Miron Białoszewski. Zapadnięcie pociągnięcie. Na gregoriańskim sznurku uwiązany słucham, wyciąga mi się, cieniej, i ja i … trójkąt? widać słychać: to było przysunięcie ta … nica Trąca mnie przebudzenie łapię te ach a tu ch mi się rozsyp Warstwa formalna. Fragment tekstu: Zapadnięcie pociągnięcie. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Tytuł. Zbudowany poprzez zestawienie dwóch rzeczowników odczasownikowych; na pierwszy rzut oka „bezsensowny”, nic nie mówiący, jego sens ujawnia się jednak po lekturze wiersza. Warstwa formalna. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: Wiersz jest przykładem poezji lingwistycznej.
Wiersz wolny, ale zapisany w „szczególnie nieuporządkowany sposób” – rozsypują się tutaj zarówno wersy, jak i słowa. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Ta … nica. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 3. W ósmym wersie słowo „ta ... nica” jest zapewne uciętym wyrazem „tajemnica”. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Rozsyp. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 4. W zakończeniu „rozsyp” to zapewne „rozsypuje” lub „rozsypało”. Warstwa formalna. Fragment tekstu: To było przysunięcie. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 5. Zapis graficzny współgra z sensem wiersza, w wersie: „to było przysunięcie” przesunięciu (na prawo) ulega część wersu. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Mi się rozsyp. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 6. Zakończenie wiersza. Zakończenie wiersza jest otwarte, „niedokończone”. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Na gregoriańskim sznurku uwiązany słucham, wyciąga mi się, cieniej, i ja i … trójkąt? widać słychać: to było przysunięcie ta … nica. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 7. Wiersz oddaje przeżycia podmiotu lirycznego wobec „trójkąta” („i ja i trójkąt”). Podmiotowi lirycznemu poprzez „słuchanie” i bycie „uwiązanym na gregoriańskim sznurku” udaje się spotkać z „trójkątem” oraz poznać jakąś tajemnicę. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Trąca mnie przebudzenie łapię te ach a tu ch mi się rozsyp. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 8. Ów stan ma jednak charakter ulotny, chwilowy, ostatecznie podmiot liryczny wybudza się z niego („Trąca mnie przebudzenie”). Przeżycia te są dla podmiotu lirycznego ważne, chciałby je na dłużej zatrzymać, („łapię te”). Nie jest to jednak możliwe, ponieważ wszystko się rozsypuje.

Schemat interaktywny przedstawia utwór Zapadnięcie pociągnięcie Białoszewskiego. Treść utworu: Na gregoriańskim sznurku uwiązany słucham, wyciąga mi się, cieniej, i ja i … trójkąt? widać słychać: to było przysunięcie ta … nica Trąca mnie przebudzenie łapię te ach a tu ch mi się rozsyp. Fragmenty utworu są oznaczone różnymi kolorami, co prezentuje zastosowane w nim środki stylistyczne. Metafora. Definicja użytego środka stylistycznego: (gr. metaphorá – przeniesienie), nazywana także przenośnią – środek stylistyczny (trop), polegający na 1) zastąpieniu tzw. słowa właściwego (nazwy rzeczy) zwrotem zbudowanym z wyrazów o ustalonych rozbieżnych znaczeniach, które po połączeniu nazywają daną rzecz nie wprost, lub 2) wytworzeniu zupełnie nowego znaczenia poprzez zestawienie dwóch myśli – sprzecznych i zarazem podobnych. Zaznaczony jest następujący fragment tekstu: Na gregoriańskim sznurku uwiązany słucham. Niecodzienne użycie czasowników. Zaznaczony jest następujący fragment tekstu: Wyciąga mi się, cienieje. Animizacja. Definicja użytego środka stylistycznego: (łac. animare – ożywiać), zwana także ożywieniem – rodzaj metafory, w której martwym przedmiotom, zjawiskom lub pojęciom abstrakcyjnym przypisuje się cechy i zachowania istot żywych. Tak opisywana rzecz albo np. idea nabiera swoistej autonomii, jest postrzegana jako samodzielny byt, istniejący podobnie jak cała ożywiona przyroda. Zaznaczony jest następujący fragment tekstu: Trąca mnie przebudzenie.

Zapadnięcie pociągnięcie. Na gregoriańskim sznurku uwiązany słucham, wyciąga mi się, cieniej, i ja i … trójkąt? widać słychać: to było przysunięcie ta … nica Trąca mnie przebudzenie łapię te ach a tu ch mi się rozsyp Warstwa formalna. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Przykład poezji lingwistycznej.
Wiersz wolny, ale zapisany w „szczególnie nieuporządkowany sposób” – rozsypują się tutaj zarówno wersy, jak i słowa.
Niecodzienne użycie czasowników: „wyciąga mi się cienieje”.
Zapis graficzny współgra z sensem wiersza.
Metafora: „Na gregoriańskim sznurku uwiązany słucham”.
Animizacja.
Zakończenie wiersza: otwarte, niedokończone. Warstwa treściowa. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 2. Wiersz jest opisem niecodziennych, a równocześnie bardzo ulotnych przeżyć podmiotu lirycznego, w których kluczową rolę odgrywają: „trójkąt”, „sznur gregoriański” i nie wypowiedziana wprost „tajemnica”. Interpretacja. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 3. W wierszu zostało wyrażone przekonanie, że stany „mistyczne”, „religijne” mają charakter chwilowy, do Boga można próbować się zbliżyć, jednak zawsze wymyka się on naszemu poznaniu, pozostaje tajemnicą. Podmiot liryczny osiągnął więc na chwilę stan, który można by nazwać harmonią, wejściem w sferę sacrum, jednak „tu i teraz”, nasza rzeczywistość to profanum – sfera, którą rządzi chaos. Ów chaos poeta doskonale oddaje poprzez chaos językowy wiersza – rozsypane, pourywane słowa, kaleki język, który jest symbolem naszej niedoskonałej rzeczywistości. Poprzez język ujawnia się także dramat przeżyć podmiotu lirycznego. Język w wierszu Białoszewskiego pokazuje także swoją niemoc, bezradność w opisie doświadczeń o charakterze mistycznym.