Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Zapoznaj się ze schematem, a następnie wykonaj polecenia.

R1eXFdETUm2AI1
Ilustracja interaktywna. Zdjęcie przedstawia dzielnicę biedy na przedmieściach miasta. W slumsach baraki pokryte metalowymi blachami stoją bardzo blisko siebie. Stłoczenie, bród i bardzo złe warunki bytowe i sanitarne. Punkty zamieszczone na ilustracji interaktywnej: 1. Postępująca globalizacja. Dynamiczny rozwój masowej komunikacji (na przykład internetowej, satelitarnej), wyeliminowanie bariery szybkiego przemieszczania się, dzięki rozwojowi transportu lotniczego, a także możność swobodnego porozumiewania się jako następstwo rozwoju technologii informacyjno-komunikacyjnych to zjawiska, które stymulują procesy globalizacyjne uwidaczniające się zarówno w sferze ekonomicznej, społecznej, jak i kulturowej, a nawet politycznej. Współcześnie procesy te uznawane są za zjawisko o charakterze rewolucyjnym. Globalizacja procesów w sferze życia gospodarczego wyraża się przede wszystkim w funkcjonowaniu międzynarodowych przedsiębiorstw działających w więcej niż jednym kraju, umiędzynarodowieniu współczesnego kapitału, a także wzroście jego mobilności, liberalizacji systemów gospodarczych, eliminowaniu ograniczeń w swobodnym handlu, intensyfikacji procesów konsolidacyjnych (fuzji, przejęć)Małgorzata Brojak-Trzaskowska, Procesy globalizacyjne. Istota, przyczyny, uwarunkowania, implikacje, Współczesne Problemy Ekonomiczne nr 1, Zeszyty Naukowe nr 556 (2009), s. 9. 2. Gwałtowny rozwój nowoczesnych technologii. Grafika przedstawia tabelę oraz wykres słupkowy prezentujący wzrost liczby użytkowników Internetu w latach 80. i 90. XX wieku. W tabeli, w pierwszej kolumnie znajdują się kolejne lata, a w drugiej liczba użytkowników. Rok 1982 – 200, 1986 – 5000, 1988 – 100 000, 1989 159 000, 1992 – milion, 1993 – dwa miliony sto tysięcy, 1994 – trzy miliony, 1995 – 16 milionów, 1996 – 36 milionów, 1997 – 70 milionów, 1998 – 150 milionów, 1999 – 248 milionów użytkowników. Poniżej te same dane pokazane na wykresie słupkowym. Opracowanie własne na podstawie: R. Cohen-Almagor, Internet History, International Journal of Technoethics, 2(2), (2011), s. 53—55. 3. Problem biedy. Produkt narodowy brutto na głowę jednego mieszkańca w wybranych krajach w roku 1989 (w dolarach) Grafika przedstawia tabelę z krajami o wysokim dochodzie i krajami o niższym dochodzie. Tabela w pierwszej kolumnie ma nazwę kraju, a w drugiej dochód narodowy brutto na jednego mieszkańca. Kraje o wysokim dochodzie to: USA – 29605, Kanada – 23582, Japonia – 23257, Niemcy – 22169, Francja 21175, Hiszpania 16212. Kraje o niższym dochodzie to: Rosja – 6271, Salwador 4069, Indonezja 2626, Boliwia 2245, Indie 2217, Bangladesz – 1430, Tanzania 480. R. Cameron, Historia gospodarcza świata. Od paleolitu do czasów najnowszych, z ang. przełożyli H. Lisicka-Michalska i M. Kluźniak, Warszawa 1996, s. 10. Państwa należące do Programu Redukcji Zobowiązań Najbiedniejszych i Najbardziej Zadłużonych Państw Świata. Grafika przedstawia mapę świata. Na mapie większość państw jest w kolorze szarym, niektóre jednak kraje zaznaczono trzema kolorami. Kolor ciemnozielony to kraje: Afganistan (Azja), Etiopia, Madagaskar, Mozambik, Zambia, Tanzania, Demokratyczna Republika Konga, Rwanda, Burundi, Uganda, Kongo, Republika Środkowoafrykańska, Kamerun, Niger, Benin, Togo, Ghana, Liberia, Sierra Leone, Burkina Faso, Niger, Mali, Mauretania, Senegal, Gambia, Gwinea, Wyspy Świętego Tomasza i Książęca (Afryka) oraz Boliwia, Gujana, Honduras, Nikaragua, Haiti (Ameryka Środkowa). Kolorem jasnozielonym zaznaczono kraje: Wybrzeże Kości Słoniowej i Gwinea oraz Czad i wyspy Komory (Afryka). Kolorem żółtym zaznaczono kraje: Sudan, Erytrea, Somalia (Afryka). Legenda: Ciemnozielony - Kraje kwalifikujące się do pomocy HIPC* w pełnym zakresie. Jasnozielony - Kraje kwalifikujące się do częściowej pomocy HIPC. Żółty - Kraje kwalifikujące się do pomocy HIPC, ale niespełniające jeszcze wszystkich wymogów. (HIPC - ang. Heavily Indebted Poor Countries - Najbiedniejsze i Najbardziej Zadłużone Państwa Świata)
Christallkeks, CC BY-SA 4.0, wikipedia.org 4. Napięcia między światem islamu a Zachodem Lata 2005 i 2006 przyniosły poważny wzrost napięć między światem islamu a Zachodem. Przez kraje muzułmańskie przelała się fala protestów przeciwko opublikowaniu w europejskich gazetach karykatur Muhammada; we Francji, Hiszpanii i Niemczech doszło do rozruchów o podłożu rasowym. Nowe napięcia w świecie arabskim wywołały kolejne doniesienia o zachowaniu żołnierzy amerykańskich w więzieniu Abu Ghraib w Iraku; nasilił się konflikt Zachodu z Iranem dotyczący programu nuklearnego tego kraju; kontynuowane były ataki samobójcze arabskich terrorystów na Izrael. Coraz więcej ludzi zadawało sobie pytanie, czy kontrowersyjna teza Samuela Huntingtona o zbliżającym się konflikcie cywilizacji Zachodu i islamu nie jest jednak prawdziwa [...].
A. Kapiszewski, Zachód i islam. Postawy ludzi dwóch światów, Krakowskie Studia Międzynarodowe 2007, nr 1, s. 29. 5. Zmiany klimatyczne Zmiany klimatu są największym zagrożeniem humanitarnym, ekonomicznym i ekologicznym dla współczesnego świata. Już w tej chwili w stosunku do ery przedindustrialnej średnia globalna temperatura podniosła się o 0,7 º C. Już w wyniku tej zmiany rocznie na świecie umiera 150.000 osób; miliony ludzi cierpią z powodu takich konsekwencji zmian klimatu, jak podnoszenie się poziomu wód, erozja wybrzeży, częstsze susze, powodzie, pożary lasów. Coraz częściej występujące gwałtowne zjawiska pogodowe szkodzą też rolnictwu i tym samym zagrażają bezpieczeństwu żywnościowemu na świecie. Jeśli człowiek nie podejmie natychmiastowych działań dla obniżenia emisji gazów cieplarnianych, zmiany klimatu będą przyspieszać. Międzyrządowy Panel ds. Zmian Klimatu przy ONZ (IPCC) alarmuje, że jeśli średnia globalna temperatura podniesie się o więcej niż 2 º C - konsekwencje dla świata będą katastrofalne. Jedną z nich będzie deficyt wody, który dotknie ponad 3 miliardy ludzi (a więc blisko połowę obecnej ludności świata). Analizy ekspertów wykazują, że do połowy obecnego stulecia zmiany klimatu uczynią znaczne obszary Afryki i Azji niezdatnymi do życia, a to może wywołać migracje ludności na olbrzymią skalę. Liczbę potencjalnych uchodźców klimatycznych do roku 2050 eksperci szacują na 250 mln osób [...]
D. Dobrowolski, Świat a zmiany klimatyczne, w:globalna.ceo.org.pl, (dostęp 24.04.2021) 6. Choroby cywilizacyjne Przez pojęcie choroby cywilizacyjne należy rozumieć choroby o charakterze globalnym, do których powstania i rozprzestrzeniania się przyczynił się rozwój cywilizacji. W XXI wieku do chorób cywilizacyjnych można zaliczyć m.in. choroby układu krążenia (nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, zawał serca), choroby układu oddechowego (Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc), cukrzycę, otyłość, nowotwory. Główną przyczyną pojawiania się chorób XXI wieku jest styl życia wynikający z nowych zdobyczy technologicznych i tempa postępu. Żyjemy coraz szybciej i w coraz większym stresie, odżywiamy się nieprawidłowo, bo jemy w biegu, nie mamy czasu na przygotowanie pełnowartościowych posiłków i nie posiadamy właściwych nawyków żywieniowych. Zbyt mało się ruszamy, co z jednej strony wiąże się z siedzącym trybem pracy, a z drugiej z mało aktywnymi formami spędzania wolnego czasu (przed telewizorem lub komputerem), wreszcie, zbyt dużo palimy i nadużywamy alkoholu. Nie mniejszy wpływ na powstawanie chorób cywilizacyjnych mają urbanizacja i postępujące uprzemysłowienie, które potęgują skażenie środowiska, promieniowanie i hałas. Wspomnieć trzeba również o niskiej świadomości społecznej w zakresie chorób i ich profilaktyki, a co za tym idzie braku nawyku przeprowadzania regularnych badań kontrolnych i ignorowaniu pierwszych objawów chorobowych.AIDS, depresję.
Choroby cywilizacyjne, w: medikool.pl/strefa-wiedzy/choroby-cywilizacyjne, (dostęp 24.04.2021)

Rozwinięta cywilizacja to nic innego jak nagromadzenie się trudnych i zawiłych problemów. Dlatego też im większy jest jej postęp, w tym większym znajduje się ona niebezpieczeństwie. [...] Wiedza historyczna jest jedną z pierwszorzędnych technik zachowywania i kontynuowania rozwiniętej cywilizacji. Nie dlatego, że podsuwa gotowe rozwiązanie [...] (życie jest zawsze inne, niż było przedtem), ale dlatego, że pozwala uniknąć podstawowych błędów popełnionych w przeszłości. Ale jeśli ktoś, starzejąc się, napotyka coraz większe trudności, a na domiar złego stracił pamięć i nie jest w stanie korzystać z nagromadzonych doświadczeń, wówczas następuje klęska. Taka właśnie jest, moim zdaniem, sytuacja współczesnej Europy.
Jose Ortega y Gasset, Bunt mas, Warszawa 2004, s. 29.
Dzielnica slumsów w Nairobi (Kenia), 1997 r.
Źródło: John Storr, Wikimedia Commons, domena publiczna.
Polecenie 2

Na podstawie powyższych źródeł scharakteryzuj, jakie zmiany nastąpiły na świecie na przełomie XX i XXI w. Swoją odpowiedź uzasadnij.

RLO9LyLAcUdOK
(Uzupełnij).
Polecenie 3

Na podstawie własnej wiedzy i przytoczonych źródeł opisz, co niesie ze sobą postęp cywilizacyjny i rozwinięta cywilizacja. Krótką odpowiedź uzasadnij.

R16N2vMXUKzYH
(Uzupełnij).