Autor przewodnika: Agnieszka Sobczak, Maria Popielarz‑Brzezińska, Katarzyna Dettlaff, Magdalena Ogrodowczyk, Maciej Stawny, Anna Jelińska, Szymon Tomczak, Ludwika Piwowarczyk

Konsultant przewodnika: Rafał Olijarczyk

Spis treści

• Podstawowe informacje o e‑materiale1Podstawowe informacje o e‑materiale

• Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w procesie samokształcenia2Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w procesie samokształcenia

• Opis interaktywnych materiałów sprawdzających dla e‑materiału3Opis interaktywnych materiałów sprawdzających dla e‑materiału

• Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiału5Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiału

Tytuł e‑materiału

Podstawy analizy produktów leczniczych i wyrobów medycznych

Nazwa i symbol cyfrowy zawodu

Technik farmaceutyczny, 321301

Kod i nazwa kwalifikacji

MED.09. Sporządzanie i wytwarzanie produktów leczniczych oraz prowadzenie obrotu produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, suplementami diety i środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz innymi produktami dopuszczonymi do obrotu w aptece

Efekty kształcenia i odpowiadające im kryteria weryfikacji właściwe dla e‑materiału

Osoba ucząca się:

MED.09.4.1) prowadzi analizę substancji roślinnych i przetworów roślinnych wykorzystywanych w lecznictwie:
MED.09.4.1)1) wymienia metody badań surowców roślinnych i ich przetworów,
MED.09.4.1)2) wykonuje badania surowców roślinnych i ich przetworów zgodnie z wymaganiami farmakopealnymi,

MED.09.4.2) omawia zasady analizy jakości sporządzanych leków w aptece:
MED.09.4.2)1) opisuje metody badań analitycznych,
MED.09.4.2)2) opisuje metody badań instrumentalnych,
MED.09.4.2)3) dobiera metody badania odpowiednie do sporządzanych postaci leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.2)4) wykonuje badania leków recepturowych i aptecznych zalecane przez Farmakopeę Polską,
MED.09.4.2)5) wykonuje analizę ilościową i jakościową leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.2)6) omawia wyniki badań leków recepturowych i leków aptecznych,

MED.09.4.3) omawia teoretyczne podstawy analizy chemicznej
MED.09.4.3)1) opisuje cele, zadania i metody analizy chemicznej,
MED.09.4.3)2) wyjaśnia podstawowe pojęcia i prawa chemiczne,
MED.09.4.3)3) opisuje zagadnienia analizy jakościowej, ilościowej i instrumentalnej,
MED.09.4.3)4) podaje metody rozdziału mieszanin chemicznych,

MED.09.4.4) posługuje się Farmakopeą Polską, normami i instrukcjami: MED.09.4.4)1) omawia zasady tworzenia nazw substancji leczniczych i odczynników,
MED.09.4.4)2) posługuje się monografiami ogólnymi i szczegółowymi,
MED.09.4.4)3) omawia układ Farmakopei Polskiej i wiadomości w niej zawarte, w szczególności o odczynnikach i odczynnikach w postaci roztworów, roztworów mianowanych i roztworów buforowych,

MED.09.4.5) przeprowadza badania zawartości substancji i produktów leczniczych:
MED.09.4.5)1) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami miareczkowymi,
MED.09.4.5)2) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami instrumentalnymi,

MED.09.4.6) dokonuje rozdziału substancji złożonych:
MED.09.4.6)1) wymienia metody rozdziału mieszanin chemicznych – dekantacja, sączenie, wirowanie, krystalizacja, adsorpcja, destylacja, sublimacja, ekstrakcja, chromatografia,
MED.09.4.6)2) rozdziela mieszaniny chemiczne stosując różne metody rozdziału,

MED.09.4.7) przeprowadza badania fizykochemiczne różnych postaci leków:
MED.09.4.7)1) wymienia rodzaje badań fizykochemicznych podawanych w Farmakopei Polskiej – oznaczanie temperatury topnienia i krzepnięcia, gęstości, rozpuszczalności, lepkości, pH,
MED.09.4.7)2) przeprowadza wybrane badania fizykochemiczne,

MED.09.4.8) przeprowadza badanie dostępności farmaceutycznej substancji czynnej z różnych postaci leku:
MED.09.4.8)1) omawia metody badania dostępności farmaceutycznej różnych postaci produktów leczniczych,
MED.09.4.8)2) przeprowadza badania dostępności farmaceutycznej dla tabletek, zawiesin, maści,
MED.09.4.8)3) sporządza dokumentację laboratoryjną,
MED.09.4.8)4) wykonuje podstawowe obliczenia chemiczne,
MED.09.4.8)5) wykonuje obliczenia z zakresu analizy ilościowej,
MED.09.4.8)6) charakteryzuje i interpretuje błędy analityczne,
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych,

MED.09.4.9) omawia nieprawidłowości mogące świadczyć o sfałszowaniu substancji leczniczych, surowców farmaceutycznych i produktów leczniczych:
MED.09.4.9)1) wskazuje w Farmakopei Polskiej informacje dotyczące wymagań jakościowych i ilościowych substancji leczniczych, surowców farmaceutycznych i produktów leczniczych,
MED.09.4.9)2) omawia wnioski z przeprowadzonych analiz i wskazuje nieprawidłowości w wynikach analiz,

MED.09.4.10) omawia programy komputerowe i narzędzia informatyczne wspomagające wykonywanie uprawnionych zadań w laboratorium:
MED.09.4.10)1) wykorzystuje dostępne oprogramowanie komputerowe do przeprowadzania analiz i rejestrowania wyników,
MED.09.4.10)2) wykorzystuje techniki informatyczne do przetwarzania i przesyłu danych związanych z kontrolą laboratoryjną.

Cele ogólne e‑materiału

Materiał wspiera osiąganie celu kształcenia określonego dla kwalifikacji MED.09 Sporządzanie i wytwarzanie produktów leczniczych oraz prowadzenie obrotu produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, suplementami diety i środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz innymi produktami dopuszczonymi do obrotu w aptece na podstawie przepisów prawa:

• współuczestniczenie w analizach produktów leczniczych i wyrobów medycznych w laboratoriach zgodnie z uprawnieniami wynikającymi z przepisów prawa obowiązujących na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

E‑materiał wspiera osiągnięcie następujących celów:

• analizowanie produktów leczniczych i wyrobów medycznych,

• wykrywanie potencjalnych błędów w analizie, wynikach oraz ich interpretacji.

Struktura e‑materiału, tytuły materiałów multimedialnych wraz z ich typem

• „Analiza produktów leczniczych i wyrobów medycznych” - galeria zdjęćDQldYc9IC„Analiza produktów leczniczych i wyrobów medycznych” - galeria zdjęć

• „Od leku do wyniku” - gra edukacyjnaDCruHhO92„Od leku do wyniku” - gra edukacyjna

• „Elementy analizy produktów leczniczych i wyrobów medycznych” - e‑bookDtM8kFXSx„Elementy analizy produktów leczniczych i wyrobów medycznych” - e‑book

• Interaktywne materiały sprawdzająceDdHGul2ZkInteraktywne materiały sprawdzające

• Słownik pojęć dla e‑materiałuDduEtRWMISłownik pojęć dla e‑materiału

• Przewodnik dla nauczycielaDGSjFMtAGPrzewodnik dla nauczyciela

• Przewodnik dla uczącego sięDeQ5qSWR6Przewodnik dla uczącego się

• Netografia i bibliografiaDBg2hf3sCNetografia i bibliografia

• Instrukcja użytkowaniaD11jA5i18Instrukcja użytkowania

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Tytuł materiału multimedialnego

Analiza produktów leczniczych i wyrobów medycznych

Typ materiału multimedialnego

Galeria zdjęć

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

Galeria prezentuje sprzęt używany do wykonywania analiz leków i wyrobów medycznych. W galerii znajdują się zdjęcia wraz z opisami. Został tu przedstawiony sprzęt szklany, np.: próbówki, zlewki, kolby, statywy do próbówek, cylindry, pipety, biurety oraz parownice, moździerze, tygle, mieszadła magnetyczne, wagi analityczne, areometry, wiskozymetr, pehametr, aparat do mierzenia temperatury topnienia, refraktometr, polarymetr, spektrofotometr UV‑VIS z widoczną kuwetą pomiarową, penetrometr, teksturometr, aparat do badania czasu całkowitej deformacji czopków, aparat do badania uwalniania substancji leczniczej z postaci leku. W opisie sprzętu analitycznego zostało także przedstawione jego zastosowanie oraz źródła występowania nieprawidłowości w użyciu. Omówione zostało również stanowisko pracy w laboratorium analitycznym.

Materiał jest powiązany kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.09.4.2)1) opisuje metody badań analitycznych,
MED.09.4.2)2) opisuje metody badań instrumentalnych,
MED.09.4.2)3) dobiera metody badania odpowiednie do sporządzanych postaci leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.3)1) opisuje cele, zadania i metody analizy chemicznej,
MED.09.4.3)2) wyjaśnia podstawowe pojęcia i prawa chemiczne,
MED.09.4.3)3) opisuje zagadnienia analizy jakościowej, ilościowej i instrumentalnej,
MED.09.4.3)4) podaje metody rozdziału mieszanin chemicznych,
MED.09.4.4)1) omawia zasady tworzenia nazw substancji leczniczych i odczynników,
MED.09.4.4)2) posługuje się monografiami ogólnymi i szczegółowymi,
MED.09.4.4)3) omawia układ Farmakopei Polskiej i wiadomości w niej zawarte, w szczególności o odczynnikach i odczynnikach w postaci roztworów, roztworów mianowanych i roztworów buforowych,
MED.09.4.7)1) wymienia rodzaje badań fizykochemicznych podawanych w Farmakopei Polskiej – oznaczanie temperatury topnienia i krzepnięcia, gęstości, rozpuszczalności, lepkości, pH,
MED.09.4.8)6) charakteryzuje i interpretuje błędy analityczne,
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
MED.09.4.9)2) omawia wnioski z przeprowadzonych analiz i wskazuje nieprawidłowości w wynikach analiz.

Zapoznanie się z prezentowanym w galerii zdjęć sprzętem przeznaczonym do prowadzenia analiz leków i wyrobów medycznych jest niezbędne do przeprowadzania analiz zgodnie z zasadami dobrej praktyki laboratoryjnej. Po poznaniu podstawowego sprzętu można przejść do e‑booka „Elementy analizy produktów leczniczych i wyrobów medycznych” i gry edukacyjnej „Od leku do wyniku”.

Galeria zdjęć jest powiązana z interaktywnymi materiałami sprawdzającymi: testem wielokrotnego wyboru, zadaniem ukierunkowanym na grupowanie, uporządkowanie, zadaniem polegającym na uzupełnianiu podpisów obrazka, zadaniem, w którym wykorzystano materiały audio‑video, zadaniem polegającym na dopasowaniu elementów do grafu/schematu.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następujących celów:

• opisywanie specjalistycznego sprzętu wykorzystywanego do analizy produktów leczniczych i wyrobów medycznych,

• opisywanie zastosowania sprzętu i aparatury używanej do przeprowadzania analizy produktów leczniczych i wyrobów medycznych,

• wykrywanie nieprawidłowości w użyciu sprzętu wykorzystywanego do przeprowadzania analizy produktów leczniczych i wyrobów medycznych,

• opisywanie stanowiska pracy w laboratorium analitycznym.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w procesie samokształcenia

Po zapoznaniu się z galerią zdjęć można zdobytą tam wiedzę rozwinąć na drodze samokształcenia poprzez np.:

• przygotowanie fiszek (np. z nazwami i opisem specjalistycznego sprzętu wykorzystywanego do analizy produktów leczniczych i wyrobów medycznych),

• opracowanie infografiki, broszury lub mapy myśli (np.:

  • „Sprzęt i aparatura wykorzystywane do przeprowadzania analizy produktów leczniczych i wyrobów medycznych”,

  • „Wykrywanie nieprawidłowości w użyciu sprzętu wykorzystywanego do przeprowadzania analizy produktów leczniczych i wyrobów medycznych”,

  • „Stanowisko pracy w laboratorium analitycznym”),

• opracowanie prezentacji multimedialnej (np. na temat specjalistycznego sprzętu używanego do analizy produktów leczniczych i wyrobów medycznych. Taka praca może następnie zostać wykorzystana podczas lekcji odwróconej ukierunkowanej na demonstrację),

• analizę przypadku (np. rozważenie, jakiego rodzaju błędy może popełnić technik farmacji stosujący wybraną aparaturę do przeprowadzania analizy produktów leczniczych, i omówienie, w jaki sposób może on uniknąć tych błędów – co powinien zrobić, na co powinien zwrócić uwagę),

• wykorzystanie materiału do przygotowania się do zajęć, powtórzenia wiadomości, a także do usystematyzowania wiedzy przed egzaminem zawodowym bądź konkursem.

Tytuł materiału multimedialnego

Od leku do wyniku

Typ materiału multimedialnego

Gra edukacyjna

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

Gra wspiera rozwijanie wiedzy i umiejętności z zakresu podstaw analizy produktów leczniczych i wyrobów medycznych. Odzwierciedla proces wykonywania badań leków, potwierdzanie tożsamości oraz oznaczanie metodami klasycznymi i instrumentalnymi. Uwzględnia wszystkie etapy analizy – od doboru metody analitycznej, przez przygotowanie próbki i poddanie jej analizie, ukazanie zachodzących reakcji, do uzyskania wyniku analizy i jego prawidłowej interpretacji.

Gra składa się z trzech poziomów. Zdobycie odpowiedniej liczby punktów (10 z 18 możliwych) na pierwszym poziomie umożliwia przejście na poziom drugi. Do zaliczenia drugiego poziomu wymagane jest uzyskanie 20 pkt z 33 pkt możliwych. Pozwala to na przejście na trzeci poziom – tu można uzyskać maksymalnie 18 pkt, a zdobycie 10 pkt kończy grę z wynikiem pozytywnym. Pierwszy poziom dotyczy podstaw analizy, drugi obejmuje analizę jakościową, a trzeci – analizę ilościową. Aby zaliczyć grę, trzeba przejść wszystkie etapy.

Materiał jest powiązany z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.09.4.2)1) opisuje metody badań analitycznych,
MED.09.4.2)2) opisuje metody badań instrumentalnych,
MED.09.4.2)3) dobiera metody badania odpowiednie do sporządzanych postaci leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.2)5) wykonuje analizę ilościową i jakościową leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.2)6) omawia wyniki badań leków recepturowych i leków aptecznych,
MED.09.4.3)1) opisuje cele, zadania i metody analizy chemicznej,
MED.09.4.3)2) wyjaśnia podstawowe pojęcia i prawa chemiczne,
MED.09.4.3)3) opisuje zagadnienia analizy jakościowej, ilościowej i instrumentalnej,
MED.09.4.3)4) podaje metody rozdziału mieszanin chemicznych,
MED.09.4.4)2) posługuje się monografiami ogólnymi i szczegółowymi,
MED.09.4.4)3) omawia układ Farmakopei Polskiej i wiadomości w niej zawarte, w szczególności o odczynnikach i odczynnikach w postaci roztworów, roztworów mianowanych i roztworów buforowych,
MED.09.4.5)1) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami miareczkowymi,
MED.09.4.5)2) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami instrumentalnymi,
MED.09.4.6)1) wymienia metody rozdziału mieszanin chemicznych – dekantacja, sączenie, wirowanie,
krystalizacja, adsorpcja, destylacja, sublimacja, ekstrakcja, chromatografia,
MED.09.4.6)2) rozdziela mieszaniny chemiczne stosując różne metody rozdziału,
MED.09.4.7)1) wymienia rodzaje badań fizykochemicznych podawanych w Farmakopei Polskiej – oznaczanie temperatury topnienia i krzepnięcia, gęstości, rozpuszczalności, lepkości, pH,
MED.09.4.7)2) przeprowadza wybrane badania fizykochemiczne,
MED.09.4.8)1) omawia metody badania dostępności farmaceutycznej różnych postaci produktów leczniczych,
MED.09.4.8)4) wykonuje podstawowe obliczenia chemiczne,
MED.09.4.8)5) wykonuje obliczenia z zakresu analizy ilościowej,
MED.09.4.8)6) charakteryzuje i interpretuje błędy analityczne,
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
MED.09.4.9)1) wskazuje w Farmakopei Polskiej informacje dotyczące wymagań jakościowych i ilościowych substancji leczniczych, surowców farmaceutycznych i produktów leczniczych.

Przed grą warto zapoznać uczących się z e‑bookiem „Elementy analizy produktów leczniczych i wyrobów medycznych” i galerią zdjęć „Analiza produktów leczniczych i wyrobów medycznych”.

Gra edukacyjna jest powiązana z materiałami sprawdzającymi: testem wielokrotnego wyboru, zadaniem z lukami, zadaniem typu prawda czy fałsz.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następujących celów:

• przeprowadzanie analizy produktów leczniczych i wyrobów medycznych,

• wykonywanie badań leków,

• analizowanie uzyskiwanych wyników,

• stosowanie odpowiednich testów do przeprowadzania analizy,

• interpretowanie wyników analiz produktów leczniczych i wyrobów medycznych.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w procesie samokształcenia

Po przejściu gry edukacyjnej można zdobytą tam wiedzę rozwinąć na drodze samokształcenia poprzez np.:

• samodzielne poszerzanie wiedzy na temat wykonywania badań leków i sposobów analizowania uzyskanych wyników. Dzięki tej pracy można lepiej przygotować się do zajęć lub powtórzyć materiał na lekcję,

• przygotowanie fiszek (np. z pojęciami z zakresu analizy jakościowej i ilościowej: roztwór fenoloftaleiny, miareczkowanie, anestezyny, glicyny, mleczan wapnia itp.),

• przygotowanie prezentacji multimedialnej (np. na temat analizy leków i wyrobów medycznych), zawierającej opisy pojęć, ryciny, filmy,

• opracowanie przypadku (np. wskazanie nieprawidłowości mogących wystąpić podczas analizy produktów leczniczych i wyrobów medycznych),

• opracowanie schematu (np. na temat:

  • wykonywania badań leków,

  • potwierdzania tożsamości badanych substancji,

  • oznaczania metodami klasycznymi i instrumentalnymi.
    W pracy można ująć poszczególne etapy analizy – od doboru metody analitycznej, przez przygotowanie próbki i poddanie jej analizie, ukazanie zachodzących reakcji, do uzyskania wyniku analizy i jego prawidłowej interpretacji),

• opracowanie listy pytań lub zdań niedokończonych (np. na temat interpretowania wyników analiz produktów leczniczych i wyrobów medycznych. Utworzoną listę pytań bądź zdań niedokończonych można dodatkowo wykorzystać podczas zajęć w ramach lekcji odwróconej. Pytania te mogą być zadane na początku takiej lekcji uczącym się lub prowadzącemu),

• przygotowanie quizu z zestawem pytań (np. dotyczących:

  • zastosowania odpowiednich testów do przeprowadzenia analizy,

  • wykonania badania leków,

  • rodzajów i metod analizy produktów leczniczych i wyrobów medycznych itp.
    Taki quiz może być materiałem przygotowanym do nauki indywidualnej albo grupowej, można innym osobom z grupy zaproponować jego współtworzenie i wypełnienie).

Tytuł materiału multimedialnego

Elementy analizy produktów leczniczych i wyrobów medycznych

Typ materiału multimedialnego

E‑book

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

E‑book objaśnia podstawowe zagadnienia związane z etapami prowadzenia analizy leków, analizy jakościowej produktów leczniczych, analizy ilościowej produktów leczniczych oraz omawia rodzaje błędów, które mogą wystąpić podczas analizy farmaceutycznej, jak również sposoby postępowania w celu zmniejszenia ryzyka ich występowania.

Materiał jest powiązany z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.09.4.2)1) opisuje metody badań analitycznych,
MED.09.4.2)2) opisuje metody badań instrumentalnych,
MED.09.4.2)3) dobiera metody badania odpowiednie do sporządzanych postaci leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.2)4) wykonuje badania leków recepturowych i aptecznych zalecane przez Farmakopeę Polską,
MED.09.4.2)5) wykonuje analizę ilościową i jakościową leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.2)6) omawia wyniki badań leków recepturowych i leków aptecznych,
MED.09.4.3)1) opisuje cele, zadania i metody analizy chemicznej,
MED.09.4.3)2) wyjaśnia podstawowe pojęcia i prawa chemiczne,
MED.09.4.3)3) opisuje zagadnienia analizy jakościowej, ilościowej i instrumentalnej,
MED.09.4.3)4) podaje metody rozdziału mieszanin chemicznych,
MED.09.4.4)1) omawia zasady tworzenia nazw substancji leczniczych i odczynników,
MED.09.4.4)2) posługuje się monografiami ogólnymi i szczegółowymi,
MED.09.4.4)3) omawia układ Farmakopei Polskiej i wiadomości w niej zawarte, w szczególności o odczynnikach i odczynnikach w postaci roztworów, roztworów mianowanych i roztworów buforowych,
MED.09.4.5)1) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami miareczkowymi,
MED.09.4.5)2) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami instrumentalnymi,
MED.09.4.6)1) wymienia metody rozdziału mieszanin chemicznych – dekantacja, sączenie, wirowanie, krystalizacja, adsorpcja, destylacja, sublimacja, ekstrakcja, chromatografia,
MED.09.4.6)2) rozdziela mieszaniny chemiczne stosując różne metody rozdziału,
MED.09.4.7)1) wymienia rodzaje badań fizykochemicznych podawanych w Farmakopei Polskiej – oznaczanie temperatury topnienia i krzepnięcia, gęstości, rozpuszczalności, lepkości, pH,
MED.09.4.7)2) przeprowadza wybrane badania fizykochemiczne,
MED.09.4.8)1) omawia metody badania dostępności farmaceutycznej różnych postaci produktów leczniczych,
MED.09.4.8)3) sporządza dokumentację laboratoryjną,
MED.09.4.8)4) wykonuje podstawowe obliczenia chemiczne,
MED.09.4.8)5) wykonuje obliczenia z zakresu analizy ilościowej,
MED.09.4.8)6) charakteryzuje i interpretuje błędy analityczne,
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
MED.09.4.9)1) wskazuje w Farmakopei Polskiej informacje dotyczące wymagań jakościowych i ilościowych substancji leczniczych, surowców farmaceutycznych i produktów leczniczych,
MED.09.4.9)2) omawia wnioski z przeprowadzonych analiz i wskazuje nieprawidłowości w wynikach analiz.

Materiał multimedialny jest powiązany z grą edukacyjną „Od leku do wyniku” i galerią zdjęć „Analiza produktów leczniczych i wyrobów medycznych”. Po zapoznaniu się z e‑bookiem uczący się może dzięki grze edukacyjnej sprawdzić lub utrwalić swą wiedzę.

E‑book jest powiązany z materiałami sprawdzającymi: testem wielokrotnego wyboru, testem samosprawdzającym, krzyżówką.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następujących celów:

• opisywanie etapów analizy produktów leczniczych i wyrobów medycznych,

• analizowanie błędów, które mogą wystąpić podczas przeprowadzania analizy farmaceutycznej,

• opisywanie sposobów postępowania w celu zmniejszenia ryzyka występowania błędów podczas przeprowadzania analiz farmaceutycznych.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w procesie samokształcenia

Po zapoznaniu się z e‑bookiem można zdobytą tam wiedzę rozwinąć na drodze samokształcenia poprzez np.:

• przygotowanie zestawu pytań (np. na temat:

  • błędów, które mogą wystąpić podczas przeprowadzania analizy farmaceutycznej,

  • sposobów postępowania w celu zmniejszenia ryzyka występowania błędów itp.).

• przygotowanie plakatu (np. obrazującego sposób postępowania w celu zmniejszenia ryzyka występowania błędów podczas przeprowadzania analiz farmaceutycznych),

• utworzenie schematu mapy myśli (np. „Nieprawidłowości podczas przeprowadzania analiz farmaceutycznych”),

• zastosowanie metody zwanej drzewkiem decyzyjnym (np. „Oznaczanie kwasu acetylosalicylowego – miareczkowanie odwrotne”),

• przeprowadzenie analizy za pomocą metaplanu (np. „Rodzaje błędów w analizie farmaceutycznej – jak jest? Jak powinno być? Jakie są przyczyny rozbieżności? Co zrobić, aby poprawić sytuację?”).

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Test wielokrotnego wyboru

• „Podstawy analizy produktów leczniczych i wyrobów medycznych”

Opis materiału sprawdzającego

Test składa się z jedenastu pytań: pięciu pytań wielokrotnego wyboru z jedną odpowiedzą poprawną, sześciu pytań wielokrotnego wyboru z wieloma odpowiedziami poprawnymi. Pytania mają zróżnicowany poziom trudności: trzy pytania są łatwe, sześć pytań jest średnio trudnych, dwa pytania są trudne. Odpowiadając na pytania wielokrotnego wyboru z jedną poprawną odpowiedzią, osoba ucząca się wybiera jedną odpowiedź właściwą spośród trzech możliwych odpowiedzi. Natomiast przy pytaniu wielokrotnego wyboru z wieloma prawidłowymi odpowiedziami osoba ucząca się wybiera kilka odpowiedzi spośród czterech.

Zakresem tematycznym materiał ten obejmuje rodzaj sprzętu laboratoryjnego i aparatury wykorzystywanej w laboratorium analitycznym do przeprowadzania analiz, analizę jakościową i ilościową substancji leczniczych.

Uczący się uzyskuje informację zwrotną dotyczącą oceny realizacji zadania, opartą na zasadach oceniania kształtującego, ma możliwość wielkokrotnego powtarzania zadania.

Materiał sprawdzający jest powiązany z e‑bookiem „Elementy analizy produktów leczniczych i wyrobów medycznych”, galerią zdjęć „Analiza produktów leczniczych i wyrobów medycznych”, grą edukacyjną „Od leku do wyniku” oraz ze słownikiem pojęć.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie kryteriów weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.09.4.2)1) opisuje metody badań analitycznych,
MED.09.4.2)2) opisuje metody badań instrumentalnych,
MED.09.4.2)3) dobiera metody badania odpowiednie do sporządzanych postaci leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.2)5) wykonuje analizę ilościową i jakościową leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.5)1) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami miareczkowymi,
MED.09.4.5)2) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami instrumentalnymi,
MED.09.4.6)1) wymienia metody rozdziału mieszanin chemicznych – dekantacja, sączenie, wirowanie, krystalizacja, adsorpcja, destylacja, sublimacja, ekstrakcja, chromatografia,
MED.09.4.6)2) rozdziela mieszaniny chemiczne stosując różne metody rozdziału.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie z lukami

• „Rozpuszczalność związków chemicznych”

Opis materiału sprawdzającego

Materiał sprawdzający zawiera fragment tekstowy, w którym są luki. Uczący się musi wybrać z puli właściwe nazwy i wstawić je w odpowiednie miejsca oznaczone luką. Jest to zadanie łatwe.

Zakresem tematycznym materiał ten obejmuje zagadnienia związane z produktami leczniczymi, substancjami rozpuszczalnymi i rozpuszczalnikami.

Po zakończeniu zadania uczący się otrzymuje informację zwrotną opartą na zasadach oceniania kształtującego, ma również możliwość wielokrotnego powracania do zadania.

Materiał sprawdzający jest powiązany z grą edukacyjną „Od leku do wyniku” i ze słownikiem pojęć.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie kryteriów weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.09.4.7)1) wymienia rodzaje badań fizykochemicznych podawanych w Farmakopei Polskiej – oznaczanie temperatury topnienia i krzepnięcia, gęstości, rozpuszczalności, lepkości, pH,
MED.09.4.7)2) przeprowadza wybrane badania fizykochemiczne,
MED.09.4.8)1) omawia metody badania dostępności farmaceutycznej różnych postaci produktów leczniczych,
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
MED.09.4.9)1) wskazuje w Farmakopei Polskiej informacje dotyczące wymagań jakościowych i ilościowych substancji leczniczych, surowców farmaceutycznych i produktów leczniczych.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie ukierunkowane na grupowanie

• „Rodzaje aparatów”

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie polega na dopasowaniu rodzaju aparatu do oceny właściwości fizycznych substancji aktywnych. Jest to zadanie trudne. Składa się z trzech grup. Uczący się musi wybrać poprawną odpowiedź z trzech możliwych dobieranych losowo.

Zakresem tematycznym materiał ten obejmuje zastosowanie aparatury medycznej do oceny właściwości fizycznych.

Uczący się uzyskuje informację zwrotną dotyczącą oceny realizacji zadania, opartą na zasadach oceniania kształtującego, ma możliwość wielkokrotnego powtarzania zadania.

Materiał sprawdzający jest powiązany z galerią zdjęć „Analiza produktów leczniczych i wyrobów medycznych”.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie kryterium weryfikacji, zgodnie z którym uczący się: MED.09.4.7)1) wymienia rodzaje badań fizykochemicznych podawanych w Farmakopei Polskiej – oznaczanie temperatury topnienia i krzepnięcia, gęstości, rozpuszczalności, lepkości, pH.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Krzyżówka

• „Analiza farmaceutyczna”

Opis materiału sprawdzającego

Materiał sprawdzający zawiera jedną średnio trudną krzyżówkę. Składa się ona z sześciu pytań‑haseł, z których zostaje ułożone hasło główne.

Zakresem tematycznym materiał ten obejmuje zagadnienia powiązane z analizą produktów leczniczych.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także wielokrotnego powtarzania wykonania zadania. Uczący się uzyskuje informację zwrotną dotyczącą oceny realizacji zadania, opartą na zasadach oceniania kształtującego.

Materiał sprawdzający jest powiązany z e‑bookiem „Elementy analizy produktów leczniczych i wyrobów medycznych” oraz ze słownikiem pojęć.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie kryteriów weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.09.4.3)1) opisuje cele, zadania i metody analizy chemicznej,
MED.09.4.3)2) wyjaśnia podstawowe pojęcia i prawa chemiczne,
MED.09.4.3)3) opisuje zagadnienia analizy jakościowej, ilościowej i instrumentalnej,
MED.09.4.3)4) podaje metody rozdziału mieszanin chemicznych.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Test samosprawdzający

• „Analiza jakościowa i ilościowa leków”

Opis materiału sprawdzającego

Test składa się z dziesięciu zadań o zróżnicowanym stopniu trudności: trzech łatwych, czterech średnio trudnych i trzech trudnych. Osoba ucząca się ma odpowiedzieć na sześć pytań. Czas rozwiązania testu to 9 min (1,5 min na pytanie), próg zaliczenia wynosi 50%. System losuje sześć pytań z puli oraz kolejność pytań i kolejność dystraktorów.

Materiał ten weryfikuje wiedzę na temat metod analizy leków i mogących wystąpić przy jej wykonywaniu błędów.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania. Uczący się otrzymuje informację zwrotną w przypadku udzielenia błędnej odpowiedzi oraz zostaje odesłany do materiału, w którym były omawiane zagadnienia, ma także możliwość wielokrotnego powtarzania zadania.

Materiał sprawdzający jest powiązany z e‑bookiem „Elementy analizy produktów leczniczych i wyrobów medycznych”.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie kryteriów weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.09.4.5)1) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami miareczkowymi,
MED.09.4.5)2) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami instrumentalnymi,
MED.09.4.6)1) wymienia metody rozdziału mieszanin chemicznych – dekantacja, sączenie, wirowanie, krystalizacja, adsorpcja, destylacja, sublimacja, ekstrakcja, chromatografia.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie z możliwością użycia materiałów audio‑video

• „Aparatura do badania postaci leków”

Opis materiału sprawdzającego

Jest to średnio trudne zadanie polegające na dopasowaniu – na podstawie fotografii i nagrania dźwięku wydawanego przez urządzenie podczas pracy – właściwego aparatu do badania postaci leku.

Jeśli uczący się nie wykona zadania poprawnie, otrzymuje informację zwrotną, ma też możliwość wielkokrotnego powtarzania zadania.

Materiał sprawdzający jest powiązany z galerią zdjęć „Analiza produktów leczniczych i wyrobów medycznych”.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie kryteriów weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.09.4.3)3) opisuje zagadnienia analizy jakościowej, ilościowej i instrumentalnej,
MED.09.4.8)1) omawia metody badania dostępności farmaceutycznej różnych postaci produktów leczniczych.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Dopasowanie elementów do grafu/schematu

• „Rodzaje wag stosowanych w laboratorium analitycznym”

Opis materiału sprawdzającego

Jest to zadanie średnio trudne. Uczący się ma dopasować nazwę wagi do wyników pomiaru dokładności oraz do nośności danego przyrządu.

Zakresem tematycznym materiał ten obejmuje rodzaje wag stosowanych w laboratorium analitycznym.

Uczący się otrzymuje zwrotnie informację na temat poprawności wykonanego zadania, opartą na zasadach oceniania kształtującego, ma również możliwość wielokrotnego powtarzania zadania.

Materiał sprawdzający jest powiązany z galerią zdjęć „Analiza produktów leczniczych i wyrobów medycznych”.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie kryteriów weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.09.4.2)1) opisuje metody badań analitycznych,
MED.09.4.2)2) opisuje metody badań instrumentalnych,
MED.09.4.2)3) dobiera metody badania odpowiednie do sporządzanych postaci leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.4.3)3) opisuje zagadnienia analizy jakościowej, ilościowej i instrumentalnej, MED.09.4.8)1) omawia metody badania dostępności farmaceutycznej różnych postaci produktów leczniczych.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Wskazywanie poprawnych odpowiedzi

• „Klasyczne metody miareczkowe w analizie leków”

Opis materiału sprawdzającego

Jest to zadanie trudne. Uczący się ma wyszukiwać (wskazać) poprawne odpowiedzi dotyczące opisu analizy miareczkowej.

Zakresem tematycznym materiał ten obejmuje metody miareczkowe w analizie leków.

Uczący się otrzymuje zwrotnie informację na temat poprawności wykonanego zadania, opartą na zasadach oceniania kształtującego, ma również możliwość wielokrotnego powtarzania zadania.

Materiał sprawdzający jest powiązany z e‑bookiem „Elementy analizy produktów leczniczych i wyrobów medycznych” i ze słownikiem pojęć.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie kryterium weryfikacji, zgodnie z którym uczący się:
MED.09.4.5)1) przeprowadza oznaczenie zawartości substancji w badanej próbie metodami miareczkowymi.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Uzupełnianie podpisów obrazka

• „Rodzaje sprzętu laboratoryjnego stosowanego w laboratorium analitycznym”

Opis materiału sprawdzającego

Jest to średnio trudne zadanie, które polega na uzupełnieniu podpisów pod trzema fotografiami dobranymi losowo.

Zakresem tematycznym materiał ten obejmuje wiedzę na temat sprzętu laboratoryjnego stosowanego w laboratorium analitycznym.

Uczący się otrzymuje zwrotnie informację o poprawności wykonania zadania, opartą na zasadach oceniania kształtującego, ma również możliwość wielokrotnego powtarzania zadania.

Materiał sprawdzający jest powiązany z galerią zdjęć „Analiza produktów leczniczych i wyrobów medycznych”.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie kryteriów weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.09.4.8)1) omawia metody badania dostępności farmaceutycznej różnych postaci produktów leczniczych,
MED.09.4.8)7) stosuje zasady dobrej praktyki laboratoryjnej i kontroli produktów leczniczych i wyrobów medycznych.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie typu prawda czy fałsz

• „Analiza leków”

Opis materiału sprawdzającego

Jest to średnio trudne zadanie składające się z czterech zdań. Uczący się musi określić, czy zdania te są prawdziwe czy fałszywe.

Zakresem tematycznym materiał ten obejmuje analizę leków.

Uczący się otrzymuje zwrotnie informację na temat poprawności wykonanego zadania, opartą na zasadach oceniania kształtującego, ma również możliwość wielokrotnego powtarzania zadania.

Materiał sprawdzający jest powiązany z grą edukacyjną „Od leku do wyniku” oraz ze słownikiem pojęć.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał sprawdza spełnienie kryteriów weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.09.4.4)2) posługuje się monografiami ogólnymi i szczegółowymi,
MED.09.4.4)3) omawia układ Farmakopei Polskiej i wiadomości w niej zawarte, w szczególności o odczynnikach i odczynnikach w postaci roztworów, roztworów mianowanych i roztworów buforowych.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Minimalne wymagania sprzętowe zgodne z wymaganiami zpe.gov.pl

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści