Scenariusz dla nauczyciela

Autorzy: Agnieszka Woch, Artur Gałkowski, Katarzyna Kowalik, Justyna Groblińska

Przedmiot: Język włoski

Temat zajęć: Mi dai la ricetta? - Dasz mi przepis?

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, klasa I, poziom A1+

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.2. Język obcy nowożytny nauczany jako drugi (kontynuacja 2. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie proste wypowiedzi ustne artykułowane wyraźnie, w standardowej odmianie języka, a także proste wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi ustne i pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
6) żywienie (np. artykuły spożywcze, posiłki i ich przygotowywanie, lokale gastronomiczne);
II. Uczeń rozumie proste wypowiedzi ustne (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje) artykułowane wyraźnie, w standardowej odmianie języka:
1) reaguje na polecenia;
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
III. Uczeń rozumie proste wypowiedzi pisemne (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, instrukcje, rozkłady jazdy, historyjki obrazkowe z tekstem, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
4) znajduje w tekście określone informacje;
V. Uczeń tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, wpis na blogu):
5) opisuje upodobania;
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych sytuacjach:
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
5) wyraża swoje upodobania, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, intencje i pragnienia innych osób;
VII. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. wiadomość, SMS, krótki list prywatny, e‑mail, wpis na czacie/forum) w typowych sytuacjach:
11) ostrzega, nakazuje, zakazuje, instruuje;
VIII. Uczeń przetwarza prosty tekst ustnie lub pisemnie:
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • zna typowe słownictwo dla włoskich przepisów;

  • rozumie i wykorzystuje poznane środki językowe w rozmowie dotyczącej kuchni włoskiej/przygotowania posiłków;

  • potrafi odczytać i zrozumieć włoski przepis kulinarny;

  • utrwala formy i użycie trybu rozkazującego, służącego np. do zapisania lub podania przepisu;

  • jest gotowy do rozmowy o daniach kuchni włoskiej.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

  • rozwija wrażliwość międzykulturową oraz kształtuje postawę ciekawości, szacunku i otwartości wobec innych kultur;

  • aktywnie uczestniczy w procesie uczenia się;

  • rozwija kompetencje językowe i komunikacyjne oraz kulturowe;

  • wykorzystuje w naturalnych sytuacjach językowych poznane struktury i słownictwo;

  • zdobywa wiedzę i umiejętności do realizacji własnych celów komunikacyjnych;

  • pozyskuje świadomość znaczenia języków obcych nowożytnych w różnych dziedzinach kultury cywilizacyjnej.

Strategie uczenia się:

  1. Strategie kognitywne.

  2. Strategie zapamiętywania.

  3. Strategie przetwarzanie materiału językowego.

  4. Strategie pozyskiwania wiedzy kulturowo‑językowej.

  5. Strategie zadaniowe.

Metody i techniki nauczania:

  1. Metoda kognitywna.

  2. Zintegrowane nauczanie językowo‑przedmiotowe.

  3. Nauczanie polisensoryczne.

Formy pracy:

  1. Praca indywidualna.

  2. Praca w parach lub w małych grupach.

  3. Praca pod kierunkiem nauczyciela.

Środki dydaktyczne:

  • Komputer z dostępem do internetu, rzutnik lub tablica multimedialna (lub odtwarzacz plików audio), materiały piśmiennicze. Dodatkowo opakowanie włoskiego makaronu lub plansza ze zdjęciami i nazwami makaronów. Ewentualnie garść różnych typów makaronów.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel może przynieść na lekcję paczkę dowolnego włoskiego makaronu bądź opakowania po takim i zapytać uczniów, jakie rodzaje włoskich makaronów znają. Nauczyciel przy tej okazji może wprowadzić pojęcia takie jak pasta integrale, pasta di grano duro i zapisać na tablicy kilka nazw makaronów, zwracając uwagę na ich prawidłową wymowę, np. spaghetti, fusili, penne, farfalle, itp. Może użyć też planszy ze zdjęciami i nazwami makaronów.

  2. Następnie nauczyciel pyta uczniów, czy lubią jeść makaron i prosi ich o zapoznanie się z tekstem z sekcji Przeczytaj/posłuchaj. Uczniowie wskazują cztery składniki, które są potrzebne do przygotowania spaghetti al pomodoro. Nauczyciel wyjaśnia schemat przepisu (dane metryczkowe, prezentacja dania, składniki, przygotowanie). Uczniowie wykonują dwa polecenia do tekstu. W razie potrzeby korzystają z objaśnień słownictwa. Zwracają uwagę na dodatkowe informacje, np. objaśnienie skrótu qb czy wyrażenia al dente. Można posłużyć się dodatkowymi informacjami wprowadzonymi w sekcji Przeczytaj (patrz ciekawostka dotycząca wyrażenia saltare la pasta).

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel prosi o wskazanie form czasownikowych w części opisującej przygotowanie spaghetti al pomodoro. Uczniowie przyporządkowują funkcję gramatyczną do wynotowanych form. Nauczyciel zwraca uwagę na tworzenie form trybu rozkazującego w 1 i 2 os. l.mn. Przypomina tworzenie trybu rozkazującego dla 2 os. l. poj. Uczniowie mogą spontanicznie utworzyć formy analizowanego trybu, korzystając z czasowników i konstrukcji w tabeli przedstawiającej przydatne w kuchni czasowniki. Tej fazie lekcji odpowiada także ćw. 4 z sekcji Sprawdź się.

  2. Uczniowie zapoznają się z katalogiem interaktywnym – zestawem przepisów z ricettario. Powtarzają poznawane podczas lekcji formy czasownikowe, nazwy składników dań, ich proporcje (gramatura, sztuki, ilość mierzona w mililitrach i gramach), kolejność czynności. Zwracają uwagę na dania dotąd nieznane a typowe dla kuchni włoskiej oraz nazwy przyjęte do obiegu komunikacyjnego na poziomie międzynarodowym, np. pesto, pasta, tiramisù, espresso i in.). Zastanawiają się, które z dań mogliby przygotować samodzielnie dla swoich przyjaciół. Wykonują trzy polecenia towarzyszące multimedium.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie zapisują na kartkach składniki potrzebne do przygotowania ulubionych dań i wymieniają się przepisami z kolegami i koleżankami z klasy.

Praca domowa:

  • W domu uczniowie mogą zrobić ćw. 2, 5 i 6. Jako zadanie typu projektowego przygotowują samodzielnie lub w parach ćw. 7 i 8.

Materiały pomocnicze:

Tablica multimedialna, rzutnik, włoskie menu lub opakowanie makronu przyniesione przez nauczyciela.

Pomocniczo można wykorzystać fragmenty innych materiałów znajdujących się na platformie:

Nauczyciel może skorzystać z poniższego podręcznika (plik pdf jest do pobrania w wolnym dostępie z repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego), w którym znajdzie inne kulinarne ciekawostki na temat kuchni włoskiej (rozdział pierwszy, sekcja Curiosità).

Woch Agnieszka, Groblińska Justyna, Kowalik Katarzyna, „Utile e traducibile. Esercizi di lessico settoriale e quotidiano”, 2021, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Można poprosić uczniów o wyszukanie prostych przepisów kulinarnych kuchni włoskiej bazujących na makaronach i rozszerzyć katalog, w tym o informacje dotyczące konstrukcji czasownikowych, nazw składników potraw itp. (szczególnie wskazane dla uczniów zainteresowanych pogłębianiem wiedzy językowo‑kulturowej, przygotowujących się do konkursów, egzaminów językowych itp.).

Słownik i bibliografia