Laboratorium kontroli jakości leków
MED.09. Sporządzanie i wytwarzanie produktów leczniczych oraz prowadzenie obrotu produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, suplementami diety i środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz innymi produktami dopuszczonymi do obrotu w aptece na podstawie przepisów prawa - Technik farmaceutyczny 321301
Słownik pojęć dla e‑materiału
siła łącząca dwa materiały i występująca na ich powierzchni styku, związana z istnieniem słabych oddziaływań międzycząsteczkowych, takich jak wiązania wodorowe, siły van der Waalsa czy oddziaływania typu dipol–dipol
Analiza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmoweAnaliza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmowe
urządzenie umożliwiające określenie dostępności farmaceutycznej w warunkach in vitro

Aparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku - symulatorAparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku - symulator
układy, w których płynięcie następuje natychmiast po przyłożeniu naprężenia ścinającego, a lepkość zmniejsza się wraz ze wzrostem szybkości ścinania
Pomiar lepkości wybranych podłoży maściowych - film instruktażowyPomiar lepkości wybranych podłoży maściowych - film instruktażowy
technika rozdziału pomiędzy dwie fazy: stacjonarną (ciało stałe lub ciecz osadzona na nośniku) i ruchomą (ciecz); może być wykorzystana do oceny czystości substancji lub potwierdzenia obecności substancji w leku
Prezentacja poszczególnych procesów analitycznych - film edukacyjnyPrezentacja poszczególnych procesów analitycznych - film edukacyjny
ilość substancji czynnej uwolniona z postaci leku i rozpuszczona w płynie akceptorowym w określonym czasie; parametr ten określa szybkość procesu uwalniania substancji czynnej z postaci leku w warunkach laboratoryjnych
Aparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku - symulatorAparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku - symulator
laboratoryjne urządzenie wentylacyjne, w którym wykonuje się czynności analityczne związane z wydzielaniem toksycznych oparów lub płynów; dygestoria stosuje się w laboratoriach analitycznych, chemicznych i mikrobiologicznych

Spacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualnaSpacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualna
promieniowanie elektromagnetyczne o długości fal między światłem widzialnym a falami radiowymi
Analiza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmoweAnaliza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmowe
element w kształcie długiej rurki, przeznaczony do pobierania prób w aparacie do badania uwalniania substancji czynnej z postaci leku; kaniule mogą zawierać m.in. elementy umożliwiające ustawienie głębokości ich zanurzenia oraz filtry (wbudowane wewnątrz lub nakładane zewnętrzne na koniec kaniuli); kaniule są dostępne w różnych wymiarach dopasowanych do konkretnych wielkości zlewek pomiarowych i w odmiennych kształtach w zależności od tego, czy są przeznaczone do pobierania ręcznego czy automatycznego
Aparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku - symulatorAparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku - symulator
specjalistyczne urządzenie przeznaczone do wygrzewania, suszenia oraz przeprowadzania badań i doświadczeń laboratoryjnych, które wymagają podwyższonej i stałej temperatury; stanowi wyposażenie każdego laboratorium analitycznego, chemicznego i mikrobiologicznego
Spacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualnaSpacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualna
zależność lepkości płynu od szybkości ścinania
Pomiar lepkości wybranych podłoży maściowych - film instruktażowyPomiar lepkości wybranych podłoży maściowych - film instruktażowy
siła, która jest konieczna, aby dwie powierzchnie jednostkowe danego ośrodka przesunąć wzajemnie na odległość 1 cm z różnicą prędkości 1 cm/s; jednostką lepkości dynamicznej jest paskalosekunda (Pa⋅s)
Pomiar lepkości wybranych podłoży maściowych - film instruktażowyPomiar lepkości wybranych podłoży maściowych - film instruktażowy
jednostka stosowana w spektroskopii w zakresie podczerwieni, oznacza liczbę drgań przypadających na 1 cm drogi promieniowania (jednostka: cmIndeks górny -1-1)
Analiza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmoweAnaliza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmowe
ilość (w mg) wodorotlenku potasu potrzebna do zobojętnienia wolnych kwasów organicznych zawartych w 1 g badanego tłuszczu, np. oleju; służy ona do oceny jakości substancji pomocniczych o charakterze tłuszczów
Prezentacja poszczególnych procesów analitycznych - film edukacyjnyPrezentacja poszczególnych procesów analitycznych - film edukacyjny
sprzęt wykorzystywany do uwalniania lub rozpuszczania próbek wymagających podwyższonej temperatury
Spacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualnaSpacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualna
odmiana chromatografii cieczowej; umożliwia rozdzielenie składników jednorodnej mieszaniny dzięki ich różnej sile oddziaływania (powinowactwa) z fazą ruchomą i stacjonarną układu chromatograficznego; technika ta jest wykorzystywana do analizy jakościowej i ilościowej różnych związków, np. substancji leczniczych
Aparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku - symulatorAparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku - symulator
określenie zjawiska optycznego; efekt rozproszenia światła na nierozpuszczonych molekułach znajdujących się w płynie; jeśli promień świetlny napotyka cząstkę zawiesiny, to część światła zostanie zaabsorbowana, a część – odbita
Analiza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmoweAnaliza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmowe
urządzenie stosowane w farmacji do otrzymywania maści, kremów i czopków
Spacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualnaSpacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualna
przyrząd służący do oglądania w silnym powiększeniu niewidocznych gołym okiem przedmiotów; pod mikroskopem dokonujemy oglądu materiału do badań; w Farmakopei Polskiej zawarte są informacje, dla których substancji leczniczych, surowców zielarskich oraz postaci leków konieczny jest ogląd mikroskopowy
Spacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualnaSpacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualna
jednostka osmolalności
Analiza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmoweAnaliza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmowe
urządzenie wykorzystywane w laboratorium do rozpuszczania i homogenizacji trudno rozpuszczalnych substancji do celów analitycznych, do usuwania gazu z próbek
Spacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualnaSpacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualna
jednostka długości, 10Indeks górny -9-9 m; w nanometrach wyrażana jest długość fal z zakresu UV–Vis (100–800 nm)
Spacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualnaSpacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualna
jest to stosunek siły F przyłożonej do powierzchni S wywołujący przepływ laminarny cieczy
Pomiar lepkości wybranych podłoży maściowych - film instruktażowyPomiar lepkości wybranych podłoży maściowych - film instruktażowy
technika pomiaru stopnia zmętnienia próbki wykorzystująca pomiar światła rozproszonego przez próbkę
Analiza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmoweAnaliza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmowe
jednostka stopnia zmętnienia
Analiza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmoweAnaliza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmowe
elementy umożliwiające obciążenie postaci leku ulegającej flotacji, stosowane w badaniu dostępności farmaceutycznej z wykorzystaniem aparatu łopatkowego; muszą być wykonane z obojętnego tworzywa; mogą mieć różne kształty, np. koszyczków w postaci walców lub drucianej spirali o kilku skrętach; przykładowy obciążnik wraz z opisem kształtu i wymiarów jest zaprezentowany m.in. w Farmakopei Polskiej
Aparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku - symulatorAparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku - symulator
stężenie substancji rozpuszczonej w roztworze, wyrażone jako liczba moli substancji czynnych osmotycznie (osmoli, skrót: Osm) rozpuszczonych w 1 kg rozpuszczalnika (wody)
Analiza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmoweAnaliza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmowe
urządzenie służące do pomiaru osmolalnościosmolalności; często w osmometrach wykorzystywany jest pomiar temperatury krzepnięcia analizowanej substancji

Analiza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmoweAnaliza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmowe
urządzenie służące do pomiaru pH, będące podstawowym wyposażeniem laboratorium kontroli jakości leków

Analiza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmoweAnaliza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmowe
ujemny logarytm aktywności jonów wodorowych roztworu, które są wyrażone jako stężenie jonów wodorowych w roztworze
Analiza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmoweAnaliza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmowe
roztwór wodny o odpowiednim składzie odzwierciedlający warunki panujące w poszczególnych odcinkach przewodu pokarmowego, stosowany do badania dostępności farmaceutycznej
Aparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku - symulatorAparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku - symulator
wykres zależności ilości uwolnionej substancji leczniczej z postaci leku od czasu; badanie pozwalające określić szybkość i stopień uwalniania substancji leczniczej, wykonywane na etapie opracowywania nowych postaci leków, w procesie kontroli jakości gotowych produktów leczniczych oraz przy wykazywaniu biorównoważności preparatów
Aparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku - symulatorAparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku - symulator
przyrząd optyczny służący do pomiarów współczynnika załamania światła, zaprojektowany przez Ernsta Abbego (1840–1905); umożliwia badania współczynnika refrakcji cieczy i ciał stałych o gęstości optycznej mniejszej od gęstości optycznej pryzmatów

Analiza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmoweAnaliza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmowe
metoda badania fizykochemicznych własności substancji na podstawie pomiarów współczynników załamania światła; do pomiarów refraktometrycznych służą refraktometry, np. refraktometr Abbegorefraktometr Abbego
Analiza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmoweAnaliza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmowe
parametr charakteryzujący konsystencję produktu półstałego (maści, kremu lub żelu); rozsmarowywalność bada się, mierząc powierzchnię (lub objętość) zajmowaną przez produkt półstały pod wpływem nacisku o znanej sile
Analiza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmoweAnaliza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmowe
roztwór mający taką samą osmolalność jak roztwór porównawczy; osmolalność leku porównuje się z osmolalnością płynów ustrojowych organizmu człowieka (stąd leki izoosmotyczne (izotoniczne) charakteryzują się osmolalnością w granicach 280–295 mOsm/kg)
Analiza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmoweAnaliza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmowe
urządzenie mierzące ilość promieniowania absorbowaną przez próbkę; spektrofotometry mogą badać absorpcję promieniowania w różnych zakresach promieniowania: IR, UV, UV–VisUV–Vis

Analiza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmoweAnaliza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmowe
stanowisko do wykonywania reakcji chemicznych potwierdzających tożsamość substancji leczniczych zgodnie z wymogami Farmakopei Polskiej; stanowisko wyposażone jest w odczynniki chemiczne wykonane zgodnie z przepisem zawartym w farmakopei; każdy odczynnik musi być oznaczony etykietą, na której podane są jego skład, data wykonania

Spacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualnaSpacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualna
szafa służąca do przechowywania próbek badanych, substancji czynnych oraz do archiwizacji próbek w warunkach chłodniczych (0–5°C)
Spacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualnaSpacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualna
odwracalne, izotermiczne przejście żelu w zol pod wpływem naprężenia ścinającego, a następnie, po usunięciu nacisku, powrót do struktury pierwotnej
Pomiar lepkości wybranych podłoży maściowych - film instruktażowyPomiar lepkości wybranych podłoży maściowych - film instruktażowy
wielkość wskazująca, jaka część promieniowania padającego została przepuszczona przez substancję; może być wyrażona w procentach
Analiza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmoweAnaliza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmowe
technika pomiaru stopnia zmętnienia próbki wykorzystująca pomiar światła przechodzącego przez próbkę
Analiza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmoweAnaliza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmowe
promieniowanie elektromagnetyczne o długości fal w zakresie 100–800 nm (UV: od 100 do 400 nm, Vis: od 400 do 800 nm)
Analiza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmoweAnaliza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmowe
warunki, które muszą zostać zapewnione podczas badania dostępności farmaceutycznej, dzięki czemu substancja czynna już obecna w roztworze nie wpływa na szybkość uwalniania z postaci leku jej pozostałej ilości; zostają osiągnięte, jeżeli objętość płynów akceptorowych jest tak dobrana, aby po uwolnieniu z danej postaci leku maksymalnej ilości substancji czynnej jej stężenie nie przekraczało 10–30% stężenia jej roztworu nasyconego
Aparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku - symulatorAparat do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z postaci leku - symulator
wykorzystywane w laboratorium kontroli jakości leków urządzenie do rozdzielania niewielkich objętości mieszanin, zawiesin, emulsji; sprzęt ułatwiający proces rozdzielania mieszanin
Spacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualnaSpacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualna
podstawowy parametr w chromatografii cienkowarstwowejchromatografii cienkowarstwowej, określający położenie substancji na chromatogramie; jest to stosunek drogi migracji substancji do drogi przebytej przez fazę ruchomą
Prezentacja poszczególnych procesów analitycznych - film edukacyjnyPrezentacja poszczególnych procesów analitycznych - film edukacyjny
stosunek sinusa kąta padania promienia światła w powietrzu do sinusa kąta załamania promienia w danym ośrodku; wielkość charakteryzująca różne ośrodki (np. szkło, ciecze), przez które przechodzi światło
Analiza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmoweAnaliza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmowe
zakres poniżej 1500 cmIndeks górny -1-1 widma absorpcyjnego w zakresie podczerwieni; widmo w tym zakresie ma układ pasm charakterystycznych dla danej cząsteczki; zakres ten jest wykorzystywany do identyfikacji badanego związku chemicznego
Analiza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmoweAnaliza instrumentalna jakości leków - sekwencje filmowe
dotyczące zanieczyszczeń minimalne wymagania dla danego środka farmaceutycznego, które powinny być spełnione bezpośrednio po zakończeniu procesu produkcyjnego oraz pod koniec okresu ważności produktu
Prezentacja poszczególnych procesów analitycznych - film edukacyjnyPrezentacja poszczególnych procesów analitycznych - film edukacyjny
wszystkie składniki substancji farmaceutycznej mające budowę inną niż substancja właściwa
Prezentacja poszczególnych procesów analitycznych - film edukacyjnyPrezentacja poszczególnych procesów analitycznych - film edukacyjny
zestaw sit, dzięki którym można dokonać klasyfikacji proszków i granulatów w zależności od wielkości cząstek
Spacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualnaSpacer po laboratorium kontroli jakości leków - wycieczka wirtualna