Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik transportu kolejowego3Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik transportu kolejowego

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie technika transportu kolejowego. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑zasób przeznaczony dla kwalifikacji:

$\text{TKO.08.}$ Planowanie i realizacja przewozów kolejowych w zawodzie technik transportu kolejowego $3 1 1 9 2 8$

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji $\textbf{TKO.08.}$ Planowanie i realizacja przewozów kolejowych:

• planowanie i organizowanie pasażerskich, a także towarowych przewozów kolejowych,

• zarządzanie taborem kolejowym,

• przygotowanie do odprawy i przewozu przesyłek, ładunków oraz osób,

• zestawianie, rozrządzanie i obsługa pociągów.

Pozwala nabywać kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

Efekty kształcenia

$\textbf{TKO.08.4.}$ Obsługa osób i ładunków

Uczeń:

2) organizuje przewóz ładunków, przesyłek i osób w tym osób z ograniczoną mobilnością ruchową,

3) posługuje się rozkładem jazdy i wykresem ruchu pociągów,

4) planuje pracę drużyn pociągowych,

5) przygotowuje dokumenty przewozowe w komunikacji krajowej i międzynarodowej,

6) wykonuje czynności rachunkowo‑kasowe, obsługuje urządzenia do sprzedaży biletów,

7) przekazuje dokumenty przewozowe drużynie pociągowej.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieDCCJASvREWprowadzenie

   Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią Użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiał multimedialny

   Ma na celu przedstawienie pracy drużyny pociągowej . Materiał prezentuje przedstawienie pracy: co należy sprawdzić przed odjazdem pociągu, kontrola pasażerów i dokumentów przejazdowych w pociągu, procedura po dojechaniu do stacji docelowej jazdy pociągu, obieg dokumentów po zakończeniu dyżuru.

   W przypadku tego e‑materiału, który ułatwia uczącemu przyswojenie wiedzy, multimediami są:

   Film instruktażowy - tutorial Proces obsługi psażerskich i towarowych przewozów kolejowychDGKyGjCmnFilm instruktażowy - tutorial Proces obsługi psażerskich i towarowych przewozów kolejowych prezentuje kolejne czynności wykonywane w ramach zadań i czynności zawodowych kierownika pociągu, konduktora pociągu, kasjera kasy dopłat konduktorskich, dyspozytor drużyn konduktorskich, planisty (kierownik drużyn konduktorskich, system grafik), pracownika systemu wykaz (operator systemu czasu pracy) i naczelnika sekcji drużyn konduktorskich. Film prezentuje obsługę i zastosowanie sprzętu wykorzystywanego do realizacji tych zadań oraz niezbędną dokumentację zgodnie z aktualnymi instrukcjami.

   Gra „wcielanie się rolę” Czynności wykonywane przez pracowników drużyny konduktorskiejDCm9W3eovGra „wcielanie się rolę” Czynności wykonywane przez pracowników drużyny konduktorskiej polega na wcielaniu się w rolę kierownika pociągu, konduktora pociągu, kasjera kasy dopłat konduktorskich, dyspozytor drużyn konduktorskich, planisty (kierownik drużyn konduktorskich, system grafik), pracownika systemu wykaz (operator systemu czasu pracy), naczelnik sekcji. W ramach gry uczeń na za zadanie wykonać zadania, z jakimi do czynienia ma na co dzień drużyna konduktorska. Dzięki temu w pewnym stopniu uczeń pozna obowiązki zawodowe osób zatrudnionych na stanowiskach dyspozytora, maszynisty, naczelnika sekcji, planisty, kasjera kasy dopłat konduktorskiej oraz kierownika pociągu. Celem gry jest prawidłowe zaplanowanie pracy drużyny konduktorskiej.

3. Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiały sprawdzająceDJpPX5wb0Interaktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

• Słownik pojęć dla e‑materiałuDUGmpW25SSłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

• Przwodnik dla nauczycielaDSFyGbgmZPrzwodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

• Przewodnik dla uczącego sięD197uShWCPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

• Netografia i bibliografiaD8CYoYMUlNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

• Instrukcja użytkowaniaDZMYSdhooInstrukcja użytkowania objaśnia działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik transportu kolejowego

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapamiętanie pojęć związanych z planowaniem drużyny pociągowej. Poniżej zamieszczone zostały propozycje wykorzystania poszczególnych elementów e‑materiałów do pracy w grupach i w zespole klasowym oraz do samodzielnej pracy ucznia w klasie i poza zajęciami.

Praca uczniów podczas zajęć

Praca w grupach i zespole podczas zajęć

Film instruktażowy „Proces obsługi psażerskich i towarowych przewozów kolejowych”

• Nauczyciel wprowadza zagadnienie „drużyny konduktorskiej i trakcyjnej”. Informuje, że w jej skład wchodzą:

1. drużyna konduktorska: kierownik pociągu i konduktor,

2. drużyna trakcyjna: maszynista (i drugi maszynista) oraz poza drużyną,

3. osoby „wspomagające” pracę drużyny pociągowej: dyspozytor, planista, kasjer kasy dopłat konduktorskich oraz naczelnika.

• Nauczyciel prosi, aby uczniowie wybrali jedną z tych osób i zapisali nazwę jej stanowiska na kartce.

• Teraz nauczyciel prosi o połączenie się w pary osoby tak, aby zadania zawodowe tych osób były połączone (kierownik pociągu z maszynistą, bo podczas uruchomienia pociągu kontaktują się ze sobą, kierownik pociągu z konduktorem, bo wykonują wiele wspólnych zadań, kierownik pociągu z dyspozytorem, bo do niego zgłasza się i pobiera dokumenty, dyspozytor z planistą itd). Jeśli uczniowie nie mają pary lub ich „postacie” wg nich nie współpracują, jeden z nich zmienia postać tak aby to było możliwe.

• Teraz uczniowie przygotowują krótkie dialogi lub scenki pozwalające wskazać zadania zawodowe nad którymi pracują wspólnie (np.: na każdej stacji kierownik pociągu razem z konduktorem sprawdzają blokady drzwi oraz przeprowadzają kontrolę biletów). Nazywają czynności zawodowe.

• Po określonym czasie uczniowie prezentują scenki lub dialogi. Reszta klasy obserwuje.

• Nauczyciel zapisuje na tablicy nazwy tych scenek tak, aby ułożył się w całość. Angażuje przy tym całą klasę prosząc o konsultację dotyczącą miejsca pojawienia się danego zadania.

• Finalnie nauczyciel uzupełnia nazwami działania, które nie zostały zaprezentowane scenkami.

Gra „wcielanie się w rolę” „Czynności wykonywane przez pracowników drużyny konduktorskiej”

• Nauczyciel łączy uczniów w trójki.

• Prosi uczniów, aby przeszli grę w taki sposób, aby pierwszy uczeń przy pierwszym pytaniu odczytywał zagadnienie i wskazywał odpowiedź, drugi uczeń wyrażał swoje zdanie, a trzeci słuchając ich wypowiedzi decydował jaką odpowiedź zaznaczyć.

• W przypadku kolejnego pytania czytać ma uczeń drugi, drugi i trzeci wyrażają swoją opinię, a pierwszy decyduje, itd.

• Po każdym pytaniu uczniowie w grupie zastanawiają się i układają zagadnienie podobne do tego z gry, ale zawierające inne dane. Zapisują je na kartce lub notatniku cyfrowym.

• Po zakończeniu dwóch poziomów uczniowie w grupach zbierają swoje pomysły zadań i przekazują je nauczycielowi.

• Po analizie merytorycznej nauczyciel ma gotowe zagadnienia związane z zadaniem.

• Uczniowie jako notatkę zapisują wspólną instrukcję pod nazwą „Co należy wiedzieć, aby wygrać w grze „Planowanie pracy drużyny pociągowej?”.

Praca samodzielna ucznia podczas zajęć

Film instruktażowy „Proces obsługi psażerskich i towarowych przewozów kolejowych”

• Nauczyciel wprowadza zagadnienie „drużyny konduktorskiej”, „drużyny trakcyjnej” oraz dokumentacji jaka obowiązuje kierownika pociągu.

• Prosi o obejrzenie fragmentu filmu dotyczącego zadań kierownika pociągu i raportu z jazdy pociągu.

• Nauczyciel przydziela uczniom samodzielne zadanie: „Waszym zadaniem jest wypełnienie hipotetycznego raportu z jazdy pociągu. Wszystkie dane macie wymyśleć tak, aby były spójne i wskazywały na waszą znajomość zadań kierownika pociągu oraz maszynisty).

• Uczniowie wypełniają dokument.

• Nauczyciel prosi o zaprezentowanie raportów przez wybrane osoby.

• W razie potrzeby, jeśli opisy są niewłaściwe, udziela komentarza do błędnych opisów.

• Finalnie nagradza samodzielną pracę uczniów odpowiednimi ocenami lub pozytywnymi komentarzami.

Gra „wcielanie się w rolę” „Czynności wykonywane przez pracowników drużyny konduktorskiej”

• Nauczyciel przydziela dostęp do gry „Planowanie pracy drużyny pociągowej”.

• Uczniowie samodzielnie grają w grę jednocześnie przy każdym zagadnieniu/pytaniu w grze, w swoim notatniku zapisują $5$ zdań oznajmujących dotyczących tego zagadnienia (związanych z pytaniem lub bliskim tego pytania).

• Po zakończonej rozgrywce nauczyciel prosi wybranych uczniów o zaprezentowanie notatek.

• Pozostali uczniowie w klasie słuchają uważnie. Jeśli w swoich notatkach nie zawarli tych opisów — wypisują te informacje (np.: „Kierownik pociągu sygnalizuje odjazd”, „Kolor lampki to ...”).

• Nauczyciel koryguje błędy i podsumowuje opisy tak, aby zawrzeć wszystkie ważne informacje zawarte w grze.

Interaktywne materiały sprawdzające

Interaktywne materiały sprawdzające pozwalają zbadać poziom opanowania wiedzy i umiejętności z zakresu omawianych zagadnień przez ucznia. Każdy materiał multimedialny posiada dedykowane e‑materiały, po których można wykorzystać te ćwiczenia. Najszerszy zakres ma test w ćwiczeniu $1$., który obejmuje $20$ pytań z przeznaczonym na nie czasem $30$ minut. Na podstawie interaktywnych materiałów sprawdzających można przygotować własny test weryfikujący wiedzę.

Przykładowe działania w ramach lekcji:

• Nauczyciel ogląda z młodzieżą film, przerywa w odpowiednich momentach i dyskutuje z młodzieżą o zadaniach zawodowych drużyny konduktorskiej i trakcyjnej.

• Prosi o przykłady działań, po czym prosi o wykonanie ćwiczenia $2$.

• Podczas oglądania ważniejszych scen nauczyciel zatrzymuje film i pyta o szczegóły lub prosi o wykonanie ćwiczenia.

• Każdy fragment omawiany w filmie może kończyć się rozwiązaniem krótkiego zadania z powyższego testu (ćwiczenie $1$. lub innych zadań pochodzących z Interaktywnych materiałów sprawdzających, które nauczyciel uzna za właściwe).

• Finalnie nauczyciel może zlecić uczniom ułożenie większej ilości zadań lub przygotowanie pytań do tego filmu.

Działania samodzielne ucznia

Uczniowie samodzielnie rozwiązują ćwiczenia wskazane przez nauczyciela. Mają przy tym możliwość zapytania nauczyciela o pomoc w trakcie zajęć na zasadzie konsultacji indywidualnych, jeśli mieliby wątpliwości. Jednak rola nauczyciela polega na wyczekiwaniu, a nie nadzorowaniu. Prawidłowe rozwiązania mogą być zaprezentowane przez nauczyciela lub ucznia, na przykład na tablicy interaktywnej, po rozwiązaniu przez wszystkich uczniów zadań. W takim przypadku nauczyciel udziela komentarza do prezentowanego rozwiązania. W razie udzielenia niewłaściwej odpowiedzi nauczyciel wyjaśnia, dlaczego jest ona nieprawidłowa i udziela poprawnej.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych, rozszerzając je o zagadnienia, które później stanowią pole do dyskusji, po uprzednim przygotowaniu, dla uczniów. Takie przygotowanie może na przykład stanowić działanie związane z prostą pracą związaną z obserwacją.

Poza klasą

Uczniowie w pierwszej kolejności oglądają samodzielnie film instruktażowy. Ich zadaniem aktywnym poza klasą będzie udanie się na stację kolejową i obserwacja przyjazdu i odjazdu pociągu. Dodatkowo, jeśli uzyskają zgodę naczelnika stacji lub osoby zajmującej się przyjazdami i odjazdami pociągów, mogą nagrać smartfonem proces przyjazdu pociągu i zachowania kierownika pociągu oraz osób z nim współpracujących. Trzy różne sytuacje obserwują lub nagrywają. Po tych nagraniach i obserwacjach w punktach w notatce zawierają informacje o czynnościach, które się odbywały i ich efektach. Notują również inne dodatkowe dane jak czas przyjazdu, numer pociągu, ilość pasażerów, zapowiedź przed, w trakcie i po odjeździe pociągu.

W klasie

Wspólnie z innymi kolegami podczas dyskusji wymieniają się informacjami z notatki i uwagami. Poszukują wspólnie z nauczycielem sytuacji, które mogłyby być różne od standardowych zachowań.

Praca z uczniami z SPE i indywidualizacja pracy z uczniem

Ważnym elementem przy pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych przy użyciu e‑materiału jest rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia, a także dopasowanie treści filmu oraz sposobów ich prezentacji (np. tylko określone fragmenty) do możliwości zdiagnozowanych uczniów.

W tym przypadku nauczyciel może poszerzyć informacje zawarte w filmie o inne, wcześniej przygotowane, fragmenty filmów fabularnych zawierające moment przyjazdu, postoju i odjazdu pociągu lub pracy kierownika pociągu lub konduktora. Takim przykładem mogą być fragmenty z filmu „Orient Express” lub filmu dla dzieci „Polarny Ekspres” z Tom'em Hanks'em. Obserwacja wspólna scen uzupełniona o uwagi uczniów (dotyczące poprawności sytuacji przedstawionych w filmie, nazywania czynności, które wykonuje postać lub kolejnych czynności, które powinny nastąpić po prezentowane sytuacji) może pomóc z oswojeniu treści zawartej w filmie instruktażowym. Uzupełnieniem tego może być samodzielna, realizowana przez ucznia, prezentowana przez nauczyciela lub wspólna gra w grę „wcielanie się w rolę” w klasie. Elementem, który może się w tym przypadku pojawić może być granie w grę na czas (która drużyna będzie pierwsza), bo w przypadku przegranej pomieszać zespoły i zagrać jeszcze raz mierząc czas wykonania działania. Ta praca z e‑materiałem może przysporzyć wiele zabawy, a w przypadku uczniów z SPE, może stanowić to dla nich okazję do przyjmowania wybranych przez siebie w tej przestrzeni ról. Dotyczy to również indywidualizacji pracy z uczniem.

Przykłady pracy z e‑materiałem przedstawione powyżej zawierające elementy pracy z uczniem ze SPE oraz indywidualizacji mogą być w zależności od potrzeb modyfikowane tak, aby idealnie dopasować do własnego zespołu klasowego.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Minimalne Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści