Wprowadzenie do przetwórstwa tworzyw sztucznych
CHM.01. Obsługa maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych - Operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych 814209
Przewodnik dla nauczyciela
Wprowadzenie
Drodzy Nauczyciele!
„Nowoczesne kształcenie stawia nauczyciela w roli mentora. Odejście nauczyciela od roli „dostarczyciela” wiedzy, który przy tablicy prowadzi wykład (a głównym zadaniem uczniów jest słuchanie i notowanie najważniejszych informacji) pozwala na rozbudzenie kreatywności uczących się i postawienie ich w roli poszukiwaczy wiedzy” (Koncepcja e‑materiałów do kształcenia zawodowego).
Celem Przewodnika dla nauczyciela jest przedstawienie e‑materiału „Wprowadzenie do przetwórstwa tworzyw sztucznych” dla kształcenia zawodowego zawartego na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej. Nauczyciel i uczeń mogą korzystać podczas zajęć zawodowych oraz także podczas pracy poza szkołą (uczniowie mają możliwość sięgać do e‑materiałów w ramach przygotowania zadań domowych lub z własnej inicjatywy, np. przygotowując się do lekcji, do egzaminów).
Nauczycielu, mamy nadzieję, że e‑materiały pozwolą Ci zwiększyć efektywność nauczania.
Przewodnik zbudowany jest z następujących elementów:
Spis treści
1. Ogólna koncepcja e‑materiału1. Ogólna koncepcja e‑materiału
2. Cele ogólne e‑materiału2. Cele ogólne e‑materiału
3. Struktura e‑materiału3. Struktura e‑materiału
3.1 Materiały multimedialne3.1 Materiały multimedialne
3.2. Obudowa dydaktyczna3.2. Obudowa dydaktyczna
4. Opis zawartości merytorycznej e‑materiału i powiązania między elementami e‑materiału4. Opis zawartości merytorycznej e‑materiału i powiązania między elementami e‑materiału
5. Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej5. Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej
5.1. Organizowanie pracy uczniów indywidualnej, w grupach i w zespole podczas zajęć5.1. Organizowanie pracy uczniów indywidualnej, w grupach i w zespole podczas zajęć
5.2. Organizowanie pracy uczniów indywidualnej i w grupach poza zajęciami5.2. Organizowanie pracy uczniów indywidualnej i w grupach poza zajęciami
5.3. Indywidualizowania pracy z uczniem/uczniami podczas zajęć i poza nimi5.3. Indywidualizowania pracy z uczniem/uczniami podczas zajęć i poza nimi
5.4. Organizowania pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych5.4. Organizowania pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych
6. Opis materiałów sprawdzających6. Opis materiałów sprawdzających
7. Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiału7. Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiału
1. Ogólna koncepcja e‑materiału
E‑materiał „Wprowadzenie do przetwórstwa tworzyw sztucznych” wspiera osiąganie efektów kształcenia z wybranych jednostek efektów kształcenia określonych dla kwalifikacji CHM.01. Obsługa maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych:
CHM.01.3. Podstawy przetwórstwa tworzyw sztucznych
CHM.01.3.2 charakteryzuje narzędzia do obróbki ręcznej, mechanicznej, spajania i plastycznego kształtowania tworzyw sztucznych
CHM.01.3.3 wykonuje operacje obróbki ręcznej, mechanicznej, spajania i plastycznego kształtowania tworzyw sztucznych
CHM.01.3.4 stosuje programy do komputerowego wspomagania projektowania i sporządzania dokumentacji.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
2. Cele ogólne e‑materiału
E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie: Operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych 814209.
Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.
Celem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy.
Celem e‑materiału jest przedstawienie w sposób obrazowy i zrozumiały dla przeciętnego uczącego się — maszyn i urządzeń wykorzystywanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych.
E‑materiał dostarcza praktyczną wiedzę na temat metod obróbki i wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych.
Program ćwiczeniowy do projektowania ma za zadanie zapoznać użytkownika z podstawami rysunku technicznego oraz z zasadami prowadzenia dokumentacji kontrolującej przebieg procesu.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
3. Struktura e‑materiału
3.1. Materiały multimedialne
Zawierają różnego rodzaje e‑materiały, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy oraz nabycie kompetencji zawodowych. E‑materiał „Wprowadzenie do przetwórstwa tworzyw sztucznych” składa się z dwóch elementów multimedialnych:
• Grafika interaktywnaGrafika interaktywna: Narzędzia i urządzenia do kształtowania wyrobów z tworzyw sztucznych,
• Program ćwiczeniowy do projektowaniaProgram ćwiczeniowy do projektowania: Sporządzanie dokumentacji i rysunków technicznych.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
3.2. Obudowa dydaktyczna
• Interaktywne materiały sprawdzająceInteraktywne materiały sprawdzające – pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności z zakresu gospodarki odpadami przemysłowymi.
• Słownik pojęć e‑materiałuSłownik pojęć e‑materiału – zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym e‑materiale.
• Przewodnik dla nauczycielaPrzewodnik dla nauczyciela – zawiera wskazówki dotyczące wykorzystania e‑materiału dla kształcenia zawodowego zawartego na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej. Przewodnik zawiera opis materiałów multimedialnych, które mają pomóc nauczycielowi w procesie kształcenia – czyli organizowania procesu nabywania przez uczniów wiedzy i umiejętności, ich sprawdzania jako elementu końcowego tego procesu lub diagnozującego – jaką wiedzę i umiejętności uczniowie już posiadają, aby potem indywidualizować proces kształcenia.
• Przewodnik dla uczącego sięPrzewodnik dla uczącego się – zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.
• Netografia i bibliografiaNetografia i bibliografia – stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
4. Opis zawartości merytorycznej e‑materiału i powiązania między jego elementami
W e‑materiale nauczyciel ma możliwość wykorzystania następujących materiałów multimedialnych:
• Grafika interaktywnaGrafika interaktywna: Narzędzia i urządzenia do kształtowania wyrobów z tworzyw sztucznych – prezentuje informacje z zakresu narzędzi, maszyn, urządzeń i metod przetwórstwa tworzyw sztucznych. Opisuje sposób działania poszczególnych narzędzi oraz zasady obróbki metodą ręczną, mechaniczną i metodą plastycznego formowania. Grafika zawiera liczne materiały multimedialne, takie jak zdjęcia, schematy, filmy i dźwięki.
Efekty kształcenia są właściwe dla materiału multimedialnego:
CHM.01.3. Podstawy przetwórstwa tworzyw sztucznych
CHM.01.3.2 charakteryzuje narzędzia do obróbki ręcznej, mechanicznej, spajania i plastycznego kształtowania tworzyw sztucznych
CHM.01.3.3 wykonuje operacje obróbki ręcznej, mechanicznej, spajania i plastycznego kształtowania tworzyw sztucznych.
Cele szczegółowe materiału multimedialnego:
- przedstawia narzędzia i urządzenia do kształtowania wyrobów z tworzyw sztucznych,
- tłumaczy zasadę działania poszczególnych narzędzi i urządzeń,
- omawia metody kształtowania tworzyw sztucznych.
• Program ćwiczeniowy do projektowaniaProgram ćwiczeniowy do projektowania: Sporządzanie dokumentacji i rysunków technicznych – przedstawia podstawowe zasady oraz wytyczne rysunku technicznego. Umożliwia samodzielne wykonanie prostych rysunków technicznych. W zasobach Program ćwiczeniowy do projektowania znajdują się narzędzia rysunkowe, różne rodzaje linii oraz kreskowania, szablony figur i wyrobów z tworzyw sztucznych, a także przykładowe rysunki techniczne. Samouczek zamieszczony w programie prezentuje użytkownikowi sposób obsługi programu oraz pomaga opanować wiedzę z zakresu rysunku technicznego. Program komputerowy ma za zadanie zapoznać osoby uczące się z zasadami sporządzania dokumentacji, która wykorzystywana jest do kontroli i optymalizacji procesów produkcji. Program komputerowy zawiera informacje na temat kart kontroli procesów i sposobu ich wypełniania, dając przy tym możliwość użytkownikowi na samodzielne przygotowanie wykresu – najważniejszej części tej dokumentacji.
Efekty kształcenia właściwe dla materiału multimedialnego:
CHM.01.3.4 stosuje programy do komputerowego wspomagania projektowania i sporządzania dokumentacji.
Cele szczegółowe materiału multimedialnego:
- wytłumaczenie podstawowych zasady rysunku technicznego,
- umożliwienie samodzielnego wykonania rysunku technicznego,
- przedstawienie kart kontroli procesu oraz wytycznych ich sporządzania,
- umożliwienie samodzielnego wykonania wykresu karty kontroli procesu.
Wskazane materiały multimedialne wraz z obudową dydaktyczną są ze sobą powiązane ze względu na osiągnięcie ogólnego celu opracowanego e‑materiału.
Jest to nowoczesna pomoc dydaktyczna wspomagająca proces uczenia się/nauczania. Informacje zawarte w Grafice interaktywnej, pozwalają osobom uczącym się na zaznajomienie się z zagadnieniami z zakresu narzędzi, urządzeń i metod obróbki wyrobów z tworzyw sztucznych.
Natomiast Program ćwiczeniowy do projektowania umożliwia nie tylko zapoznanie się z wytycznymi rysunku technicznego i zasadami prowadzenia dokumentacji, ale również pozwala na samodzielne wykonanie rysunku, a także umożliwia przygotowanie wykresu karty kontroli procesu.
E‑materiały sprawdzają wiedzę i umiejętności nabyte podczas wyżej wymienionej aktywności.
Uczący się ma też możliwość, po zapoznaniu się z danymi materiałami multimedialnymi, wykonania ćwiczeń w formie Interaktywnych materiałów sprawdzających w myśl metody dydaktycznej — utrwalanie nabytej wiedzy, a następnie dokonania samooceny i kontroli własnej wiedzy.
Obudowa dydaktyczna w formie: Słownik pojęć, Netografii i bibliografii warunkują poszerzenie swoich nabywanych wiadomości i umiejętności. Zapoznając się ze wskazaną literaturą branżową w procesie samokształcenia, uczeń ma możliwość doskonalenia własnych kompetencji zawodowych i rozwijania zainteresowań.
E‑materiał pełni rolę pomocy dydaktycznej dla uczniów. Służy nowoczesnemu kształceniu zawodowemu, by w zmieniającym się świecie informatyzacji i rozwoju przemysłu 4.0 w atrakcyjny sposób dostarczać dla uczących się treści zgodne z aktualną wiedzą i rozwojem technologii przemysłowej.
E‑materiał jest odpowiedzią na potrzeby dzisiejszego uczącego się, nauczyciela oraz pracodawców zainteresowanych przygotowaniem pracowników do pracy zawodowej, oraz pozyskaniem wykwalifikowanej, młodej kadry pracowniczej.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
5. Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej
5.1. Organizowanie pracy uczniów indywidualnej, w grupach i w zespole podczas zajęć.
Dodatkowo nauczyciel może zapisywać swoje własne propozycje ćwiczeń po realizacji określonego materiału multimedialnego.
- praca indywidualna uczniów – przykładem pracy indywidualnej uczniów może stać się mapa myśli dla wyznaczonego przez nauczyciela tematu: „Sporządzanie rysunków technicznych oraz dokumentacji” z wykorzystaniem Programu ćwiczeniowego do projektowania. Uczniowie samodzielnie mogą zapoznać się z właściwościami surowców do sporządzania zestawu masy ceramicznej, a następnie przygotować wyznaczony rysunek techniczny oraz wykres karty kontrolnej na podstawie przydzielonych danych. Po wyznaczonym czasie uczniowie prezentowaliby efekt swojej pracy, mówili o napotkanych trudnościach związanych z wykonaniem ćwiczenia oraz o wnioskach i pomysłach, do których doszli w trakcie wykonywania zadań. Swoją pracę uczniowie mogą zapisać, wydrukować oraz oddać do sprawdzenia nauczycielowi.
- praca uczniów w grupach – nauczyciel na zajęciach dzieli uczniów na grupy. Podstawą pracy grupowej uczniów może stać się Grafika interaktywna. Poszczególne grupy zapoznają się z określonym zagadnieniem (partią materiału). Pracują we własnym tempie, przeglądają materiał, a następnie wykonują ćwiczenie przydzielone danej grupie. Uczniowie w grupach dyskutują między sobą, wymieniają poglądy, rozmawiają, jak ma wyglądać ich zdaniem wykonanie ćwiczenia zadanego przez nauczyciela. Każda grupa wykonują plakat dotyczący innej metody kształtowania wyrobów z tworzyw sztucznych, a na końcu prezentują swoje pracę stanowiącą jedną całość.
Ćwiczenie: Zapoznajcie się z Grafiką interaktywną i opracujcie plakat. Na końcu przedstawcie swoją pracę na forum klasy.
Grupa 1.
- Metoda obróbki ręcznej.
Grupa 2.
- Metoda obróbki mechanicznej.
Grupa 3.
- Metoda plastycznego formowania.
Następnie dokonajcie charakterystyki – opiszcie przedstawione hasła, narzędzie, urządzenia oraz czynności, jakie są do nich przypisane.
Każda z grup pracuje zgodnie z zasadami pracy grupowej, a na koniec przedstawia na forum klasy efekty wykonanego ćwiczenia oraz zostaje oceniona.
- praca z całym zespołem klasowym – nauczyciel na zajęciach z całym zespołem klasowym pracuje metodą tekstu przewodniego. Tekst przewodni opracowany przez nauczyciela jest dla ucznia „przewodnikiem”, który prowadzi go po wyznaczonym zakresie tematycznym.
Nauczyciel określa problem do rozwiązania, zakłada, jakie chce osiągnąć cele dydaktyczne oraz ustala pytania, mające przeprowadzić ucznia przez dany obszar wiedzy.
Na wstępie przedstawia pytania do materiału multimedialnego, a każdy z uczniów dokonuje zapisu odpowiedzi na pytania w zeszycie przedmiotowym.
Etapy pracy:
Informacje – należy określić przejrzystą drogę postępowania dla uczniów.
Pytania prowadzące z Grafiki interaktywnej:
- Jakie narzędzia i urządzenia stosuje się w przetwórstwie tworzyw sztucznych?
- Jakimi metodami kształtuje się wyroby z tworzyw sztucznych?
- Jakie są zalety i wady poszczególnych metod obróbki tworzyw sztucznych?
Pytania skupiają uwagę uczniów na prezentowanych treściach i uczeń dodatkowo rozwija umiejętność wyszukiwania potrzebnych informacji.
Nauczyciel w drugim etapie sprawdza wraz z zespołem klasowym poprawność udzielonych odpowiedzi, jednocześnie dokonując już planowania i wykonania przydzielonych zadań grupowych.
Planowanie – pytania prowadzące powinny zostać tak dobrane, aby uczniowie mogli samodzielnie, właściwie, zaplanować działanie praktyczne. W tym celu nauczyciel dzieli klasę na grupy, które wykonują przydzielone zadanie, np.:
Zadanie: Wypiszcie przykładowe narzędzia i urządzenia stosowane w przetwórstwie tworzyw sztucznych.
Ustalenia – w tej części uczniowie podczas rozmowy z nauczycielem przedstawiają swoje dotychczasowe działania. Na tym etapie nauczyciel może zweryfikować pracę uczniów, a także skorygować ewentualne błędy. Np. opiszcie wady i zalety poszczególnych metod obróbki wyrobów z tworzyw sztucznych. Tak przygotowane schematy pozostawcie do oceny.
Realizacja – etap, w którym uczeń/zespół w sposób przemyślany i zaplanowany zgodnie ze swoim wyborem, opracowuje schemat wyboru środków barwiących tworzących plamy, oraz przedstawi na czym polega klasyfikacja płytek odporności na plamienie. W tej fazie nauczyciel również powinien zwracać uwagę na prawidłowość pracy ucznia/zespołu.
Sprawdzanie – poprawność wykonanego zadania uczniowie sprawdzają samodzielnie. W celu ułatwienia tego procesu nauczyciele mogą formułować odpowiednie pytania.
Analiza – to ostatni etap pracy grupy lub ucznia. Teraz warto się zastanowić czy zadanie zostało dobrze wykonane. Należy zasugerować, aby odpowiedzieć sobie na pytania:
- Czy po raz drugi rozwiązałby zadanie tak samo?
- Czy wprowadziłby jakieś zmiany w sposobie realizacji zadania?
- Czy miał wystarczające wiadomości i umiejętności do wykonania zadania?
- Z jakiej literatury korzystał?
- Kto udzielał dodatkowych wskazówek?
Sposoby oceny pracy ucznia z tekstem przewodnim.
Można to zrobić w następujący sposób:
- ocena jakości efektu wykonania zadania – wytworu pracy ucznia (rozwiązanie problemu, czy właściwie zostało zaplanowane zadanie),
- ocena poszczególnych etapów działalności ucznia (gromadzenie informacji, planowanie pracy, ustalenia końcowe, sprawdzenie poprawności zadania, analiza pracy).
Nauczyciel wraz z zespołem klasowym dokonuje analizy końcowej. Uczniowie wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im trudności, np. co było dla mnie najtrudniejsze? Nauczyciel powinien podsumować całe zadanie, wskazać, jakie umiejętności były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość. Na koniec uczniowie mogą zapisać swoje prace np. na dysku w chmurze.
W fazie rekapitulacji proponuje się zadawanie uczącym się pytań w formie zdań niedokończonych: Przypomniałem sobie, że…; Łatwe było dla mnie…; Nauczyłam/łem się dzisiaj…; Trudność sprawiało mi…
(na podstawie https://www.profesor.pl/publikacja,7814,Artykuly,Metoda-tekstu-przewodniego)
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
5.2. Organizowanie pracy uczniów indywidualnej i w grupach poza zajęciami (np. z wykorzystaniem metody lekcji odwróconej).
E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych metodą lekcji odwróconej (flipped classroom). Przykładem takiej pracy może być wykorzystanie Symulacji. Istota lekcji odwróconej polega na zapoznaniu się przez uczniów z multimedium przed zajęciami, natomiast podczas lekcji wiedzę tę powinni porządkować, poszerzać, wykorzystywać w praktyce, do rozwiązywania problemów np. w pracy grupowej itp. Lekcja odwrócona jest metodą pracy podczas zajęć.
Przygotowanie indywidualne w domu do lekcji odwróconej na podstawie Programu ćwiczeniowego do projektowania może, polegać na następujących działaniach:
- po wprowadzeniu na lekcji tematu (wykład i przykłady): Wprowadzenie do przetwórstwa tworzyw sztucznych – uczniowie otrzymują pracę domową, aby zapoznali się np. z zasadami rysunku technicznego i sporządzania kart kontrolnych procesu, wykorzystując praktyczną wiedzę, której teoretyczne założenia poznali na lekcji.
Z materiałem teoretycznym uczniowie zapoznają się w domu (wiedza i rozumienie).
Na lekcję przychodzą przygotowani, a w szkole wykonują praktyczne zadania i ćwiczenia utrwalające i sprawdzające.
Podczas lekcji w klasie nauczyciel inicjuje pracę w parach, grupach, dyskusje nad zebranym i przygotowanym indywidualnie materiałem oraz zadawanie pytań przez uczniów sobie nawzajem.
Weryfikuje wiedzę uczących się, np. zapraszając, aby chętne osoby prezentowały, w jaki sposób wykonuje się rysunek techniczny oraz wykres karty kontrolnej procesu przy użyciu Programu ćwiczeniowego do projektowania.
Można także poprosić, aby uczący się wzajemnie się uzupełniali i poprawiali – w razie potrzeby nauczyciel podaje dodatkowe wiadomości i uzupełnia wiedzę uczących się.
Dobrym materiałem do pracy własnej uczących się poza zajęciami są dostępne Interaktywne materiały w formie ćwiczeń sprawdzających. Dają one możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy oraz uzyskania szybkiej informacji zwrotnej.
Dodatkowo informacje zwrotne podane w przypadku błędnego rozwiązania, odsyłające do konkretnego multimedium, pozwalają uczniowi na samodzielne uzupełnianie brakującej wiedzy, co umożliwia ugruntowanie umiejętności niezbędnych do rozwiązywania zadań testowych i praktycznych na egzaminie zawodowym.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
5.3. Indywidualizowania pracy z uczniem/uczniami podczas zajęć i poza nimi
Praca uczniów na lekcji, w trakcie zajęć, powinna być tak zorganizowana przez nauczyciela, aby zapewnić każdemu uczniowi warunki sprzyjające maksymalnemu rozwojowi osobowości.
Dlatego należy uwzględnić prowadzenie lekcji na tzw. kilku poziomach nauczania, m.in.:
- stosowanie metod polisensorycznego, czyli wielozmysłowego uczenia się z wykorzystaniem materiałów multimedialnych,
- pracę uczniów w grupach warunkowaną np. poprzez podział uczniów z różnymi uzdolnieniami, umiejętnościach i wiadomościami – tak, aby mogli oni wymienić się swoimi spostrzeżeniami, pomagać sobie, uczyć się od siebie, wymienić opinie czy uwagi na temat realizowanego ćwiczenia. Walorem takiej pracy jest wykorzystanie możliwości uczniów zdolniejszych do wyjaśniania niezrozumiałych zagadnień kolegom, którzy wymagają dodatkowych wyjaśnień. Na początku tak prowadzonych zajęć uczniowie słabi są bierni, często tylko przysłuchują się wypowiedziom swoich kolegów w zespole, stopniowo rozpoczynają własną aktywność i wykorzystują swój potencjał. Wszyscy uczniowie nabierają wiary we własne możliwości, często w ten sposób mogą uzupełnić brakujące wiadomości,
- pracę uczniów w swoim własnym rytmie i na odpowiednim dla siebie poziomie z określaniem limitu czasu na daną pracę, z zastosowaniem kart pracy (o różnym stopniu trudności, sposobach czy formach wykonania) do danej lekcji, które umożliwią każdemu uczniowi przerabianie kolejnych partii materiału,
- stosowanie wszelkich możliwych form kontroli wiedzy i umiejętności,
- ocenianie postępów ucznia z uwzględnieniem możliwości, wysiłku i wkładu pracy na zajęciach.
Indywidualizacja procesu dydaktycznego polega na przydzielaniu zróżnicowanych zadań/prac:
- innych zadań uczniom, którzy mają trudności z opanowaniem materiału,
- innych zadań uczniom, którzy szybko przyswoili materiał i mogą go poszerzać, wykorzystywać w praktyce, do rozwiązywania problemów.
Można też wykorzystać metodę tutoringu rówieśniczego, który pozwala na naukę we własnym tempie, w komfortowych warunkach i bezpiecznych relacjach. Uczniowie mają możliwość dostosowania wielu elementów sytuacji edukacyjnej do siebie.
Proponuje się następujące zasady:
Określenie celów nauczania. Należy określić zamierzone cele nauczania, zarówno w odniesieniu do tutorów (uczniów), jak i tutee (podopiecznych uczniów). Nauczyciel wprowadza uczniów w omawianą tematykę materiału multimedialnego np. Grafiki interaktywnej, skupiając się na przedstawionych w niej informacjach. Zapoznaje uczniów z efektami kształcenia – sprawne i skuteczne poprowadzenie przeanalizowanie tematu obróbki wyrobów z tworzyw sztucznych, np. rodzajów urządzeń oraz metod, w których są one wykorzystywane.
Celami lekcji będzie zapoznanie się z narzędziami i metodami obróbki tworzyw sztucznych. Uczniowie spróbują wyznaczać sobie sami „mikro cele”.
Podział ról. Na podstawie informacji o uczniach oraz ich indywidualnych potrzeb należy ustalić dokładne zasady współpracy w grupie. Na potrzeby tego zadania uczniowie zostają podzieleni na cztery grupy 4 - osobowe grupy, w których będą wykonywać swoje ćwiczenia. Dobór uczniów pracujących w jednym zespole jest niezwykle ważny. W każdej z grup powinni znaleźć się uczniowie wykazujący zdolności do sprawnego przygotowania ćwiczenia/zadania, którzy mają większe doświadczenie, wiedzę i poziom kompetencji oraz tacy, którzy mogą doświadczać trudności w omawianym zakresie. Taka propozycja zapewni uczącym się zadowalające efekty i da możliwość wszystkim grupom równą i sprawiedliwą rywalizację. Tutorzy będą pomagać tutee w przygotowaniu zadania oraz w utrwalaniu nabytej wiedzy i umiejętności. Uczniowie razem będą pochylać się nad celem swoich działań, nad materiałami, nad zadaniami – ci, którzy są bieglejsi, mogą tłumaczyć wykonanie zadania uczniom mniej biegłym. Ale wszyscy pracują razem nad zagadnieniem np. oznaczania wymiarów i sprawdzanie jakości powierzchni badanych płytek ceramicznych. Ta metoda zakłada równość, jedyna różnica dotyczy stopnia opanowania materiału. Warto zwracać również uwagę na interakcje pomiędzy uczniami – wzajemną akceptację szacunek, rozumienie siebie wzajemnie. Aby ta strategia działała – powinna towarzyszyć jej atmosfera bezpieczeństwa, współpracy, relacyjności. Każdy z członków danego zespołu powinien mieć przypisaną rolę uwzględniającą jego umiejętności. Tutor otrzymuje od nauczyciela odpowiedzi do zadań/pytań prowadzących. Kiedy zespół ukończy ich rozwiązywanie, tutor sprawdza efekty pracy. Taki podział ról z jednej strony umożliwia utrwalenie i doskonalenie materiału przez tutorów, z drugiej natomiast zachęca do zaangażowania i kreatywności w nauce tutee. Metoda tutoringu rówieśniczego sama z siebie nie kształtuje umiejętności współpracy – ona jedynie otwiera przestrzeń do kształtowania takich umiejętności, to znaczy, że np. podczas wspólnej pracy może dojść do konfliktów i zadrażnień – stąd niezwykle wiodąca rola uważnego nauczyciela, który takie konflikty powinien moderować.
Przejrzysta metoda. Grupy, wykonują przydzielone zadanie, np. przygotujcie prezentację multimedialną, która będzie ukazywać daną grupę narzędzi lub urządzeń np. narzędzi do obróbki ręcznej. Należy upewnić się, że ustalone zasady i procedury są przejrzyste i zrozumiałe zarówno dla tutora, jak i tutee. Wszystkie grupy zapoznają się z Grafiką interaktywną i rozpoczynają zajęcia, opracowując plan pracy i przygotowując swoje zadania (prezentacja multimedialna) z pomocą pytań prowadzących. Tutorzy czuwają nad poprawnością wykonywanych zadań/pytań, które można tak zróżnicować, aby każdy z uczniów miał możliwość zmierzenia się z problemem bez niepotrzebnego stresu czy znużenia.
Grupa 1.
- Na czym polega obróbka tworzyw metodą mechaniczną?
- Jakie metody wykorzystuje się w produkcji masowej?
- Jakie są zalety obróbki metodą plastycznego kształtowania?
Grupa 2.
- Na czym polega obróbka tworzyw metodą plastycznego kształtowania?
- Jaką metodę wykorzystuje się w produkcji pojedynczych wyrobów?
- Jakie są zalety obróbki metodą ręczną?
Nauczyciel nie ingeruje w wybory uczniów, przyjmuje rolę obserwatora wspierającego przebieg zajęć.
Wsparcie tutorów (uczniów). Może polegać na swoistej superwizji z nauczycielem przed zajęciami i po zajęciach – omówienie pracy, a potem podsumowanie działań lub podzielenie się z całym zespołem klasowym, omawiając wspólnie napotykane trudności oraz poszukując najbardziej efektywnych form oddziaływań. Uczniowscy tutorzy mogą mieć nieco więcej wiedzy przedmiotowej albo większą biegłość w wykonywaniu zadań z danego zagadnienia (na podstawie http://poradniapp-slupca.pl/tutoring-rowiesniczy/).
Podsumowanie lekcji. Po ukończonej lekcji przeprowadzone zostaje podsumowanie wyznaczonych celów i efektów pracy. Nauczyciel może wyświetlić na tablicy interaktywnej pytania podane na początku lekcji. Uczniowie udzielają odpowiedzi poprzez przygotowane prezentacje multimedialne. Nauczyciel wspólnie z grupami analizuje ich refleksje na temat przeprowadzonych zajęć. Warto skupić się zarówno na tym, co uczniowie oceniają pozytywnie, jak i tym, co w ich odczuciu było negatywne. Na takie podsumowanie nigdy nie powinno zabraknąć czasu. Można uczniom przydzielić punkty za pracę i zaangażowanie w lekcję.
Wskazówki dla nauczycieli dotyczące pracy z uczniami zaangażowanymi w proces tutoringu rówieśniczego:
- pozwól uczniom samodzielnie opracować plan pracy - umożliwi to wykształcenie poczucia sprawstwa i kompetencji wśród zaangażowanych w pracę uczniów,
- naucz swoich uczniów sygnalizowania trudności, zwracania się o pomoc, pracuj nad tym, by nie obawiali się zadawania pytania Tobie i kolegom,
- pamiętaj, by chwalić efekty pracy i w akceptowalny sposób informować o porażkach, np. „Doceniam to, jak bardzo się starasz, jednak to zadanie rozwiązałabym inaczej”,
- umożliwiaj uczniom w trakcie zajęć wymianę wiedzy i doświadczeń – dzięki temu wzbudzisz w nich ciekawość świata (uczniowie wiedzą bardzo dużo, często więcej, niż nam się wydaje),
- dyskretnie nadzoruj tutoring rówieśniczy, aby uczniowie w obu rolach (tutora i tutee) czuli się bezpiecznie, mieli poczucie autonomii i kompetencji,
- nie ingeruj przedwcześnie w kontakt tutorski między uczniami, aby tutor mógł sam znaleźć sposób na wsparcie rówieśnika,
- umożliwiaj wszystkim uczniom podejmowanie roli tutora, jak i tutee, aby mogli się przekonać, że w jakichś obszarach są fachowcami, czy nawet ekspertami,
- zachęcaj uczniów (zarówno tutora, jak i tutee) do gromadzenia swoich prac, co umożliwi późniejsze analizy i ocenę efektywności,
- staraj się motywować uczniów do korzystania z niekonwencjonalnych metod nauczania - sugeruj tworzenie fiszek, rysunków, korzystanie z aplikacji,
- zachęcaj uczniów do samodzielnej ewaluacji (np. poprzez stworzenie do tego specjalnych kart ewaluacyjnych) - tak, by w parze lub grupie podzielili się swoimi spostrzeżeniami i oświadczeniami (na podstawie http://poradniapp-slupca.pl/tutoring-rowiesniczy/).
Wskazówki dla uczących się na temat tutoringu rówieśniczego.
Uczniów należy wprowadzić do tej metody, poświęcić czas na to, by omówić z nimi proponowaną tabelę, by mogli zrozumieć sens takiej formy pracy. I przede wszystkim - że jest to forma pracy na lekcji, a nie towarzyskiego przerywnika podczas zajęć.
(na podstawie: https://szkoladobrejrelacji.pl/tutoring-to-za-malo-czyli-do-czego-zainspirowala-nas-tutoringowa-rewolucja/)
Praca uczących się poza zajęciami, z wykorzystaniem materiałów multimedialnych daje możliwość utrwalania i poszerzania wiadomości poprzez przydzielenie zróżnicowanych ćwiczeń: obowiązkowych, dodatkowych dla chętnych oraz ćwiczeń zaproponowanych przez samych uczących się. Ćwiczenia proponowane przez nauczyciela z wykorzystaniem materiałów multimedialnych powinny mieć zróżnicowaną formę pod względem stopnia trudności, sposobu i formy wykonania np. podaniem przez nauczyciela dodatkowej instrukcji (wskazówek merytorycznych, technicznych) do wykonania proponowanego ćwiczenia. Przykładem pracy indywidualnej dla uczniów poza zajęciami, może być np.:
- Ćwiczenie obowiązkowe: Po przeanalizowaniu Grafiki interaktywnej masz możliwość poszerzenia informacji na temat narzędzi, urządzeń i metod obróbki tworzyw sztucznych. Możesz wykonać zdjęcia, opracować prezentację multimedialną lub stworzyć swoje własne fiszki (ręcznie lub komputerowo).
- Ćwiczenie dodatkowe dla chętnych: Opisz wybrane narzędzie lub urządzenie do obróbki tworzyw sztucznych.
- Ćwiczenie zaproponowane przez samych uczących się: Uczniowie sami wybierają sposób prezentacji wyznaczonego przez siebie tematu na podstawie Grafiki interaktywnej.
Swoje opracowania z ćwiczeń oddają do sprawdzenia nauczycielowi. Wprowadzone formy pracy uczących się poza zajęciami powinny być sprawdzone, poprawione i ocenione przez nauczyciela, mogą też być sprawdzane przez uczniów sobie nawzajem. Zaleca się zasugerować uczniom kilka propozycji metod skutecznej nauki: przygotowanie własnych notatek, zrobienie zdjęć (np. tablic, fragmentu normy i zapisków w trakcie sesji burzy mózgów), opracowanie rysunków w formie mapy myśli, stworzenie swoje własne fiszki (ręcznie lub komputerowo). Dany sposób wspomaga umiejętność selektywnego odbierania informacji, jak i samego uczenia się.
Program ćwiczeniowy do projektowania pozwala na zdobycie wiedzy z zakresu wykonywania rysunków technicznych przy użyciu oprogramowania komputerowego, a także wykonywania dokumentacji analizującej przebieg procesu. Uczniowie zostają zapoznani z zasadami i wytycznymi sporządzania rysunków technicznych oraz wykresów karty kontroli procesu. Natomiast Grafika interaktywna prezentuje metody obróbki wyrobów z tworzyw sztucznych, a także narzędzie i urządzenia wykorzystywane w tych metodach. Nauczyciel może zaproponować, aby uczący się poszukał w innych źródłach informacji na temat, który w e‑materiałach jest podany bardzo ogólnie.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
5.4. Organizowania pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych
Dbając o indywidualizację procesu nauczania, należy pamiętać o konieczności dostosowania wymagań dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
Wszystkich uczniów obowiązują treści podstawy programowej, dlatego też proces indywidualizacji może odbywać się tylko na dwóch poziomach: dobór metod nauczania i oceniania.
Nauczyciel, pracując z uczniami o SPE może opracować wskazówki do pracy wynikające z trudności w uczeniu się, które będą odnosiły się do:
- pracy na zajęciach, np. dostosowanie wymagania do możliwości ucznia, stosowanie wyjaśnień do ćwiczeń i zadań, prowadzenie zajęć z wykorzystaniem różnych technik i metod pracy. Dostosowanie tempa pracy ucznia, stosowanie częstych pochwał i zachęt. Stwarzanie warunków do wielokrotnego powtarzania i utrwalania materiału oraz oceniania, np. nie omawiać na forum klasy błędów popełnionych przez ucznia. Przy ustalaniu oceny należy brać pod uwagę różne czynniki, stosować korzystną dla uczącego się ocenę opisową, pokazującą mocne i słabe strony jego pracy. Indywidualizacja pracy z uczniem o SPE wymaga od nauczyciela dostosowania: warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb i możliwości ucznia. Przykładem pracy dla uczniów o SPE mogą być ćwiczenia, które różnicują poziomy trudności, a uczniowie zdolniejsi powinni pomagać uczniom słabszym lub tworzyć jeden obszar zdobywanych wiadomości i umiejętności.
Ćwiczenie 1. Na podstawie Programu ćwiczeniowego do projektowania – w zespole opiszcie zasady i wytyczne sporządzania rysunku technicznego oraz wykresów karty kontroli procesu.
Ćwiczenie 2. Na podstawie Grafiki interaktywnej – w grupie wymieńcie metody, narzędzia i urządzenia wykorzystywane w procesach obróbki tworzyw sztucznych.
Nauczyciel będzie miał przygotowane wydruki urządzeń. Będzie wspierał zespół uczniów o SPE podczas wykonywania ćwiczeń lub wyznaczy innego odpowiedzialnego ucznia, tzw. lidera grupy.
Grupy są odpowiedzialne za swoją pracę, a wszystkie wykonane ćwiczenia będą tworzyć jedną całość pracy uczniowskiej, całego zespołu klasowego.
Mając na uwadze redukcję rywalizacji o stopień i indywidualizację (szczególnie w przypadku uczącego się o SPE), dobrym rozwiązaniem są techniki oceniania kształtującego np. poprzez przekazywanie informacji zwrotnej dotyczącej oceny realizacji zadania np. omówienia budowy maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych:
- „jeśli rozwiązałeś to zadanie, to znaczy, że możesz być bardzo zadowolony z siebie – opanowałeś wiedzę z zakresu wprowadzenia do przetwórstwa tworzyw sztucznych”,
- „jeśli miałeś trudności z wykonaniem tego zadania wróć do e‑słownika i spróbuj jeszcze raz wykonać to zadanie”.
Nauczyciel może zapisywać swoje własne propozycje ćwiczeń po realizacji określonych materiałów multimedialnych.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
6. Opis materiałów sprawdzających
W e‑materiale nauczyciel ma możliwość skorzystania z ćwiczeń powiązanych z danym materiałem, stanowiących rodzaj materiałów sprawdzających dla uczącego się:
• Grafika interaktywnaGrafika interaktywna: Narzędzia i urządzenia do kształtowania wyrobów z tworzyw sztucznych – zawiera informacje o narzędziach, urządzenia oraz metodach obróbki wyrobów z tworzyw sztucznych. Przedstawia zdjęcia, filmy oraz schematy przybliżające zasadę działania wybranych metod, urządzeń i narzędzi.
• Program ćwiczeniowy do projektowaniaProgram ćwiczeniowy do projektowania: Sporządzania dokumentacji i rysunków technicznych – prezentuje zasady i wytyczne sporządzania rysunków technicznych oraz wykresów kart kontroli procesu, oraz umożliwia ich wykonanie.
• Interaktywne materiały sprawdzająceInteraktywne materiały sprawdzające – stanowią test ćwiczeniowy składający się z zadań zamkniętych. Test utrwalający wiedzę uczniów w zakresie zagadnień e‑materiału przygotowuje do rozwiązywania zadań na pisemnym/teoretycznym egzaminie zawodowym. Dodatkowo w Interaktywnych materiałach sprawdzających zostały zawarte ćwiczenia systematyzujące oraz weryfikujące poznaną wiedzę dla uczącego się.
Zagadnienia sprawdzające z e‑materiału wspierają osiąganie wybranych efektów kształcenia oraz spełniają kryteria weryfikacji właściwe dla omawianych multimediów:
CHM.01.3. Podstawy przetwórstwa tworzyw sztucznych
CHM.01.3.2 charakteryzuje narzędzia do obróbki ręcznej, mechanicznej, spajania i plastycznego kształtowania tworzyw sztucznych
CHM.01.3.3 wykonuje operacje obróbki ręcznej, mechanicznej, spajania i plastycznego kształtowania tworzyw sztucznych
CHM.01.3.4 stosuje programy do komputerowego wspomagania projektowania i sporządzania dokumentacji.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
7. Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z przewodnika
Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.
System operacyjny:
Windows 7 lub nowszy
OS X 10.11.6 lub nowszy
GNU/Linux z jądrem w wersji 4.0 lub nowszej 3GB RAM
Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:
Chrome wersji 69.0.3497.100
Firefox w wersji 62.0.2
Safari w wersji 11.1
Opera w wersji 55.0.2994.44
Microsoft Edge w wersji 42.17134.1.0
Internet Explorer w wersji 11.0.9600.18124
Urządzenia mobilne:
2GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym
Tablet/Smartphone z systemem Android 4.1 (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym) np. Chrome 69, Samsung Browser 10.1, szerokość co najmniej 420 px
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści