Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Zapoznaj się z treścią poniższego schematu. Zastanów się, czy  wymienione w nim warunki wydają ci się logiczne i powiązane ze sobą.

R1OE2UjR4CW74
(Uzupełnij).
Rx2QRTB79zyDo1
Ilustracja interaktywna przedstawia schemat kołowy. W obrębie koła wydzielonych jest pięć pól: poczucie wartości (opisane w punktach, 1,2, 3), tworzenie etyki elitarnej (opisane w punkcie 4), cnota zmniejszająca (opisana w punkcie 5), cnota darząca (opisana w punkcie 6) oraz dążenie do ideału człowieka (opisane w punkcie 7). Opis punktów: 1. Poczucie wartości. Religia. Zdjęcie przedstawia spętane sznurem na plecach ręce mężczyzny. Źródło: domena publiczna, Pixabay.{audio} Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Kreowaną przez nią moralność (i wszystkie cnoty z nią związane) porzucamy, gdyż:
1. służy zachowaniu równości wszystkich ludzi, przez którą wszelka zdrowa rywalizacja postrzegana jest jako grzech;
2. sprawia, że nie wolno nam samodzielnie myśleć, gdyż nawet rozważanie sensowności chrześcijaństwa uznawane jest za grzech;
3. czyni z nas niewolników kapłanów, a więc duchownych, którzy podają się za przedstawicieli Boga, a występowanie przeciw ich wszechwładzy uznawane jest za grzech., 2. Poczucie wartości. Polityka. Zdjęcie przedstawia korytarz prowadzący do dużych drzwi. Wisi nad nimi duży krzyż. Źródło: Adrian Grycuk, CC BY-SA 3.0 PL, Wikimedia Commons.
Krzyż w Sali Posiedzeń Sejmu.{audio}Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Kreowane przez nią formy ustroju i wszelkie związane z nią nakazy powinny być traktowane przez myślącego człowieka z daleko idącą rezerwą, gdyż:
1. państwo jest sztucznym tworem, który powstał, aby zarządzać bezrozumnym, niemyślącym tłumem, ponieważ ten nie jest w stanie myśleć i działać samodzielnie;
2. budowanie silnego, militarystycznego i potężnego państwa zawsze odbywa się kosztem rozwijającej się kultury; im państwo staje się silniejsze i rozleglejsze, tym bardziej podporządkowuje wszystko swoim interesom, co nigdy nie służy działalności twórczych, wolnych jednostek;
3. państwo i Kościół pozostają ze sobą w różnych relacjach, jednak zawsze te relacje okazują się szkodliwe dla myślących samodzielnie jednostek;
4. patriotyzm, a więc dojrzała, rozumna miłość względem swego narodu i jego dorobku, nie ma nic wspólnego ze ślepym posłuszeństwem wobec nakazów panujących polityków, zwłaszcza tych, którzy uprawiają demagogię, posługując się pojęciami tradycji, religii, kultury i narodowej powinności., 3. Poczucie wartości. Tradycja. Obraz przedstawia siedzącego na pustyni Jezusa Chrystusa. Mężczyzna ma zasępioną twarz.Źródło: Ivan Nikolaevich Kramskoy, Chrystus na pustyni, domena publiczna, Pixabay.
Zastanów się, jakie tradycje zakorzeniły się w polskiej kulturze. Jaki wpływ na nie ma państwo?{audio}Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Nigdy nie powinna być przez nas przyjmowana bez namysłu, gdyż:
1. ślepe i bezrefleksyjne przyjmowanie tradycyjnych wartości jest wyrazem skrajnej głupoty, która szkodzi naszej kulturze;
2. tradycja zawsze bardzo silnie opiera się na wartościach religijnych;
3. na straży tradycji stoi państwo, któremu zależy tylko na jej bezrefleksyjnym kultywowaniu, a nie na racjonalnym rozwijaniu., 4. Tworzenie etyki elitarnej. Zdjęcie przedstawia dwa posągi. Po lewej stronie jest Temida z przepaską na oczach i wagą w dłoni. Po prawej postać Mojżesza z kamienną tablicą z dekalogiem.Źródło: domena publiczna, Pixabay.
Zastanów się, jakie stanowisko zająłby Nietzsche w sporze o prawo, który toczy się pomiędzy ateistami a chrześcijanami. Zastanów się nad przykładami takiego sporu.
{audio}Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

1. Porzucenie wartości powszechnie przyjmowanych. Na skutek racjonalnego namysłu człowiek odrzuca przekonania religijne, krytycznie podchodzi do własnej tradycji, a z dystansem – do światopoglądu i norm narzucanych mu przez państwo.
2. Sceptycyzm przy analizowaniu cudzych poglądów moralnych. Żadne nowo poznane stanowisko moralne nie jest przez myślącego, twórczego człowieka przyjmowane za pewnik, nawet wtedy, gdy wydaje się spójne i logiczne. Jeśli znajdują się w nim wątki sprzeczne z zasadą woli mocy czy amor fati – takie stanowisko jest z miejsca zarzucane.
3. Sceptycyzm względem własnych rozwiązań. Tworzenie własnej nauki moralnej obarczone jest koniecznością stałego powątpiewania w przyjęte przez siebie wartości i cele dążeń. Człowiek tworzący własne normy etyczne nie stara się ich udowodnić, lecz czyni wszystko, by je podważyć. Są one cokolwiek warte o tyle, o ile wytrzymują konfrontację z rzeczywistością.
4. Niemożliwość nazwania własnych cnót. Powszechnie przyjmowane cnoty (takie jak dobro, sprawiedliwość czy męstwo) są pospolite, a przez to miałkie i służące jedynie ludziom, którzy nie potrafią myśleć samodzielnie. Dlatego też człowiek twórczy szuka własnych cnót, często nawet nie potrafiąc ich nazwać.
5. Dążenie do jak najmniejszej liczby cnót. Cnota jest jednocześnie sensem i celem naszych działań. Im więcej własnych cnót będziemy chcieli przestrzegać, tym bardziej uniemożliwi to nam twórcze działanie. Należy więc dążyć do jak najmniejszej liczby cnót, o ile jest to możliwe., 5. Cnota Zmniejszająca. Zdjęcie przedstawia uniesione dłonie na tle nieba. Na jednej z nich zapięte są kajdanki. Druga ręka jest wyswobodzona z kajdanek. Źródło: domena publiczna, Pixabay.{audio}Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

1. Pierwsza z dwóch cnót, które pojawiają się u wszystkich twórczych i myślących samodzielnie jednostek. Jedna z niewielu, które Nietzsche jest w stanie nazwać.
2. Polega na tym, że im bardziej uwalniamy się od wpływu powszechnie panującej moralności, tym bardziej się od niej „oddalamy”, a dzięki temu widzimy jej miałkość i banalność.
3. Ta cnota sprawia, że całe życie społeczne i wszystkie normy moralne, które są z nimi związane, widzimy jako miałkie, banalne, niegodne uwagi i wysiłku wielkiej, twórczej jednostki., 6. Cnota darząca. Zdjęcie przedstawia dojrzałego mężczyznę w garniturze. Mężczyzna ma układające się, krótkie włosy i gęstą brodę i wąsy.Źródło: domena publiczna, Wikimedia Commons
Alfred Nobel (1833-1896).
Zasłynął jako twórca dynamitu. Jego wynalazek miał służyć celom budowlanym i górniczym, jednak szybko zaczęto go używać w wojskowości. Dla odkrywcy sytuacja ta stanowiła duży problem etyczny. Po śmierci swój majątek przekazał na rzecz funduszu, który do tej pory funkcjonuje w kulturze jako Nagroda Nobla. Zastanów się, co o tym przypadku powiedziałby Nietzsche.
{audio}Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

1. Druga z dwóch cnót, które pojawiają się u wszystkich twórczych i myślących samodzielnie jednostek. Jedna z niewielu, które Nietzsche jest w stanie nazwać.
2. Polega na tym, że twórcza jednostka ma świadomość, że cokolwiek wielkiego stworzy – w końcu będzie używane przez bezrozumny tłum, który jej nie rozumiał i nią gardził. Wybitny twórca wie zatem, że uczyni tym samym dar dla pogardzającego nim motłochu.
3. Ta cnota ukazuje dwie kwestie. Po pierwsze, że znienawidzona przez motłoch jednostka ma bolesną świadomość, iż tłum będzie czerpał z jej dorobku. Po drugie, ukazuje, w jaki sposób tworzona jest kultura wyższa – poprzez samotne, nierozumiane i cierpiące jednostki wybitne., 7. Dążenie do ideału nadczłowieka. Grafika przedstawia dwa profile twarzy znajdujących się naprzeciw siebie. Źródło: domena publiczna, Pixabay.
Zastanów się, dlaczego nie jesteśmy w stanie osiągnąć ideału nadczłowieka.
{audio}Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

1. Chęć konstruowania nowych wartości moralnych każdorazowo okazuje się nową, własną drogą do ideału nadczłowieka.
2. Nadczłowiek jest pojęciem, dzięki któremu Nietzsche określa nieosiągalny ideał twórczej, wolnej jednostki, którego nikt z nas nie będzie w stanie osiągnąć.
3. Nadczłowiek ukazywany jest jako ewolucyjna konieczność, cel dążeń jednostek wybitnych, kulturotwórczych, które realizują właściwy cel ludzkości – jej wyższe ogniwo ewolucyjne.
4. Nadczłowiek jest ideałem, który stanowi pełną realizację zasad przewartościowania wszystkich wartości, woli mocy i amor fati.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 2

Ponownie przeanalizuj powyższy schemat. Następnie zastanów się, czy zgadzasz się z Nietzschem, że spełnienie przedstawionych tutaj norm faktycznie tworzy istotę kulturowo doskonalszą od osoby, która została wychowana w chrześcijańskich wartościach.

R1OE2UjR4CW74
(Uzupełnij).