Przewodnik dla uczącego się

bg‑azure

Autor przewodnika: Magdalena Ogrodowczyk, Maria Popielarz‑Brzezińska, Katarzyna Dettlaff, Anna Jelińska, Anna Froelich, Aleksandra Gostyńska, Agnieszka Sobczak, Maciej Stawny , Karolewska‑Szalbierz Joanna

Konsultant przewodnika: Rafał Olijarczyk, Agnieszka Karbownik

Spis treści

Podstawowe informacje o e‑materialePodstawowe informacje o e‑materiale
Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w procesie samokształceniaWskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w procesie samokształcenia
Opis interaktywnych materiałów sprawdzających dla e‑materiałuOpis interaktywnych materiałów sprawdzających dla e‑materiału
Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiałuMinimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiału

bg‑azure

Podstawowe informacje o e‑materiale

Tytuł e‑materiału

Laboratorium kontroli jakości leków

Nazwa i symbol cyfrowy zawodu

Technik farmaceutyczny, 321301

Kod i nazwa kwalifikacji

MED.09. Sporządzanie i wytwarzanie produktów leczniczych oraz prowadzenie obrotu produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, suplementami diety i środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz innymi produktami dopuszczonymi do obrotu w aptece na podstawie przepisów prawa

Efekty kształcenia i odpowiadające im kryteria weryfikacji właściwe dla e‑materiału

Osoba ucząca się:
MED.09.3.11) obsługuje aparaturę, urządzenia i sprzęt wykorzystywany w aptece oraz przemyśle farmaceutycznym:
MED.09.3.11)1) dobiera aparaturę do procesów technologicznych,
MED.09.3.11)2) stosuje aparaturę, urządzenia i sprzęt wykorzystywany w aptece oraz przemyśle farmaceutycznym zgodnie z instrukcją obsługi urządzeń używanych w aptece i przemyśle farmaceutycznym;
MED.09.4.2) omawia zasady analizy jakości sporządzanych leków w aptece:
MED.09.4.2)1) opisuje metody badań analitycznych,
MED.09.4.2)2) opisuje metody badań instrumentalnych,
MED.09.4.2)3) dobiera metody badania odpowiednie do sporządzanych postaci leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.2)4) wykonuje badania leków recepturowych i aptecznych zalecane przez Farmakopeę Polską,
MED.09.4.2)5) wykonuje analizę ilościową i jakościową leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.2)6) omawia wyniki badań leków recepturowych i leków aptecznych;
MED.09.4.3) omawia teoretyczne podstawy analizy chemicznej:
MED.09.4.3)1) opisuje cele, zadania i metody analizy chemicznej,
MED.09.4.3)2) wyjaśnia podstawowe pojęcia i prawa chemiczne,
MED.09.4.3)3) opisuje zagadnienia analizy jakościowej, ilościowej i instrumentalnej,
MED.09.4.3)4) podaje metody rozdziału mieszanin chemicznych;
MED.09.4.4) posługuje się Farmakopeą Polską, normami i instrukcjami:
MED.09.4.4)1) omawia zasady tworzenia nazw substancji leczniczych i odczynników,
MED.09.4.4)2) posługuje się monografiami ogólnymi i szczegółowymi;
MED.09.4.5) przeprowadza badania zawartości substancji i produktów leczniczych:
MED.09.4.5)1) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami miareczkowymi,
MED.09.4.5)2) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami instrumentalnymi;
MED.09.4.6) dokonuje rozdziału substancji złożonych:
MED.09.4.6)1) wymienia metody rozdziału mieszanin chemicznych – dekantacja, sączenie, wirowanie, krystalizacja, adsorpcja, destylacja, sublimacja, ekstrakcja, chromatografia,
MED.09.4.6)2) rozdziela mieszaniny chemiczne stosując różne metody rozdziału;
MED.09.4.7) przeprowadza badania fizykochemiczne różnych postaci leków:
MED.09.4.7)1) wymienia rodzaje badań fizykochemicznych podawanych w Farmakopei Polskiej – oznaczanie temperatury topnienia i krzepnięcia, gęstości, rozpuszczalności, lepkości, pH,
MED.09.4.7)2) przeprowadza wybrane badania fizykochemiczne;
MED.09.4.8) przeprowadza badanie dostępności farmaceutycznej substancji czynnej z różnych postaci leku:
MED.09.4.8)3) sporządza dokumentację laboratoryjną,
MED.09.4.8)4) wykonuje podstawowe obliczenia chemiczne,
MED.09.4.8)5) wykonuje obliczenia z zakresu analizy ilościowej,
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych;
MED.09.4.9) omawia nieprawidłowości mogące świadczyć o sfałszowaniu substancji leczniczych, surowców farmaceutycznych i produktów leczniczych:
MED.09.4.9)1) wskazuje w Farmakopei Polskiej informacje dotyczące wymagań jakościowych i ilościowych substancji leczniczych, surowców farmaceutycznych i produktów leczniczych;
MED.09.4.10) omawia programy komputerowe i narzędzia informatyczne wspomagające wykonywanie uprawnionych zadań w laboratorium:
MED.09.4.10)1) wykorzystuje dostępne oprogramowanie komputerowe do przeprowadzania analiz i rejestrowania wyników,
MED.09.4.10)2) wykorzystuje techniki informatyczne do przetwarzania i przesyłu danych związanych z kontrolą laboratoryjną.

Cele ogólne e‑materiału

Materiał wspiera osiąganie celu kształcenia określonego dla kwalifikacji:
MED.09. Sporządzanie i wytwarzanie produktów leczniczych oraz prowadzenie obrotu produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, suplementami diety i środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz innymi produktami dopuszczonymi do obrotu w aptece na podstawie przepisów prawa, w tym: współuczestniczenie w analizach produktów leczniczych i wyrobów medycznych w laboratoriach zgodnie z uprawnieniami wynikającymi z przepisów prawa obowiązujących na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

Struktura e‑materiału, tytuły materiałów multimedialnych wraz z ich typem

Na e‑materiał składają się materiały multimedialne i obudowa dydaktyczna:

Pomiar lepkości wybranych podłoży maściowych - film instruktażowyDc10qdo0Pomiar lepkości wybranych podłoży maściowych - film instruktażowy
Analiza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmoweDHlf5kzKzAnaliza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmowe
Aparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku - symulatorDQbEt8lMHAparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku - symulator
Spacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualnaDQbEt8lMHSpacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualna
Prezentacja poszczególnych procesów analitycznych - film edukacyjnyD4o6w299XPrezentacja poszczególnych procesów analitycznych - film edukacyjny
Interaktywne materiały sprawdzająceDOm7yK5aUInteraktywne materiały sprawdzające
Słownik pojęć dla e‑materiałuDKjydPxwsSłownik pojęć dla e‑materiału
Przewodnik dla nauczycielaDAaJQ7G7uPrzewodnik dla nauczyciela
Przewodnik dla uczącego sięD14gAqbwgPrzewodnik dla uczącego się
Netografia i bibliografiaD12NLoe5ONetografia i bibliografia
Instrukcja użytkowaniaDf44BHfhPInstrukcja użytkowania

W filmie instruktażowym „Pomiar lepkości wybranych podłoży maściowych” przedstawiono procedurę badania jakości leków odwzorowującą naniesienie maści na skórę. Dodatkowo na podstawie analizy farmakopealnej osoba ucząca się zapoznaje się z wynikami i wyznacza średnią wartość lepkości dynamicznej maści farmaceutycznej.

W sekwencjach filmowych „Analiza instrumentalna jakości leków” przedstawiono następujące analizy:

wykonanie pomiaru pH roztworu substancji leczniczej pehametrem,
pomiar współczynnika refrakcji surowca i postaci leku,
pomiar zmętnienia roztworów substancji leczniczych,
badanie tożsamości i ocenę zawartości substancji i produktów leczniczych metodą spektrofotometrii w nadfiolecie i w zakresie widzialnym,
badania tożsamości substancji leczniczej metodą spektrofotometrii w podczerwieni,
ocenę rozsmarowywalności preparatu półstałego z wykorzystaniem analizatora tekstury,
badania jakości leku za pomocą osmometru.

Symulator Aparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku umożliwia zapoznawanie się z procedurą uwalniania substancji czynnej z postaci leku. Badanie to jest niezbędne w analizie kontroli jakości leków, przewidywaniu biodostępności, ocenie biorównoważności.

W wycieczce wirtualnej Spacer po laboratorium kontroli jakości leków przedstawiono i omówiono pomieszczenia tzw. ogólne oraz laboratoria mikrobiologiczne i analityczne znajdujące się w laboratorium kontroli jakości leków. W materiale multimedialnym zamieszczono też opisy sprzętów stosowanych w tym laboratorium.

W filmie edukacyjnym „Prezentacja poszczególnych procesów analitycznych” przedstawiono następujące analizy:

miareczkowanie w środowisku niewodnym,
miareczkowanie alkacymetryczne odwrotne,
metodę spektrofotometryczną Vis,
metodę chromatografii cienkowarstwowej (TLC),
oznaczenia graniczne zanieczyszczeń – chlorki,
oznaczanie właściwości podłoży o charakterze tłuszczów – liczba kwasowa,
potwierdzanie tożsamości metamizolu sodowego.

Materiały multimedialne nie są ze sobą powiązane. Osoba ucząca się może zapoznać się z nimi w dowolnej kolejności.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

bg‑azure

Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w procesie samokształcenia

Tytuł materiału multimedialnego

Pomiar lepkości wybranych podłoży maściowych

Typ materiału multimedialnego

Film instruktażowy

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

Film instruktażowy Pomiar lepkości wybranych podłoży maściowych wspiera rozwijanie wiedzy i umiejętności z zakresu praktycznych aspektów pracy technika farmaceutycznego w laboratorium farmaceutycznym, tj. przeprowadzania analizy badania pomiaru lepkości podłoży maściowych i wyznaczania lepkości dynamicznej maści.
Dodatkowo na podstawie analizy farmakopealnej osoba ucząca się zapoznaje się z wynikami i wyznacza średnią wartość lepkości dynamicznej maści farmaceutycznej.

Materiał jest powiązany z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.09.4.2)3) dobiera metody badania odpowiednie do sporządzanych postaci leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.2)4) wykonuje badania leków recepturowych i aptecznych zalecane przez Farmakopeę Polską,
MED.09.4.2)5) wykonuje analizę ilościową i jakościową leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.2)6) omawia wyniki badań leków recepturowych i leków aptecznych,
MED.09.4.3)1) opisuje cele, zadania i metody analizy chemicznej,
MED.09.4.3)2) wyjaśnia podstawowe pojęcia i prawa chemiczne,
MED.09.4.3)3) opisuje zagadnienia analizy jakościowej, ilościowej i instrumentalnej,
MED.09.4.4)1) omawia zasady tworzenia nazw substancji leczniczych i odczynników,
MED.09.4.4)2) posługuje się monografiami ogólnymi i szczegółowymi,
MED.09.4.7)1) wymienia rodzaje badań fizykochemicznych podawanych w Farmakopei Polskiej – oznaczanie temperatury topnienia i krzepnięcia, gęstości, rozpuszczalności, lepkości, pH,
MED.09.4.8)3) sporządza dokumentację laboratoryjną,
MED.09.4.8)4) wykonuje podstawowe obliczenia chemiczne,
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
MED.09.4.10)1) wykorzystuje dostępne oprogramowanie komputerowe do przeprowadzania analiz i rejestrowania wyników,
MED.09.4.10)2) wykorzystuje techniki informatyczne do przetwarzania i przesyłu danych związanych z kontrolą laboratoryjną,
MED.09.3.11)1) dobiera aparaturę do procesów technologicznych,
MED.09.3.11)2) stosuje aparaturę, urządzenia i sprzęt wykorzystywany w aptece oraz przemyśle farmaceutycznym zgodnie z instrukcją obsługi urządzeń używanych w aptece i przemyśle farmaceutycznym.

Film instruktażowy jest powiązany z interaktywnym materiałem sprawdzającym – uzupełnianie podpisów obrazka.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następujących celów:

zapoznanie się z procedurą badania lepkości dynamicznej maści farmaceutycznej z wykorzystaniem reometru rotacyjnego,
zapoznanie się z obsługą reometru rotacyjnego oraz przeznaczonym dla tego urządzenia oprogramowaniem,
zapoznanie się z metodą wyznaczania średniej wartości lepkości dynamicznej.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w procesie samokształcenia

Po zapoznaniu się z sekwencjami filmowymi można zdobytą tam wiedzę rozwinąć w ramach samokształcenia poprzez opracowanie:

schematu przedstawiającego np. działanie reometru rotacyjnego, budowę reometru itp.;
broszury lub infografiki, np. „Kolejność czynności przygotowujących do badania lepkości podłoży maściowych”, „Dobranie odpowiednich warunków do badania lepkości podłoży maściowych” itp.;
mapy myśli na temat np. błędów podczas przygotowania podłoża do badania;
fiszek lub krzyżówki na temat np. rodzajów i funkcji stożków reometru, rodzajów podłoży maściowych,
grafu przedstawiającego np. przeprowadzanie analizy pomiaru lepkości podłoży maściowych.

Tytuł materiału multimedialnego

Analiza instrumentalna jakości leków

Typ materiału multimedialnego

Sekwencje filmowe

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

W sekwencjach filmowych „Analiza instrumentalna jakości leków” przedstawiono następujące analizy:

wykonanie pomiaru pH roztworu substancji leczniczej pehametrem,
pomiar współczynnika refrakcji surowca i postaci leku,
pomiar zmętnienia roztworów substancji leczniczych,
badanie tożsamości i ocenę zawartości substancji i produktów leczniczych metodą spektrofotometrii w nadfiolecie i w zakresie widzialnym,
badania tożsamości substancji leczniczej metodą spektrofotometrii w podczerwieni,
ocenę rozsmarowywalności preparatu półstałego z wykorzystaniem analizatora tekstury,
badania jakości leku za pomocą osmometru.

Każda wymieniona analiza to osobna sekwencja filmowa. Po zapoznaniu się z daną sekwencją należy rozwiązać zadanie, które tematycznie odnosi się do jej treści.

Materiał jest powiązany z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.09.3.11)1) dobiera aparaturę do procesów technologicznych,
MED.09.3.11)2) stosuje aparaturę, urządzenia i sprzęt wykorzystywany w aptece oraz przemyśle farmaceutycznym zgodnie z instrukcją obsługi urządzeń używanych w aptece i przemyśle farmaceutycznym,
MED.09.4.2)1) opisuje metody badań analitycznych,
MED.09.4.2)3) dobiera metody badania odpowiednie do sporządzanych postaci leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.2)4) wykonuje badania leków recepturowych i aptecznych zalecane przez Farmakopeę Polską,
MED.09.4.2)5) wykonuje analizę ilościową i jakościową leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.2)6) omawia wyniki badań leków recepturowych i leków aptecznych,
MED.09.4.3)1) opisuje cele, zadania i metody analizy chemicznej,
MED.09.4.3)2) wyjaśnia podstawowe pojęcia i prawa chemiczne,
MED.09.4.3)3) opisuje zagadnienia analizy jakościowej, ilościowej i instrumentalnej,
MED.09.4.3)4) podaje metody rozdziału mieszanin chemicznych,
MED.09.4.4)1) omawia zasady tworzenia nazw substancji leczniczych i odczynników,
MED.09.4.4)2) posługuje się monografiami ogólnymi i szczegółowymi,
MED.09.4.5)2) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami instrumentalnymi,
MED.09.4.6)1) wymienia metody rozdziału mieszanin chemicznych – dekantacja, sączenie, wirowanie, krystalizacja, adsorpcja, destylacja, sublimacja, ekstrakcja, chromatografia,
MED.09.4.6)2) rozdziela mieszaniny chemiczne stosując różne metody rozdziału,
MED.09.4.7)1) wymienia rodzaje badań fizykochemicznych podawanych w Farmakopei Polskiej – oznaczanie temperatury topnienia i krzepnięcia, gęstości, rozpuszczalności, lepkości, pH,
MED.09.4.7)2) przeprowadza wybrane badania fizykochemiczne,
MED.09.4.8)3) sporządza dokumentację laboratoryjną,
MED.09.4.8)4) wykonuje podstawowe obliczenia chemiczne,
MED.09.4.8)5) wykonuje obliczenia z zakresu analizy ilościowej,
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
MED.09.4.9)1) wskazuje w Farmakopei Polskiej informacje dotyczące wymagań jakościowych i ilościowych substancji leczniczych, surowców farmaceutycznych i produktów leczniczych,
MED.09.4.10)1) wykorzystuje dostępne oprogramowanie komputerowe do przeprowadzania analiz i rejestrowania wyników,
MED.09.4.10)2) wykorzystuje techniki informatyczne do przetwarzania i przesyłu danych związanych z kontrolą laboratoryjną.

Sekwencje filmowe są powiązane z materiałami sprawdzającymi:

testem wielokrotnego wyboru,
krzyżówką.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następujących celów:

określanie zasad pracy w laboratorium farmaceutycznym,
określanie zasad kalibracji sprzętu w laboratorium farmaceutycznym,
zapoznanie się z procedurami wybranych analiz farmakopealnych w laboratorium farmaceutycznym.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w procesie samokształcenia

Po zapoznaniu się z sekwencjami filmowymi można zdobytą tam wiedzę rozwinąć w ramach samokształcenia poprzez opracowanie:

infografiki, np. „Przygotowanie próbki do badania pH”, „Przygotowanie próbki do badania refrakcji” itp.;
schematu, np. budowy osmometru czy dotyczącego rodzajów kropli do oka w zależności od ich osmolarności, tożsamości substancji leczniczej itp.;
notatek z informacjami uzyskanymi dzięki sekwencjom filmowym, dotyczących np. różnic między metodą spektrofotometrii w nadfiolecie a metodą spektrofotometrii w zakresie widzialnym, wartości osmolarności leków podawanych dożylnie lub do oka, wartości pH leków podawanych różnymi drogami. Na podstawie tych informacji osoba ucząca się może opracować fiszki. Zadanie z fiszkami może być wykorzystane zarówno w pracy indywidualnej, jak i w pracy w grupach samokształceniowych;
zestawu pytań dotyczących np. rodzajów widm w podczerwieni, przygotowania próbki do badania tożsamości substancji leczniczej metodą spektrofotometrii w podczerwieni, stopni zmętnienia, praw absorpcji itp.;
mapy myśli, np. „Jaką rolę odgrywa wartość refrakcji, przeźroczystość i stopień zmętnienia płynów?”, „Analiza wizualna leków” itp.

Tytuł materiału multimedialnego

Aparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku

Typ materiału multimedialnego

Symulator

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

Symulator „Aparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku” umożliwia zapoznawanie się z procedurą uwalniania substancji czynnej z postaci leku. Badanie to jest niezbędne w analizie kontroli jakości leków, przewidywaniu biodostępności, ocenie biorównoważności. Symulator pozwala na zapoznanie się z podstawowymi funkcjami aparatu oraz procedurą przeprowadzania badania uwalniania substancji czynnej z tabletek o niemodyfikowanym uwalnianiu. Po zapoznaniu się z częścią teoretyczną odnoszącą się do opisanych wyżej zagadnień należy wykonać badanie uwalniania paracetamolu z sześciu tabletek o niemodyfikowanym uwalnianiu, zawierających 500 mg substancji czynnej.

Symulator jest powiązany z materiałami sprawdzającymi:

testem wielokrotnego wyboru,
zadaniem typu prawda czy fałsz,
zadaniem dopasowania elementów do schematu.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następujących celów:

przedstawianie procedury przygotowania próbki do badania uwalniania substancji czynnej z postaci leku,
zapoznanie się z rodzajami aparatów do badania uwalniania substancji czynnej z postaci leku,
interpretacja wyników badania uwalniania substancji czynnej ze stałych doustnych postaci leku,
zapoznanie się z podstawowymi funkcjami aparatu oraz procedurami przeprowadzania badania uwalniania substancji czynnej z tabletek o niemodyfikowanym uwalnianiu.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w procesie samokształcenia

Po zapoznaniu się z symulatorem można zdobytą tam wiedzę rozwinąć w ramach samokształcenia poprzez opracowanie:

infografiki, np. „Rodzaje aparatów do badania uwalniania substancji czynnej z postaci leku”, „Dobranie warunków niezbędnych do prawidłowego przeprowadzenia badania” itp.;
schematu przedstawiającego np. przeprowadzenie badania uwalniania substancji czynnej ze stałej postaci leku itp.;
notatek z informacjami uzyskanymi dzięki symulatorowi, dotyczących np. rodzajów stałych postaci leków, badania biorównoważności, budowy aparatu do uwalniania substancji czynnej z postaci leku. Na podstawie tych informacji osoba ucząca się może opracować fiszki. Zadanie z fiszkami może być wykorzystane zarówno w pracy indywidualnej, jak i w pracy w grupach samokształceniowych;
zestawu pytań dotyczących np. wpływu wstrząsu, wibracji, płynów akceptorowych na wynik badania uwalniania substancji czynnej z postaci leku itp.;
mapy myśli, np. „Zastosowanie badania uwalniania substancji czynnej z postaci leku” itp.

Tytuł materiału multimedialnego

Spacer po laboratorium kontroli jakości leków

Typ materiału multimedialnego

Wycieczka wirtualna

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

Materiał jest powiązany z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.09.4.7)1) wymienia rodzaje badań fizykochemicznych podawanych w Farmakopei Polskiej – oznaczanie temperatury topnienia i krzepnięcia, gęstości, rozpuszczalności, lepkości, pH,
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
MED.09.3.11)1) dobiera aparaturę do procesów technologicznych.

Wycieczka wirtualna jest powiązana z materiałami sprawdzającymi:

zadaniem z lukami,
zadaniem ukierunkowanym na grupowanie.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następujących celów:

zapoznanie się z wydzielonymi częściami (część ogólna, mikrobiologiczna, analityczna) laboratorium kontroli jakości leków,
zapoznanie się z wyposażeniem laboratorium kontroli jakości leków,
zapoznanie się z funkcjonowaniem laboratorium kontroli jakości leków,
zapoznanie się z czynnościami technologicznymi wykonywanymi na poszczególnych stanowiskach pracy.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w procesie samokształcenia

Po zapoznaniu się z wirtualną wycieczką można zdobytą tam wiedzę rozwinąć w ramach samokształcenia poprzez opracowanie:

infografiki, np. „Przyjęcie próbki do badań w laboratorium kontroli jakości leków”, „Opis sprzętów w pokoju chromatograficznym lub miareczkowym”, „Błędy podczas przyjęcia i przechowywania próbek do analizy” itp.;
schematu dotyczącego np. badania mikrobiologicznego w laboratorium kontroli jakości leków, zasad pracy w części mikrobiologicznej laboratorium kontroli jakości leków itp.;
notatek z informacjami uzyskanymi dzięki wirtualnej wycieczce, dotyczących np. rodzajów pomieszczeń znajdujących się w części mikrobiologicznej i analitycznej laboratorium kontroli jakości leków i procesów zachodzących w tych pomieszczeniach. Na podstawie tych informacji osoba ucząca się może opracować fiszki. Zadanie z fiszkami może być wykorzystane zarówno w pracy indywidualnej, jak i w pracy w grupach samokształceniowych;
zestawu pytań dotyczących np. zastosowania aparatury znajdującej się w pokoju chromatograficznym, wagowym, w pracowni analitycznej czy w pokoju miareczkowym itp.;
mapy myśli, np. „Nieprawidłowości w części mikrobiologicznej” itp.

Tytuł materiału multimedialnego

Prezentacja poszczególnych procesów analitycznych

Typ materiału multimedialnego

Film edukacyjny

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

W filmie edukacyjnym Prezentacja poszczególnych procesów analitycznych przedstawiono następujące analizy:

miareczkowanie w środowisku niewodnym,
miareczkowanie alkacymetryczne odwrotne,
metodę spektrofotometryczną Vis,
metodę chromatografii cienkowarstwowej (TLC),
oznaczenia graniczne zanieczyszczeń – chlorki,
oznaczanie właściwości podłoży o charakterze tłuszczów – liczba kwasowa,
potwierdzanie tożsamości metamizolu sodowego.

Materiał jest powiązany z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.09.4.2)1) opisuje metody badań analitycznych,
MED.09.4.2)2) opisuje metody badań instrumentalnych,
MED.09.4.2)3) dobiera metody badania odpowiednie do sporządzanych postaci leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.2)4) wykonuje badania leków recepturowych i aptecznych zalecane przez Farmakopeę Polską,
MED.09.4.2)5) wykonuje analizę ilościową i jakościową leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.2)6) omawia wyniki badań leków recepturowych i leków aptecznych,
MED.09.4.3)1) opisuje cele, zadania i metody analizy chemicznej,
MED.09.4.3)2) wyjaśnia podstawowe pojęcia i prawa chemiczne,
MED.09.4.3)3) opisuje zagadnienia analizy jakościowej, ilościowej i instrumentalnej,
MED.09.4.3)4) podaje metody rozdziału mieszanin chemicznych,
MED.09.4.4)1) omawia zasady tworzenia nazw substancji leczniczych i odczynników,
MED.09.4.4)2) posługuje się monografiami ogólnymi i szczegółowymi,
MED.09.4.5)1) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami miareczkowymi,
MED.09.4.5)2) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami instrumentalnymi,
MED.09.4.6)1) wymienia metody rozdziału mieszanin chemicznych – dekantacja, sączenie, wirowanie, krystalizacja, adsorpcja, destylacja, sublimacja, ekstrakcja, chromatografia,
MED.09.4.8)3) sporządza dokumentację laboratoryjną,
MED.09.4.8)4) wykonuje podstawowe obliczenia chemiczne,
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
MED.09.4.9)1) wskazuje w Farmakopei Polskiej informacje dotyczące wymagań jakościowych i ilościowych substancji leczniczych, surowców farmaceutycznych i produktów leczniczych,
MED.09.4.10)1) wykorzystuje dostępne oprogramowanie komputerowe do przeprowadzania analiz i rejestrowania wyników,
MED.09.4.10)2) wykorzystuje techniki informatyczne do przetwarzania i przesyłu danych związanych z kontrolą laboratoryjną,
MED.09.3.11)1) dobiera aparaturę do procesów technologicznych,
MED.09.3.11)2) stosuje aparaturę, urządzenia i sprzęt wykorzystywany w aptece oraz przemyśle farmaceutycznym zgodnie z instrukcją obsługi urządzeń używanych w aptece i przemyśle farmaceutycznym.

Film edukacyjny jest powiązany z materiałami sprawdzającymi:

testem wielokrotnego wyboru,
zadaniem z możliwością użycia materiałów audio‑video.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następującego celu: zapoznanie się z metodami miareczkowania w środowisku niewodnym i miareczkowania alkacymetrycznego odwrotnego, z metodami chromatograficznymi oraz potwierdzającymi tożsamość wybranej substancji leczniczej.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w procesie samokształcenia

Po zapoznaniu się z filmem edukacyjnym można zdobytą tam wiedzę rozwinąć w ramach samokształcenia poprzez opracowanie:

infografiki, np. „Sprzęt niezbędny do przeprowadzenia badań metodą chromatografii cienkowarstwowej”, „Zasady miareczkowania w środowisku niewodnym” itp.;
schematu przedstawiającego np. przygotowanie spektrofotometru UV–Vis do pomiaru itp.;
notatek z informacjami uzyskanymi dzięki filmowi edukacyjnemu, dotyczących np. miareczkowania w środowisku niewodnym, miareczkowania alkacymetrycznego odwrotnego, nieprawidłowości podczas oznaczeń granicznych zanieczyszczeń, analizy podłoży o charakterze tłuszczów. Na podstawie tych informacji osoba ucząca się może opracować fiszki. Zadanie z fiszkami może być wykorzystane zarówno w pracy indywidualnej, jak i w pracy w grupach samokształceniowych;
zestawu pytań dotyczących np. substancji pomocniczych lub mieszanin wchodzących w skład postaci leków, jakości podłoży tłuszczowych, zanieczyszczenia leku, punktu końcowego miareczkowania itp.;
mapy myśli, np. „Wykrywanie związków w procesie miareczkowania w środowisku niewodnym”, „Wady i zalety miareczkowania odwrotnego” itp.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

bg‑azure

Opis interaktywnych materiałów sprawdzających dla e‑materiału

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Test wielokrotnego wyboru Wybrane aspekty badania jakości leków

Opis materiału sprawdzającego

Test składa się z piętnastu pytań, w tym: sześciu pytań wielokrotnego wyboru z jedną poprawną odpowiedzą oraz dziewięciu pytań wielokrotnego wyboru z wieloma poprawnymi odpowiedziami.

Test ma zróżnicowany poziom trudności: sześć pytań jest łatwych, siedem jest średnio trudnych, dwa są trudne. Odpowiadając na pytania wielokrotnego wyboru z jedną poprawną odpowiedzią, osoba ucząca się wybiera jedną właściwą odpowiedź spośród trzech możliwych. Przy pytaniach wielokrotnego wyboru z wieloma prawidłowymi odpowiedziami osoba ucząca się wybiera kilka odpowiedzi spośród czterech.

Uczący się rozwiązuje dziesięć zadań. Czas na rozwiązanie testu to 15 min (1,5 min na każde pytanie). Procentowy próg zaliczenia testu to 50%.

Zakresem tematycznym materiał ten obejmuje:

informacje o wybranych metodach analitycznych klasycznych i instrumentalnych oraz ich zastosowaniu,
zasady wykonania pomiarów szybkości uwalniania substancji leczniczej z tabletki oraz interpretację otrzymanych wyników.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

wielokrotnego powtarzania ćwiczenia i jego sprawdzania – aż do momentu, gdy rozwiązanie będzie w pełni poprawne,
wyświetlania wskazówek naprowadzających w przypadku błędnej odpowiedzi,
uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego i wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony i drogi osiągnięcia sukcesu (w przypadku prawidłowej odpowiedzi) lub potrzebę powrotu do niektórych zagadnień e‑materiału (w przypadku nieprawidłowej odpowiedzi).

Materiał sprawdzający jest powiązany z materiałami multimedialnymi:

symulatorem Aparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku,
filmem edukacyjnym Prezentacja poszczególnych procesów analitycznych,
sekwencjami filmowymi Analiza instrumentalna jakości leków.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie kryteriów weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.09.3.11)1) dobiera aparaturę do procesów technologicznych,
MED.09.3.11)2) stosuje aparaturę, urządzenia i sprzęt wykorzystywany w aptece oraz przemyśle farmaceutycznym zgodnie z instrukcją obsługi urządzeń używanych w aptece i przemyśle farmaceutycznym,
MED.09.4.2)2) opisuje metody badań instrumentalnych,
MED.09.4.2)5) wykonuje analizę ilościową i jakościową leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.3)2) wyjaśnia podstawowe pojęcia i prawa chemiczne,
MED.09.4.3)3) opisuje zagadnienia analizy jakościowej, ilościowej i instrumentalnej,
MED.09.4.4)2) posługuje się monografiami ogólnymi i szczegółowymi,
MED.09.4.5)1) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami miareczkowymi,
MED.09.4.5)2) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami instrumentalnymi,
MED.09.4.6)1) wymienia metody rozdziału mieszanin chemicznych – dekantacja, sączenie, wirowanie, krystalizacja, adsorpcja, destylacja, sublimacja, ekstrakcja, chromatografia,
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
MED.09.4.10)1) wykorzystuje dostępne oprogramowanie komputerowe do przeprowadzania analiz i rejestrowania wyników.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie z lukami Komora badań cieplnych

Opis materiału sprawdzającego

Materiał sprawdzający zawiera fragment tekstu, w którym są braki – luki. Uczący się musi wybrać z puli właściwe wyrazy i wstawić je w odpowiednie miejsca oznaczone luką. Jest to zadanie średnio trudne.

Zakresem tematycznym materiał ten obejmuje zagadnienia dotyczące komory badań cieplnych znajdującej się w laboratorium kontroli jakości leków.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

wielokrotnego powtarzania ćwiczenia i jego sprawdzania – aż do momentu, gdy rozwiązanie będzie w pełni poprawne,
uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego i wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony i drogi osiągnięcia sukcesu (w przypadku prawidłowej odpowiedzi) lub potrzebę powrotu do niektórych zagadnień e‑materiału (w przypadku nieprawidłowej odpowiedzi).

Materiał sprawdzający jest powiązany z materiałem multimedialnym – wirtualną wycieczką Laboratorium kontroli jakości leków.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie kryteriów weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
MED.09.3.11)1) dobiera aparaturę do procesów technologicznych.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie ukierunkowane na grupowanie Laboratorium kontroli jakości leków

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie polega na przyporządkowaniu pomieszczeń do danych części laboratorium kontroli jakości leków: części mikrobiologicznej i analitycznej. Jest to zadanie trudne.

Zakresem tematycznym materiał ten obejmuje zagadnienia dotyczące pomieszczeń przynależnych do danych części laboratorium kontroli jakości leków.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

wielokrotnego powtarzania ćwiczenia i jego sprawdzania – aż do momentu, gdy rozwiązanie będzie w pełni poprawne,
uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego i wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony i drogi osiągnięcia sukcesu (w przypadku prawidłowej odpowiedzi) lub potrzebę powrotu do niektórych zagadnień e‑materiału (w przypadku nieprawidłowej odpowiedzi).

Materiał sprawdzający jest powiązany z materiałem multimedialnym – wirtualną wycieczką Laboratorium kontroli jakości leków.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie kryterium weryfikacji, zgodnie z którym uczący się:
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Krzyżówka Farmaceutyczna analiza instrumentalna

Opis materiału sprawdzającego

Materiał zawiera jedną trudną krzyżówkę. Składa się ona z dziesięciu pytań‑haseł, z których zostaje ułożone jedno hasło główne. Poniżej znajduje się pytanie dotyczące rozwiązania krzyżówki.

Zakresem tematycznym materiał ten obejmuje nazewnictwo związane z analizą instrumentalną jakości leków.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

wielokrotnego powtarzania ćwiczenia i jego sprawdzania – aż do momentu, gdy rozwiązanie będzie w pełni poprawne,
uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego i wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony i drogi osiągnięcia sukcesu (w przypadku prawidłowej odpowiedzi) lub potrzebę powrotu do niektórych zagadnień e‑materiału (w przypadku nieprawidłowej odpowiedzi).

Materiał sprawdzający jest powiązany z materiałem multimedialnym – sekwencjami filmowymi Analiza instrumentalna jakości leków.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie z możliwością użycia materiałów audio‑video Sprzęt wykorzystywany do oznaczania liczby kwasowej

Opis materiału sprawdzającego

Na podstawie fragmentu filmu należy wskazać nazwę sprzętu wykorzystywanego przez technika farmaceutycznego do wykonania danej analizy. Jest to łatwe zadanie.

Zakresem tematycznym materiał ten obejmuje zagadnienia dotyczące sprzętu wykorzystywanego do oznaczania liczby kwasowej.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

wielokrotnego powtarzania ćwiczenia i jego sprawdzania – aż do momentu, gdy rozwiązanie będzie w pełni poprawne,
wyświetlania wskazówek naprowadzających w przypadku błędnej odpowiedzi,
uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego i wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony i drogi osiągnięcia sukcesu (w przypadku prawidłowej odpowiedzi) lub potrzebę powrotu do niektórych zagadnień e‑materiału (w przypadku nieprawidłowej odpowiedzi).

Materiał sprawdzający jest powiązany z materiałem multimedialnym – filmem edukacyjnym Prezentacja poszczególnych procesów analitycznych.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie kryteriów weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.09.4.2)2) opisuje metody badań instrumentalnych,
MED.09.4.2)3) dobiera metody badania odpowiednie do sporządzanych postaci leku recepturowego i leku aptecznego.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Dopasowanie elementów do schematu Aparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku

Opis materiału sprawdzającego

Osoba ucząca się ma dopasować do odpowiednich miejsc na zdjęciu przedstawiającym aparat służący do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku nazwy elementów tego urządzenia. Jest to zadanie łatwe.

Zakresem tematycznym materiał ten obejmuje zagadnienia dotyczące budowy aparatu do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

wielokrotnego powtarzania ćwiczenia i jego sprawdzania – aż do momentu, gdy rozwiązanie będzie w pełni poprawne,
uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego i wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony i drogi osiągnięcia sukcesu (w przypadku prawidłowej odpowiedzi) lub potrzebę powrotu do niektórych zagadnień e‑materiału (w przypadku nieprawidłowej odpowiedzi).

Materiał sprawdzający jest powiązany z materiałem multimedialnym – symulatorem Aparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie kryteriów weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.09.3.11)2) stosuje aparaturę, urządzenia i sprzęt wykorzystywany w aptece oraz przemyśle farmaceutycznym zgodnie z instrukcją obsługi urządzeń używanych w aptece i przemyśle farmaceutycznym,
MED.09.4.2)4) wykonuje badania leków recepturowych i aptecznych zalecane przez Farmakopeę Polską,
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
MED.09.4.10)1) wykorzystuje dostępne oprogramowanie komputerowe do przeprowadzania analiz i rejestrowania wyników.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Uzupełnianie podpisów obrazka Pomiar lepkości wybranych podłoży maściowych

Opis materiału sprawdzającego

Uczący się ma uzupełnić podpisy pod czterema obrazkami związanymi z badaniami reologicznymi wybranego podłoża maściowego. Jest to zadanie średnio trudne.

Zakresem tematycznym materiał ten obejmuje podstawy reologii i wykonanie analizy reologicznej z użyciem właściwego sprzętu.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

wielokrotnego powtarzania ćwiczenia i jego sprawdzania – aż do momentu, gdy rozwiązanie będzie w pełni poprawne,
uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego i wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony i drogi osiągnięcia sukcesu (w przypadku prawidłowej odpowiedzi) lub potrzebę powrotu do niektórych zagadnień e‑materiału (w przypadku nieprawidłowej odpowiedzi).

Materiał sprawdzający jest powiązany z materiałem multimedialnym – filmem instruktażowym Pomiar lepkości wybranych podłoży maściowych.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie kryteriów weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.09.3.11)1) dobiera aparaturę do procesów technologicznych,
MED.09.4.2)3) dobiera metody badania odpowiednie do sporządzanych postaci leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.3)2) wyjaśnia podstawowe pojęcia i prawa chemiczne,
MED.09.4.3)3) opisuje zagadnienia analizy jakościowej, ilościowej i instrumentalnej.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie typu prawda czy fałsz Badanie uwalniania substancji czynnej z postaci leku

Opis materiału sprawdzającego

Jest to trudne zadanie składające się z czterech zdań. Osoba ucząca się musi określić, czy zdania te są prawdziwe czy fałszywe.

Zakresem tematycznym materiał ten obejmuje zagadnienia związane z zasadami pobierania próbek podczas badania dostępności farmaceutycznej ze stałej postaci leku.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

wielokrotnego powtarzania ćwiczenia i jego sprawdzania – aż do momentu, gdy rozwiązanie będzie w pełni poprawne,
uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony i drogi osiągnięcia sukcesu (w przypadku prawidłowej odpowiedzi) lub potrzebę powrotu do niektórych zagadnień e‑materiału (w przypadku nieprawidłowej odpowiedzi).

Materiał sprawdzający jest powiązany z materiałem multimedialnym – symulatorem Aparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie kryteriów weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.09.3.11)2) stosuje aparaturę, urządzenia i sprzęt wykorzystywany w aptece oraz przemyśle farmaceutycznym zgodnie z instrukcją obsługi urządzeń używanych w aptece i przemyśle farmaceutycznym,
MED.09.4.2)4) wykonuje badania leków recepturowych i aptecznych zalecane przez Farmakopeę Polską,
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
MED.09.4.10)1) wykorzystuje dostępne oprogramowanie komputerowe do przeprowadzania analiz i rejestrowania wyników.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

bg‑azure

Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiału

Minimalne wymagania sprzętowe zgodne z wymaganiami zpe.gov.pl

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

Przewodnik dla nauczyciela

Netografia i bibliografia

Laboratorium kontroli jakości leków