Przewodnik dla nauczyciela

Spis treści

Cele ogólne e‑materiału i efekty kształcenia1Cele ogólne e‑materiału i efekty kształcenia

Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

Powiązania między elementami e‑materiału3Powiązania między elementami e‑materiału

Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w pracy dydaktycznej4Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w pracy dydaktycznej

Wymagania techniczne5Wymagania techniczne

Cele ogólne e‑materiału i efekty kształcenia

Cele ogólne e‑materiału

• Uwzględnienie treści, które pozwalają na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celu kształcenia w zawodach pszczelarz (kod cyfrowy zawodu 612302) oraz technik pszczelarz (kod cyfrowy zawodu 314206): zakładanie i prowadzenie gospodarstwa pszczelarskiego. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

• Przedstawienie – w sposób obrazowy i zrozumiały dla uczącego się – najważniejszych informacji dotyczących chorób pszczół i metod ich zwalczania. Świadomość pojawienia się zagrożenia, a także umiejętność właściwej reakcji na zagrożenie jest niezbędną cechą każdego pszczelarza, od amatora do zawodowca.

• Pomoc w procesie nauczania i w procesie samodzielnego uczenia się wyżej wymienionych zawodów: wspieranie osiągania wybranych efektów kształcenia przez podnoszenie jakości procesu dydaktycznego i autodydaktycznego.

• Rozwijanie kompetencji komunikacyjno‑cyfrowych.

• Dostosowanie tempa i zakresu nauczania do indywidualnych potrzeb uczącego się.

Efekty kształcenia dla kwalifikacji ROL.03. Prowadzenie produkcji pszczelarskiej:

E‑materiał wspiera osiąganie następujących efektów kształcenia:

ROL.03.5. Prowadzenie gospodarki pasiecznej

Osoba ucząca się:

ROL.03.5.15) rozpoznaje choroby i szkodniki czerwiu, pszczół oraz produktów pszczelich:

• ROL.03.5.15.1) opisuje czynniki chorobotwórcze u pszczół;

• ROL.03.5.15.2) wymienia zawartość apteczki pasiecznej;

• ROL.03.5.15.3) pobiera próbki pszczół, czerwiu i produktów pszczelich do badań;

• ROL.03.5.15.4) określa zasady higienicznego prowadzenia pasieki;

• ROL.03.5.15.5) opisuje choroby niezaraźliwe, zaraźliwe i pasożytnicze pszczół, czerwiu i produktów pasiecznych;

• ROL.03.5.15.6) rozpoznaje choroby pszczół i produktów pasiecznych;

• ROL.03.5.15.7) wymienia choroby pszczół zwalczane z urzędu;

ROL.03.5.16) dobiera metody zwalczania chorób, szkodników pszczół i szkodników produktów pszczelich:

• ROL.03.5.16.1) rozróżnia środki odkażające i lecznicze;

• ROL.03.5.16.2) rozróżnia sposoby odkażania pasieki;

• ROL.03.5.16.3) wymienia obowiązujące procedury postępowania w przypadku wystąpienia chorób zwalczanych z urzędu;

• ROL.03.5.16.4) wskazuje przepisy prawa stosowane w przypadku wytruć pszczół środkami ochrony roślin;

• ROL.03.5.16.5) sporządza protokół z wytruć pszczół;

ROL.03.5.17) zwalcza choroby, szkodniki pszczół i szkodniki produktów pszczelich:

• ROL.03.5.17.1) dezynfekuje ramki, plastry, ule oraz sprzęt pasieczny;

• ROL.03.5.17.2) przesiedla rodziny pszczele;

• ROL.03.5.17.3) wymienia sposoby zapobiegania chorobom niezaraźliwym i zaraźliwym pszczół i czerwiu;

• ROL.03.5.17.4) zabezpiecza plastry pszczele przed szkodnikami;

• ROL.03.5.17.5) wymienia sposoby zwalczania szkodników produktów pszczelich podczas magazynowania.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

E‑materiał składa się z trzech części: wprowadzenia, materiałów multimedialnych oraz obudowy dydaktycznej. Każda z tych części zawiera powiązane tematycznie elementy składowe.

Wprowadzenie

Przedstawia podstawowe informacje, które ułatwiają użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością e‑materiału.

Materiały multimedialne

Film edukacyjny Warroza i jej zwalczanieD1F81iNOYFilm edukacyjny Warroza i jej zwalczanie

Praca z filmem edukacyjnym wspomaga zdobycie następujących umiejętności:

• omówienie historii pojawienia się warrozy i metod jej zwalczania;

• wyjaśnienie konsekwencji stosowania leków przeciwwarrozowych dla produkcji pszczelarskiej;

• charakteryzowanie głównych grup leków przeciwwarrozowych, warunków ich skuteczności i możliwych terminów ich stosowania;

• obsługa i zastosowanie sprzętu wykorzystywanego do aplikacji kwasów i tabletek do odymiania;

• omówienie dokumentacji związanej z zabiegami leczniczymi;

• przedstawienie środków ochrony osobistej, koniecznych przy aplikacji poszczególnych leków.

Film instruktażowy (tutorial) Jak zwalczać choroby pszczeleDGtDKA5KhFilm instruktażowy (tutorial) Jak zwalczać choroby pszczele

Praca z filmem instruktażowym (tutorialem) wspomaga zdobycie następujących umiejętności:

• charakteryzowanie objawów i etapów postępowania w przypadku podejrzenia wystąpienia zgnilca amerykańskiego;

• omówienie możliwości zwalczania zgnilca amerykańskiego;

• charakteryzowanie objawów i sposobów postępowania w przypadku wystąpienia chorób pszczół nienależących do chorób zwalczanych z urzędu (choroby pasożytnicze, bakteryjne, wirusowe, grzybicze, niezakaźne);

• zapobieganie chorobom poprzez profilaktyczną dezynfekcję sprzętu używanego w pszczelarstwie i regularną wymianę plastrów;

• omówienie dokumentacji związanej z leczeniem i zwalczaniem chorób pszczół.

Galeria zdjęć Choroby pszczółD116pQHXpGaleria zdjęć Choroby pszczół

Praca z galerią zdjęć wspomaga zdobycie następujących umiejętności:

• charakteryzowanie 21 objawów zidentyfikowanych chorób pszczół;

• omówienie sposobów i możliwości zwalczania chorób pszczół.

Infografika Biologia roztocza Varroa destructorD6inoPyjWInfografika Biologia roztocza Varroa destructor

Praca z infografiką wspomaga zdobycie następujących umiejętności:

• analiza budowy i rozwoju roztocza oraz konsekwencji wielkości jego populacji w ulu dla kondycji rodziny pszczelej;

• przedstawienie metod leczenia warrozy i wpływu tych metod na populację roztocza, rodzinę pszczelą i jakość produktów pszczelich.

Obudowa dydaktyczna

Interaktywne materiały sprawdzająceDxYBtMznhInteraktywne materiały sprawdzające – pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy z zakresu chorób pszczół i ich zwalczania.

Słownik pojęć dla e‑materiałuDn2pFDQ5NSłownik pojęć dla e‑materiału – zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym e‑materiale.

Przewodnik dla nauczycielaDj0u5JseIPrzewodnik dla nauczyciela – zawiera wskazówki dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

Przewodnik dla uczącego sięDJxGoCf6DPrzewodnik dla uczącego się – zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki uczącego się.

Netografia i bibliografiaD4QYvinXSNetografia i bibliografia – stanowi listę materiałów, na podstawie których został opracowany e‑zasób, oraz listę materiałów polecanych do przeczytania w celu pogłębienia wiedzy dotyczącej chorób pszczół i ich zwalczania.

Instrukcja użytkowaniaDRAfyB0j8Instrukcja użytkowania – objaśnia działanie e‑materiału oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Powiązania między elementami e‑materiału

Materiały multimedialne są powiązane ze sobą i z poszczególnymi elementami obudowy dydaktycznej.

Każdy materiał multimedialny jest także powiązany z konkretnymi interaktywnymi materiałami sprawdzającymi:

• film edukacyjny Warroza i jej zwalczanie z ćwiczeniem 6,

• film instruktażowy (tutorial) Jak zwalczać choroby pszczele z ćwiczeniami 1, 2, 8 i 9,

• galeria zdjęć Choroby pszczół z ćwiczeniami 3, 4 i 7,

• infografika Biologia roztocza Varroa destructor z ćwiczeniami 5 i 10.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w pracy dydaktycznej

Zawarte w e‑materiale zasoby multimedialne są nowoczesnymi środkami dydaktycznymi, które znacząco wspomagają kształcenie zawodowe. Dzięki nim uczniowie zdobywają wiedzę dotyczącą chorób pszczół i metod ich zwalczania. Rozwijają też praktyczne umiejętności, jak zwalczać i leczyć choroby pszczele. Poniżej przedstawiono propozycje wykorzystania każdego multimedium na zajęciach, a także poza nimi, podczas samodzielnej pracy uczniów.

Praca uczniów podczas zajęć

1. Film edukacyjny Warroza i jej zwalczanie

Praca w grupach eksperckich

Metoda jigsaw. Uczniowie odliczają do sześciu. Następnie łączą się w zespoły według przydzielonych numerów. Każda grupa podczas oglądania filmu zwraca szczególną uwagę na przydzielone jej zagadnienia i przygotowuje notatki:

• grupa I – rys historyczny pojawienia się warrozy i metod jej zwalczania;

• grupa II – konsekwencje stosowania leków przeciwwarrozowych dla produkcji pszczelarskiej;

• grupa III – główne grupy leków przeciwwarrozowych, warunki ich skuteczności i możliwe terminy ich stosowania;

• grupa IV – obsługa i zastosowanie sprzętu wykorzystywanego do aplikacji kwasów i tabletek do odymiania;

• grupa V – dokumentacja związana z zabiegami leczniczymi;

• grupa VI – środki ochrony osobistej konieczne przy aplikacji poszczególnych leków.

Po zakończeniu pracy uczniowie zmieniają zespoły tak, by w każdym znalazła się przynajmniej jedna osoba z poprzednich grup. Uczniowie dzielą się wiedzą zdobytą wcześniej i uczą się od siebie nawzajem. Następnie ochotnicy omawiają przydzielone zagadnienia. Pozostałe osoby mogą zadawać dodatkowe pytania i weryfikować informacje.

2. Film instruktażowy (tutorial) Jak zwalczać choroby pszczele

Praca w parach

Mapa myśli. Uczniowie dobierają się w pary. Każdej z nich zostaje przydzielone jedno z poniższych zagadnień:

• choroby zakaźne pszczół,

• choroby pasożytnicze pszczół,

• choroby bakteryjne pszczół,

• choroby wirusowe pszczół,

• choroby grzybicze pszczół,

• choroby niezakaźne pszczół,

• inne problemy chorobowe pszczół.

Zadaniem uczniów jest obejrzeniu filmu, a następnie przygotowanie map myśli do przydzielonych tematów. W tym celu mogą skorzystać z mechanizmu do tworzenia map myśli na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej lub z innych dostępnych aplikacji.

Po wykonaniu zadania pary, które opracowywały to samo zagadnienie, porównują swoje mapy, weryfikują je i ustalają wspólną wersję. Następnie mapy są omawiane na forum klasy. Na koniec nauczyciel inicjuje rozmowę na temat różnych sposobów zwalczania i leczenia chorób pszczół. Wnioski z rozmowy wyznaczona osoba zapisuje na odpowiednich mapach myśli. Gotowe notatki można zawiesić w widocznym miejscu w klasie – posłużą wówczas jako materiał do powtórek.

3. Galeria zdjęć Choroby pszczół

Praca w grupach

Quiz. Uczniowie zapoznają się z galerią zdjęć i przygotowują po pięć pytań do ogólnoklasowego quizu na temat chorób pszczół. Karteczki z propozycjami są zbierane do pudełka i weryfikowane przez ochotnika w celu usunięcia powtarzających się pytań. Ustalane są reguły gry:

• obowiązuje zasada „kto pierwszy, ten lepszy”;

• za każdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt;

• za poprawienie osoby, która udzieliła błędnej odpowiedzi, gracz zdobywa 1 punkt;

• punktację zliczają trzy osoby wybrane do komisji skrutacyjnej.

Rozpoczyna się quiz: wybrana osoba lub nauczyciel odczytuje pytania, a uczniowie zgłaszają się do odpowiedzi. Gra kończy się po wyznaczonym czasie lub po wyczerpaniu puli pytań. Uczniowie, którzy zdobyli największą liczbę punktów, mogą zostać nagrodzeni ocenami za aktywność.

4. Infografika Biologia roztocza Varroa destructor

Praca całego zespołu klasowego

Przed rozpoczęciem pracy z infografiką nauczyciel przedstawia uczniom pytania, które pomogą im uporządkować informacje:

• Jak jest zbudowane roztocze Varroa destructor?

• Jakie są etapy rozwoju Varroa destructor?

• Jakie są konsekwencje występowania Varroa destructor w ulu?

Po zapoznaniu się z infografiką nauczyciel zadaje uczniom powyższe pytania. Na koniec prosi ich, żeby ocenili poziom zagrożenia, jaki stanowi Varroa destructor dla pszczół.

5. Interaktywne materiały sprawdzające

Są to ćwiczenia przewidziane do samodzielnego rozwiązania przez uczniów. Nauczyciel może jednak wprowadzić pracę w parach lub elementy oceny koleżeńskiej, która polega na tym, że po rozwiązaniu zadań uczniowie konsultują odpowiedzi z osobą z ławki. Można też zastosować indywidualne rozwiązywanie zadań i wspólne omówienie odpowiedzi przez cały zespół klasowy, podczas gdy rozwiązania są wyświetlane na tablicy multimedialnej. W każdym z tych wariantów uczeń powinien móc skorzystać z pomocy nauczyciela i uzyskać od niego informację zwrotną.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiały umożliwiają pracę uczniów poza zajęciami lekcyjnymi. Mogą oni samodzielnie zapoznać się z multimediami i sporządzić notatki porządkujące wiedzę. Notatki mogą być w różnej formie.

1. Film edukacyjny Warroza i jej zwalczanie

Praca w grupach

Prezentacja multimedialna. Zespół klasowy zostaje podzielony na kilka grup, które przygotowują prezentacje multimedialne na temat przydzielonych im zagadnień, takich jak: pojawienie się warrozy i metody jej zwalczania, konsekwencje stosowania leków przeciwwarrozowych dla produkcji pszczelarskiej, główne grupy leków przeciwwarrozowych, warunki ich skuteczności i możliwe terminy ich stosowania. Prezentacje mogą powstawać zdalnie na dostępnych platformach internetowych. Powinny zawierać np. ilustracje, rysunki, materiały filmowe, a czas ich trwania nie może przekroczyć 10 minut.

Prezentacje mogą być oceniane według następujących kryteriów:

• poprawność merytoryczna,

• trafny wybór egzemplifikacji wizualnej,

• estetyka wykonania.

2. Film instruktażowy (tutorial) Jak zwalczać choroby pszczele

Praca indywidualna

Przed obejrzeniem filmu uczniowie zapisują pięć pytań dotyczących jego treści, skupiając się na tym, czego chcieliby się dowiedzieć z multimedium. Uwaga: każde z pytań musi rozpoczynać się od następujących wyrazów: „kto”, „kiedy”, „gdzie”, „jak”, „po co”. Następnie uczniowie zapoznają się z filmem i ustalają, czy jego treść pozwala odpowiedzieć na zanotowane pytania. Jeśli tak, wykonują notatkę w zeszycie, jeśli nie, szukają odpowiedzi w innych wiarygodnych źródłach. Wyniki pracy przedstawiają na forum klasy. Pozostałe osoby mogą zadać dodatkowe pytania, pogłębiające odpowiedzi.

3. Galeria zdjęć Choroby pszczół

Praca indywidualna

Mapa myśli. Uczniowie zapoznają się z galerią zdjęć, następnie skupiają na wybranej chorobie i przygotowują mapę myśli na jej temat. W tym celu mogą skorzystać z mechanizmu do tworzenia map myśli na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej.

Gotowe mapy myśli uczniowie udostępniają na ZPE lub w innym środowisku, wskazanym przez nauczyciela, aby mogły z nich korzystać wszystkie osoby z klasy.

4. Infografika Biologia roztocza Varroa destructor

Praca indywidualna lub w parach

Uczniowie po zapoznaniu się z tutorialem mogą przygotować minitest dotyczący roztocza Varroa destructor, korzystając z generatorów pytań jednokrotnego lub wielokrotnego wyboru na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej. Testy mogą być przedstawione na zajęciach na forum klasy.

5. Interaktywne materiały sprawdzające

Uczniowie mogą wykonać ćwiczenia interaktywne w ramach pracy domowej.

Indywidualizacja pracy z uczniami, w tym z uczniami ze SPE

Dzięki e‑materiałom możliwe jest zindywidualizowanie procesu dydaktycznego i dostosowanie go do różnorodnych potrzeb edukacyjnych uczniów. Jest to istotne nie tylko ze względu na uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SPE), ale również uczniów zdolnych. Odtwarzanie każdego e‑materiału jest też możliwe w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje materiałów dostępne dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku i słuchu. Ułatwia to dostęp do wiedzy i pozwala na zlikwidowanie niektórych barier społecznych i komunikacyjnych, a także umożliwia wyrównywanie szans w procesie nauczania–uczenia się.

Ponadto nauczyciel może dostosować pracę z każdym zasobem do indywidualnych potrzeb uczniów.

Film edukacyjny i film instruktażowy (tutorial):

• uczniowie słabosłyszący mogą skorzystać z napisów do filmu;

• podczas pracy metodą jigsaw i przy podziale klasy na grupy należy wziąć pod uwagę, aby zespoły były zróżnicowane pod względem możliwości uczniów i sposobów uczenia się; w takiej sytuacji uczniowie zdolni mogą służyć pomocą osobom z trudnościami w nauce (tutoring rówieśniczy);

• uczniowie z zaburzeniami zachowania oraz uczniowie z zaburzeniami ze spektrum autyzmu mogą zapoznawać się z filmem stopniowo (np. według wyznaczonego przez nauczyciela planu: I część filmu + zadania, II część filmu + zadania itd.) w celu zminimalizowania ryzyka dekoncentracji i demotywacji;

• uczniowie mający trudność z prezentacjami publicznymi nie powinni być do nich zmuszani – mogą np. skupić się na ocenianiu pracy innych zespołów.

Galeria zdjęć:

• uczniowie mogą poznawać materiał, a także powtarzać go w dowolnym tempie, indywidualnym dla każdego;

• uczniowie zdolni mogą poszerzyć wiadomości, wyszukując w dostępnych źródłach dodatkowe informacje, i w ten sposób rozwijać swoje zainteresowania;

• uczniowie niedowidzący mogą skorzystać z opisów alternatywnych.

Infografika:

• uczniowie niedowidzący mogą skorzystać z opisów alternatywnych;

• uczniom z zaburzeniami przetwarzania słuchowego i/lub dysleksją należy dać więcej czasu na zapoznanie się z infografiką i wykonanie zadań.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z przewodnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows 7 lub nowszy

• OS X 10.11.6 lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji 4.0 lub nowszej 3 GB RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji 69.0.3497.100

• Firefox w wersji 62.0.2

• Safari w wersji 11.1

• Opera w wersji 55.0.2994.44

• Microsoft Edge w wersji 42.17134.1.0

• Internet Explorer w wersji 11.0.9600.18124

Urządzenia mobilne:

• 2 GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym

• tablet/smartfon z systemem Android 4.1 (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym), np. Chrome 69, Samsung Browser 10.1, szerokość co najmniej 420 px

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści