Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Etap pierwszy: przyswojenie tekstu

Polecenie 1

Po ponownym przeczytaniu tekstu zanotuj swoje pierwsze refleksje na jego temat.

Po ponownym zapoznaniu się z tekstem zanotuj swoje pierwsze refleksje na jego temat.

RTa9Wsw2eUBwF
(Uzupełnij).
Jan Andrzej Morsztyn Pszczoła w bursztynie

Widomie skryta w przeczystym bursztynie
Zda się, że w własnym miedzie pszczoła płynie.
Wzgardzona będąc, gdy żyła pod niebem,
Teraz jest droższa trumną i pogrzebem.
Tak się jej wierna praca zapłaciła,
Snadź sama sobie tak umrzeć życzyła.
Niech Kleopatra nie pochlebia sobie,
Kiedy w kształtniejszym mucha leży grobie.

multi1C1 Źródło: Jan Andrzej Morsztyn, Pszczoła w bursztynie, [w:] tegoż, 275 wierszy, Warszawa 1977, s. 23.

Etap drugi: zrozumienie treści

Polecenie 2

Wypisz z wiersza fragmenty, które uznasz za kluczowe do jego interpretacji.

RNgDygWmaNenG
(Uzupełnij).

Etap trzeci: analiza tekstu – warstwa formalna i treściowa

1
Polecenie 3

Zapoznaj się ze schematem obrazującym funkcjonowanie w wierszu warstwy formalnej oraz warstwy treściowej. Uzupełnij tabelę porządkującą wiedzę o osobie mówiącej, świecie przedstawionym i relacjach osoby i świata. Wypisz z wiersza odpowiednie cytaty.

R1NoIAff1KeEv
Osoba mówiąca w wierszu (Uzupełnij). Elementy składowe świata przedstawionego (Uzupełnij). Relacja podmiotu i świata (Uzupełnij).
RLkzrhMGp8xB5
Jan Andrzej Morsztyn. Pszczoła w bursztynie. Widomie skryta w przeczystym bursztynie Zda się, że w własnym miedzie pszczoła płynie. Wzgardzona będąc, gdy żyła pod niebem, Teraz jest droższa trumną i pogrzebem. Tak się jej wierna praca zapłaciła, Snadź sama sobie tak umrzeć życzyła. Niech Kleopatra nie pochlebia sobie, Kiedy w kształtniejszym mucha leży grobie. Warstwa formalna. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Rodzaj wiersza. Sylabiczny, 11-zgłoskowiec (5 + 6 – poza wersem drugim, w którym średniówka przypada po 7. sylabie, czyli 7 + 4); układ rymów: aabbccaa. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Widomie skryta w przeczystym bursztynie Zda się, że w własnym miedzie pszczoła płynie. Wzgardzona będąc, gdy żyła pod niebem, Teraz jest droższa trumną i pogrzebem. Tak się jej wierna praca zapłaciła, Snadź sama sobie tak umrzeć życzyła. Niech Kleopatra nie pochlebia sobie, Kiedy w kształtniejszym mucha leży grobie. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 2. Koncept. Porównanie bursztynu z zatopioną pszczołą do grobu, a następnie zestawienie tego obrazu z grobem Kleopatry. Warstwa formalna. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 3. Zakończenie. Pointa wiersza (będąca niejako kontynuacją konceptu) zawiera podsumowanie wyrażone za pomocą paradoksu. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Widomie skryta w przeczystym bursztynie Zda się, że w własnym miedzie pszczoła płynie. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 4. Wiersz rozpoczyna się od opisu bursztynu, w którym została zatopiona pszczoła. Poprzez porównanie bursztynu do obrazu pszczoły zanurzonej w miodzie poeta oddaje piękno i oryginalność opisywanego przedmiotu. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Wzgardzona będąc, gdy żyła pod niebem, Teraz jest droższa trumną i pogrzebem. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 5. Pszczoła jest główną bohaterką wiersza, za życia niedoceniana, nieważna, po śmierci stała się drogocenna i podziwiana. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Tak się jej wierna praca zapłaciła, Snadź sama sobie tak umrzeć życzyła. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 6. Podmiot liryczny wyraża także przekonanie, że, być może, pszczoła sama wybrała taką śmierć. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Niech Kleopatra nie pochlebia sobie, Kiedy w kształtniejszym mucha leży grobie. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 7. Dwa ostatnie wersy wprowadzają nową bohaterkę wiersza, którą jest Kleopatra. Niecodzienne zestawienie egipskiej królowej i pszczoły prowadzi poetę do zaskakującej konkluzji, że grób pszczoły jest o wiele piękniejszy od grobu królowej.
Źródło: Englishsquare Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Polecenie 4

Zapoznaj się ze schematem identyfikującym środki stylistyczne zawarte w utworze. Określ ich funkcje.

RC8EPohSWhjnQ
Środek stylistyczny (Uzupełnij). Przykład z wiersza (Uzupełnij). Funkcja w utworze (Uzupełnij).
R1LrrcJMiBpBl
Jan Andrzej Morsztyn. Pszczoła w bursztynie. Widomie skryta w przeczystym bursztynie Zda się, że w własnym miedzie pszczoła płynie. Wzgardzona będąc, gdy żyła pod niebem, Teraz jest droższa trumną i pogrzebem. Tak się jej wierna praca zapłaciła, Snadź sama sobie tak umrzeć życzyła. Niech Kleopatra nie pochlebia sobie, Kiedy w kształtniejszym mucha leży grobie. Fragment tekstu: Przeczystym bursztynie. Własnym miedzie. Wierna praca. Kształtniejszym grobie. Opis zaznaczenia: Epitety. „Przeczysty bursztyn”, „własny miód”, „kształtniejszy grób”. Pierwszy i ostatni epitet są przykładami epitetów niecodziennych, poetyckich. Zostały utworzone poprzez wykorzystanie przymiotników w stopniu wyższym. Fragment tekstu: Zda się, że w własnym miedzie pszczoła płynie. Opis zaznaczenia: Metafora. „Zda się, że w własnym miedzie pszczoła płynie”. Fragment tekstu: Widomie skryta. Opis zaznaczenia: Oksymoron. „Widomie skryta” – czyli: ukryta na widoku. Fragment tekstu: Zda się, że w własnym miedzie pszczoła płynie. Wzgardzona będąc, gdy żyła pod niebem. Opis zaznaczenia: Inwersja. „Zda się, że w własnym miedzie pszczoła płynie” – „powinno” być: „Zda się, że pszczoła płynie we własnym miedzie”;
„Wzgardzona będąc, gdy żyła pod niebem” – „powinno” być: „Gdy żyła pod niebem, była wzgardzona” lub „Była wzgardzona, gdy żyła pod niebem”.
Źródło: Englishsquare Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Etap czwarty: zakończenie – interpretacja uogólniająca

Polecenie 5

W oparciu o wszystkie wskazane w lekcji etapy pracy zredaguj interpretację wiersza.

R1IvrFgS3wmRp
(Uzupełnij).