Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
E-materiały do kształcenia zawodowego

Naprawy i remonty maszyn, urządzeń i silników okrętowych

TWO.06. Organizacja i wykonywanie prac związanych z eksploatacją maszyn, urządzeń i instalacji okrętowych 
– technik mechanik okrętowy 315105

bg‑blue

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
cylinder
cylinder

element konstrukcji mechanicznej silników, pomp oraz urządzeń pneumatycznych, wewnątrz którego porusza się tłok; ogranicza ruchy tłoka, który porusza się ruchem posuwisto‑zwrotnym w osi cylindra; najpopularniejszy kształt cylindra to tuleja; w cylindrze zarówno w pompach, sprężarkach, jak i silnikach dochodzi do sprężania czynnika roboczego, ponadto w silnikach spalinowych wewnątrz cylindra po zakończeniu procesu sprężania dochodzi do zapłonu mieszanki powietrzno‑paliwowej i zamiany na energię użyteczną, przekazywaną poprzez tłok na układ korbowy

docieranie
docieranie

proces obróbki skrawaniem, w którym dwie powierzchnie są wcierane razem z materiałem ściernym pomiędzy nimi, ręcznie lub przy użyciu maszyny; rodzajem docierania jest szlifowanie, czyli pocieranie kruchego materiału (np. szkło) o powierzchnię (np. żelazo) za pomocą materiału ściernego; wywołuje mikroskopijne pęknięcia

dogładzanie
dogładzanie

proces obróbki metalu; poprawia wykończenie powierzchni i geometrię przedmiotu, który jest obrabiany, usunięcie tylko cienkiej amorficznej warstwy powierzchniowej za pomocą kamienia ściernego lub taśmy; daje lustrzane wykończenie, tworzy kreskowany wzór na przedmiocie; inne określenia: mikroobróbka, gładzenie o krótkim skoku

honowanie
honowanie

proces obróbki ściernej; szorowanie o powierzchnię ściernym kamieniem szlifierskim lub tarczą szlifierską wzdłuż wyznaczonej ścieżki; poprawia kształt geometryczny oraz wykończenie powierzchni

indykator
indykator

urządzenie pomiarowe; składa się z czujnika ciśnienia umieszczonego w komorze spalania, wzmacniacza ładunku, czujnika położenia kątowego wału korbowego silnika i rejestratora; indykowanie silnika to pomiaru ciśnienia panującego w cylindrze pracującego silnika spalinowego w zależności od kąta obrotu wału korbowego podczas jednego cyklu pracy

kawitacja
kawitacja

zjawisko, w którym ciśnienie statyczne cieczy spada poniżej prężności par cieczy; zjawisko prowadzące do powstawania w cieczy małych wnęk (bąbelków, pustek) wypełnionych parą, które zapadają się i mogą generować fale uderzeniowe; zjawisko niepożądane, uszkadzające maszyny; dzieli się na kawitację inercyjną i kawitację nieinercyjną

korbowód
korbowód

element służący (wraz z wałem korbowym) do zamiany ruchu posuwisto‑zwrotnego tłoka na ruch obrotowy wału korbowego albo ruchu obrotowego wału na ruch posuwisty tłoka

korozja
korozja

elektrochemiczne utlenianie metalu w reakcji z utleniaczem (np. tlen lub siarczany); tworzenie się tlenków żelaza (rdzewienie); skutkuje charakterystycznym pomarańczowym zabarwieniem; pogarsza właściwości materiałów (np. wytrzymałość, wygląd i przepuszczalność)

pompa tłokowa
pompa tłokowa

pompa, w której elementem roboczym jest tłok zmniejszający objętość komory pompy; tłok porusza się ruchem posuwisto zwrotnym w cylindrze

pompa wirowa
pompa wirowa

pompa, w której elementem roboczym jest łopatkowy wirnik; zwiększa moment pędu, czyli kręt cieczy, powodując ssanie we wlocie i zwiększenie ciśnienia po stronie tłocznej pompy

sprężarka
sprężarka

urządzenie energetyczne, którego podstawową rolą jest zwiększenie ciśnienia gazu; sprężarki mogą być tłokowe lub wirnikowe

stojan
stojan

nieruchoma część układu obrotowego znajdującego się w generatorach elektrycznych, silnikach elektrycznych, błotnych lub wirnikach biologicznych; energia przepływa przez niego do lub z obracającego się elementu systemu; w silniku elektrycznym zapewnia wirujące pole magnetyczne; w generatorze przekształca pole magnetyczne na prąd elektryczny; w urządzeniach napędzanych płynem kieruje przepływ płynu do lub z obrotowej części układu

tłok
tłok

element ruchomy zawarty w cylindrze i gazoszczelny dzięki pierścieniom tłokowym; w silniku spalinowym przenosi siły z rozprężającego się gazu w cylindrze na wał korbowy za pośrednictwem tłoczyska i/lub korbowodu; w pompie przenosi siłę z wału korbowego do tłoka w celu ściskania lub wyrzucania płynu w cylindrze; element silników tłokowych, pomp tłokowych, sprężarek gazu, cylindrów hydraulicznych i pneumatycznych

turbosprężarka
turbosprężarka

urządzenie wirnikowe, które składa się z turbiny i kompresora osadzonych na wspólnym wale; jest napędzana przez gazy spalinowe generowane przez silnik; energia pozyskiwana z przepływających spalin umożliwia kompresorowi turbosprężarki tłoczenie powietrza; służy do doładowania silnika spalinowego dodatkowym powietrzem

twornik
twornik

element maszyny elektrycznej, która przenosi prąd przemienny; w silniku zachodzi w nim przemiana energii elektrycznej na mechaniczną; w prądnicy zachodzi w nim przemiana energii mechanicznej na elektryczną

wałek rozrządu
wałek rozrządu

wałek krzywkowy używany w czterosuwowych silnikach tłokowych do sterowania zaworami

wał korbowy, wał wykorbiony
wał korbowy, wał wykorbiony

jeden z rodzajów wałów, posiadającego czopy przesunięte względem swojej osi; służy do zamiany ruchu posuwisto‑zwrotnego na obrotowy

wirówka, centryfuga 
wirówka, centryfuga 

urządzenie oddzielające substancje o różnej gęstości, przy wykorzystaniu siły odśrodkowej; gęstsze substancje i cząstki kierują się na zewnątrz w kierunku promieniowym, te mniej gęste przemieszczają się do środka

wtryskiwacz
wtryskiwacz

część hydraulicznego systemu wtrysku paliwa; podaje dawki paliwa pod odpowiednim ciśnieniem do komory spalania; zapewnia odpowiednie rozpylenia paliwa

zawór silnikowy
zawór silnikowy

element silnika spalinowego tłokowego, który jest umieszczony w głowicy silnika i  steruje przepływem powietrza lub mieszanki paliwowo‑powietrznej, a także spalin