E-materiały do kształcenia zawodowego

Budowa i zasada działania lotniczych zespołów napędowych

Wykonywanie obsługi technicznej płatowca i jego instalacji oraz zespołu napędowego statków powietrznych — Technik mechanik lotniczy

bg‑azure

Słownik pojęć dla e‑materiału

Słownik pojęć zawiera objaśnienia pojęć związanych z tematami omawianymi w niniejszym e‑materiale. Pojęcia uporządkowano alfabetycznie.

1
amperomierz
amperomierz

przyrząd pomiarowy badający natężenie prądu w instalacji elektrycznej

R17pOz0Ij1maT
Amperomierz
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o. o., licencja: CC BY 3.0.
blok silnika
blok silnika

jest elementem konstrukcyjnym silnika. Osadzone są na nim wszystkie pozostałe elementy składowe jednostki napędowej tj.: wał korbowy, rozrząd, elementy układu smarowania, zasilania, chłodzenia i inne

ciśnienie użyteczne gazów w cylindrze
ciśnienie użyteczne gazów w cylindrze

to ciśnienie powstałe w komorze spalania podczas spalania mieszanki paliwowo‑powietrznej, działające na tłok i powodujące jego ruch w dół

cylinder
cylinder

jest tuleją znajdującą się w silniku, wewnątrz której porusza się tłok. W cylindrze spalane jest paliwo. W zależności od konstrukcji, w głowicy mogą znajdować się: otwory dolotowe i wylotowe z gniazdami zaworowymi, świece zapłonowe, wtryskiwacze i świece żarowe

gaźnik
gaźnik

urządzenie należące do układu zasilania silnika. Jego wylot połączony jest z przewodem ssącym w cylindrze jednostki napędowej. W trakcie pracy w cylindrze powstaje podciśnienie, które wywołuje strumień powietrza. Następnie paliwo ze zbiornika zostaje zassane, jest rozpylanie i mieszane. Ilość mieszanki, która dostaje się do cylindra, jest stale regulowana przez przepustnicę

intercooler
intercooler

to chłodnica powietrza doładowującego. Jej zadaniem jest schłodzenie sprężonego powietrza, które w trakcie sprężania znacznie podnosi swoja temperaturę. Powietrze schładza się w celu zwiększenia ilości tlenu w danej objętości cylindra, a tym samym możliwości spalenia większej objętości paliwa lotniczego

iskrownik
iskrownik

urządzenie znajdujące się w silniku. Generuje wysokie napięcie dzięki obracającemu się magnesowi. Zakumulowanie odpowiedniej ilości energii (zwykle w kondensatorze) i jej uwolnienie w odpowiedniej chwili powodują przeskok iskry między elektrodami

karter
karter

to dolna część obudowy lotniczego silnika spalinowego. Zamontowane są w nim główne elementy silnika, takie jak tuleje cylindrów i układ korbowy

koło zamachowe
koło zamachowe

wprawia w ruch wał korbowy w górnych i dolnych martwych położeniach tłoków. Akumuluje ono energię podczas suwu pracy, a oddaje ją, gdy tłok znajduje się w swoim górnym i dolnym martwym położeniu

korbowód
korbowód

jest elementem mechanizmu korbowego. Jego zadaniem jest zmiana ruchu posuwisto - zwrotnego tłoka na ruch obrotowy wału korbowego albo obrotowego ruchu wału na ruch posuwisty tłoka. Korbowód łączy wał korbowy z tłokami znajdującymi się w cylindrach

obieg teoretyczny
obieg teoretyczny

jego celem jest przedstawienie idealnego przebiegu zachodzącej w silniku przemiany energii cieplnej na mechaniczną. Pełni on funkcję porównawczą w stosunku do wyników pomiarów uzyskiwanych w trakcie badań konkretnych modeli silników, których rezultaty nazywamy obiegami rzeczywistymi

obrotomierz
obrotomierz

jest to przyrząd przedstawiający ilość obrotów wykonywanych przez silnik w danej jednostce czasu

RgYI48vNLjqP6
Obrotomierz
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o. o., licencja: CC BY 3.0.
„pedet”
„pedet”

Pokładowy Dziennik Techniczny. Ma on za zadanie dostarczyć załodze statku powietrznego i osobie dokonującej przeglądu przedlotowego niezbędnych informacji o zdatności statku powietrznego do lotu. W  gromadzone są m. in. dane o każdym locie, niezbędne dla zapewnienia ciągłego bezpieczeństwa lotów, aktualne poświadczenie obsługi statku powietrznego ()

Atlas interaktywny Części składowe zespołów napędowych stosowanych w statkach powietrznychDHSY7KA4MAtlas interaktywny Części składowe zespołów napędowych stosowanych w statkach powietrznych, rozdział Obsługa statków powietrznych i dokumentacjaDDZ0k76jkObsługa statków powietrznych i dokumentacja

silnik czterosuwowy
silnik czterosuwowy

silnik, którego tłok wykonuje cztery ruchy posuwisto‑zwrotne w jednym cyklu roboczym

silnik lotniczy
silnik lotniczy

silnik stosowany do nadawania napędu statkom powietrznym

skrzynia korbowa
skrzynia korbowa

główny element silnika tłokowego. Składa się ona z dwóch części: lewej i prawej połowy, które połączone są ze sobą śrubami. We wnętrzu skrzyni korbowej znajdują się wał korbowy oraz wałek rozrządu. Poszczególne elementy osprzętu silnika tj.: prądnica prądu stałego, obrotomierz, rozrusznik nazywany też starterem oraz pompa olejowa znajdują się na zewnątrz skrzyni korbowej, nad miską olejową

sprężarka
sprężarka

jest to urządzenie mające na celu zwiększyć ciśnienie lub wymusić jego przepływ

sprężarka odśrodkowa
sprężarka odśrodkowa

jest to sprężarka, w której występuje przepływ promieniowy, czyli powietrze jest zasysane do środka, a następnie odrzucane na zewnątrz wirnika na skutek siły odśrodkowej

sprężarka osiowa
sprężarka osiowa

jest to sprężarka przepływowa. Mechanizm jej działania polega na tym, że łopatki wirnika przyspieszają ruch cząsteczek gazu w kierunku równoległym do jego osi. W sprężarkach osiowych następuje przepływ osiowy. Powietrze lub gaz przechodzą wzdłuż wałka rowkami wirnika stacjonarnego i obrotowego. Dzięki temu prędkość powietrza jest zwiększana. Wytwarzana w tym procesie energia kinetyczna wykorzystywana jest do zwiększenia ciśnienia.

Sprężarka osiowa posiada zazwyzaj wbudowany bęben wyważający, który równoważy siły osiowe.

stopień sprężania
stopień sprężania

informuje o sile sprężania mieszanki, czyli ile razy zmniejsza się objętość nad tłokiem w  (Górne Maksymalne Położenie) w komorze spalania w czasie sprężania, w stosunku do całkowitej objętości cylindra

świeca zapłonowa
świeca zapłonowa

jest to element układu zapłonowego silnika o zapłonie iskrowym, który odpowiedzialny jest za wykonanie zapłonu i tym samym spalanie mieszanki

tester izolacji kabli
tester izolacji kabli

jest to urządzenie do badania rezystancji (oporu elektrycznego czynnego) izolacji; to kluczowy test dla kabli elektrycznych - jest miarą skuteczności izolacji kabla; słaba izolacja może spowodować zwarcie, porażenie prądem elektrycznym lub pożar

ten test kabla przeprowadza się w zgodnie z normą BS EN 50395; celem testu jest sprawdzenie izolacji w maksymalnej temperaturze roboczej kabla; maksymalną temperaturę roboczą określa się poprzez rodzaje materiałów użytych do izolacji i poszycia

jeśli temperatura przekracza maksymalną wartość, materiał nie będzie nadawał się do ciągłej pracy i po pewnym czasie ulegnie zniszczeniu, co spowoduje przedwczesne uszkodzenie kabla

tłok cylindra
tłok cylindra

jest podstawowym elementem układu cylinder‑tłok w silnikach mechanicznych, którego głównym zadaniem jest przejmowanie energii mechanicznej ze spalonej mieszanki

układ chłodzenia
układ chłodzenia

jest niezwykle istotny dla lotniczego silnika spalinowego tłokowego. Jego zadaniem jest utrzymanie jednostki napędowej w optymalnej temperaturze. Zbyt niska temperatura pracy będzie wpływała negatywnie na osiągi i zwiększała zużycie paliwa, natomiast zbyt wysoka może spowodować zniszczenie silnika

układ paliwowy
układ paliwowy

składa się ze zbiornika paliwa, filtra, wtryskiwaczy i pompy bądź gaźnika, których zdaniem jest dostarczanie odpowiedniej ilości paliwa do silnika

układ rozrządu
układ rozrządu

nazywany również w skrócie rozrządem, to zespół elementów, które odpowiadają za napełnianie i opróżnianie cylindrów

układ smarowania
układ smarowania

jest to układ dostarczający czynnik zmniejszający tarcie we wszystkich ruchomych elementach silnika

wał korbowy
wał korbowy

jest kluczowym elementem lotniczego spalinowego silnika tłokowego. Jest on odpowiedzialny za zmianę ruchu posuwisto‑zwrotnego w ruch obrotowy. Najważniejszymi elementami wału korbowego są czopy główne. Ich zadaniem jest wyznaczanie osi obrotu wału

woltomierz
woltomierz

przyrząd do mierzenia napięcia prądu w instalacji elektrycznej

R1U5QW70NH1Gc
Woltomierz
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o. o., licencja: CC BY 3.0.
zawór cylindrowy
zawór cylindrowy

to element znajdujący się w głowicy lotniczego silnika spalinowego tłokowego, odpowiedzialny za napełnianie lub opróżnianie cylindra. Napędzany jest wałkiem rozrządu. Jego otwarcie powoduje napełnienie lub opróżnienie cylindra