się na cztery grupy. Każda z nich ma za zadanie opracowanie materiału dotyczącego poszczególnych zagadnień terapii zajęciowej:

1. formy terapii zajęciowej w pracowni arteterapeutycznej,

2. aktywizacja uczestników terapii zajęciowej w pracowni muzykoterapeutycznej,

3. scenariusz zajęć w pracowni stolarskiej,

4. materiały, narzędzia, środki i pomoce dydaktyczne w pracowni komputerowej.

Zadaniami do wykonania w grupach mogą być także:

• udział w grach dydaktycznych w formie symulacji, np. odgrywanie roli rodzica lub opiekuna prawnego, który chciałby od terapeuty zajęciowego uzyskać podstawowe informacje dotyczące współpracy,

• rozwiązywanie zadań, np. dostosowanie metod i technik do pracy z pacjentem z konkretną jednostką chorobową: stwardnieniem rozsianym, zespołem Downa, mózgowym porażeniem dziecięcym,

• burza mózgów, np. szukanie metod współpracy terapeuty zajęciowego ze środowiskiem lokalnym,

• dyskusja dydaktyczna, np. o trudnościach terapeuty zajęciowego związanych z przygotowaniem dobrego planu terapeutycznego,

• stawianie pytań i rozwiązywanie problemów, np. w zespole interdyscyplinarnym: nauczyciel może podzielić uczących się na lekarzy, terapeutów zajęciowych, pedagogów i psychologów, którzy będą musieli opracować plan terapeutyczny z uwzględnieniem poszczególnych sfer pacjenta i zaproponować odpowiednią, indywidualnie dla niego dobraną aktywność,

• debata oksfordzka, np. o sposobach zachęcenia rodziców lub opiekunów prawnych do współpracy ze środowiskiem lokalnym,

• lekcja odwrócona, dotycząca np. przygotowania scenariusza zajęć dla osoby z zachowaniami trudnymi,

• skrzynka pytań, dotyczących np. podstawowych pojęć związanych z rodzajami planów w terapii zajęciowej.

W celu utrwalenia i lepszego zrozumienia materiału osoby uczące się, które pracują w grupach, mogą go zilustrować za pomocą:

• plakatu, prezentującego np. formy pracy w terapii zajęciowej dla pacjenta oddziału geriatrycznego,

• prezentacji, przedstawiającej np. materiały, narzędzia, środki i pomoce dydaktyczne dostosowane do możliwości podopiecznego,

• fiszek, zawierających np. informacje na temat cech dobrego planu w pracy terapeuty zajęciowego,

• grafu, ilustrującego np. postępowanie terapeuty zajęciowego w ocenie realizacji planu z uczestnikami warsztatów terapii zajęciowej z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym.

Praca z całym zespołem

Uczący się wspólnie odtwarzają planszę interaktywną w trakcie zajęć, a następnie po kolei odpowiadają na zadawane przez nauczyciela pytania na temat zagadnień poruszonych w materiale.

W celu utrwalenia i lepszego zrozumienia materiału można go zilustrować, wykorzystując następujące metody aktywizujące:

• gry słowne, np. ostatnia litera – pierwsza litera,

• mapę pojęciową, np. objaśnianie – za pomocą haseł, rysunków, symboli, schematów, fragmentów tekstu – pojęć dotyczących planowania, materiałów, narzędzi, środków i pomocy dydaktycznych wykorzystywanych podczas terapii zajęciowej,

• śnieżną kulę lub grę korzystającą z metody sześciu myślowych kapeluszy, np. „Co rozumiesz przez pojęcie: częstotliwość?”,

• pajęczynę lub kłębek, np. uczenie się lub powtarzanie form prowadzenia zajęć w terapii zajęciowej,

• grę dydaktyczną, np. odgadywanie nazwy pracowni lub formy terapii zajęciowej na podstawie wylosowanego fragmentu obrazu lub schematu scenariusza,

• lekcję odwróconą, np. opracowanie scenariusza zajęć dla pacjenta z niedowładem lewostronnym na podstawie przykładów,

• pogadankę, np. interpretacja scenariusza zajęć ergoterapeutycznych na podstawie przykładów,

• burzę mózgów, np. „Z czym kojarzy Ci się współpraca z rodziną?”,

• listę pytań, dotyczących np. trudności terapeuty zajęciowego rozpoczynającego pracę w środowisku lokalnym.

Wykorzystanie materiału multimedialnego poza zajęciami

Praca indywidualna

Plansza interaktywna może zostać wykorzystana w pracy indywidualnej np. do:

• powtórzenia materiału,

• utrwalenia wiedzy przed egzaminem lub sprawdzianem,

• przygotowania się do zajęć,

• przygotowania się do lekcji odwróconej, np. na temat cech dobrego planu lub przykładowych działań terapeutycznych zawartych w planie terapii zajęciowej osoby z niepełnosprawnością sprzężoną w pracowni muzycznej,

• pracy nad projektem, np. form aktywizacji uczestnika warsztatów terapii zajęciowej, które mogą być zawarte w strukturze planu terapii zajęciowej osoby z autyzmem,

• utrwalania, porządkowania i poszerzania wiedzy,

• przygotowania przykładowego planu, np. dotyczącego zajęć w pracowni stolarskiej, na podstawie studium przypadku,

• poszerzenia wiedzy dotyczącej zagadnień związanych z terapią zajęciową.

Materiał może być pomocny w utrwaleniu podstawowych pojęć dotyczących planowania terapii zajęciowej lub arkuszy związanych z planem terapeutycznym w danej pracowni oraz w przygotowaniu się do egzaminu zawodowego.

Praca w grupach

W celu utrwalenia i uporządkowania materiału uczący się przygotowują w grupach:

• mapy myśli, dotyczące np. sposobów oceny podopiecznego środowiskowego domu samopomocy,

• analizę arkuszy do planowania pracy z podopiecznym w środowiskowym domu samopomocy,

• przykładowy plan terapeutyczny dla dziecka z zespołem Downa.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do indywidualizacji pracy z uczącymi się

Uczący się może wykorzystać planszę interaktywną, aby przygotować się do zajęć lub egzaminu, a także powtórzyć materiał na lekcję. W celu utrwalenia wiedzy uczący się może samodzielnie przygotować prezentację przedstawiającą strukturę planu terapii zajęciowej, ilustrującą zależności pomiędzy poszczególnymi elementami.

Informacje zawarte w planszy interaktywnej mogą pobudzać kreatywność uczącego się, aktywizować go, poszerzać jego zainteresowania czy pogłębiać zakres jego wiedzy.

Przyswojony materiał można wykorzystać do odwrócenia ról – osoba ucząca się prowadzi z kolegami lekcję, np. na temat trudności podczas planowania zadań związanych ze współpracą z rodziną uczestnika warsztatów terapii zajęciowej, a nauczyciel jest obserwatorem.

Uczący się, korzystając indywidualnie z narzędzia interaktywnego, literatury i innych źródeł, może opracować materiały (np. prezentację) podnoszące poziom jego własnej wiedzy w zakresie omówionym w planszy interaktywnej. Na tej podstawie uczący się może też przygotować:

• broszurę czy ulotkę, dotyczącą np. możliwości współpracy terapeuty zajęciowego z rodziną lub różnych form wsparcia dla rodziny z osobą z niepełnosprawnością,

• graf na zadany przez nauczyciela temat, np. „Zależności między współpracą z rodziną a środowiskiem lokalnym”,

• mapę myśli na zadany przez nauczyciela temat, np. „Podstawowe pojęcia wykorzystywane w planie terapii zajęciowej”.

Uczący się mogą bez presji czasu zapoznać się z przedstawionymi w materiale schematami i notować pojedyncze elementy, które są niejasne. Następnie mogą je omawiać wspólnie z nauczycielem, który tłumaczy niezrozumiałe pojęcia lub naprowadza uczącego się na właściwy tok rozumowania. Dodatkowo nauczyciel może dopowiedzieć lub bardziej szczegółowo omówić błędną interpretację, podając przykładowe konsekwencje dla terapeuty zajęciowego, co pełniej zobrazuje sytuację i pozwoli uczącemu się lepiej zapamiętać te informacje.

Uczący się mogą przygotować mapę myśli lub plakat, na których umieszczą hasła związane z celami działań terapeutycznych, formami terapii zajęciowej, aktywizacją lub współpracą ze środowiskiem lokalnym.

Uczący się, którzy mają trudności z opanowaniem treści prezentowanych w materiale, mogą wykorzystać planszę interaktywną, aby przygotować się do zajęć czy egzaminu, a także powtórzyć materiał na lekcję. W celu utrwalenia wiedzy uczący się może samodzielnie przygotować fiszki na temat:

• działań terapeutycznych,

• form terapii,

• instytucji lokalnych, które mogą wspomagać działania terapeutyczne z rodziną,

• zależności pomiędzy działaniami poszczególnych terapeutów w warsztatach lub w szpitalu, np. współpraca między terapeutą zajęciowym, pedagogiem i fizjoterapeutą.

Tytuł materiału multimedialnego

Planowanie terapii zajęciowej

Typ materiału multimedialnego

Mapa myśli

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

Materiał zawiera mapę myśli opartą na podstawowych pojęciach z zakresu terapii zajęciowej (gromadzenia oraz przechowywania i analizy informacji związanych z planowaniem terapii zajęciowej). Umożliwia samodzielne stworzenie mapy myśli uwzględniającej zasoby, instytucje i ludzi, którzy zaangażowani są w proces planowania terapii osoby z niepełnosprawnością lub uczestnika warsztatów terapii zajęciowej. Materiał obejmuje instrukcję tworzenia mapy myśli. Na bazie wzoru uczący się ma możliwość tworzenia cząstkowych map myśli, zaczynając od poszczególnych elementów głównych zaznaczonych na schemacie.

Mapa myśli może zostać wykorzystana podczas omawiania tematyki związanej z planowaniem terapii zajęciowej. Ponadto nauczyciel może wykorzystać materiał jako wprowadzenie do kolejnych zajęć oraz jako narzędzie służące do przypomnienia informacji o rodzajach aktywizacji osoby z niepełnosprawnością.

Materiał jest powiązany z planszą interaktywną, dokumentacją interaktywną, grą edukacyjną oraz filmem edukacyjnym, a także z interaktywnym materiałem sprawdzającym:

• zadaniem typu prawda czy fałsz „Zasoby uczestnika, instytucje i osoby uczestniczące w procesie wsparcia”.

Materiał jest powiązany z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.13.5.2)1) planuje proces terapeutyczny na podstawie informacji zawartych w diagnozie,
MED.13.5.2)2) dobiera środki i pomoce do zajęć terapeutycznych,
MED.13.5.3)2) dobiera sposoby pracy z podopiecznym, jego rodziną i środowiskiem społecznym do zaleceń specjalistów.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następujących celów:

• opisywanie map myśli,

• opisywanie relacji pomiędzy pojęciami,

• rozróżnianie instytucji związanych z różnymi rodzajami aktywizacji osoby z niepełnosprawnością lub uczestnika warsztatów terapii zajęciowej.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w trakcie zajęć

Praca indywidualna

Osoba ucząca się korzysta samodzielnie z mapy myśli w celu opracowania:

• prezentacji, np. na temat interpretacji pojęć oraz różnic między poszczególnymi terminami,

• WebQuest, np. o trudnościach związanych z instytucjami, które mogą wpływać na proces planowania terapii osoby z niepełnosprawnością ruchową,

• krzyżówki, np. dotyczącej mocnych stron uczestnika warsztatów terapii zajęciowej i zawierającej hasło: planowanie terapii zajęciowej,

• grafu, np. „Dobór odpowiednich aktywności do pracy z pacjentem oddziału psychiatrycznego w sferze społecznej”,

• broszury, związanej np. z promocją danej aktywizacji przez wybraną organizację, taką jak PFRON lub stowarzyszenie wspierające działania w terapii zajęciowej.

W celu utrwalenia i lepszego zrozumienia materiału nauczyciel wraz z osobą uczącą się może zilustrować go za pomocą:

• plakatu, np. „Zasoby ludzkie w terapii zajęciowej”,

• prezentacji, np. „Osoby uczestniczące w procesie wsparcia oraz ich działania w procesie terapeutycznym”,

• grafu, np. dotyczącego powiązań i zależności między różnymi sferami a wsparciem rodziny pacjenta z uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego, samodzielnie opracowanego przez uczącego się po zapoznaniu się z przedstawionym materiałem.

Praca w grupach

Osoby uczące się mogą wspólnie odtworzyć wybraną przez nauczyciela część mapy myśli oraz wykonać ćwiczenia utrwalające i porządkujące materiał przed sprawdzianem bądź egzaminem zawodowym.

Uczący się mogą na przykład przygotować w pięcioosobowych grupach broszurę informacyjną na temat instytucji państwowych wspierających rodziny osób z niepełnosprawnością.

Nauczyciel może również podzielić uczących się na trzy grupy. Każda z nich ma za zadanie opracować jeden z tematów dotyczących terapii zajęciowej:

• mocne strony uczestnika terapii,

• instytucje uczestniczące w procesie wsparcia i ich zadania,

• osoby wspierające uczestników terapii i ich rodziny oraz ich funkcji w procesie terapeutycznym.

Na koniec zajęć grupy prezentują swoją pracę za pomocą mapy myśli.

Zadaniami do wykonania w grupach mogą być także:

• przygotowanie broszury o danej instytucji niepublicznej wspierającej proces terapii zajęciowej,

• udział w grach dydaktycznych w formie symulacji, np. odgrywanie roli pacjenta, który chciałby rozpocząć pracę w urzędzie miasta,

• burza mózgu lub dyskusja, np. na temat odpowiednich instytucji, które będą wspierały rozwój uczestnika warsztatów terapii zajęciowej w sferze fizycznej,

• stawianie pytań i rozwiązywanie problemów, np. nauczyciel dzieli uczących się na dwie grupy:

  • pierwsza grupa prezentuje możliwości udziału osoby z niepełnosprawnością w olimpiadach specjalnych,

  • druga grupa przedstawia możliwości udziału osoby z niepełnosprawnością w wycieczce do Stanów Zjednoczonych,

  Na koniec zajęć grupy prezentują swoją pracę z wykorzystaniem metody WebQuest,

• lekcja odwrócona, dotycząca np. możliwości wsparcia rodziców dzieci z autyzmem,

• skrzynka pytań, dotyczących np. podstawowych pojęć związanych z instytucjami publicznymi i niepublicznymi oferującymi różnego typu formy wsparcia osoby z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym.

W celu utrwalenia i lepszego zrozumienia materiału można go zilustrować za pomocą:

• plakatu, np. na temat możliwości wsparcia dziecka z SMA i jego rodziny,

• fiszek, zawierających np. informacje o celach i możliwości działań fundacji oraz stowarzyszeń,

• grafu, prezentującego np. dobór wsparcia dla osoby z chorobą dwubiegunową, samodzielnie opracowanego przez grupę po zapoznaniu się z przedstawionym materiałem.

Praca z całym zespołem

Uczący się wspólnie odtwarzają mapę myśli w trakcie zajęć, po czym na kartkach odpowiadają na pytania zadawane przez nauczyciela, a następnie grupują kartki w odpowiednie zbiory, by uporządkować informacje.

W celu utrwalenia i lepszego zrozumienia materiału można go zilustrować, przygotowując:

• gry słowne, np. ostatnia litera – pierwsza litera,

• mapę pojęciową, np. objaśnianie – za pomocą haseł, rysunków, symboli, schematów, fragmentów tekstu – pojęć dotyczących instytucji i osób uczestniczących w procesie wsparcia,

• śnieżną kulę, np. „Jakie instytucje będą mogły wspierać osoby z niepełnosprawnością sprzężoną?”,

• pajęczynę lub kłębek, np. uczenie się/powtarzanie mocnych stron/zasobów uczestnika warsztatów terapii zajęciowej,

• grę dydaktyczną, np. odgadywanie nazwy instytucji, fundacji lub stowarzyszenia na podstawie wylosowanego fragmentu obrazu,

• pogadankę lub burzę mózgów, np. „Z czym kojarzy Ci się instytucja wspierająca?”,

• listę pytań, np. o formach wsparcia dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym,

• niedokończonych zdań, np. o osobach biorących udział w procesie terapeutycznym dzieci z autyzmem,

• rebusów dotyczących zasobów, aktywizacji, instytucji i osób wspierających osoby z niepełnosprawnością.

Wykorzystanie materiału multimedialnego poza zajęciami

Praca indywidualna

Materiał może być pomocny w:

• tworzeniu map myśli pozwalających pogłębić wiedzę np. na temat planowania terapii zajęciowej, np. zajęć lub form, które są dostosowane do osoby z niepełnosprawnością intelektualną,

• opracowaniu prezentacji multimedialnej lub plakatu, np. „Nieprawidłowości w planowaniu terapii zajęciowej”,

• przygotowaniu się do lekcji odwróconej na temat instytucji w danym mieście, wspierających rodziny osób z niepełnosprawnością.

Materiał może być pomocny w utrwaleniu podstawowych pojęć i sposobu postępowania w planowaniu terapii z pacjentem oddziału szpitalnego, podopiecznym środowiskowego domu samopomocy lub uczestnikiem warsztatów terapii zajęciowej oraz w przygotowaniu się do egzaminu zawodowego.

Praca w grupach

W celu utrwalenia i uporządkowania wiedzy uczący się przygotowują w grupach:

• mapy myśli, np. „Błędy podczas planowania terapii zajęciowej”,

• graf z przykładami wsparcia dla osoby z udarem niedokrwiennym mózgu,

• zestaw pytań lub zdań niedokończonych, dotyczących sposobu planowania terapii.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do indywidualizacji pracy z uczącymi się

Uczący się może wykorzystać mapę myśli, aby przygotować się do zajęć czy egzaminu, a także powtórzyć materiał na lekcję. W celu utrwalenia wiedzy uczący się może samodzielnie przygotować prezentację przedstawiającą etapy planowania terapii oraz ilustrującą zależności pomiędzy nimi.

Opracowanie mapy myśli może pobudzać kreatywność, aktywizować uczącego się, poszerzać jego zainteresowania czy pogłębiać zakres jego wiedzy.

Przyswojony materiał można wykorzystać do odwrócenia ról – osoba ucząca się prowadzi z kolegami lekcję, np. na temat aktywizacji osoby po urazie rdzenia kręgowego, a nauczyciel jest obserwatorem.

Uczący się, korzystając indywidualnie z narzędzia interaktywnego, literatury i innych źródeł, może opracować materiały (np. prezentację) podnoszące poziom jego własnej wiedzy w zakresie omówionym w mapie myśli. Na tej podstawie uczący się może też przygotować:

• broszurę czy ulotkę, dotyczącą np. stowarzyszeń w najbliższej okolicy,

• grę dydaktyczną na zadany przez nauczyciela temat, np. „Sposoby aktywizacji pacjenta z hemiplegią”,

• graf na zadany przez nauczyciela temat, np. „Podstawowe akty prawne pozwalające założyć stowarzyszenie lub fundację”.

Uczący się, którzy mają trudności z opanowaniem treści prezentowanych w materiale, mogą wykorzystać mapę myśli do przygotowania się do zajęć czy egzaminu, a także do powtórzenia wiedzy. W celu utrwalenia wiedzy uczący się może samodzielnie przygotować prezentację na temat:

• planowania terapii zajęciowej,

• aktywizacji uczestnika zajęć,

• instytucji i ludzi uczestniczących w procesie wsparcia.

Tytuł materiału multimedialnego

Plan terapii zajęciowej i przykład scenariusza zajęć z terapii grupowej

Typ materiału multimedialnego

Dokumentacja interaktywna

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

Materiał zawiera dokumentację związaną z planowaniem terapii zajęciowej. Po zapoznaniu się z charakterystyką funkcjonowania przykładowego uczestnika zajęć z terapii grupowej osoba ucząca się uzupełnia część planu terapii zajęciowej, odnoszącą się do aktywizacji uczestnika oraz część planu terapii zajęciowej dotyczącą współpracy ze środowiskiem rodzinnym i lokalnym uczestnika.

Osoba ucząca się może zapoznać się również ze wzorami i przykładowo wypełnionym planem terapii zajęciowej oraz scenariuszem zajęć z terapii grupowej. Może również pobrać te dokumenty.

Podczas pracy z dokumentacją interaktywną osoba uczącą się ma możliwość uzyskania informacji zwrotnej na temat poprawności wypełnienia każdego z dokumentów oraz wskazówek dotyczących tego, jak poprawnie wypełnić każdy z dokumentów w przypadku popełnienia błędu(-ów).

Materiał multimedialny może zostać wykorzystany jako wprowadzenie do kolejnych zajęć omawiających dokumentację potrzebną do planowania terapii zajęciowej lub przy tworzeniu scenariuszy zajęć.

Materiał jest powiązany z planszą interaktywną, mapą myśli, grą edukacyjną oraz filmem edukacyjnym, a także z interaktywnym materiałem sprawdzającym:

• dopasowanie elementów do schematu “Elementy planu terapii zajęciowej”.

Materiał jest powiązany z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.13.5.2)1) planuje proces terapeutyczny na podstawie informacji zawartych w diagnozie,
MED.13.5.2)2) dobiera środki i pomoce do zajęć terapeutycznych,
MED.13.5.3)1) analizuje zalecenia specjalistów i zespołu wielodyscyplinarnego,
MED.13.5.3)2) dobiera sposoby pracy z podopiecznym, jego rodziną i środowiskiem społecznym do zaleceń specjalistów,
MED.13.5.5)1) opracowuje wykaz środków i pomocy dydaktycznych niezbędnych do realizacji zajęć terapeutycznych,
MED.13.5.5)2) dobiera materiały i narzędzia do realizacji planu terapii zajęciowej,
MED.13.5.6)1) wymienia elementy scenariusza zajęć terapeutycznych,
MED.13.5.6)2) sporządza scenariusz zajęć terapeutycznych z uwzględnieniem jego podstawowych elementów,
MED.13.5.6)3) sporządza scenariusz zajęć z uwzględnieniem diagnozy podopiecznego lub grupy terapeutycznej.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następujących celów:

• planowanie procesu terapii zajęciowej,

• analizowanie informacji o funkcjonowaniu osoby z niepełnosprawnością,

• zapoznanie się z elementami dokumentacji dotyczącej planowania,

• przyswojenie terminologii związanej z przygotowaniem scenariusza zajęć.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w trakcie zajęć

Praca indywidualna

Osoba ucząca się pozyskuje informacje związane z dokumentacją wykorzystywaną w procesie planowania terapii przez terapeutę zajęciowego. W celu lepszego zrozumienia i utrwalenia wiadomości uczący się może opracować:

• graf, dotyczący np. elementów koniecznych do uzupełnienia w planie terapii lub scenariuszu zajęć z terapii grupowej,

• plakat, np. na temat trudności, jakie mogą pojawić się podczas tworzenia planu terapii zajęciowej,

• analizę przypadku, np. planowanie scenariusza zajęć dla podopiecznego uczestniczącego w terapii zajęciowej,

• metaplan, np. „Jak powinien wyglądać plan terapii zajęciowej podopiecznego przebywającego w Domu Opieki Społecznej?”.

Praca w grupach

Osoby uczące się mogą uzupełniać w parach wybraną przez nauczyciela część dokumentacji interaktywnej. Mogą wykonać ćwiczenia utrwalające oraz porządkujące materiał przed sprawdzianem bądź egzaminem, np. przygotować infografikę na temat podstawowych elementów scenariusza terapii zajęciowej lub elementów planu terapii zajęciowej.

Nauczyciel może również podzielić uczących się na trzy grupy. Każda z nich ma za zadanie opracowanie opisu przypadku dla innej grupy, dotyczącego planu terapii zajęciowej:

• pierwsza grupa tworzy charakterystykę podopiecznego z autyzmem oraz plan terapii zajęciowej z elementami do uzupełnienia,

• druga grupa zajmuje się przygotowaniem charakterystyki podopiecznego z chorobą Parkinsona oraz plan terapii zajęciowej z elementami do uzupełnienia,

• trzecia grupa sporządza charakterystykę podopiecznego po udarze niedokrwiennym mózgu oraz plan terapii zajęciowej z elementami do uzupełnienia.

Grupy wymieniają się przygotowanymi opisami, a po ich analizie uczący się przedstawiają na forum efekty swojej pracy.

Zadaniami do wykonania w grupach mogą być także:

• udział w grach dydaktycznych, np. odszukanie jak największej liczby błędów zamieszczonych w dokumentach dostarczonych grupom przez nauczyciela. Po wykonaniu ćwiczenia grupy przedstawiają wyniki swojej pracy nauczycielowi,

• burza mózgów lub dyskusja, np. na temat elementów planu i scenariusza terapii zajęciowej, które mogą przysporzyć najwięcej problemów terapeucie zajęciowemu,

• analiza SWOT, np. nauczyciel dzieli uczących się na dwie grupy:

  • pierwsza grupa opracowuje analizę SWOT planu terapii zajęciowej,

  • druga grupa opisuje analizę SWOT scenariusza terapii zajęciowej,

• lekcja odwrócona, np. błędy terapeuty zajęciowego podczas tworzenia planu i scenariusza terapii zajęciowej. Przed zajęciami osoby uczące się opracowują plakat na ten temat, a następnie podczas lekcji poszczególne grupy przedstawiają swoje tematy, dyskutują o wskazanych błędach oraz o możliwych sposobach ich rozwiązania lub unikania,

• wspólne uzupełnianie pobranego wzorca scenariusza lub planu terapii zajęciowej dopasowanego do charakterystyki podopiecznego przedstawionego przez nauczyciela. Po wykonaniu zadania nauczyciel inicjuje dyskusję w całej grupie.

Praca z całym zespołem

Uczący się wspólnie zapoznają się z dokumentacją interaktywną, wskazując poprawne odpowiedzi w zadaniach dotyczących uzupełnienia dokumentacji. W celu utrwalenia i lepszego zrozumienia materiału można go zilustrować, przygotowując:

• mapę pojęciową, np. wskazanie – za pomocą haseł, rysunków, symboli, schematów, fragmentów tekstu – elementów planu lub scenariusza terapii zajęciowej, które muszą być wzięte pod uwagę przez terapeutę zajęciowego w trakcie przygotowania dokumentacji,

• śnieżną kulę lub grę korzystającą z metody sześciu myślowych kapeluszy, np. „Trudności terapeuty zajęciowego w uzupełnianiu dokumentacji związanej z planowaniem terapii”,

• metaplan, np. dotyczący najczęstszych błędów w uzupełnianiu dokumentacji związanej z planowaniem terapii,

• pogadankę lub burzę mózgów, np. „Jakie trudności może napotkać terapeuta zajęciowy podczas planowania terapii?”,

• listę pytań, niedokończonych zdań lub rebusów dotyczących dokumentacji związanej z planowaniem terapii.

Wykorzystanie materiału multimedialnego poza zajęciami

Praca indywidualna

Dokumentacja interaktywna może zostać wykorzystana w pracy indywidualnej do:

• powtórzenia materiału,

• utrwalenia wiedzy przed egzaminem lub sprawdzianem,

• przygotowania się do zajęć,

• przygotowania się do lekcji odwróconej, np. na temat analizy planu terapii zajęciowej,

• pracy nad projektem, np. dotyczącym planu terapii zajęciowej dla osoby z SM,

• utrwalania, porządkowania i poszerzania wiedzy,

• przygotowania planu terapii zajęciowej, scenariusza lub listy pytań, np. na temat aktywności zawodowej uczestnika warsztatów terapii zajęciowej po urazie rdzenia kręgowego, na podstawie studium przypadku,

• poszerzenia wiedzy dotyczącej zagadnień związanych z terapią zajęciową.

Materiał może być pomocny w utrwaleniu podstawowych pojęć dotyczących sposobu postępowania z podopiecznym środowiskowego domu samopomocy lub z uczestnikiem warsztatów terapii zajęciowej oraz w przygotowaniu się do egzaminu zawodowego.

Praca w grupach

W celu utrwalenia i uporządkowania materiału uczący się przygotowują w grupach:

• mapy myśli, dotyczące np. elementów i zawartości scenariusza,

• analizę kwestionariuszy, dokumentacji medycznej, planów terapii, arkuszy oraz narzędzi do diagnozy, planowania, monitorowania i oceny efektów pracy z podopiecznym w domu pomocy społecznej.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do indywidualizacji pracy z uczącymi się

Uczący się może wykorzystać dokumentację interaktywną, aby przygotować się do zajęć lub egzaminu, a także powtórzyć materiał na lekcję. W celu utrwalenia wiedzy uczący się może samodzielnie przygotować prezentację, np. na temat dokumentacji potrzebnej do zaplanowania terapii uczestnika warsztatów terapii zajęciowej.

Materiał może pobudzać kreatywność, aktywizować uczącego się, poszerzać jego zainteresowania i pogłębiać zakres jego wiedzy, pomaga także w przygotowaniach do konkursów.

Przyswojony materiał można wykorzystać do odwrócenia ról – osoba ucząca się prowadzi lekcję, np. na temat przygotowania prawidłowego scenariusza zajęć według ustalonego planu terapii dla osoby z atetozą, podczas której nauczyciel jest obserwatorem.

Uczący się, korzystając indywidualnie z narzędzia interaktywnego, literatury i innych źródeł, opracowuje materiały (np. prezentację) podnoszące poziom jego wiedzy w zakresie omówionym w dokumentacji interaktywnej. Na podstawie materiału uczący się może również przygotować:

• graf, dotyczący np. etapów pisania planu terapeutycznego lub scenariusza zajęć,

• grę dydaktyczną, np. „Wzór scenariusza zajęć dotyczący treningu kulinarnego — pułapki czekające na terapeutę”,

• mapę myśli, dotyczącą np. elementów scenariusza zajęć w różnych placówkach.

Uczący się, którzy mają trudności z opanowaniem treści prezentowanych w materiale, mogą wykorzystać dokumentację interaktywną, aby przygotować się do zajęć lub egzaminu, a także powtórzyć materiał na lekcję. W celu utrwalenia wiedzy uczący się może samodzielnie przygotować prezentację dotyczącą np. elementów scenariusza zajęć lub dokumentacji związanej z planowaniem terapii zajęciowej.

Tytuł materiału multimedialnego

Plan terapii zajęciowej dostosowany do potrzeb i możliwości uczestnika terapii

Typ materiału multimedialnego

Gra edukacyjna

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

Gra edukacyjna umożliwia zapoznanie się z planowaniem terapii zajęciowej na podstawie diagnozy uczestnika, jego możliwości oraz ograniczeń. Celem gry jest opracowanie planu terapii dla konkretnego podopiecznego, a także dobranie odpowiednich środków, pomocy dydaktycznych oraz materiałów i narzędzi do realizacji planu terapii zajęciowej.

Na początku każdego etapu gry prezentowani są uczestnicy zajęć prowadzonych w ramach terapii zajęciowej. Gracz zapoznaje się z diagnozą terapeutyczną uczestników. Na podstawie opisu uczestnika oraz jego diagnozy musi spośród możliwych opcji terapeutycznych wybrać te, które są właściwe dla danego uczestnika.

Materiał multimedialny może zostać wykorzystany jako wprowadzenie do kolejnych zajęć omawiających poszczególne elementy planowania terapii zajęciowej.

Materiał jest powiązany z planszą interaktywną, mapą myśli, dokumentacją interaktywną oraz filmem edukacyjnym, a także z interaktywnym materiałem sprawdzającym:

• krzyżówką „Elementy planowania terapii”.

Materiał jest powiązany z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.13.5.2)1) planuje proces terapeutyczny na podstawie informacji zawartych w diagnozie,
MED.13.5.2)2) dobiera środki i pomoce do zajęć terapeutycznych,
MED.13.5.3)1) analizuje zalecenia specjalistów i zespołu wielodyscyplinarnego,
MED.13.5.3)2) dobiera sposoby pracy z podopiecznym, jego rodziną i środowiskiem społecznym do zaleceń specjalistów,
MED.13.5.5)1) opracowuje wykaz środków i pomocy dydaktycznych niezbędnych do realizacji zajęć terapeutycznych,
MED.13.5.5)2) dobiera materiały i narzędzia do realizacji planu terapii zajęciowej,
MED.13.5.6)2) sporządza scenariusz zajęć terapeutycznych z uwzględnieniem jego podstawowych elementów,
MED.13.5.6)3) sporządza scenariusz zajęć z uwzględnieniem diagnozy podopiecznego lub grupy terapeutycznej.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następujących celów:

• analizowanie informacji o funkcjonowaniu uczestnika zajęć terapeutycznych,

• dobieranie form terapii, narzędzi i materiałów do realizacji planu terapeutycznego,

• przygotowanie planu terapeutycznego z wykorzystaniem zasobów terapii zajęciowej,

• stosowanie terminologii w zakresie metod oraz form prowadzonej terapii, a także wybranych technik i rodzajów terapii zajęciowej.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w trakcie zajęć

Praca indywidualna

Osoba ucząca się pozyskuje poprzez samodzielne przejście gry informacje związane z planowaniem terapii zajęciowej, a następnie analizuje te informacje. W celu lepszego zrozumienia i utrwalenia wiadomości uczący się może opracować:

• graf, dotyczący np. elementów planu terapii, które należy wziąć pod uwagę na podstawie diagnozy uczestnika (możliwości i ograniczenia podopiecznego, warunki zewnętrzne itp.).

• plakat, np. na temat trudności, jakie mogą pojawić się podczas doboru odpowiednich aktywności w tworzeniu planu przez terapeutę zajęciowego,

• metaplan do podanego przez nauczyciela opisu potrzeb podopiecznego w zakresie terapii zajęciowej.

Praca w grupach

Osoby uczące się mogą wspólnie odtworzyć kolejne części gry edukacyjnej i wykonać ćwiczenia utrwalające oraz porządkujące materiał przed sprawdzianem bądź egzaminem. Mogą też przygotować broszurę informacyjną na temat dobierania form terapii, narzędzi i materiałów do realizacji planu terapeutycznego.

Nauczyciel może również podzielić uczących się na trzy grupy. Każda dostaje za zadanie przygotowanie charakterystyki podopiecznego, dla którego terapeuta zajęciowy będzie opracowywał plan terapii:

• pierwsza grupa przygotowuje charakterystykę uczestnika — dziecko z autyzmem,

• druga grupa przygotowuje charakterystykę uczestnika — osoba dorosła po udarze z afazją,

• trzecia grupa przygotowuje charakterystykę uczestnika — osoba starsza z chorobą Alzheimera.

Po wykonaniu opisu przypadku grupy wymieniają się utworzonymi przez siebie charakterystykami. Następnie zadaniem grup jest opracowanie planu terapii zajęciowej z wykorzystaniem odpowiednich form, technik i rodzajów terapii zajęciowej. Na koniec grupy przedstawiają na forum efekty swojej pracy, które poddawane są dyskusji z udziałem pozostałych grup i nauczyciela.

Zadaniami do wykonania w grupach mogą być także:

• burza mózgów lub dyskusja przeprowadzona w kilkuosobowych grupach, np. na temat odpowiednich narzędzi lub rodzajów czy form terapii, które mogłyby zostać wykorzystane w planowaniu terapii zajęciowej dla grupy dzieci niesłyszących w wieku wczesnoszkolnym,

• analiza SWOT, np. nauczyciel dzieli uczących się na dwie grupy i przekazuje grupom opis przypadku:

  • pierwsza grupa opracowuje plan terapii zajęciowej dla osoby z demencją starczą przebywającą w dziennym domu seniora,

  • druga grupa opracowuje plan terapii zajęciowej dla dziecka z autyzmem.

  Grupy po wykonaniu zadania poddają swój plan analizie SWOT. Następnie podchodzą do planu utworzonego przez przeciwną grupę i po zapoznaniu się z propozycją planu terapii mogą zaproponować dodatkowe modyfikacje. Grupy dyskutują na temat zaproponowanych zmian i po podjęciu decyzji, czy są one wskazane, mogą uzupełnić plan,

• lekcja odwrócona, do której przed zajęciami kilkuosobowe grupy przygotowują plakat lub infografikę np. na temat błędów terapeuty zajęciowego podczas planowania terapii,

• fiszki, dotyczące np. podstawowych pojęć związanych z formami terapii, narzędziami i materiałami do realizacji planu terapeutycznego.

W celu utrwalenia i lepszego zrozumienia materiału można go zilustrować za pomocą:

• plakatu, np. dobieranie form terapii, narzędzi i materiałów do realizacji planu terapeutycznego,

• skrzynki pytań, dotyczących np. informacji o funkcjonowaniu uczestnika zajęć terapeutycznych,

• mapy myśli, np. mocne i słabe strony pacjenta z epilepsją a przygotowanie planu terapeutycznego z wykorzystaniem zasobów terapii zajęciowej.

Praca z całym zespołem

Uczący się wspólnie odtwarzają grę edukacyjną w trakcie zajęć, a następnie na podstawie diagnozy uczestnika, jego możliwości oraz ograniczeń zespołowo wybierają najlepsze opcje terapeutyczne.

W celu utrwalenia i lepszego zrozumienia materiału można wykorzystać:

• mapę pojęciową, np. objaśnianie – za pomocą haseł, rysunków, symboli, schematów, fragmentów tekstu – pojęć dotyczących doboru odpowiednich środków, pomocy dydaktycznych oraz materiałów i narzędzi do realizacji planu terapii zajęciowej (np. uczestnika po udarze mózgu, uczestnika z dziecięcym porażeniem mózgowym, uczestnika z niedowładem rąk itp.),

• śnieżną kulę lub grę korzystającą z metody sześciu myślowych kapeluszy, np. „Trudności zaplanowania terapii zajęciowej dla pacjentów z niepełnosprawnością intelektualną — fakty i mity”,

• metaplan, np. dotyczący trudności terapeuty zajęciowego w wyborze możliwych opcji terapeutycznych dla danego uczestnika (przykłady opisu uczestnika oraz jego diagnozy dostarcza nauczyciel),

• pogadankę lub burzę mózgów, np. „Jakie trudności może napotkać terapeuta zajęciowy podczas tworzenia planu terapii zajęciowej dla pacjentki z objawami schizofrenii?”,

• listę pytań, niedokończonych zdań lub rebusów dotyczących rodzajów, narzędzi i form terapii zajęciowej.

Wykorzystanie materiału multimedialnego poza zajęciami

Praca indywidualna

Gra edukacyjna może zostać wykorzystana w pracy indywidualnej do:

• powtórzenia materiału,

• utrwalenia wiedzy przed egzaminem lub sprawdzianem,

• przygotowania się do zajęć,

• przygotowania się do lekcji odwróconej, np. „Na co powinien zwrócić uwagę terapeuta zajęciowy, analizując informacje zawarte w opisie i diagnozie uczestnika przed przystąpieniem do tworzenia planu terapii zajęciowej?”,

• opracowania prezentacji, np. na temat elementów branych pod uwagę w trakcie projektowania terapii zajęciowej,

• opracowania infografiki o formach, technikach i rodzajach terapii zajęciowej,

• pracy nad projektem, np. „Planowanie terapii zajęciowej — co należy wziąć pod uwagę?”,

• utrwalania, porządkowania i poszerzania wiedzy dotyczącej analizowania informacji zawartych w dokumentacji medycznej uczestnika oraz jego diagnozy,

• przygotowania opisu przypadku lub listy pytań na podstawie studium przypadku, np. możliwe sytuacje problemowe w przypadku planowania terapii dla osób po amputacji kończyny dolnej, po udarze mózgu lub dla uczestnika z ADHD,

• poszerzenia wiedzy dotyczącej zagadnień związanych z terapią zajęciową.

Materiał może być pomocny w utrwaleniu podstawowych pojęć i sposobu postępowania terapeuty zajęciowego w zakresie planowania terapii, a także w przygotowaniu się do egzaminu zawodowego.

Praca w grupach

W celu utrwalenia i uporządkowania materiału uczący się przygotowują w grupach:

• WebQuest, np. „Trudności związane z zaplanowaniem terapii zajęciowej pacjenta z depresją”,

• graf, dotyczący np. elementów planu terapii, które należy wziąć pod uwagę na podstawie diagnozy uczestnika (uwzględniając możliwości i ograniczenia podopiecznego, warunki zewnętrzne itp.).

• plakat, np. „Rodzaje i narzędzia terapii wykorzystywane przez terapeutę podczas planowania terapii zajęciowej”.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do indywidualizacji pracy z uczącymi się

Uczący się może wykorzystać grę edukacyjną, aby przygotować się do zajęć lub do egzaminu, a także powtórzyć materiał.

W celu utrwalenia wiedzy uczący się może samodzielnie przygotować prezentację przedstawiającą trudności związane z planowaniem terapii z uczestnikiem warsztatów terapii zajęciowej lub ilustrującą błędy zawarte w kontrakcie terapeutycznym pomiędzy terapeutą zajęciowym, uczestnikiem warsztatów i jego prawnym opiekunem.

Gra edukacyjna może pobudzać kreatywność, aktywizować uczącego się, pogłębiać jego wiedzę i poszerzać zainteresowania, a także pomóc w przygotowaniach do konkursów.

Przyswojony materiał można wykorzystać do odwrócenia ról – osoba ucząca się prowadzi z kolegami lekcję, np. na temat zasad przygotowania planu terapeutycznego – mity, fakty oraz trudności, a nauczyciel jest obserwatorem.

Uczący się, którzy opanowali informacje zawarte w materiale multimedialnym, mogą poszerzyć swoją wiedzę poprzez analizę przypadku zaproponowaną przez nauczyciela. Opis dotyczyć może niewidzącego uczestnika terapii zajęciowej oraz planu terapii (zawierającego błędy) dla tej osoby. Zadaniem osoby uczącej się jest wskazać nieprawidłowości pojawiające się w planie. Uczący się przygotowują własne schematy postępowania w przypadku nieoczekiwanych zdarzeń, które mogą mieć wpływ na zmianę planu terapii.

Uczący się mogą bez presji czasu zapoznać się z przedstawionymi w materiale multimedialnym scenariuszami i notować etapy lub pojedyncze elementy, które są niejasne. Mogą je omawiać wspólnie z nauczycielem, który tłumaczy niezrozumiałe sekwencje lub naprowadza uczącego się na właściwy tok rozumowania. Dodatkowo nauczyciel może dopowiedzieć lub bardziej szczegółowo omówić błędny wybór, podając przykładowe konsekwencje, co pełniej zobrazuje sytuację i pozwoli uczącemu się lepiej zapamiętać te informacje. Uczący się mogą przygotować mapę myśli lub plakat, na których umieszczą hasła związane z rodzajami, narzędziami i formami terapii branymi pod uwagę przez terapeutę zajęciowego w scenariuszach przedstawionych w grze.

Tytuł materiału multimedialnego

Omówienie planu terapii zajęciowej

Typ materiału multimedialnego

Film edukacyjny

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

Film edukacyjny przybliża osobie uczącej się sylwetkę zawodową terapeuty zajęciowego, jego zadania zawodowe i kompetencje. W materiale został zaprezentowany plan terapii zajęciowej — jego rodzaje i cechy.

Osoba ucząca się ma możliwość pobrania przykładowego tygodniowego planu zajęć terapeutycznych.

Oprócz tego w filmie przedstawiona została rozmowa przeprowadzona przez terapeutę zajęciowego z uczestnikiem WTZ, podczas omawiania planu terapii. W filmie edukacyjnym zostało podkreślone, że plan terapii nie tylko powinien być przygotowywany z osobą, której dotyczy, ale też powinien zostać przez nią zaakceptowany.

Materiał multimedialny może zostać wykorzystany jako wprowadzenie do kolejnych zajęć omawiających poszczególne elementy planowania terapii zajęciowej.

Materiał jest powiązany z planszą interaktywną, mapą myśli, dokumentacją interaktywną oraz grą edukacyjną, a także z interaktywnym materiałem sprawdzającym:

• wskazywanie prawidłowej odpowiedzi “Plan terapii w pracowni kulinarnej”.

Materiał jest powiązany z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.13.5.2)1) planuje proces terapeutyczny na podstawie informacji zawartych w diagnozie,
MED.13.5.2)2) dobiera środki i pomoce do zajęć terapeutycznych,
MED.13.5.3)1) analizuje zalecenia specjalistów i zespołu wielodyscyplinarnego,
MED.13.5.3)2) dobiera sposoby pracy z podopiecznym, jego rodziną i środowiskiem społecznym do zaleceń specjalistów,
MED.13.5.5)1) opracowuje wykaz środków i pomocy dydaktycznych niezbędnych do realizacji zajęć terapeutycznych,
MED.13.5.5)2) dobiera materiały i narzędzia do realizacji planu terapii zajęciowej,
MED.13.5.5)3) wykonuje pomoce dydaktyczne do realizacji działań terapeutycznych,
MED.13.5.6)1) wymienia elementy scenariusza zajęć terapeutycznych,
MED.13.5.6)2) sporządza scenariusz zajęć terapeutycznych z uwzględnieniem jego podstawowych elementów,
MED.13.5.6)3) sporządza scenariusz zajęć z uwzględnieniem diagnozy podopiecznego lub grupy terapeutycznej.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następujących celów:

• zapoznanie z zawodem terapeuty zajęciowego oraz jego obowiązkami i kompetencjami,

• analizowanie informacji zawartych w planie terapii zajęciowej,

• poznanie strategii przekazywania informacji dotyczących planu terapii zajęciowej osobie z niepełnosprawnością lub jego opiekunowi prawnemu,

• stosowanie terminologii w zakresie rozmowy z pacjentem obejmujących metody oraz form prowadzonej terapii, wybrane techniki i rodzaje terapii zajęciowej.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w trakcie zajęć

Praca indywidualna

Film edukacyjny może zostać wykorzystany do przygotowania przez osobę uczącą się:

• mapy myśli, np. „Przygotowanie terapeuty zajęciowego przed rozmową z uczestnikiem warsztatów terapii zajęciowej w kwestii omówienia planu terapii”,

• schematu lub grafu przedstawiającego czynności wykonywane przez terapeutę zajęciowego w trakcie omawiania planu terapii z podopiecznym,

• broszury lub infografiki, np. „Przebieg rozmowy z pacjentem w celu omówienia i akceptacji planu terapii zajęciowej w pracowni kulinarnej”, „Kolejność czynności wykonywanych podczas prowadzenia rozmowy z pacjentem i jego rodziną”, „Oddziaływanie na pacjenta/badanego przez odpowiednie zadawanie pytań podczas omawiania planu terapii”,

• diagramu Ishikawy, tzw. rybiego szkieletu, np. „Niewłaściwe pytania, zdania, polecenia i terminologia pojawiające się podczas omówienia planu terapii z pacjentem lub badanym”, „Sytuacje trudne mogące wystąpić podczas omawiania planu terapii zajęciowej z pacjentem lub jego rodziną”.

Praca w grupach

Po obejrzeniu filmu edukacyjnego uczący się mogą w 2‑3-osobowych grupach wykorzystać materiał do przygotowania:

• lekcji odwróconej, dotyczącej sytuacji trudnych podczas omawiania planu terapii z pacjentem/badanym i jego rodziną. Nauczyciel sprawdza poprawność wnioskowania, podchodząc kolejno do grup. Po przygotowaniu scenariusza lekcji przez grupy nauczyciel pozwala na poprowadzenie zajęć przez uczących się na forum,

• schematu lub infografiki, np. „Kolejność omawiania planu terapeutycznego podczas rozmowy z pacjentem i jego rodziną”, „Zasady prowadzenia omawiania planu terapeutycznego z osobą z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym”, „Werbalna i niewerbalna komunikacja terapeuty zajęciowego podczas omawiania planu terapeutycznego z badanym”,

• zestawu pytań lub niedokończonych zdań, które dotyczą np.:

  • zasad przeprowadzenia rozmowy z osobą z niepełnosprawnością intelektualną,

  • zasad werbalnej i niewerbalnej komunikacji terapeuty zajęciowego podczas omawiania planu terapii zajęciowej,

  • sposobów sprawdzenia orientacji allopsychicznej i autopsychicznej pacjenta/badanego,

  • zasad interpretacji informacji uzyskanych podczas omawiania planu terapii zajęciowej,

  • postępowania w przypadku wystąpienia sytuacji problemowych podczas omawiania planu terapii.

Prowadzący ocenia pracę grup oraz poziom opanowanej wiedzy i w razie potrzeby uzupełnia brakujące informacje.

Praca z całym zespołem

Wykorzystując na zajęciach film edukacyjny, osoby uczące się mogą brać udział w:

• opracowaniu scenariusza na temat rodzajów strategii, które powinny pojawić się podczas omawiania planu terapeutycznego z osobą z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, która jest przyjmowana na warsztaty terapii zajęciowej,

• burzy mózgów, np. „Sytuacje trudne, które powinny zostać uwzględnione w planie terapeutycznym pacjenta zgłaszanego na zajęcia z terapii zajęciowej na oddziale nowotworowym”, „Zachowania terapeuty zajęciowego podczas omawiania planu terapeutycznego, świadczące o jego profesjonalnym przygotowaniu”,

• opracowaniu grafu lub schematu, przedstawiającego np. czynności terapeuty zajęciowego podczas omawiania planu terapeutycznego z nastolatkiem, który przebywa w ośrodku terapeutycznym terapii i uzależnień.

Ostatecznie o wykorzystaniu materiału multimedialnego w trakcie zajęć decyduje nauczyciel. Zależy to też od warunków pracy, miejsca i czasu oraz środków dydaktycznych, jakimi dysponuje nauczyciel, jak również umiejętności i wiedzy uczniów czy od scenariusza lekcji.

Wykorzystanie materiału multimedialnego poza zajęciami

Praca indywidualna

Materiał może być pomocny w:

• tworzeniu schematu dotyczącego kolejności omawiania przez terapeutę zajęciowego planu terapeutycznego,

• tworzeniu map myśli pozwalających pogłębić wiedzę np. na temat profesjonalnego zachowania terapeuty zajęciowego podczas omawiania planu terapii z pacjentem i jego rodziną (komunikacja werbalna i niewerbalna, zwracanie się do pacjenta i jego rodziny, schemat spotkania, motywowanie pacjenta/badanego do odpowiedzi odpowiednimi pytaniami itp.),

• tworzeniu infografik dotyczących np. sposobów i zasad komunikacji, w tym komunikacji alternatywnej z osobą z niepełnosprawnością intelektualną, zasad komunikacji z rodziną pacjenta/badanego podczas omawiania planu terapeutycznego itp.,

• opracowaniu prezentacji multimedialnej lub plakatu, np. „Istota planu terapeutycznego w pracy z osobą po udarze niedokrwiennym — możliwości a oczekiwania pacjenta”, „Komunikacja werbalna i niewerbalna terapeuty zajęciowego w trakcie omawiania planu terapeutycznego z badanym/pacjentem a oczekiwania lub sprzeciw rodziny lub opiekuna prawnego”,

• przygotowaniu się do lekcji odwróconej na temat trudności terapeuty zajęciowego podczas omawiania planu terapeutycznego.

Praca w grupach

W celu utrwalenia i uporządkowania wiedzy uczący się przygotowują w grupach:

• mapy myśli, np. „Błędy terapeuty zajęciowego podczas rozmowy z uczestnikiem warsztatów terapii zajęciowej przy omawianiu planu terapii zajęciowej”,

• zestaw pytań lub zdań niedokończonych, dotyczących sposobu komunikacji z osobami z niepełnosprawnością w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym i głębokim,

• infografikę na temat uzyskania akceptacji planu terapii zajęciowej pacjenta z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu znacznym lub głębokim.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do indywidualizacji pracy z uczącymi się

Uczący się może wykorzystać film edukacyjny, aby przygotować się do zajęć lub egzaminu, a także powtórzyć materiał.

W celu utrwalenia wiedzy uczący się może samodzielnie przygotować prezentację przedstawiającą omawianie planu terapii zajęciowej z uczestnikiem warsztatów terapii zajęciowej oraz ilustrującą kontrakt terapeutyczny pomiędzy terapeutą zajęciowym, uczestnikiem warsztatów i jego prawnym opiekunem.

Film edukacyjny może pobudzać kreatywność, aktywizować uczącego się, pogłębiać jego wiedzę i poszerzać zainteresowania, a także pomóc w przygotowaniach do konkursów.

Przyswojony materiał można wykorzystać do odwrócenia ról – osoba ucząca się prowadzi z kolegami lekcję np. na temat zasad prowadzenia omawiania planu terapeutycznego z uczestnikiem warsztatów terapii zajęciowej, a nauczyciel jest obserwatorem.

Uczący się, którzy opanowali informacje zawarte w materiale multimedialnym, mogą poszerzyć swoją wiedzę poprzez analizę przypadku zaproponowaną przez nauczyciela. Opis dotyczyć może uczestnika terapii zajęciowej z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu znacznym oraz planu terapii (zawierającego błędy) dla tej osoby. Zadaniem osoby uczącej się jest wskazanie nieprawidłowości pojawiających się w planie oraz dostosowanie poziomu komunikatu podczas omawiania planu do rozmówcy. Uczący się przygotowują własne schematy postępowania w przypadku nieoczekiwanych zdarzeń, które mogą mieć wpływ na zmianę planu terapii.

Uczący się mogą bez presji czasu zapoznać się z przedstawionymi w materiale multimedialnym scenariuszami i notować etapy lub pojedyncze elementy, które są niejasne. Mogą je omawiać wspólnie z nauczycielem, który tłumaczy niezrozumiałe sekwencje lub naprowadza uczącego się na właściwy tok rozumowania. Dodatkowo nauczyciel może dopowiedzieć lub bardziej szczegółowo omówić błędny wybór, podając jego przykładowe konsekwencje, co pełniej zobrazuje sytuację i pozwoli uczącemu się lepiej zapamiętać te informacje. Uczący się mogą przygotować mapę myśli lub plakat, na których umieszczą hasła związane np. ze strategiami przekazywania informacji dotyczących planu terapii zajęciowej osobie z niepełnosprawnością lub jego opiekunowi prawnemu.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie typu prawda czy fałsz „Zasoby uczestnika, instytucje i osoby uczestniczące w procesie wsparcia”

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie zawiera osiem stwierdzeń dotyczących oceny zasobów uczestnika terapii oraz osób i instytucji uczestniczących w procesie wsparcia. W zadaniu należy określić, czy stwierdzenia te są prawdziwe czy fałszywe. Zadanie ma łatwy poziom trudności.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

• wielokrotnego powtarzania wykonania ćwiczenia i jego sprawdzania – aż do momentu, gdy rozwiązanie będzie w pełni poprawne,

• uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego i wskazujących uczącemu się jego mocne strony i drogi osiągnięcia sukcesu.

Zadanie może zostać wykorzystane do pracy indywidualnej, pracy w grupach oraz pracy z całym zespołem.

Zadanie jest powiązane z mapą myśli.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał powiązany jest z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.13.5.2)1) planuje proces terapeutyczny na podstawie informacji zawartych w diagnozie,
MED.13.5.2)2) dobiera środki i pomoce do zajęć terapeutycznych,
MED.13.5.3)2) dobiera sposoby pracy z podopiecznym, jego rodziną i środowiskiem społecznym do zaleceń specjalistów.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Dopasowanie elementów do schematu „Elementy planu terapii zajęciowej”

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie polega na dopasowaniu odpowiednich elementów do schematu graficznego przedstawiającego plan terapii zajęciowej. To zadanie o wysokim poziomie trudności.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

• wielokrotnego powtarzania wykonania ćwiczenia i jego sprawdzania – aż do momentu, gdy rozwiązanie będzie w pełni poprawne,

• uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego i wskazujących uczącemu się jego mocne strony i drogi osiągnięcia sukcesu.

Zadanie może zostać wykorzystane do pracy indywidualnej, pracy w grupach oraz pracy z całym zespołem.

Zadanie jest powiązane z dokumentacją interaktywną.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał powiązany jest z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.13.5.2)1) planuje proces terapeutyczny na podstawie informacji zawartych w diagnozie,
MED.13.5.2)2) dobiera środki i pomoce do zajęć terapeutycznych,
MED.13.5.3)1) analizuje zalecenia specjalistów i zespołu wielodyscyplinarnego,
MED.13.5.3)2) dobiera sposoby pracy z podopiecznym, jego rodziną i środowiskiem społecznym do zaleceń specjalistów,
MED.13.5.5)1) opracowuje wykaz środków i pomocy dydaktycznych niezbędnych do realizacji zajęć terapeutycznych,
MED.13.5.5)2) dobiera materiały i narzędzia do realizacji planu terapii zajęciowej.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie dobierania w pary „Cele i formy zajęć w planie terapii”

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie polega na dobieraniu w pary pojęć dotyczących celów i form terapii zajęciowej z opisami tych pojęć. Jest to zadanie o średnim poziomie trudności.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

• wielokrotnego powtarzania wykonania ćwiczenia i jego sprawdzania – aż do momentu, gdy rozwiązanie będzie w pełni poprawne,

• uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego i wskazujących uczącemu się jego mocne strony i drogi osiągnięcia sukcesu.

Zadanie może zostać wykorzystane do pracy indywidualnej, pracy w grupach oraz pracy z całym zespołem.

Zadanie jest powiązane z planszą interaktywną.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał powiązany jest z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.13.5.3)1) analizuje zalecenia specjalistów i zespołu wielodyscyplinarnego,
MED.13.5.3)2) dobiera sposoby pracy z podopiecznym, jego rodziną i środowiskiem społecznym do zaleceń specjalistów.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Krzyżówka „Elementy planowania terapii”

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie składa się z siedmiu haseł, które dotyczą zagadnień związanych z planowaniem terapii zajęciowej. Hasło główne: terapia. Po uzupełnieniu krzyżówki należy podać definicję hasła, które jest rozwiązaniem krzyżówki. Jest to zadanie o łatwym poziomie trudności.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

• wielokrotnego powtarzania wykonania ćwiczenia i jego sprawdzania – aż do momentu, gdy rozwiązanie będzie w pełni poprawne,

• uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego i wskazujących uczącemu się jego mocne strony i drogi osiągnięcia sukcesu.

Zadanie może zostać wykorzystane do pracy indywidualnej, pracy w grupach oraz pracy z całym zespołem.

Zadanie jest powiązane z grą edukacyjną.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał powiązany jest z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.13.5.2)2) dobiera środki i pomoce do zajęć terapeutycznych,
MED.13.5.3)2) dobiera sposoby pracy z podopiecznym, jego rodziną i środowiskiem społecznym do zaleceń specjalistów,
MED.13.5.5)1) opracowuje wykaz środków i pomocy dydaktycznych niezbędnych do realizacji zajęć terapeutycznych,
MED.13.5.5)2) dobiera materiały i narzędzia do realizacji planu terapii zajęciowej.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Wskazywanie prawidłowej odpowiedzi „Plan terapii w pracowni kulinarnej”

Opis materiału sprawdzającego

Jest to zadanie o łatwym poziomie trudności. Polega na wskazaniu w siedmiu zdaniach prawidłowej odpowiedzi spośród dwóch podanych. Treść zadania dotyczy planu terapii zajęciowej.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

• wielokrotnego powtarzania wykonania ćwiczenia i jego sprawdzania – aż do momentu, gdy rozwiązanie będzie w pełni poprawne,

• uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego i wskazujących uczącemu się jego mocne strony i drogi osiągnięcia sukcesu.

Zadanie może zostać wykorzystane do pracy indywidualnej, pracy w grupach oraz pracy z całym zespołem.

Zadanie jest powiązane z filmem edukacyjnym.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał powiązany jest z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.13.5.2)1) planuje proces terapeutyczny na podstawie informacji zawartych w diagnozie,
MED.13.5.2)2) dobiera środki i pomoce do zajęć terapeutycznych,
MED.13.5.3)1) analizuje zalecenia specjalistów i zespołu wielodyscyplinarnego,
MED.13.5.3)2) dobiera sposoby pracy z podopiecznym, jego rodziną i środowiskiem społecznym do zaleceń specjalistów.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

E‑materiały ułatwiają zindywidualizowanie procesu dydaktycznego, co jest szczególnie istotne dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Odtwarzanie każdego e‑materiału jest możliwe również w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje materiałów dostępne dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku, słuchu. Ułatwia to dostęp do informacji, likwiduje niektóre bariery społeczne i komunikacyjne oraz zapewnia wyrównywanie szans.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Minimalne wymagania sprzętowe zgodne z wymaganiami zpe.gov.pl

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści