Przewodnik dla nauczyciela

bg‑azure

Autor przewodnika: Magdalena Ogrodowczyk, Maria Popielarz‑Brzezińska, Katarzyna Dettlaff, Anna Jelińska, Anna Froelich, Aleksandra Gostyńska, Agnieszka Sobczak, Maciej Stawny, Karolewska‑Szalbierz Joanna

Konsultant przewodnika: Rafał Olijarczyk, Agnieszka Karbownik

Spis treści

Podstawowe informacje o e‑materialePodstawowe informacje o e‑materiale
Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w procesie dydaktycznymWskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w procesie dydaktycznym
Opis interaktywnych materiałów sprawdzających dla e‑materiałuOpis interaktywnych materiałów sprawdzających dla e‑materiału
Wykorzystanie e‑materiału do pracy z uczącymi się o specjalnych potrzebach edukacyjnychWykorzystanie e‑materiału do pracy z uczącymi się o specjalnych potrzebach edukacyjnych
Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiałuMinimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiału

bg‑azure

Podstawowe informacje o e‑materiale

Tytuł e‑materiału

Laboratorium kontroli jakości leków

Nazwa i symbol cyfrowy zawodu

Technik farmaceutyczny, 321301

Kod i nazwa kwalifikacji

MED.09. Sporządzanie i wytwarzanie produktów leczniczych oraz prowadzenie obrotu produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, suplementami diety i środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz innymi produktami dopuszczonymi do obrotu w aptece na podstawie przepisów prawa

Oznaczenie i nazwa jednostki efektów kształcenia

MED.09.3. Sporządzanie i wytwarzanie produktów leczniczych i preparatów leczniczych na podstawie i w zakresie określonym w przepisach prawa obowiązujących na terenie Rzeczypospolitej Polskiej,
MED.09.4. Współuczestniczenie w analizie produktów leczniczych i wyrobów medycznych w laboratoriach na podstawie i w zakresie określonym w przepisach prawa obowiązujących na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

Efekty kształcenia i odpowiadające im kryteria weryfikacji właściwe dla e‑materiału

Osoba ucząca się:
MED.09.3.11) obsługuje aparaturę, urządzenia i sprzęt wykorzystywany w aptece oraz przemyśle farmaceutycznym:
MED.09.3.11)1) dobiera aparaturę do procesów technologicznych,
MED.09.3.11)2) stosuje aparaturę, urządzenia i sprzęt wykorzystywany w aptece oraz przemyśle farmaceutycznym zgodnie z instrukcją obsługi urządzeń używanych w aptece i przemyśle farmaceutycznym;
MED.09.4.2) omawia zasady analizy jakości sporządzanych leków w aptece:
MED.09.4.2)1) opisuje metody badań analitycznych,
MED.09.4.2)2) opisuje metody badań instrumentalnych,
MED.09.4.2)3) dobiera metody badania odpowiednie do sporządzanych postaci leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.2)4) wykonuje badania leków recepturowych i aptecznych zalecane przez Farmakopeę Polską,
MED.09.4.2)5) wykonuje analizę ilościową i jakościową leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.2)6) omawia wyniki badań leków recepturowych i leków aptecznych;
MED.09.4.3) omawia teoretyczne podstawy analizy chemicznej:
MED.09.4.3)1) opisuje cele, zadania i metody analizy chemicznej,
MED.09.4.3)2) wyjaśnia podstawowe pojęcia i prawa chemiczne,
MED.09.4.3)3) opisuje zagadnienia analizy jakościowej, ilościowej i instrumentalnej,
MED.09.4.3)4) podaje metody rozdziału mieszanin chemicznych;
MED.09.4.4) posługuje się Farmakopeą Polską, normami i instrukcjami:
MED.09.4.4)1) omawia zasady tworzenia nazw substancji leczniczych i odczynników,
MED.09.4.4)2) posługuje się monografiami ogólnymi i szczegółowymi;
MED.09.4.5) przeprowadza badania zawartości substancji i produktów leczniczych:
MED.09.4.5)1) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami miareczkowymi,
MED.09.4.5)2) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami instrumentalnymi;
MED.09.4.6) dokonuje rozdziału substancji złożonych:
MED.09.4.6)1) wymienia metody rozdziału mieszanin chemicznych – dekantacja, sączenie, wirowanie, krystalizacja, adsorpcja, destylacja, sublimacja, ekstrakcja, chromatografia,
MED.09.4.6)2) rozdziela mieszaniny chemiczne stosując różne metody rozdziału;
MED.09.4.7) przeprowadza badania fizykochemiczne różnych postaci leków:
MED.09.4.7)1) wymienia rodzaje badań fizykochemicznych podawanych w Farmakopei Polskiej – oznaczanie temperatury topnienia i krzepnięcia, gęstości, rozpuszczalności, lepkości, pH,
MED.09.4.7)2) przeprowadza wybrane badania fizykochemiczne;
MED.09.4.8) przeprowadza badanie dostępności farmaceutycznej substancji czynnej z różnych postaci leku:
MED.09.4.8)3) sporządza dokumentację laboratoryjną,
MED.09.4.8)4) wykonuje podstawowe obliczenia chemiczne,
MED.09.4.8)5) wykonuje obliczenia z zakresu analizy ilościowej,
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych;
MED.09.4.9) omawia nieprawidłowości mogące świadczyć o sfałszowaniu substancji leczniczych, surowców farmaceutycznych i produktów leczniczych:
MED.09.4.9)1) wskazuje w Farmakopei Polskiej informacje dotyczące wymagań jakościowych i ilościowych substancji leczniczych, surowców farmaceutycznych i produktów leczniczych;
MED.09.4.10) omawia programy komputerowe i narzędzia informatyczne wspomagające wykonywanie uprawnionych zadań w laboratorium:
MED.09.4.10)1) wykorzystuje dostępne oprogramowanie komputerowe do przeprowadzania analiz i rejestrowania wyników,
MED.09.4.10)2) wykorzystuje techniki informatyczne do przetwarzania i przesyłu danych związanych z kontrolą laboratoryjną.

Cele ogólne e‑materiału

Materiał wspiera osiąganie celu kształcenia określonego dla kwalifikacji:
MED.09. Sporządzanie i wytwarzanie produktów leczniczych oraz prowadzenie obrotu produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, suplementami diety i środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz innymi produktami dopuszczonymi do obrotu w aptece na podstawie przepisów prawa, w tym: współuczestniczenie w analizach produktów leczniczych i wyrobów medycznych w laboratoriach zgodnie z uprawnieniami wynikającymi z przepisów prawa obowiązujących na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

Struktura e‑materiału, tytuły materiałów multimedialnych wraz z ich typem

Na e‑materiał składają się materiały multimedialne i obudowa dydaktyczna:

Pomiar lepkości wybranych podłoży maściowych - film instruktażowyDc10qdo0Pomiar lepkości wybranych podłoży maściowych - film instruktażowy
Analiza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmoweDHlf5kzKzAnaliza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmowe
Aparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku - symulatorDQbEt8lMHAparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku - symulator
Spacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualnaDQbEt8lMHSpacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualna
Prezentacja poszczególnych procesów analitycznych - film edukacyjnyD4o6w299XPrezentacja poszczególnych procesów analitycznych - film edukacyjny
Interaktywne materiały sprawdzająceDOm7yK5aUInteraktywne materiały sprawdzające
Słownik pojęć dla e‑materiałuDKjydPxwsSłownik pojęć dla e‑materiału
Przewodnik dla nauczycielaDAaJQ7G7uPrzewodnik dla nauczyciela
Przewodnik dla uczącego sięD14gAqbwgPrzewodnik dla uczącego się
Netografia i bibliografiaD12NLoe5ONetografia i bibliografia
Instrukcja użytkowaniaDf44BHfhPInstrukcja użytkowania

W filmie instruktażowym Pomiar lepkości wybranych podłoży maściowych przedstawiono procedurę badania jakości leków odwzorowującą naniesienie maści na skórę. Dodatkowo na podstawie analizy farmakopealnej osoba ucząca się zapoznaje się z wynikami i wyznacza średnią wartość lepkości dynamicznej maści farmaceutycznej.

W sekwencjach filmowych „Analiza instrumentalna jakości leków” przedstawiono następujące analizy:

wykonanie pomiaru pH roztworu substancji leczniczej pehametrem,
pomiar współczynnika refrakcji surowca i postaci leku,
pomiar zmętnienia roztworów substancji leczniczych,
badanie tożsamości i ocenę zawartości substancji i produktów leczniczych metodą spektrofotometrii w nadfiolecie i w zakresie widzialnym,
badania tożsamości substancji leczniczej metodą spektrofotometrii w podczerwieni,
ocenę rozsmarowywalności preparatu półstałego z wykorzystaniem analizatora tekstury,
badania jakości leku za pomocą osmometru.

Symulator Aparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku umożliwia zapoznawanie się z procedurą uwalniania substancji czynnej z postaci leku. Badanie to jest niezbędne w analizie kontroli jakości leków, przewidywaniu biodostępności, ocenie biorównoważności.

W wycieczce wirtualnej Spacer po laboratorium kontroli jakości leków przedstawiono i omówiono pomieszczenia tzw. ogólne oraz laboratoria mikrobiologiczne i analityczne znajdujące się w laboratorium kontroli jakości leków. W materiale multimedialnym zamieszczono też opisy sprzętów stosowanych w tym laboratorium.

W filmie edukacyjnym „Prezentacja poszczególnych procesów analitycznych” przedstawiono następujące analizy:

miareczkowanie w środowisku niewodnym,
miareczkowanie alkacymetryczne odwrotne,
metodę spektrofotometryczną Vis,
metodę chromatografii cienkowarstwowej (TLC),
oznaczenia graniczne zanieczyszczeń – chlorki,
oznaczanie właściwości podłoży o charakterze tłuszczów – liczba kwasowa,
potwierdzanie tożsamości metamizolu sodowego.

Materiały multimedialne nie są ze sobą powiązane. Osoba ucząca się może zapoznać się z nimi w dowolnej kolejności.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

bg‑azure

Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w procesie dydaktycznym

Tytuł materiału multimedialnego

Pomiar lepkości wybranych podłoży maściowych

Typ materiału multimedialnego

Film instruktażowy

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

Film instruktażowy Pomiar lepkości wybranych podłoży maściowych wspiera rozwijanie wiedzy i umiejętności z zakresu praktycznych aspektów pracy technika farmaceutycznego w laboratorium farmaceutycznym, tj. przeprowadzania analizy badania pomiaru lepkości podłoży maściowych i wyznaczania lepkości dynamicznej maści.
Dodatkowo na podstawie analizy farmakopealnej osoba ucząca się zapoznaje się z wynikami i wyznacza średnią wartość lepkości dynamicznej maści farmaceutycznej.

Materiał jest powiązany z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.09.4.2)3) dobiera metody badania odpowiednie do sporządzanych postaci leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.2)4) wykonuje badania leków recepturowych i aptecznych zalecane przez Farmakopeę Polską,
MED.09.4.2)5) wykonuje analizę ilościową i jakościową leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.2)6) omawia wyniki badań leków recepturowych i leków aptecznych,
MED.09.4.3)1) opisuje cele, zadania i metody analizy chemicznej,
MED.09.4.3)2) wyjaśnia podstawowe pojęcia i prawa chemiczne,
MED.09.4.3)3) opisuje zagadnienia analizy jakościowej, ilościowej i instrumentalnej,
MED.09.4.4)1) omawia zasady tworzenia nazw substancji leczniczych i odczynników,
MED.09.4.4)2) posługuje się monografiami ogólnymi i szczegółowymi,
MED.09.4.7)1) wymienia rodzaje badań fizykochemicznych podawanych w Farmakopei Polskiej – oznaczanie temperatury topnienia i krzepnięcia, gęstości, rozpuszczalności, lepkości, pH,
MED.09.4.8)3) sporządza dokumentację laboratoryjną,
MED.09.4.8)4) wykonuje podstawowe obliczenia chemiczne,
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
MED.09.4.10)1) wykorzystuje dostępne oprogramowanie komputerowe do przeprowadzania analiz i rejestrowania wyników,
MED.09.4.10)2) wykorzystuje techniki informatyczne do przetwarzania i przesyłu danych związanych z kontrolą laboratoryjną,
MED.09.3.11)1) dobiera aparaturę do procesów technologicznych,
MED.09.3.11)2) stosuje aparaturę, urządzenia i sprzęt wykorzystywany w aptece oraz przemyśle farmaceutycznym zgodnie z instrukcją obsługi urządzeń używanych w aptece i przemyśle farmaceutycznym.

Film instruktażowy jest powiązany z interaktywnym materiałem sprawdzającym – uzupełnianie podpisów obrazka.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następujących celów:

zapoznanie się z procedurą badania lepkości dynamicznej maści farmaceutycznej z wykorzystaniem reometru rotacyjnego,
zapoznanie się z obsługą reometru rotacyjnego oraz przeznaczonym dla tego urządzenia oprogramowaniem,
zapoznanie się z metodą wyznaczania średniej wartości lepkości dynamicznej.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w trakcie zajęć

Praca indywidualna

Film instruktażowy może zostać wykorzystany do przygotowania przez osobę uczącą się:

fiszek, np. „Rodzaje i funkcje stożków reometru”,
schematu przedstawiającego np. działanie reometru rotacyjnego, budowę reometru,
broszury lub infografiki, np. „Działanie reometru rotacyjnego”, „Kolejność czynności wykonywanych podczas pomiaru lepkości podłoży maściowych,
diagramu Ishikawy, tzw. rybiego szkieletu, np. „Niewłaściwe przygotowanie podłoża do badania”.

Praca w grupach

Po obejrzeniu filmu instruktażowego uczący się mogą wykorzystać materiał do przygotowania:

mapy myśli dotyczącej rodzajów podłoży maściowych czy rodzajów stożków reometru. Każda z grup może opracowywać mapę myśli na ten sam temat albo jedna grupa charakteryzuje maści jednoskładnikowe, a druga – wieloskładnikowe. Po przedstawieniu map myśli przez grupy powinna rozpocząć się dyskusja na forum. Prowadzący ocenia pracę grup i poziom opanowanej wiedzy i w razie potrzeby uzupełnia brakujące informacje;
schematu lub infografiki, np. „Kolejność czynności przygotowujących do badania lepkości podłoży maściowych”, „Dobranie odpowiednich warunków do badania lepkości podłoży maściowych”;
zestawu pytań lub niedokończonych zdań, które dotyczą np.:
- sposobów przeprowadzenia badania lepkości podłoży maściowych,
- zasad nałożenia właściwej ilości maści do reometru,
- zasad obsługi reometru,
- zasad interpretacji uzyskanych wyników badania lepkości podłoży maściowych,
- postępowania w przypadku zastosowania niewłaściwych warunków analizy lepkości podłoży maściowych.

Praca z całym zespołem

Wykorzystując na zajęciach film instruktażowy, osoby uczące się mogą brać udział w:

dyskusji panelowej, np. „Czy w czasie badania lepkości podłoży maściowych temperatura podłoża maściowego ma znaczenie?”. Podczas pracy tą metodą prowadzący może wejść w rolę animatora dyskusji. Cały zespół dzieli się na dwie grupy, które wyznaczają po czterech „ekspertów” biorących czynny udział w dyskusji panelowej. Obie grupy uzgadniają ze swoimi „ekspertami” argumentację swego stanowiska – odmiennego od stanowiska grupy przeciwnej. W dyskusji aktywny udział biorą: animator dyskusji, „eksperci” na przemian wskazywani przez animatora oraz audytorium (reszta zespołu), ale tylko wtedy, kiedy animator wyrazi na to zgodę. Po dyskusji następuje podsumowanie najważniejszych punktów i ocena siły argumentów „ekspertów”;
burzy mózgów, np. „Nieprawidłowości podczas badania lepkości podłoży maściowych”;
opracowaniu grafu/schematu przedstawiającego np. przeprowadzanie analizy pomiaru lepkości podłoży maściowych.

Ostatecznie o wykorzystaniu materiału multimedialnego w trakcie zajęć decyduje nauczyciel; zależy to też od warunków pracy, miejsca i czasu, środków dydaktycznych, jakimi dysponuje nauczyciel, umiejętności i wiedzy uczniów czy scenariusza lekcji.

Wykorzystanie materiału multimedialnego poza zajęciami

Praca indywidualna

Materiał może być pomocny w:

utrwalaniu i porządkowaniu podstawowych pojęć,
przygotowaniu się do zajęć,
powtórzeniu wiadomości na lekcję,
tworzeniu map myśli pozwalających pogłębić wiedzę na temat np. rodzajów podłoży maściowych,
tworzeniu infografik dotyczących np. rodzajów stożków reometru, zasad przeprowadzenia analizy pomiaru lepkości podłoży maściowych,
przygotowaniu się (dzięki opracowaniu prezentacji multimedialnej lub plakatu pt. „Nieprawidłowości przygotowania podłoża maściowego do analizy – ich przyczyny i sposoby zapobiegania im”) do lekcji odwróconej.

Praca w grupach

W celu utrwalenia i uporządkowania wiedzy uczący się przygotowują w grupach:

mapy myśli, np. „Błędy podczas przeprowadzania badania lepkości podłoży maściowych”,
prezentacje multimedialne, np. „Rodzaje stożków reometru”, „Rodzaje podłoży maściowych”,
fiszki lub krzyżówki na temat np. wad i zalet pojedynczych i wieloskładnikowych podłoży maściowych.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do indywidualizacji pracy z uczącymi się

Podczas zajęć ukierunkowanych na indywidualizację pracy z osobami uczącymi się prowadzący może zastosować metodę tekstu przewodniego. Uczący się otrzymuje na początku zajęć opracowany przez nauczyciela tekst przewodni („przewodnik”), który prowadzi go po wyznaczonym zakresie tematycznym.
Nauczyciel określa obszar tematyczny (np. „Nieprawidłowości występujące podczas badania lepkości podłoży maściowych”, „Przeprowadzanie badania lepkości podłoży maściowych”, „Rodzaje podłoży maściowych”, „Rodzaje stożków reometru”) i problem do rozwiązania, określa cele dydaktyczne, które chce osiągnąć, oraz ustala pytania prowadzące ucznia po danym obszarze wiedzy. Tekst przewodni wskazuje osobie uczącej się kolejne kroki w zdobywaniu wiedzy i umiejętności. Osoba ta pracuje samodzielnie, mając do dyspozycji źródła wiedzy, kartę pracy i materiały pomocnicze niezbędne do realizacji zadania.
Prowadzący ewaluuje na bieżąco postępy uczących się. W razie potrzeby poświęca więcej czasu osobom mającym kłopoty ze zrozumieniem materiału, tłumaczy trudne pojęcia lub procesy i zachęca do ponownego obejrzenia filmu instruktażowego. Osobom uczącym się, które uzupełniły karty pracy, prowadzący może zlecić dodatkowe zadanie, np. wykonanie prezentacji, schematu, infografiki powiązanych z tematem.

Tytuł materiału multimedialnego

Analiza instrumentalna jakości leków

Typ materiału multimedialnego

Sekwencje filmowe

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

W sekwencjach filmowych „Analiza instrumentalna jakości leków” przedstawiono następujące analizy:

wykonanie pomiaru pH roztworu substancji leczniczej pehametrem,
pomiar współczynnika refrakcji surowca i postaci leku,
pomiar zmętnienia roztworów substancji leczniczych,
badanie tożsamości i ocenę zawartości substancji i produktów leczniczych metodą spektrofotometrii w nadfiolecie i w zakresie widzialnym,
badania tożsamości substancji leczniczej metodą spektrofotometrii w podczerwieni,
ocenę rozsmarowywalności preparatu półstałego z wykorzystaniem analizatora tekstury,
badania jakości leku za pomocą osmometru.

Każda wymieniona analiza to osobna sekwencja filmowa. Po zapoznaniu się z daną sekwencją należy rozwiązać zadanie, które tematycznie odnosi się do jej treści.

Materiał jest powiązany z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.09.3.11)1) dobiera aparaturę do procesów technologicznych,
MED.09.3.11)2) stosuje aparaturę, urządzenia i sprzęt wykorzystywany w aptece oraz przemyśle farmaceutycznym zgodnie z instrukcją obsługi urządzeń używanych w aptece i przemyśle farmaceutycznym,
MED.09.4.2)1) opisuje metody badań analitycznych,
MED.09.4.2)3) dobiera metody badania odpowiednie do sporządzanych postaci leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.2)4) wykonuje badania leków recepturowych i aptecznych zalecane przez Farmakopeę Polską,
MED.09.4.2)5) wykonuje analizę ilościową i jakościową leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.2)6) omawia wyniki badań leków recepturowych i leków aptecznych,
MED.09.4.3)1) opisuje cele, zadania i metody analizy chemicznej,
MED.09.4.3)2) wyjaśnia podstawowe pojęcia i prawa chemiczne,
MED.09.4.3)3) opisuje zagadnienia analizy jakościowej, ilościowej i instrumentalnej,
MED.09.4.3)4) podaje metody rozdziału mieszanin chemicznych,
MED.09.4.4)1) omawia zasady tworzenia nazw substancji leczniczych i odczynników,
MED.09.4.4)2) posługuje się monografiami ogólnymi i szczegółowymi,
MED.09.4.5)2) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami instrumentalnymi,
MED.09.4.6)1) wymienia metody rozdziału mieszanin chemicznych – dekantacja, sączenie, wirowanie, krystalizacja, adsorpcja, destylacja, sublimacja, ekstrakcja, chromatografia,
MED.09.4.6)2) rozdziela mieszaniny chemiczne stosując różne metody rozdziału,
MED.09.4.7)1) wymienia rodzaje badań fizykochemicznych podawanych w Farmakopei Polskiej – oznaczanie temperatury topnienia i krzepnięcia, gęstości, rozpuszczalności, lepkości, pH,
MED.09.4.7)2) przeprowadza wybrane badania fizykochemiczne,
MED.09.4.8)3) sporządza dokumentację laboratoryjną,
MED.09.4.8)4) wykonuje podstawowe obliczenia chemiczne,
MED.09.4.8)5) wykonuje obliczenia z zakresu analizy ilościowej,
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
MED.09.4.9)1) wskazuje w Farmakopei Polskiej informacje dotyczące wymagań jakościowych i ilościowych substancji leczniczych, surowców farmaceutycznych i produktów leczniczych,
MED.09.4.10)1) wykorzystuje dostępne oprogramowanie komputerowe do przeprowadzania analiz i rejestrowania wyników,
MED.09.4.10)2) wykorzystuje techniki informatyczne do przetwarzania i przesyłu danych związanych z kontrolą laboratoryjną.

Sekwencje filmowe są powiązane z materiałami sprawdzającymi:

testem wielokrotnego wyboru,
krzyżówką.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następujących celów:

określanie zasad pracy w laboratorium farmaceutycznym,
określanie zasad kalibracji sprzętu w laboratorium farmaceutycznym,
zapoznanie się z procedurami wybranych analiz farmakopealnych w laboratorium farmaceutycznym.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w trakcie zajęć

Praca indywidualna

Osoba ucząca się zapoznaje się z sekwencjami filmowymi, a później nauczyciel prosi o:

opracowanie infografiki, np. „Przygotowanie próbki do badania pH”, „Przygotowanie próbki do badania refrakcji” itp.;
opracowanie schematu, np. budowy osmometru czy dotyczącego rodzajów kropli do oka w zależności od ich osmolarności, tożsamości substancji leczniczej;
wykrycie nieprawidłowości podczas analizy przypadku, np. „Przygotowanie próbki pod ocenę rozsmarowywalności”;
opracowanie zestawu pytań dotyczących np. rodzajów widm w podczerwieni, przygotowania próbki do badania tożsamości substancji leczniczej metodą spektrofotometrii w podczerwieni, stopni zmętnienia, praw absorpcji;
opracowanie mapy myśli, np. „Zasady badania jakości leku za pomocą osmometru”.

Praca w grupach

Po obejrzeniu sekwencji filmowych uczący się przygotowują w grupach dla innych grup:

mapę myśli, np. „Metoda spektrofotometrii w nadfiolecie i w zakresie widzialnym – różnice”, „Wartości osmolarności leków podawanych dożylnie lub do oka”, „Wartości pH leków podawanych różnymi drogami”;
opis przypadku (zadaniem pozostałych grup jest np. wykrycie nieprawidłowości w analizie pH, osmolarności);
scenariusz symulacyjny dotyczący np. przygotowania próbki do badania z wykorzystaniem analizatora tekstury.

Praca z całym zespołem

Po obejrzeniu sekwencji filmowych uczący się:

po kolei odpowiadają na zadawane przez nauczyciela pytania dotyczące np. wartości osmolarności leków podawanych różnymi drogami, procedur przygotowania próbki do analizy pomiaru zmętnienia;
tworzą mapę myśli na temat zasad przygotowania próbki do pomiaru współczynnika refrakcji surowca i postaci leku.

Wykorzystanie materiału multimedialnego poza zajęciami

Praca indywidualna

Sekwencje filmowe mogą zostać wykorzystane w pracy indywidualnej np. do:

utrwalania, porządkowania i poszerzania wiedzy,
przygotowania się do zajęć,
powtórzenia materiału,
przygotowania się do egzaminu lub sprawdzianu,
stworzenia prezentacji dotyczącej ważności pH leku, wartości osmolarności leku, różnic postaci leku i wartości osmolarności, budowy spektrofotometru UV–Vis, procedury kalibracji mętnościomierza,
przygotowania się (dzięki opracowaniu prezentacji multimedialnej, infografiki lub plakatu) do lekcji odwróconej na temat np. analizy chromatograficznej.

Praca w grupach

W celu utrwalenia i uporządkowania wiedzy uczący się przygotowują w grupach:

mapy myśli, np. „Jak interpretujmy wyniki analiz spektrofotometrycznych?”, „Jaką rolę odgrywa wartość refrakcji, przeźroczystość i stopień zmętnienia płynów?”, „Analiza wizualna leków”,
analizy przypadku dotyczące np. błędnych wartości pH leków,
zestawy pytań czy niedokończonych zdań dotyczących kalibracji sprzętów podczas pomiarów pH, osmolarności, stopnia zmętnienia, stopnia rozsmarowywalności.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do indywidualizacji pracy z uczącymi się

Uczący się może powracać do materiału multimedialnego wiele razy, dopóki nie osiągnie wiedzy na wymaganym poziomie. Materiał ten może służyć do:

powtórzenia treści,
odpowiedniego przygotowania się do lekcji.

Uczący się zostają podczas zajęć podzieleni na dwie grupy. Osoby, które mają trudności z zapamiętaniem danego elementu materiału, wracają do niego na zajęciach. W tym czasie inne grupy np. biorą udział w analizie przypadku bądź tworzeniu scenariusza symulacji.

Innym sposobem indywidualizacji pracy z uczącymi się może być zachęcenie tych osób, które szybciej opanowały wiedzę z materiału multimedialnego, do przygotowania krótkich prezentacji (na temat np. zasad przeprowadzania badania tożsamości leku metodą spektrofotometrii w podczerwieni). Prezentacje te są przedstawiane osobom mającym trudności z opanowaniem treści zawartych w sekwencjach filmowych – pomoże to uczącym się nadrobić braki. Natomiast osoby prezentujące mają możliwość nauczania innych, dokonując przy tym syntezy i tworząc treści nauczania.

Tytuł materiału multimedialnego

Aparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku

Typ materiału multimedialnego

Symulator

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

Symulator „Aparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku” umożliwia zapoznawanie się z procedurą uwalniania substancji czynnej z postaci leku. Badanie to jest niezbędne w analizie kontroli jakości leków, przewidywaniu biodostępności, ocenie biorównoważności. Symulator pozwala na zapoznanie się z podstawowymi funkcjami aparatu oraz procedurą przeprowadzania badania uwalniania substancji czynnej z tabletek o niemodyfikowanym uwalnianiu. Po zapoznaniu się z częścią teoretyczną odnoszącą się do opisanych wyżej zagadnień należy wykonać badanie uwalniania paracetamolu z sześciu tabletek o niemodyfikowanym uwalnianiu, zawierających 500 mg substancji czynnej.

Symulator jest powiązany z materiałami sprawdzającymi:

testem wielokrotnego wyboru,
zadaniem typu prawda czy fałsz,
zadaniem dopasowania elementów do schematu.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następujących celów:

przedstawianie procedury przygotowania próbki do badania uwalniania substancji czynnej z postaci leku,
zapoznanie się z rodzajami aparatów do badania uwalniania substancji czynnej z postaci leku,
interpretacja wyników badania uwalniania substancji czynnej ze stałych doustnych postaci leku,
zapoznanie się z podstawowymi funkcjami aparatu oraz procedurami przeprowadzania badania uwalniania substancji czynnej z tabletek o niemodyfikowanym uwalnianiu.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w trakcie zajęć

Praca indywidualna

Osoba ucząca się zapoznaje się z symulatorem, a później nauczyciel prosi o:

opracowanie infografiki, np. „Rodzaje aparatów do badania uwalniania substancji czynnej z postaci leku”, „Dobranie warunków niezbędnych do prawidłowego przeprowadzenia badania” itp.;
przygotowanie schematu przedstawiającego np. rodzaje stałych doustnych postaci leków czy prezentującego podstawowe funkcje aparatu do badania uwalniania substancji czynnej z tabletek o niemodyfikowanym uwalnianiu;
wykrycie nieprawidłowości podczas analizy przypadku, np. „Przeprowadzanie badania uwalniania substancji czynnej ze stałej postaci leku”;
przygotowanie zestawu pytań dotyczących np. charakterystyki substancji czynnej, nowych formulacji doustnych stałych postaci leku, badania biorównoważności;
opracowanie mapy myśli, np. „Zastosowanie badania uwalniania substancji czynnej z postaci leku”.

Praca w grupach

Po obejrzeniu symulatora uczący się przygotowują w grupach dla innych grup:

przykładową dokumentację – porównanie profilu uwalniania leku o niemodyfikowanym uwalnianiu z profilem uwalniania leku o przedłużonym uwalnianiu; następnie uczący się mogą wymienić się dokumentami i sprawdzić różnice w profilach;
opis przypadku (zadaniem pozostałych grup jest np. przeprowadzenie analizy badania uwalniania substancji czynnej ze stałej postaci leku i wykrycie nieprawidłowości związanych z doborem rodzajów medium czy czasu testu);
scenariusz symulacyjny dotyczący procedury wykonania badania uwalniania substancji czynnej ze stałych doustnych postaci leku.

Praca z całym zespołem

Po obejrzeniu symulatora uczący się:

po kolei odpowiadają na zadawane przez nauczyciela pytania na temat np. rodzajów stałych postaci leków, zastosowania badań uwalniania w przemyśle farmaceutycznym, metod oznaczania zawartości substancji czynnej;
tworzą mapę myśli na temat kryteriów akceptacji zawartości substancji aktywnej w badanym leku.

Wykorzystanie materiału multimedialnego poza zajęciami

Praca indywidualna

Symulator może zostać wykorzystany w pracy indywidualnej np. do:

utrwalania, porządkowania i poszerzania wiedzy,
przygotowania się do zajęć,
powtórzenia materiału,
przygotowania się do egzaminu lub sprawdzianu,
stworzenia prezentacji dotyczącej przeprowadzenia badania uwalniania substancji czynnej ze stałej postaci leku,
opracowania schematu zasad postępowania w przypadku np. wyników odbiegających od norm farmakopealnych,
przygotowania się (dzięki opracowaniu prezentacji multimedialnej, infografiki lub plakatu) do lekcji odwróconej na temat np. zastosowania badania uwalniania substancji czynnej ze stałej postaci leku.

Praca w grupach

W celu utrwalenia i uporządkowania wiedzy uczący się przygotowują w grupach:

mapy myśli, np. „Budowa aparatu do uwalniania substancji czynnej z postaci leku”,
analizy przypadku dotyczące np. zastosowania niewłaściwego elementu mieszającego lub nieodpowiedniej szybkości mieszania w aparacie do badania uwalniania substancji czynnej z postaci leku,
zestawy pytań czy niedokończonych zdań dotyczące wpływu wstrząsu, wibracji, płynów akceptorowych na wynik badania uwalniania substancji czynnej z postaci leku.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do indywidualizacji pracy z uczącymi się

Uczący się może powracać do materiału multimedialnego wiele razy, dopóki nie osiągnie wiedzy na wymaganym poziomie. Materiał ten może służyć do:

powtórzenia treści,
odpowiedniego przygotowania się do lekcji.

Innym sposobem indywidualizacji pracy z uczącymi się może być zachęcenie tych osób, które szybciej opanowały wiedzę z materiału multimedialnego, do przygotowania krótkich prezentacji (na temat np. doboru rodzaju medium, czasu testu, liczby punktów pomiarowych w badaniu uwalniania substancji czynnej ze stałej postaci leku). Prezentacje te są przedstawiane osobom mającym trudności z opanowaniem treści zawartych w symulatorze – pomoże to uczącym się nadrobić braki. Natomiast osoby prezentujące mają możliwość nauczania innych, dokonując przy tym syntezy i tworząc treści nauczania.

Tytuł materiału multimedialnego

Spacer po laboratorium kontroli jakości leków

Typ materiału multimedialnego

Wycieczka wirtualna

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

Materiał jest powiązany z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.09.4.7)1) wymienia rodzaje badań fizykochemicznych podawanych w Farmakopei Polskiej – oznaczanie temperatury topnienia i krzepnięcia, gęstości, rozpuszczalności, lepkości, pH,
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
MED.09.3.11)1) dobiera aparaturę do procesów technologicznych.

Wycieczka wirtualna jest powiązana z materiałami sprawdzającymi:

zadaniem z lukami,
zadaniem ukierunkowanym na grupowanie.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następujących celów:

zapoznanie się z wydzielonymi częściami (część ogólna, mikrobiologiczna, analityczna) laboratorium kontroli jakości leków,
zapoznanie się z wyposażeniem laboratorium kontroli jakości leków,
zapoznanie się z funkcjonowaniem laboratorium kontroli jakości leków,
zapoznanie się z czynnościami technologicznymi wykonywanymi na poszczególnych stanowiskach pracy.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w trakcie zajęć

Praca indywidualna

Osoba ucząca się zapoznaje się z wirtualną wycieczką, a później nauczyciel prosi o:

opracowanie infografiki, np. „Przyjęcie próbki do badań w laboratorium kontroli jakości leków”, „Opis sprzętów w pokoju chromatograficznym lub miareczkowym” itp.;
przygotowanie schematu dotyczącego np. badania mikrobiologicznego w laboratorium kontroli jakości leków;
wykrycie nieprawidłowości podczas analizy przypadku, np. „Przyjęcie próbki do badań w laboratorium kontroli jakości leków”;
przygotowanie zestawu pytań dotyczących np. zastosowania aparatury znajdującej się w pokoju chromatograficznym, wagowym, w pracowni analitycznej czy w pokoju miareczkowym;
opracowanie mapy myśli, np. „Przyczyny błędów w doborze sprzętu podczas analizy jakościowej i ilościowej próbek przygotowanych do badania”.

Praca w grupach

Po przejściu wirtualnej wycieczki uczący się są dzieleni na grupy trzy-, cztero- lub pięcioosobowe, które mogą wykorzystać materiał do przygotowania:

map myśli dotyczących rodzajów pomieszczeń znajdujących się w części mikrobiologicznej i analitycznej laboratorium kontroli jakości leków i procesów zachodzących w tych pomieszczeniach. Każda z grup może opracowywać mapę myśli na ten sam temat albo jedna grupa charakteryzuje pomieszczenia znajdujące się w części mikrobiologicznej, a druga – w części analitycznej. Po przedstawieniu map myśli przez grupy powinna rozpocząć się dyskusja na forum. Prowadzący ocenia pracę grup i poziom opanowanej wiedzy i w razie potrzeby uzupełnia brakujące informacje;
schematu lub infografiki, np. „Błędy podczas przyjęcia i przechowywania próbek do analizy”, „Zasady pracy w części mikrobiologicznej laboratorium kontroli jakości leków”. Po wykonaniu zadania przez grupy projekty są przeglądane przez prowadzącego, który wskazuje ewentualne błędy oraz najlepiej wykonane prace;
zestawu pytań lub niedokończonych zdań, które dotyczą np.:
- dokumentowania uzyskanych wyników analizy leku w laboratorium kontroli jakości leków,
- rodzajów sprzętów używanych w laboratorium kontroli jakości leków i ich przeznaczenia,
- ryzyka skażenia mikrobiologicznego materiału przeznaczonego do badania w laboratorium kontroli jakości leków,
- doboru odpowiedniego sprzętu do analizowanego leku.

Nauczyciel może zaproponować grupom udział w konkursie – wybiera spośród przygotowanych przez grupy pytań lub niedokończonych zdań te najlepiej opracowane. Za każdą poprawną odpowiedź grupy zbierają punkty, a wygrywa ta, która zdobędzie ich najwięcej.

Praca z całym zespołem

Wykorzystując na zajęciach wirtualną wycieczkę, osoby uczące się mogą brać udział w:

dyskusji – burzy mózgów, np. „Prawidłowe przechowywanie próbek do analizy w laboratorium kontroli jakości leków”, „Nieprawidłowości podczas przyjęcia próbki do badania” itp. Podczas pracy tą metodą prowadzący może wejść w rolę animatora dyskusji. Uczący się przedstawiają swoje propozycje dotyczące tematu, które są zapisywane na tablicy lub na karteczkach przyklejanych w widocznym miejscu sali dydaktycznej. Następuje analiza wszystkich odpowiedzi i wybór prawidłowych wskazań. Dyskusja kończy się podsumowaniem;
tworzeniu wspólnie mapy myśli, np. „Nieprawidłowości w części mikrobiologicznej”;
grze dydaktycznej polegającej np. na wylosowaniu jednego spośród zaprezentowanych w wirtualnej wycieczce pomieszczeń laboratorium kontroli jakości leków i wymienieniu czynności wykonywanych w tym losowo wybranym pomieszczeniu.

Wykorzystanie materiału multimedialnego poza zajęciami

Praca indywidualna

Materiał może być pomocny w:

utrwalaniu i porządkowaniu podstawowych pojęć,
przygotowaniu się do zajęć,
powtórzeniu wiadomości na lekcję,
tworzeniu map myśli pozwalających pogłębić wiedzę na temat np. zakresu czynności wykonywanych w poszczególnych pomieszczeniach laboratorium kontroli jakości leków,
tworzeniu infografik prezentujących np. zasady przechowywania próbek do analizy w laboratorium kontroli jakości leków,
przygotowaniu się (dzięki opracowaniu prezentacji multimedialnej lub plakatu na temat „Nieprawidłowości przechowywania próbek do analizy w laboratorium kontroli jakości leków – przyczyny tych uchybień i sposoby zapobiegania im”) do lekcji odwróconej.

Praca w grupach

W celu utrwalenia i uporządkowania wiedzy uczący się przygotowują w grupach:

mapy myśli, np. „Kontrola próbek przyjmowanych do analizy w laboratorium kontroli jakości leków”,
prezentacje multimedialne, np. „Wyposażenie laboratorium kontroli jakości leków”,
fiszki lub krzyżówki na temat np. warunków przechowywania próbek do analizy w laboratorium kontroli jakości leków, błędów podczas analizy mikrobiologicznej.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do indywidualizacji pracy z uczącymi się

Podczas zajęć ukierunkowanych na indywidualizację pracy z osobami uczącymi się prowadzący może zastosować metodę tekstu przewodniego. Uczący się otrzymuje na początku zajęć opracowany przez nauczyciela tekst przewodni („przewodnik”), który prowadzi go po wyznaczonym zakresie tematycznym.
Nauczyciel określa obszar tematyczny (np. „Nieprawidłowości przechowywania próbek do analizy w laboratorium kontroli jakości leków”, „Zasady przechowywania próbek do analizy w laboratorium kontroli jakości leków” lub „Czynności wykonywane w części mikrobiologicznej i analitycznej”) i problem do rozwiązania, określa cele dydaktyczne oraz ustala pytania prowadzące ucznia po danym obszarze wiedzy. Tekst przewodni wskazuje osobie uczącej się kolejne kroki w zdobywaniu wiedzy i umiejętności. Osoba ta pracuje samodzielnie, mając do dyspozycji materiał multimedialny, przewodnik, kartę pracy i – jeśli jest taka potrzeba – przyniesione przez nauczyciela materiały pomocnicze niezbędne do realizacji zadania.
Prowadzący ewaluuje na bieżąco postępy uczących się. W razie potrzeby poświęca więcej czasu osobom mającym kłopoty ze zrozumieniem materiału, tłumaczy trudne pojęcia lub procesy i zachęca do ponownego przejścia wirtualnej wycieczki. Osobom uczącym się, które uzupełniły karty pracy, prowadzący może zlecić dodatkowe zadanie, np. wykonanie prezentacji, schematu, infografiki powiązanych z tematem.

Tytuł materiału multimedialnego

Prezentacja poszczególnych procesów analitycznych

Typ materiału multimedialnego

Film edukacyjny

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

W filmie edukacyjnym Prezentacja poszczególnych procesów analitycznych przedstawiono następujące analizy:

miareczkowanie w środowisku niewodnym,
miareczkowanie alkacymetryczne odwrotne,
metodę spektrofotometryczną Vis,
metodę chromatografii cienkowarstwowej (TLC),
oznaczenia graniczne zanieczyszczeń – chlorki,
oznaczanie właściwości podłoży o charakterze tłuszczów – liczba kwasowa,
potwierdzanie tożsamości metamizolu sodowego.

Materiał jest powiązany z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.09.4.2)1) opisuje metody badań analitycznych,
MED.09.4.2)2) opisuje metody badań instrumentalnych,
MED.09.4.2)3) dobiera metody badania odpowiednie do sporządzanych postaci leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.2)4) wykonuje badania leków recepturowych i aptecznych zalecane przez Farmakopeę Polską,
MED.09.4.2)5) wykonuje analizę ilościową i jakościową leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.2)6) omawia wyniki badań leków recepturowych i leków aptecznych,
MED.09.4.3)1) opisuje cele, zadania i metody analizy chemicznej,
MED.09.4.3)2) wyjaśnia podstawowe pojęcia i prawa chemiczne,
MED.09.4.3)3) opisuje zagadnienia analizy jakościowej, ilościowej i instrumentalnej,
MED.09.4.3)4) podaje metody rozdziału mieszanin chemicznych,
MED.09.4.4)1) omawia zasady tworzenia nazw substancji leczniczych i odczynników,
MED.09.4.4)2) posługuje się monografiami ogólnymi i szczegółowymi,
MED.09.4.5)1) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami miareczkowymi,
MED.09.4.5)2) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami instrumentalnymi,
MED.09.4.6)1) wymienia metody rozdziału mieszanin chemicznych – dekantacja, sączenie, wirowanie, krystalizacja, adsorpcja, destylacja, sublimacja, ekstrakcja, chromatografia,
MED.09.4.8)3) sporządza dokumentację laboratoryjną,
MED.09.4.8)4) wykonuje podstawowe obliczenia chemiczne,
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
MED.09.4.9)1) wskazuje w Farmakopei Polskiej informacje dotyczące wymagań jakościowych i ilościowych substancji leczniczych, surowców farmaceutycznych i produktów leczniczych,
MED.09.4.10)1) wykorzystuje dostępne oprogramowanie komputerowe do przeprowadzania analiz i rejestrowania wyników,
MED.09.4.10)2) wykorzystuje techniki informatyczne do przetwarzania i przesyłu danych związanych z kontrolą laboratoryjną,
MED.09.3.11)1) dobiera aparaturę do procesów technologicznych,
MED.09.3.11)2) stosuje aparaturę, urządzenia i sprzęt wykorzystywany w aptece oraz przemyśle farmaceutycznym zgodnie z instrukcją obsługi urządzeń używanych w aptece i przemyśle farmaceutycznym.

Film edukacyjny jest powiązany z materiałami sprawdzającymi:

testem wielokrotnego wyboru,
zadaniem z możliwością użycia materiałów audio‑video.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następującego celu: zapoznanie się z metodami miareczkowania w środowisku niewodnym i miareczkowania alkacymetrycznego odwrotnego, z metodami chromatograficznymi oraz potwierdzającymi tożsamość wybranej substancji leczniczej.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w trakcie zajęć

Praca indywidualna

Osoba ucząca się zapoznaje się z filmem edukacyjnym, a później nauczyciel prosi o:

opracowanie infografiki, np. „Sprzęt niezbędny do przeprowadzenia badań metodą chromatografii cienkowarstwowej”, „Zasady miareczkowania w środowisku niewodnym” itp.;
stworzenie schematu przedstawiającego np. przygotowanie spektrofotometru UV–Vis do pomiaru;
wykrycie nieprawidłowości podczas analizy przypadku, np. przedstawienie nieprawidłowych reakcji chemicznych podczas potwierdzania tożsamości związków leczniczych;
przygotowanie zestawu pytań dotyczących np. substancji pomocniczych lub mieszanin wchodzących w skład postaci leków, jakości podłoży tłuszczowych, zanieczyszczenia leku, punktu końcowego miareczkowania;
opracowanie mapy myśli, np. „Wykrywanie związków w procesie miareczkowania w środowisku niewodnym”, „Wady i zalety miareczkowania odwrotnego”.

Praca w grupach

Po obejrzeniu filmu edukacyjnego uczący się przygotowują w grupach od dwu- do czteroosobowych dla innych grup:

przykładową dokumentację z analizy chromatografii cienkowarstwowej i spektrofotometrycznej; następnie uczący się mogą wymienić się dokumentami i sprawdzić ich poprawność, wyszukując błędy;
opis przypadku (zadaniem pozostałych grup jest np. wykrycie nieprawidłowości podczas oznaczeń granicznych zanieczyszczeń);
scenariusz symulacyjny dotyczący zasad postępowania w przypadku analizy podłoży o charakterze tłuszczów.

W trakcie procesu tworzenia dokumentów dla innych grup nauczyciel kontroluje prawidłowość zapisów, wskazuje błędy. Grupy przekazują sobie wskazówki do wykonania zadania. Po zakończeniu zleconych czynności następuje w całej grupie dyskusja, w której ważną rolę odgrywa ocena koleżeńska oraz informacja zwrotna przekazana przez nauczyciela poszczególnym grupom.

Praca z całym zespołem

Po obejrzeniu filmu edukacyjnego uczący się:

po kolei odpowiadają na zadawane przez nauczyciela pytania na temat np. oznaczeń granicznych zanieczyszczeń, analizy jakości podłoży tłuszczowych, badań potwierdzających tożsamość związków leczniczych;
tworzą mapę myśli na temat wpływu czynników chemicznych i fizycznych na podłoża o charakterze tłuszczów. Nauczyciel lub wskazana przez niego osoba zapisuje odpowiedzi, tworząc schemat na tablicy.

Wykorzystanie materiału multimedialnego poza zajęciami

Praca indywidualna

Film edukacyjny może zostać wykorzystany w pracy indywidualnej np. do:

utrwalania, porządkowania i poszerzania wiedzy,
przygotowania się do zajęć,
powtórzenia materiału,
przygotowania się do egzaminu lub sprawdzianu,
stworzenia prezentacji multimedialnej dotyczącej reakcji chemicznych potwierdzających obecność charakterystycznych ugrupowań w związku chemicznym,
opracowania schematu postępowania w przypadku np. miareczkowania w środowisku niewodnym lub miareczkowania alkacymetrycznego odwrotnego,
przygotowania się (dzięki opracowaniu prezentacji multimedialnej, infografiki lub plakatu) do lekcji odwróconej na temat np. błędów (niewłaściwa odważka, brudne szkło laboratoryjne, nieodpowiednia długość fali) podczas miareczkowania czy w trakcie przygotowania próbki do analizy spektrofotometrycznej lub cienkowarstwowej.

Praca w grupach

W celu utrwalenia i uporządkowania wiedzy uczący się przygotowują w grupach:

mapy myśli, np. „Analizy jakości podłoży tłuszczowych”,
analizy przypadku dotyczące np. potwierdzenia tożsamości związków leczniczych,
zestawy pytań czy niedokończonych zdań dotyczące obecności charakterystycznych ugrupowań w związku chemicznym, wpływu czynników fizycznych i chemicznych na stabilność podłoży o charakterze tłuszczów.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do indywidualizacji pracy z uczącymi się

Uczący się może powracać do materiału multimedialnego wiele razy, dopóki nie osiągnie wiedzy na wymaganym poziomie. Materiał ten może służyć do:

powtórzenia treści,
odpowiedniego przygotowania się do lekcji.

Innym sposobem indywidualizacji pracy z uczącymi się może być zachęcenie tych osób, które szybciej opanowały wiedzę z materiału multimedialnego, do przygotowania krótkich prezentacji (na temat np. miareczkowania w środowisku niewodnym). Prezentacje te są przedstawiane osobom mającym trudności z opanowaniem treści zawartych w filmie edukacyjnym – pomoże to uczącym się nadrobić braki. Natomiast osoby prezentujące mają możliwość nauczania innych, dokonując przy tym syntezy i tworząc treści nauczania.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

bg‑azure

Opis interaktywnych materiałów sprawdzających dla e‑materiału

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Test wielokrotnego wyboru Wybrane aspekty badania jakości leków

Opis materiału sprawdzającego

Test składa się z piętnastu pytań, w tym: sześciu pytań wielokrotnego wyboru z jedną poprawną odpowiedzą oraz dziewięciu pytań wielokrotnego wyboru z wieloma poprawnymi odpowiedziami.

Test ma zróżnicowany poziom trudności: sześć pytań jest łatwych, siedem jest średnio trudnych, dwa są trudne. Odpowiadając na pytania wielokrotnego wyboru z jedną poprawną odpowiedzią, osoba ucząca się wybiera jedną właściwą odpowiedź spośród trzech możliwych. Przy pytaniach wielokrotnego wyboru z wieloma prawidłowymi odpowiedziami osoba ucząca się wybiera kilka odpowiedzi spośród czterech.

Uczący się rozwiązuje dziesięć zadań. Czas na rozwiązanie testu to 15 min (1,5 min na każde pytanie). Procentowy próg zaliczenia testu to 50%.

Zakresem tematycznym materiał ten obejmuje:

informacje o wybranych metodach analitycznych klasycznych i instrumentalnych oraz ich zastosowaniu,
zasady wykonania pomiarów szybkości uwalniania substancji leczniczej z tabletki oraz interpretację otrzymanych wyników.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

wielokrotnego powtarzania ćwiczenia i jego sprawdzania – aż do momentu, gdy rozwiązanie będzie w pełni poprawne,
wyświetlania wskazówek naprowadzających w przypadku błędnej odpowiedzi,
uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego i wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony i drogi osiągnięcia sukcesu (w przypadku prawidłowej odpowiedzi) lub potrzebę powrotu do niektórych zagadnień e‑materiału (w przypadku nieprawidłowej odpowiedzi).

Materiał sprawdzający jest powiązany z materiałami multimedialnymi:

symulatorem Aparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku,
filmem edukacyjnym Prezentacja poszczególnych procesów analitycznych,
sekwencjami filmowymi Analiza instrumentalna jakości leków.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie kryteriów weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.09.3.11)1) dobiera aparaturę do procesów technologicznych,
MED.09.3.11)2) stosuje aparaturę, urządzenia i sprzęt wykorzystywany w aptece oraz przemyśle farmaceutycznym zgodnie z instrukcją obsługi urządzeń używanych w aptece i przemyśle farmaceutycznym,
MED.09.4.2)2) opisuje metody badań instrumentalnych,
MED.09.4.2)5) wykonuje analizę ilościową i jakościową leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.3)2) wyjaśnia podstawowe pojęcia i prawa chemiczne,
MED.09.4.3)3) opisuje zagadnienia analizy jakościowej, ilościowej i instrumentalnej,
MED.09.4.4)2) posługuje się monografiami ogólnymi i szczegółowymi,
MED.09.4.5)1) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami miareczkowymi,
MED.09.4.5)2) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami instrumentalnymi,
MED.09.4.6)1) wymienia metody rozdziału mieszanin chemicznych – dekantacja, sączenie, wirowanie, krystalizacja, adsorpcja, destylacja, sublimacja, ekstrakcja, chromatografia,
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
MED.09.4.10)1) wykorzystuje dostępne oprogramowanie komputerowe do przeprowadzania analiz i rejestrowania wyników.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie z lukami Komora badań cieplnych

Opis materiału sprawdzającego

Materiał sprawdzający zawiera fragment tekstu, w którym są braki – luki. Uczący się musi wybrać z puli właściwe wyrazy i wstawić je w odpowiednie miejsca oznaczone luką. Jest to zadanie średnio trudne.

Zakresem tematycznym materiał ten obejmuje zagadnienia dotyczące komory badań cieplnych znajdującej się w laboratorium kontroli jakości leków.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

wielokrotnego powtarzania ćwiczenia i jego sprawdzania – aż do momentu, gdy rozwiązanie będzie w pełni poprawne,
uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego i wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony i drogi osiągnięcia sukcesu (w przypadku prawidłowej odpowiedzi) lub potrzebę powrotu do niektórych zagadnień e‑materiału (w przypadku nieprawidłowej odpowiedzi).

Materiał sprawdzający jest powiązany z materiałem multimedialnym – wirtualną wycieczką Laboratorium kontroli jakości leków.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie kryteriów weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
MED.09.3.11)1) dobiera aparaturę do procesów technologicznych.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie ukierunkowane na grupowanie Laboratorium kontroli jakości leków

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie polega na przyporządkowaniu pomieszczeń do danych części laboratorium kontroli jakości leków: części mikrobiologicznej i analitycznej. Jest to zadanie trudne.

Zakresem tematycznym materiał ten obejmuje zagadnienia dotyczące pomieszczeń przynależnych do danych części laboratorium kontroli jakości leków.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

wielokrotnego powtarzania ćwiczenia i jego sprawdzania – aż do momentu, gdy rozwiązanie będzie w pełni poprawne,
uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego i wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony i drogi osiągnięcia sukcesu (w przypadku prawidłowej odpowiedzi) lub potrzebę powrotu do niektórych zagadnień e‑materiału (w przypadku nieprawidłowej odpowiedzi).

Materiał sprawdzający jest powiązany z materiałem multimedialnym – wirtualną wycieczką Laboratorium kontroli jakości leków.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie kryterium weryfikacji, zgodnie z którym uczący się:
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Krzyżówka Farmaceutyczna analiza instrumentalna

Opis materiału sprawdzającego

Materiał zawiera jedną trudną krzyżówkę. Składa się ona z dziesięciu pytań‑haseł, z których zostaje ułożone jedno hasło główne: kalibracja. Poniżej znajduje się pytanie dotyczące rozwiązania krzyżówki.

Zakresem tematycznym materiał ten obejmuje nazewnictwo związane z analizą instrumentalną jakości leków.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

wielokrotnego powtarzania ćwiczenia i jego sprawdzania – aż do momentu, gdy rozwiązanie będzie w pełni poprawne,
uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego i wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony i drogi osiągnięcia sukcesu (w przypadku prawidłowej odpowiedzi) lub potrzebę powrotu do niektórych zagadnień e‑materiału (w przypadku nieprawidłowej odpowiedzi).

Materiał sprawdzający jest powiązany z materiałem multimedialnym – sekwencjami filmowymi Analiza instrumentalna jakości leków.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie z możliwością użycia materiałów audio‑video Sprzęt wykorzystywany do oznaczania liczby kwasowej

Opis materiału sprawdzającego

Na podstawie fragmentu filmu należy wskazać nazwę sprzętu wykorzystywanego przez technika farmaceutycznego do wykonania danej analizy. Jest to łatwe zadanie.

Zakresem tematycznym materiał ten obejmuje zagadnienia dotyczące sprzętu wykorzystywanego do oznaczania liczby kwasowej.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

wielokrotnego powtarzania ćwiczenia i jego sprawdzania – aż do momentu, gdy rozwiązanie będzie w pełni poprawne,
wyświetlania wskazówek naprowadzających w przypadku błędnej odpowiedzi,
uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego i wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony i drogi osiągnięcia sukcesu (w przypadku prawidłowej odpowiedzi) lub potrzebę powrotu do niektórych zagadnień e‑materiału (w przypadku nieprawidłowej odpowiedzi).

Materiał sprawdzający jest powiązany z materiałem multimedialnym – filmem edukacyjnym Prezentacja poszczególnych procesów analitycznych.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie kryteriów weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.09.4.2)2) opisuje metody badań instrumentalnych,
MED.09.4.2)3) dobiera metody badania odpowiednie do sporządzanych postaci leku recepturowego i leku aptecznego.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Dopasowanie elementów do schematu Aparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku

Opis materiału sprawdzającego

Osoba ucząca się ma dopasować do odpowiednich miejsc na zdjęciu przedstawiającym aparat służący do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku nazwy elementów tego urządzenia. Jest to zadanie łatwe.

Zakresem tematycznym materiał ten obejmuje zagadnienia dotyczące budowy aparatu do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

wielokrotnego powtarzania ćwiczenia i jego sprawdzania – aż do momentu, gdy rozwiązanie będzie w pełni poprawne,
uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego i wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony i drogi osiągnięcia sukcesu (w przypadku prawidłowej odpowiedzi) lub potrzebę powrotu do niektórych zagadnień e‑materiału (w przypadku nieprawidłowej odpowiedzi).

Materiał sprawdzający jest powiązany z materiałem multimedialnym – symulatorem Aparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie kryteriów weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.09.3.11)2) stosuje aparaturę, urządzenia i sprzęt wykorzystywany w aptece oraz przemyśle farmaceutycznym zgodnie z instrukcją obsługi urządzeń używanych w aptece i przemyśle farmaceutycznym,
MED.09.4.2)4) wykonuje badania leków recepturowych i aptecznych zalecane przez Farmakopeę Polską,
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
MED.09.4.10)1) wykorzystuje dostępne oprogramowanie komputerowe do przeprowadzania analiz i rejestrowania wyników.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Uzupełnianie podpisów obrazka Pomiar lepkości wybranych podłoży maściowych

Opis materiału sprawdzającego

Uczący się ma uzupełnić podpisy pod czterema obrazkami związanymi z badaniami reologicznymi wybranego podłoża maściowego. Jest to zadanie średnio trudne.

Zakresem tematycznym materiał ten obejmuje podstawy reologii i wykonanie analizy reologicznej z użyciem właściwego sprzętu.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

wielokrotnego powtarzania ćwiczenia i jego sprawdzania – aż do momentu, gdy rozwiązanie będzie w pełni poprawne,
uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego i wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony i drogi osiągnięcia sukcesu (w przypadku prawidłowej odpowiedzi) lub potrzebę powrotu do niektórych zagadnień e‑materiału (w przypadku nieprawidłowej odpowiedzi).

Materiał sprawdzający jest powiązany z materiałem multimedialnym – filmem instruktażowym Pomiar lepkości wybranych podłoży maściowych.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie kryteriów weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.09.3.11)1) dobiera aparaturę do procesów technologicznych,
MED.09.4.2)3) dobiera metody badania odpowiednie do sporządzanych postaci leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.3)2) wyjaśnia podstawowe pojęcia i prawa chemiczne,
MED.09.4.3)3) opisuje zagadnienia analizy jakościowej, ilościowej i instrumentalnej.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie typu prawda czy fałsz Badanie uwalniania substancji czynnej z postaci leku

Opis materiału sprawdzającego

Jest to trudne zadanie składające się z czterech zdań. Osoba ucząca się musi określić, czy zdania te są prawdziwe czy fałszywe.

Zakresem tematycznym materiał ten obejmuje zagadnienia związane z zasadami pobierania próbek podczas badania dostępności farmaceutycznej ze stałej postaci leku.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

wielokrotnego powtarzania ćwiczenia i jego sprawdzania – aż do momentu, gdy rozwiązanie będzie w pełni poprawne,
uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony i drogi osiągnięcia sukcesu (w przypadku prawidłowej odpowiedzi) lub potrzebę powrotu do niektórych zagadnień e‑materiału (w przypadku nieprawidłowej odpowiedzi).

Materiał sprawdzający jest powiązany z materiałem multimedialnym – symulatorem Aparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie kryteriów weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.09.3.11)2) stosuje aparaturę, urządzenia i sprzęt wykorzystywany w aptece oraz przemyśle farmaceutycznym zgodnie z instrukcją obsługi urządzeń używanych w aptece i przemyśle farmaceutycznym,
MED.09.4.2)4) wykonuje badania leków recepturowych i aptecznych zalecane przez Farmakopeę Polską,
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
MED.09.4.10)1) wykorzystuje dostępne oprogramowanie komputerowe do przeprowadzania analiz i rejestrowania wyników.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

bg‑azure

Wykorzystanie e‑materiału do pracy z uczącymi się o specjalnych potrzebach edukacyjnych

E‑materiały ułatwiają zindywidualizowanie procesu dydaktycznego, co jest szczególnie istotne dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Odtwarzanie każdego e‑materiału jest możliwe również w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje materiałów dostępne dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku, słuchu. Ułatwia to dostęp do informacji, likwiduje niektóre bariery społeczne i komunikacyjne oraz zapewnia wyrównywanie szans.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

bg‑azure

Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiału

Minimalne wymagania sprzętowe zgodne z wymaganiami zpe.gov.pl

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

Słownik pojęć dla e‑materiału

Przewodnik dla uczącego się

Laboratorium kontroli jakości leków